DISTINCTIO XXXII.

Sed alter alterius potestatem habet corporis [943,28-2 9]. a. Quaeritur si viro facto leproso tenetur uxor reddere debitum, si petat. Quod videtur, quia manet matrimonium;et ita non habet potestatem corporis sui, cum carnalis copula subsecuta fuerit matrimonium.

b. Contra: praeceptum est Levit. 13,46, quod separetur a communione hominum. - Praeterea, propter corruptionem hoc idem videtur, [eo] quod de facili posset incurrere lepram.

c. Respondemus per hoc quod dicitur Extravagantibus I, De coniugio leprosorum, Pervenit ad nos , ubi dicitur: Uxores "viros et viri uxores sequantur, et eis coniugali affectione ministrent".

Sed hoc dicitur exhortando. Quare non praecipitur" Respondetur XXXIII, quaestione 5, cap. 2 : Ne leprosi nimis improbi efficiantur in sui iuris repetitione, sed potius contineant. Et ideo dicitur in decretali : " Si ad hoc induci non poterunt, eis arctius iniungatis, ut uterque, altero vivente, servet continentiam ". - Sed numquid monet ad habitandum simul, et ita ad periculum aegritudinis eius incurrendum? Respondemus quod non, sed sufficit quod prope sint, ita quod suo debito leprosus per distantiam non fraudetur.

d. Ad obiectum respondemus quod, licet praecipiatur separari a communione hominum per cohabitationem, non tamen quoad debiti solutionem. Plus enim inficit aeris continua corruptio. Et licet possit esse occasio corruptionis in prole, non tamen auferendum est debitum: hoc enim ei imputatur, non tibi qui facis quod debes.

c. Quod autem sit solvendum debitum et quod possint contrahere, habetur Extravagantibus I, De coniugio leprosorum, Quoniam ex multis , ubi dicitur quod "generali praecepto Apostoli, quod exegerit est persolvendum, cui nullam in hoc casu invenimus exceptionem".

f. Nota autem quod aliter est de sponsalibus et matrimonio. Nam superveniens lepra solvit sponsalia, ut Extravagantibus I, De coniugio leprosorum, Litteras . Eadem ratione omnis infirmitas inseparabilis; quod verum est, ut Extravagantibus III, De iureiurando, Quemadmodum . Secus autem est de matrimonio, sive fuerit secuta carnalis copula sive non, ut XXXII, quaestione 5, Horrendus ; et Extravagantibus I, De coniugio leprosorum, Litteras .

a. Praeterea, quaeritur utrum menstruata teneatur solvere debitum tempore menstruorum, vel etiam petendum sit debitum. Quod non, videtur ex hoc quod dicitur Levit. 15,24: Si coierit vir cum ea tempore sanguinis menstruatis, immundus erit sep tem diebus ; ubi dicit Augustinus quod abstinendum est a coitu menstruatae propter prolis corruptionem. - Et Ezech.

-9: Vir si iustus fuerit, et inter cetera, si ad mulierem menstruatam non accesserit, vita vivet; ubi Glossa: "Praecipitur ut viri non solum in alienis, sed etiam in propriis uxoribus modum et tempora servent". Praeterea, tunc de facili fit foetus corruptio.

b. Sed si non est exigendum debitum, numquid non est reddendum ? cum dicat Apostolus, ad Rom. 1, 32: Non solum qui talia agunt, sed et qui consentiunt digni sunt morte; quasi dicat: agentes et consentientes sunt in pari culpa. Et ita peccat tam vir quam mulier reddendo debitum tempore menstruorum. - Respondemus: secus est de redditione debiti nam hoc in praecepto, ubi dicitur I ad Cor. 7, 5: Nolite fraudare invicem, nisi forte ex consensu ad tempus. Exigere autem non est in praecepto. Praeterea, solvens non dicitur proprie consentire in actum vitiosum, sed in actum in quantum est debitus.

a. Quaeritur etiam utrum coniuges teneantur statim solvere debitum post consensum per verba de praesenti. Quod videtur, quia non est determinatum tempus in obligatione; ergo statim potest petere. Quod si verum est, alter statim tenetur reddere, nisi iustam habuerit excusationem vel exceptionem. Nulla autem videtur exceptio.

b. Sed contra, Extravagantibus I, De conversione coniugatorum, Ex publico , ubi dicitur: " Ad religionem transire vel ad virum redire infra spatium duorum mensium tenetur". Non ergo statim tenetur reddere si petat, quia si redderet, non posset transire sine alterius consensui et ad quid daretur spatium duorum mensium ?

c. Quod coiicedeiidu m est. Si propositum habuit intrandi claustrum, datur ei tanta deliberatio ; si non, tenetur statim reddere debitum si petatur, nisi fuerit aliqua excusatio conveniens, ut de loco vel de tempore vel aliis conditionibus.

Praeterea, quaeritur si coniugati, in quibus est subsecuta carnalis copula, possint negare debitum, uno proponente firmiter converti ad monasterium. - De quo Extravagantibus I, De conversione coniugatorum, Coniugatus , ubi dicitur: "Dum utrorumque corpus unum coniugii copulatione sit factum, incongruum est partem converti et partem in saeculo manere". Nisi ergo profiteatur mulier continentiam, vel absolverit virum a voto coniugali, tenetur vir reddere debitum pro loco et tempore.

a. Praeterea quaeritur, ubi altera personarum fornicatur, utrum liceat ei non reddere debitum. Quod videtur, quia fidem thori non tenuit; ratione autem illius boni Matrimonii est haec obligatio. Cum ergo contra illud peccavit, ratione illius non potest petere, nec ista persona tenetur reddere. Praeterea, licet dimittere causa fornicationis ; ergo ad tempus non solvere, dum non fuerit causa probata.

Contra: compelletur iudicio Ecclesiae ad solutionem, et Ecclesia non compellit ad iniustum; ergo tenetur solvere. - Respondemus: licet possit iuste petere, non tamen tenetur solvere ; et sibi praeiudicaret si intendat divortium. Debet autem fornicatio constare per certissima iudicia. Aliter peccaret non solvendo, et illam provocaret ad consuetudinem peccati. Si vero velit compellere Ecclesia, competit ei iusta exceptio ; et ita non compelletur iudicio Ecclesiae solvere debitum, probata exceptione .

b. Sed quid si utraque persona fornicetur ? Numquid tenetur utraque solvere debitum e - Respondemus: tenentur, quia ante peccatum tenebantur, et ex peccato non deobligantur: sic enim reportarent commodum sed non habent iustam causam petendi.

Nec ad tempus ut vacet orationi, nisi ex consensu [945, 14-15]. Secundum hoc videtur quod vir non possit crucesignari nisi ex consensu uxoris, nec e converso. Qualiter ergo datur talis indulgentia contra praeceptum Apostoli?

Respondendum videtur quod vir est caput mulieris , et propter hoc potest crucesignari sine uxoris consensu praecedente; quia mulier, si non vult fraudari debito, debet sequi virum suum. Ita non est e contrario; et sic non fit contra praeceptum Apostoli. Haec autem indulgentia fit ratione maioris boni, scilicet vel ratione impugnationis haereticorum, vel ratione liberationis Terrae Sanctae. Datur autem huic sexui, quia competentior est ad praeliandum.

Nam cum ad peccatum eiusdem viri [945,18-19]. Numquid potest deliberare vir de voto uxoris, an velit consentire vel permittere annon. Non videtur: dicitur enim Num. 30,15: Si audiens vir tacuerit et in alterum diem distulerit sententiam, quidquid voverat atque promiserat uxor, reddet. - Respondemus:

potest quidem deliberare. Unde exponendum est illud: Si audiens etc, id est cum deliberatione concipiens ; si enim tunc tacuerit, contradicere post non poterit.

Ex his apparet quod vir et mulier continentiam etc. *. Sed videtur quod hoc non sit verum: non enim ibi dicitur, in Lege , quod mulier possit revocare votum viri, sed e converso. - Respondemus: in mutua servitute corporis pares sunt. Non enim iudicandum ad imparia in hoc inter virum et uxorem . Si ergo dicitur quod vir potest revocare votum continentiae uxoris, intelligendum est quod mulier potest similiter revocare votum continentiae viri, sicut habetur Extravagantibus I, De conversione coniugatorum, per totum .

Et licet debitum sit semper poscenti solvendum *. Quaeritur utrum, si semper solvendum est, semper liceat petere. Quod non videtur, quia dicitur I ad Cor. 7, 5, vacandum coniugibus aliquando orationi. Praeterea, ex auctoritate H i eronymi super illud 18 Ezech., 6: Si ad menstruatam non accesserit. - Sed contrarium videtur dicere " Apostolus : Nec ad tempus, ut vacent orationi, licet coniuges, nisi ex consensu, carnali invicem fraudari debito ".

Respondemus: tenentur coniuges non petere in quibusdam temporibus, ut dicit Augustinus in libro De quaestioiiibus Novi et Veteris Testamenti : "Quoties Nativitatis dies" etc. [946,17-19]. Si tamen petatur, tenetur solvi.

a. Sed videtur quod, si peccatum est uni petere, peccatum est alteri solvere, per illud Rom. 1,32: Non solum qui talia agunt etc. Ergo, cum consentiat uxor viro vel vir uxori, peccat reddendo.

b. Praeterea, sicut non est reddendus gladius furioso in tempore furiae, quia potest timeri ne se vel alium interficiat ; sic non reddendum debitum peccanti ipso actu, cum se interficiat spiritualiter.

c. Praeterea, videtur argui quod peccent per simile sumptum a sacerdotibus Veteris Testamenti, qui tempore vicis suae abstinebant ab uxoribus ; oc autem ratione sacrorum quae debebant contingere. [Ergo] pari ratione coniugati Novae Legis ratione sacrarum festivitatum et tempore sanctificationis et ieiuniorum debent abstinere a coitu carnali; et ita videtur quod peccent mortaliter petendo debitum.

d. Praeterea, magis adhaerendum scientiae quam praesumptioni. Si reddat, scit quod altera persona peccat mortaliter; si non, praesumit quod fornicabitur ; ergo, licet petat, non est solvendum.

e. Respondemus: si omnino esset illicitum tunc coire matrimonialiter, non esset consentiendum in reddendo debitum ; sed consilium est, et in aliquo tempore praeceptum, secundum quod dicit Hieronymus : "Eo tempore quo carnes Agni" etc. [947, 7-8 ]. Quod autem in aliis temporibus consilium sit, accipitur ex hoc quod dicit Augustinus : "A licitis est abstinendum" etc. [946, 15-16].

f. Nec est simile de furioso, quia reddendo gladium, mittit ipsum in maius periculum; sed reddendo debitum, occurrit maiori periculo. - Item, secus est in sacerdotibus et in iis; nam in coitu contrahitur immunditia, propter quam reputabantur immundi et debebant abstinere ab ingressu templi propter sacrorum contractum. Non sic vero est de coniugatis, quorum non interest sacra tractare.

g. Ad ultimum: alia est consideratio ex parte personae quae debet solvere, et alia ex parte illius cui debet solvere. Licet enim ipsum plus trahat scientia quam praesumptio quoad conditionem illius cui tenetur solvere, tamen plus debet eum trahere scientia quoad conditionem sui peccati, scilicet quam scientia quoad conditionem alterius.

Aliquando non: propter processionis dies *. Quid si praesumat quod fornicabitur ? Respondemus: tenetur tunc. - Sed numquid propter omnem praesumptionem oportet reddere? Respondemus: triplex est praesumptio : levis, probabilis et vehemens. Propter levem non oportet reddere: potest enim adhuc dissidere; propter alias tenetur.

Hoc capitulum proprie ad ministros Ecclesiae etc. *. De hoc Hieronymus, Contra Iovinianum : " Si laicus et quisque fidelis non potest orare nisi careat officio coniugali, sacerdoti, cui semper sunt offerenda sacrificia, semper orandum ; si semper orandum, semper matrimonio carendum ".

Quo etiam praesentia Spiritus Sancti non datur [947. 11-12]. Videtur ex hoc quod nullus potest coire matrimonialiter ens in caritate. Praesens enim est Spiritus Sanctus enti in caritate. Respondemus: loquitur de praesentia Spiritus Sancti quoad actum doni prophetiae. - Sed propter quid tunc non datur spiritus prophetiae ? Respondemus: propter maximam distantiam actuum. Oportet enim legentem in speculo aeternitatis abstrahi a sensibus, et maxime a carne: cuius contrarium invenitur in opere coniugali.

Nec tamen tempore illo *. Quaeritur propter quid tenetur potius reddere in sacro tempore quam in sacro loco. In sacro enim loco non tenetur reddere nec tenetur exigere. - Respondemus: quia maior est sanctitas loci quam temporis, et quia locus sacer publicus est, in quo posset generari scandalum. Licet vero tempus sit sacrum, non polluitur ex coitu; et potest fieri sine scandalo, ut si nat in loco secreto.

Nec solum in opere *; et tribus hebdomadibus ante festum B. Ioannis [947,21-22]. a. Quaeritur utrum modo teneat quod dicitur de his tribus hebdomadibus; et si tenet, quomodo intelligitur; et quae est ratio istorum temporum.

b. Praeterea quaeritur de matrimonio contracto contra interdictum Ecclesiae. - Item quaeritur de clandestino coniugio, unum dirimendum sit, cum sit prohibitum ab Ecclesia, ut Extravagantibus IV, De sponsalibus et matrimonio, Cum inhibitio .

c. Respondemus: illa observatio trium hebdomadarum non universaliter tenetur ab Ecclesia. Sed potest dici, in maxima parte, illud tempus quod est a diebus Rogationum usque ad octavam Pentecosten ; quod tamen nec omnino observatur. - Sed ratio illius potest esse, quia tunc sunt dies ieiunii Apostolorum et solemnitas Pentecosten. In huiusmodi autem diebus non competit contrahi matrimonium. Oportet enim vitare opera carnis, nam ieiunium est ad carnis mortificationem. In reliquis vero temporibus est sabbatismus spiritus. Et propter hanc rationem videtur interdictum Ecclesiae fieri his temporibus.

d. Interdictum autem Ecclesiae impedit matrimonium contrahendum, sed non dirimit contractum ; poena tamen infligitur contrahentibus. Unde quidam canones dicunt coniunctos separandos sed hoc intelligendum est, ut agant poenitentiam. Et Extravagaiitibits IV, De sponsalibus et matrimonio : "Si quis huiusmodi clandestina vel interdicta coniugia inire praesumpserit in gradu inhibito, etiam ignoranter, soboles de tali coniunctione suscepta illegitima censeatur ". Et loquitur ibi de matrimonio contracto in tribus primis gradibus . Praeterea ibidem dicitur generalius de clandestinis et prohibitis coniugiis: "His qui taliter copulari praesumpserint, etiam in gradu concesso, condigna poenitentia imponatur ".

Et haec dirimenda sunt, ut dicitur Extravagantibus I, De matrimonio contracto contra interdictum Ecclesiae : " Quod contra interdictum et ordinem Ecclesiae constat esse factum, ratum non habetur, tamquam inordinatum ". Et eodem titulo De clandestinis, Ex litteris , dicitur quod, si non alia causa impediat, " nisi quod defuit solemnitas in facie Ecclesiae celebranda, quae propter tempus quadragesimae non potuit exhiberi, si contractum fuerit, non dissolvatur ". Alia tamen poena eis debet imponi, quia contra interdictum Ecclesiae fecerunt. - Sed distinguitur: quia aliquando simpliciter prohibetur, et super prohibitione nihil statuitur, et tunc dirimendum est. Si vero super prohibitione aliquid statuatur, quidquid illud fuerit, observetur. - Praeterea prohibetur aliquando matrimonium a iudice, aliquando a iure. Cum a iure, contrahi non deber, contractum, non tenet, ut XXXV, quaestione 3, Contradicimus . Cum vero a iudice prohibetur, contrahi non debet, sed tamen contractum tenet, si aliud non impediat quam prohibitio. - Praeterea, aut prohibet Ecclesia causa adiecta, aut non adiecta. Secundo modo, debet Ecclesia approbare contractum post tale interdictum, acsi esset eius auctoritate contractum. Argumentum, XVII, quaestione 2, Nos novimus . Si primo modo, aut illa causa habet perpetuam prohibitionem, aut non. Si non, tunc debet Ecclesia contractum sustinere, ut Extravagantibus I, De sponsa duorum, cap. ultimo . Si habet perpetuam, debet approbare quousque constet "an stare debeat matrimonium ", ut Extravagantibus I, De sponsalibus, De muliere .