DISTINCTIO XIII.

Solet etiam quaeri utrum pravi sacerdotes *; licet pravi sint, consecrant vere [815,14-15]. a. Quaestio est an aliquis, sciens se esse in mortali, peccet mortaliter tangendo corpus Christi. Quod videtur, per locum a minori: habetur enim II Reg. 6, 3-7, quod Oza, qui tetigit arcam, in qua erant sacramenta quae erant figura corporis Christi, percussus est et mortuus; multo fortius, si tangitur corpus Christi, erit mors spiritualis.

b. Similiter quaeritur de vidente corpus Christi exsistente in mortali: utrum peccet mortaliter. Quod videtur, I Reg. 6,19: de Bethsamitis qui videntes arcam mortui sunt.

c. Contrarium videtur Num. 21, 9, quia qui percussi erant a serpentibus, respicientes in aeneum serpentem fixum in palo, sanabantur. Per quod figurabatur quod percussus a diabolo per peccatum mortale, sanatur respiciendo corpus Christi. Ergo non est peccatum, sed bonum, videre corpus Christi, quod est medicina quotidianae infirmitatis.

L Respondemus: visus est a remotis, tactus per immediationem, quia per medium intraneum et ideo, quia infectio est in tactu polluto - dico autem pollutione peccati ; unde dicitur Malach. 1, 12: Polluistis panem meum; iste quodam modo attribuitur pani ad maiorem execrationem, cum dicitur ibidem : Offertis mihi panem pollutum - tangentes peccant, licet non videntes. Frequentia tamen in videndo propter irreverentiam potest aggenerare peccatum.

e. Ad illud vero quod dicitur in Num. 21,9, dicendum quod ille respectus in aeneum serpentem significat non respectum visibilem in corpus Christi secundum visum exteriorem, sed secundum visum fidei et compassionis Iesu Christi passi. Hoc enim respectu sanatur percussus a diabolo, non respectu sacramentali.

f. Ad illud vero quod obicitur de Bethsamitis, dicendum est quod hoc non fuit propter visum tantum, sed propter alia peccata ; maxime quia arcam Domini penes se volebant detinere.

Quaestio etiam est de duobus sacerdotibus, quorum unus simulat se celebrare propter conscientiam peccati mortalis, alter vero celebrat cum conscientia mortalis, instante populo: quis illorum gravius peccet ? - Responsio est : "Cum falsa sint abicienda remedia, quae sunt veris periculis graviora, gravius procul dubio videtur offendere, qui sic fraudulenter illud praesumpserit simulare: cum ille, culpam vitando dum facit, in solius Dei misericordis numum incidat; iste, culpam faciendo dum vitat, non solum Deo, cui non veretur illudere, sed populo quem decipit se adstringat".

Sacrificium vero quasi sacrum factum [816, 5-6]. Notandum est, secundum Innocentium , quod " tria sunt Ecclesiae sacrificia, quae in Veteri Testamento sunt significata per propitiatorium, thuribulum et altare, Ex. 36 de iis, scilicet sacrificium poenitentiae, iustitiae et Eucharistiae. De primo dicitur : Sacrificium Deo spiritus contribulatus; de secundo : Tunc acceptabis sacrificium iustitiae: de tertio : Tibi sacrificabo hostiam laudis. Super altare caro mactatur ; infra thuribulum thus addetur; ad propitiatorium sanguis infertur. Caro mactatur in contritione; thus addetur ex devotione ; sanguis infertur pro redemptione. In sacrificio compunctionis vinum doloris in corde, aqua plorationis, panis laboris ; in sacrificio iustitiae panis fortitudinis et constantiae, vinum rectitudinis et prudentiae, aqua mansuetudinis et temperantiae; in sacrificio Eucharistiae panis unitatis, vinum caritatis, aqua fidelitatis".

Quid melius corpore et sanguine Christi [816, 13-14]. Contr a, super illud I Cor. 10,11: Haec omnia in figura contingebant, dicit Glossa: "In bonis multo melius figuratum per ipsam figuram qua m ipsa figura ". Sed corpus Christi est figura corporis mystici; ergo corpus mysticum est melius. -Contra: est causa illius, ergo melius ipso .

Respondemus ad hoc quod corpus Christi non dicitur proprie figura corporis mystici, sed agnus paschalis et manna dicuntur figura corporis Christi. Ea cnim quac in Veteri Testamento erant, sunt figura eorum quae sunt in Novo. Quae vero sunt in Novo, eo quod non tantum sunt signa, sed etiam causae, figurae proprie non dicuntur. Et secundum hunc modum fit sermo in G 1 o s s a. - Si tamen concedatur aliquo modo quod sit figura corporis mystici, et quod etiam in iis teneat regula , dicendum est quod corpus mysticum dupliciter accipitur. Uno enim modo est Christus secundum quod homo de corpore mystico, et secundum hoc plura bona sunt in corpore mystico quam in corpore Christi. Si vero accipiatur corpus mysticum 'membra congregationis fidelium', secundum hoc melius est corpus Christi quam corpus mysticum. Dico autem 'corpus Christi' Christum secundum quod est homo.

Illi vero qui excommunicati sunt vel de haeresi manifeste notati [816,21-22]. a. Quaestio est propter quid ii non possint conficere sacramentum. Si enim propter praesentiam angelorum, quae requiritur in hoc sacramento , videbitur tunc quod sacerdotes mali non consecrent. Aut enim adest praesentia angelorum per invocationem virtutis verborum ; aut deest propter malitiam consecrantis. Si primo modo, cum eadem sit virtus verborum, a quocumque habente Ordinem debitum dicantur, in debita materia et debito loco et intentione, fiet consecratio ; et ita, cum haeretici, licet praecisi, Ordinem habeant, virtute verborum poterunt consecrare. Si secundo modo, ergo nulli mali sacerdotes consecrant.

b. Praeterea, aut hoc est quia malus, aut quia haereticus, aut quia praecisus. Non quia malus, quia, ut dicit Augustinus : "Nihil a bono maius, nihil a malo minus perficitur sacerdote ". - Si quia haereticus, secundum hoc non haberet potestatem baptizandi. Oportet enim Baptismum fieri in fide. Et si dicatur quod oportet fieri in fide Ecclesiae, non autem in fide baptizantis, eodem modo videbitur esse de consecratione: quod ipsa debeat fieri in fide Ecclesiae, non autem consecrantis. - Si vero dicitur quod hoc est quia praecisus, secundum hoc videbitur, si aliquis iniuste excommunicatus est, quod non habeat potestatem consecrandi: praecisus enim est ab Ecclesia militante ad tempus, licet non simpliciter.

c. Praeterea, propter quid dicitur de simoniacis plus quam de aliis peccatoribus, quod non consecrant * ? Sicut enim hoc peccatum tollit caritatem, sic et alia mortalia tollunt caritatem, in qua consistit unitas Ecclesiae.

Praeterea, propter quid istud dicitur de his tribus: de haereticis notatis et excommunicatis et simoniacis ?

d. Respondemus quod in hoc sacramento triplex figuratur unitas, scilicet fidei, gratiae et caritatis, quae est gratia communionis. Quia ergo hoc sacramentum per se figurat hanc triplicem unionem in corpore mystico, ei opponitur triplex peccatum, scilicet infidelitatis notorium ; simonia, quae ponit gratiam, quae est impretiabile, sub pretio et ita non esse gratiam ; et excommunicatio iusta, quae per se opponitur gratiae communionis in corpore mystico. Quia ergo praecisi sunt omnes huiusmodi peccatores ab unitate corporis mystici, et secundum se et secundum caput corporis mystici, non habent exsecutionem potestatis secundum ordinem: exsecutio enim ordinate descendit a capite principali usque in ministros Ecclesiae qui vicem capitis gerunt. Licet tamen baptizare, quia Baptismus fit in fide Ecclesiae. Sicut enim per alium contrahitur peccatum originale, ita per alterius fidem fit regeneratio spiritualis in parvulis . Non sic autem est in Sacramento altaris: virtute enim ipsius confertur gratia iam adultis. Convenit enim eum qui tenet vicem ministri Ecclesiae fidem habere, in qua fide consecret. Si vero non habet fidem, dummodo credatur fidem habere et ab Ecclesia approbetur tamquam habens, etsi non ei valeat consecratio, valet tamen communicantibus.

e. Ad illud vero quod quaeritur de iniuste excommunicato, dicendum est quod potestatem habet consecrandi. Non enim est extra Ecclesiam triumphantem, licet habeatur separatus a militante. Si vero deponatur sacerdos, licet ei relinquatur character, non relinquitur ei potestas consecrandi, ut I Causa, quaestione 1, Opponitur .

Per manus sancti angeli tui *. De hoc Gregorius in Moralibus : " Non dicitur angelus orationes nostras Deo offerre, quasi tunc primo noverit Deus quid velimus, qui omnia novit antequam fiant ; sed quia necesse habet rationalis creatura temporales curas ad aeternitatem referre, sive petendo quid erga se fiat, sive consulendo quid iaciat"; " ut quod Deo iubente implendum esse cognoverit, hoc nobis evidenter vel latenter reportet ".

Missa nequaquam iure vocari potest *. De hoc magister Hugo de S. Victore : "Missa dicta est quasi transmissa, eo quod populus fidelium per ministerium sacerdotis, qui mediatoris vice fungitur inter Deum et homines, preces et vota et oblationes Deo transmittat. Ipsa etiam hostia sacra 'missa' vocari potest, quia transmissa est primum a Patre nobis, ut nobiscum esset ; post a nobis Patri, ut pro nobis intercederet. Primum a Patre nobis per incarnationem ; post Patri a nobis per passionem. Modo in sacramento: nobis a Patre primum per sanctificationem ; post Patri a nobis per oblationem, quac pro nobis intercedit".

Quod a brutis animalibus *. Quaestio est propter quid, si corpus Christi ibi est, non sumitur a brutis animalibus. - Responsio est ad hoc, quod differt sensus in brutis et in nobis. Est enim in nobis ordinatus ad rationem, in brutis vero non. Quia ergo corpus Christi sub sacramento non dicit tantum quod ad sensum pertinet, sed quod ad rationem, quod sensus est a brutis sumitur, scilicet species panis; quod in ordine ad rationem est non sumitur, scilicet corpus Christi.

Super illud prius dictum : Illi vero etc. *. Quidam habent potestatem conficiendi, quidam non. Qui extra Ecclesiam susceperunt Ordines, qui non habent Ordinem exsistentes in Ecclesia, qui degradati sunt, non habent potestatem. Qui vero habent potestatem, quidam habent auctoritatem exsecutionis, quidam non. Qui habent potestatem, non auctoritatem exsecutionis, ligata est eorum potestas. Qui vero sunt ligati, quidam sunt separati, et quidam non. Qui vero sunt separati, quidam ipso iure sunt separati, quidam non. Qui vero ipso iure sunt separati, aut sunt sicut haeretici notorii, aut schismatici, aut fornicarii notorii. Ii autem sunt separati ipso iure, quia haeretici sunt divisi ab unitate fidei, simoniaci ab unitate gratiae, schismatici ab unitate caritatis, qua compaginatur corpus mysticum: fornicarii notorii ab unitate sacramenti. Qui vero non sunt separati ipso iure, sunt sicut excommunicati; qui vero ligati, non separati, sicut suspensi. Quibus ergo relinquitur potestas Ordinis, possunt conficere ; quibus vero potestas auctoritatis quoad exsecutionem, simpliciter ; sed peccant si fuerint mali. Quibus vero non relinquitur auctoritas exsecutionis, consecrando peccant; si tamen consecrant, consecratum est. Cum ergo dicitur hic, quod " non videntur posse conficere " *, dividenda est potestas: vel potestas ex Ordine, vel ex auctoritate. Si ultimo modo, verum est.

In sublime altare tuum *. "Est altare superius et inferius, interius et exterius. Et unumquodque est duplex. Superius, Deus Trinitas, Ex. 20, 26: Non ascendes ad altare meum per gradus ", id est non adscribes minus vel maius in Trinitate personis . " Est superius Ecclesia triumphans, Psalmus : Tunc imponent super altare tuum vitulos. Altare inferius, Ecclesia militans, Ex. 20, 25: Si altare lapideum feceris mihi, non aedijicabis ie sectis lapidibus. Est altare inferius mensa templi, de qua dicitur : Constituite diem solemnem in condensis usque ad cornu altaris. Altare interius, cor mundum, Levit. 6, 12: Ignis in altari semper ardebit ", id est caritas semper in corde . "Est interius altare fides incarnationis, Ex. 20, 24: Altare de terra facietis mihi", id est fidem habebis de incarnatione et non solum de divinitate . "Altare exterius, ara crucis, hoc est altare holocausti

supra quod sacrificium vespertinum ", Levit. 6,9. "Est et altare exterius ecclesiastica sacramenta, Psalmus : Altaria tua, Domine virtutum ". - Si vero quaeratur quod altare sumendum et quae debeant perferri, per hoc patet quod dicitur : Quotquot exaltaris participatione etc, in quo notatur translatio membrorum Ecclesiae militantis peti in Ecclesiam triumphantem.