COMMENTARIUM IN SENTENTIARUM, ''SIVE,

 I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 DISTINCTIO XLV.

 DISTINCTIO XLVI.

 DISTINCTIO XLVII.

 DISTINCTIO XLVIII.

 II.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 III.

 DISTINCTIO I (ae).

 DISTINCTIO I (L).

 DISTINCTIO II (ae).

 DISTINCTIO II (L).

 DISTINCTIO III (ae).

 DISTINCTIO III (L).

 DISTINCTIO IV (ae).

 DISTINCTIO IV (L).

 DISTINCTIO V (ae).

 DISTINCTIO V (L).

 DISTINCTIO VI (ae).

 DISTINCTIO VI (L).

 DISTINCTIO VII (ae).

 DISTINCTIO VII (L).

 DISTINCTIO VIII (ae).

 DISTINCTIO VIII (L).

 DISTINCTIO IX (ae).

 DISTINCTIO IX (L).

 DISTINCTIO X (ae).

 DISTINCTIO X (L).

 DISTINCTIO XI (ae).

 DISTINCTIO XI (L).

 DISTINCTIO XII (ae).

 DISTINCTIO XII (L).

 DISTINCTIO XIII (ae).

 DISTINCTIO XIII (L).

 DISTINCTIO XIV (ae).

 DISTINCTIO XIV (L).

 DISTINCTIO XV (ae).

 DISTINCTIO XV (L)

 DISTINCTIO XVI (ae).

 DISTINCTIO XVI (L).

 DISTINCTIO XVII (ae).

 DISTINCTIO XVII (L).

 DISTINCTIO XVIII (ae).

 DISTINCTIO XVIII (L).

 DISTINCTIO XIX (ae).

 DISTINCTIO XIX (L).

 DISTINCTIO XX (ae).

 DISTINCTIO XX (L).

 DISTINCTIO XXI (ae).

 DISTINCTIO XXI (L).

 DISTINCTIO XXII (ae).

 DISTINCTIO XXII (L).

 DISTINCTIO XXIII (ae).

 DISTINCTIO XXIII (L).

 DISTINCTIO XXIV (ae).

 DISTINCTIO XXIV (I).

 DISTINCTIO XXV (ae).

 DISTINCTIO XXV (L).

 DISTINCTIO XXVI (ae).

 DISTINCTIO XXVI (L).

 DISTINCTIO XXVII (ae).

 DISTINCTIO XXVII (L).

 DISTINCTIO XXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXIX (ae).

 DISTINCTIO XXIX (L).

 DISTINCTIO XXX (ae).

 DISTINCTIO XXX (L).

 DISTINCTIO XXXI (ae).

 DISTINCTIO XXXI (L).

 DISTINCTIO XXXII (ae).

 DISTINCTIO XXXII (L).

 DISTINCTIO XXXIII(ae).

 DISTINCTIO XXXIII (L).

 DISTINCTIO XXXIV (ae).

 DISTINCTIO XXXIV (L).

 DISTINCTIO XXXV (ae).

 DISTINCTIO XXXV (L).

 DISTINCTIO XXXVI (ae).

 DISTINCTIO XXXVI (L).

 DISTINCTIO XXXVII (ae)

 DISTINCTIO XXXVII (L).

 DISTINCTIO XXXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXXVIII (L).

 DISTINCTIO XXXIX (ae).

 DISTINCTIO XXXIX (L).

 DISTINCTIO XL (ae).

 DISTINCTIO XL (L).

 IV.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

DISTINCTIO I (ae).

Cum venit igitur plenitudo temporis *. Tempus incarnationis Filii dicitur plenitudo temporis: primo, quoniam in illo tempore est abundantia pacis ; unde in Psalmo : In diebus illis orietur pax Et propter charismatum largitatem affluentem, 34 Ezech., 26: Pluviae. Et propter figurarum adimpletionem, 5 Matth., 17: Non veni Legem solvere, sed adimplere. Et propter promissorum redditionem, 9 Dan., 27: Confirmabitur pactum . Et propter temporis consummationem, I ad Cor. 10,11: Nos sumus in quos fines saeculorum . Et propter misericordiae effusionem, in Psalmo : Misericordia Domini. Et propter creaturarum adimpletionem, 1 Eph., 9-10: Proposuit in eo, in dispensatione plenitudinis. Et propter pretii solutionem * (= n. 13).

Duo sunt effectus iustitiae, scilicet declinare a malo et facere bonum . Sed tempus ante incarnationem non erat plenum, quoniam deficiebat altera et melior pars iustitiae, scilicet adhaerere bono; et tempus incarnationis plenum dicitur, quoniam in eo est perfecta iustitia. Vel dicatur plenum quoad veritatem Prophetarum, vel dicitur plenum quoad gratiam(=n.17).

3. Filius Dei incarnatus est reparator generis humani. Ideo in prima parte huius libri agit de ipso Reparatore sive de reparatione humana. In secunda parte agit de iis quibus reparamur, scilicet de virtutibus et donis. In tertia parte agit de operibus quae sunt in praecepto. Prima autem pars subdividitur in partes. Quoniam autem haec reparatio fit per unionem divinae naturae et humanae, ideo ostendit primo quis est assumens humanam naturam, scilicet Filius, et non Pater vel Spiritus Sanctus. In secunda parte ostendit quid est assumptum, utrum scilicet caro tantum, vel corpus et anima. Tertio ostendit de quo est istud assumptum, quoniam de Spiritu Sancto (=n.12).

Multiplex est causa quare Filius incarnatus est. Prima est quod in hoc ostenditur maxima caritas Patris, ex quo non pepercit proprio Filio .

Secunda ratio est, ne nomen Filii transferatur ad Patrem vel ad Spiritum Sanctum, quoniam, si incarnatus esset Pater vel Spiritus Sanctus, esset utique filius hominis.

Tertia ratio est, quod, cum omnia creata fuerint in Verbo Dei, merito fieri debet recreatio per ipsum per quem fiebat creatio .

Quarta ratio est, quod genus humanum deperditum erat per hoc quod voluit esse sciens bonum et malum , et ita per sapientiam ; unde dignum est ut redimatur per sapientiam, et ita per Filium. - Quinta ratio est, quod, cum homo factus sit ad imaginem et ad similitudinem , non potest imago Dei reformari ad ipsum cuius est, nisi per imaginem Patris ; sed Filius est imago Patris ; ideo per Filium - Adhuc, per redemptionem omnes sumus filii adoptivi ; sed hoc non potest fieri nisi per filium naturalem ; ergo Filius est incarnandus.

Adhuc, per redemptionem sumus coheredes Christi ; sed solius Filii est confirmare hereditatem ; ergo per ipsum nobis confirmabitur (= n. 24).

Sub lege etc. *. " Qui sub Lege est, necessitatis timore coactus est"; sed nullo necessitatis timore coactus est Christus; ergo non sub Lege. Unde Augustinus : " Brevissima differentia est Legis et Evangelii, timor et amor". Praeterea, I ad Tim. 1, 9: Lex non est imposita iusto (= n. 20).

Tempus miserendi *. 'Tempus miserendi' dicitur quoad liberationem a malo; et 'annus' * quoad collationem gratiae; et 'gratia facta est' [551, 1-2] ad reparandum affectum; et veritas' * ad reparandum intellectum(=n.23).

Quia per caritatem etc. *. Ad Rom. 13, 8: Qui diligit proximum, Legem implevit etc.

Sponsio facta etc. *. Deut. 18, 15: Prophetam de gente tua etc.

Sufficienter dictum est *: XVIII distinctione primi libri et XV per totum.

Diligenter vero etc. * ; [unum filium, 552, 19]. Unde dicit beatus Bernardus : "Haec est singularis et praeexcellens praerogativa Mariae, quod unum et eumdem filium meruit cum Deo Patre habere".

Sed societate unitis *. Haec societas consistit in similitudine imaginum. Est 6 enim homo factus ad imaginem Dei (= n. 25).

Sed forte aliqui dicent etc. *. Angelus non descendit ab angelo per propagationem, sicut homo ab homine; quapropter, si deitas assumpsisset angelicam naturam, non omnes curasset, sed solam illam quam assumpsisset .

Adhuc, "sicut Adam sine sustentatione alterius creaturae, si non peccasset, stetisset, sic oportet ut si idem genus post peccatum resurgere habet, ut non alia creatura adiuvante resurgat".

Adhuc, sicut praeceptum est "ut pro culpa hominis homo satisfaciat, sic necesse est ut satisfaciens sit idem quod peccator aut eiusdem generis "; et ita deitas non est unibilis alii creaturae quam homini. Unde Augustinus, De vera religione : "Natura est suscipienda, quae est liberanda" (= n. 26).

[ Reconciliati per solam filium, 553,15-16]. Augustinus, in libro De fide ad Petrum : " Idem est sacerdos et sacrificium, idem est Deus et templum ; sed sacerdos 'per quem' reconciliati sumus, et sacrificium 'quo', templum 'in quo' reconciliati sumus, Deus autem 'cui'. Solus tamen sacerdos et sacrificium et templum secundum formam servi, non autem solus Deus" (= n. 27).