COMMENTARIUM IN SENTENTIARUM, ''SIVE,

 I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 DISTINCTIO XLV.

 DISTINCTIO XLVI.

 DISTINCTIO XLVII.

 DISTINCTIO XLVIII.

 II.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 III.

 DISTINCTIO I (ae).

 DISTINCTIO I (L).

 DISTINCTIO II (ae).

 DISTINCTIO II (L).

 DISTINCTIO III (ae).

 DISTINCTIO III (L).

 DISTINCTIO IV (ae).

 DISTINCTIO IV (L).

 DISTINCTIO V (ae).

 DISTINCTIO V (L).

 DISTINCTIO VI (ae).

 DISTINCTIO VI (L).

 DISTINCTIO VII (ae).

 DISTINCTIO VII (L).

 DISTINCTIO VIII (ae).

 DISTINCTIO VIII (L).

 DISTINCTIO IX (ae).

 DISTINCTIO IX (L).

 DISTINCTIO X (ae).

 DISTINCTIO X (L).

 DISTINCTIO XI (ae).

 DISTINCTIO XI (L).

 DISTINCTIO XII (ae).

 DISTINCTIO XII (L).

 DISTINCTIO XIII (ae).

 DISTINCTIO XIII (L).

 DISTINCTIO XIV (ae).

 DISTINCTIO XIV (L).

 DISTINCTIO XV (ae).

 DISTINCTIO XV (L)

 DISTINCTIO XVI (ae).

 DISTINCTIO XVI (L).

 DISTINCTIO XVII (ae).

 DISTINCTIO XVII (L).

 DISTINCTIO XVIII (ae).

 DISTINCTIO XVIII (L).

 DISTINCTIO XIX (ae).

 DISTINCTIO XIX (L).

 DISTINCTIO XX (ae).

 DISTINCTIO XX (L).

 DISTINCTIO XXI (ae).

 DISTINCTIO XXI (L).

 DISTINCTIO XXII (ae).

 DISTINCTIO XXII (L).

 DISTINCTIO XXIII (ae).

 DISTINCTIO XXIII (L).

 DISTINCTIO XXIV (ae).

 DISTINCTIO XXIV (I).

 DISTINCTIO XXV (ae).

 DISTINCTIO XXV (L).

 DISTINCTIO XXVI (ae).

 DISTINCTIO XXVI (L).

 DISTINCTIO XXVII (ae).

 DISTINCTIO XXVII (L).

 DISTINCTIO XXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXIX (ae).

 DISTINCTIO XXIX (L).

 DISTINCTIO XXX (ae).

 DISTINCTIO XXX (L).

 DISTINCTIO XXXI (ae).

 DISTINCTIO XXXI (L).

 DISTINCTIO XXXII (ae).

 DISTINCTIO XXXII (L).

 DISTINCTIO XXXIII(ae).

 DISTINCTIO XXXIII (L).

 DISTINCTIO XXXIV (ae).

 DISTINCTIO XXXIV (L).

 DISTINCTIO XXXV (ae).

 DISTINCTIO XXXV (L).

 DISTINCTIO XXXVI (ae).

 DISTINCTIO XXXVI (L).

 DISTINCTIO XXXVII (ae)

 DISTINCTIO XXXVII (L).

 DISTINCTIO XXXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXXVIII (L).

 DISTINCTIO XXXIX (ae).

 DISTINCTIO XXXIX (L).

 DISTINCTIO XL (ae).

 DISTINCTIO XL (L).

 IV.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

DISTINCTIO XVIII.

In eodem quoque paradiso etc. [387, In hac distinctione ista primo determinantur: a. Quare non simul omnem humanam creaturam creavit Deus, sed prius virum, deinde mulierem, sicut simul creavit omnem angelicam naturam ? - Hoc autem est quoniam, sicut Deus est principium omnium per creationem, sic homo est principium omnium hominum per generationem. Secunda ratio est quod in hoc exaltatur humilitas hominis et deprimitur superbia diaboli. Tertia ratio est quod, per hoc quod omnes ex uno descendebant, notatur maior dilectio hominum ad invicem: unde ex viro formatur mulier et non e converso. Unde 1 Cor. 11, 3: Caput mulieris est vir; I Petri : Mulieres, subiectae estote viris vestris.

b. Quare dicit quod omnia animalia erant ducta ante Adam *, cum aquatica, ut pisces, non ducebantur? Augustinus, super 2 Gen., 19 : De piscibus non dicitur quod nomina imposuit eis, " sed credibile est quod' paulatim cognitis " pro diversitate hominum sunt imposita. - Hieronymus, super

Gen., 19 " Videtur primam linguam humano generi fuisse hebraeam, quoniam nomina quae usque ad divisionem linguarum legimus, constat esse illius ".

c. Quomodo adducebantur animalia coram Adam? Augustinus, Super Genesim : " Omnis anima, (etiam) irrationalis, movetur iussis Dei; sed anima rationalis voluntatis arbitrio consentit vel non. Cum autem iussa per angelos ministrantur, pervenit (iussio Dei non solum) ad homines, non solum ad pecudes et aves, (verum) et (ad) pisces ".

d. Isidorus, De Trinitate : " Adam et Eva pariter conditi sunt "; et dicit: " Non temporis unitate, sed rationis ordine ".

Dicitur in littera quod diabolus voluit aliud a Deo *. Anselmus, in libro De casu diaboli : " Diabolus appetiit illud ad quod pervenisset, si stetisset"; sed nunquam pervenisset ad hoc, ut esset unum principium *; ergo hoc non appetiit. - Dicendum quod hoc non primo et principaliter appetiit, sed secundo.

Cum autem iis de causis etc. *. Contra, 5 Eph., 22: Mulieres viris subiectae; I Cor. 11,3: Caput mulieris vir est. -Dicendum quod subiectae sunt viris subiectione reverentiae, sed non subiectione servitutis.

Non sine causa etc. *. Istae tres rationes sumuntur penes tria genera causarum. Augustinus : " Dormit Adam ut fiat Eva; dormit Christus ut fiat Ecclesia. Dormiente Adam, fit de latere Eva: mortuo Christo, lancea latus percutitur, ut profluant sacramenta quibus formatur Ecclesia ".

Solet etiam quaeri *; sane miraculo *. Miraculum maxime fit hoc fine, ut fides imprimatur 1 Cum ergo magis nunc vigeat fides quam prius, et merito prius magis facta erant miracula. Et haec est sententia Augustini in libro De utilitate credendi . Unde I Cor. 13, 2: Si habuero fidem ita ut montes transferam; 17 Matth., 19: Si habueritis fidem sicut granum sinapis.

Dicitur in littera quod ministerio angelorum fit formatio mulieris [389, 22-23]: unde videtur quod ibi sit miraculum.

a. Augustinus, in libro De utilitate credendi : " Miraculum est aliquid arduum et insolitum, supra spem et facultatem admirantis consistens ". Secundum Magistros dicitur miraculum " opus Creatoris divinae virtutis manifestativum " .

b. Anselmus, in libro De conceptu virginali : " Omnia fiunt aut sola Dei voluntate, aut natura secundum vim illi a Deo inclitam, aut voluntate creaturae adiutorio naturae. Et ea quae nec natura creata facit, nec voluntas creaturae, sed solus Deus, semper miranda sunt. Apparet ergo quoniam tres sunt rerum cursus, scilicet mirabilis, naturalis, voluntarius. Et mirabilis aliorum legi nec subditur, nec iniuriatur quando videtur obviare, quoniam nihil habent quod non ab illo acceperunt ". Patet ergo quod, cum non sit accepta natura propagandi hominem nisi per virum et mulierem, tres alii sunt exitus mirabiles, scilicet hominis de limo, mulieris de latere, Christi de Virgine.

c. Nota quod est exitus mirabilis triplex, scilicet manifestativus potentiae Dei, ut exitus creationis) et manifestativus divinae sapientiae, et talis est exitus miraculorum; et manifestativus bonitatis divinae, et talis est exitus redemptionis et glorificationis.

d. Differt miraculum, virtus et signum. Quoniam miraculum dicitur respectu eius cui fit, et signum dicitur respectu eius a quo fit, et virtus respectu eius ad quod fit; unde respectu optimi .

e. Videtur quod angeli faciunt miracula, et homines. In fine enim Marci dicitur: In nomine meo daemonia eicient; et super I Cor. 12, 10: Alii datur operatio virtutum . -Dicendum ergo quod operatio miraculorum aut est ut auctoris, et sic Dei; aut ut ministri, et sic est angelorum: aut invocantis, et sic hominum est Augustinus, Super Genesim : " Probabiliter creditur, sicut illud semen Abrahae, cui promissum est, dispositum est per angelos in manu Mediatoris, sic omnia quae ad ipsius seminis adventum vel praenuntiandum vel annuntiandum, in rerum natura praeter usitatum modum naturae mirabiliter facta sunt, ministrantibus angelis esse facta, ut tamen ubique creator vel reparator non sit nisi Deus, qui plantatore et rigatore quolibet solus dat incrementum ".

Sequitur: an ratio [390, futura sit area *. Super 1 Ioan., 3, Augustinus : " Est arca in opere et est arca in arte ". XXXI distinctione I libri, cap. Non est praetereundum , dicitur quod Verbum est universales rationes. Cum Deus sua sapientia facit et una est sapientia, quare multae dicuntur rationes causales, cum idem sit ratio causalis quod sapientia?

Augustinus : " Una est sapientia in Deo, tamen singula sunt propriis rationibus creata". Unde sapientia dicit in comparatione ad causam, sed ratio dicit in comparatione ad causatum.

Omnium igitur rerum causae etc. *. a. Quatuor sunt genera causarum, et ideo ratio dicitur quadrupliciter. Aliquando enim dicitur in comparatione ad causam finalem, et sic accipitur ratio simpliciter: aliquando autem respicit causam formalem, et sic dicitur ratio naturalis: aliquando autem respicit causam materialem dispositam, et sic dicitur ratio seminalis; aliquando respicit causam efficientem, et sic dicitur ratio primordialis.

b. Sed Augustinus ponit unum membrum, scilicet rationem causalem, quod nullum horum est. Et de illo quaeritur utrum sit creatura. - Quod videtur, quoniam nihil erat inter opera sex dierum nisi creatum, et huiusmodi causae erant inter opera sex dierum: ergo ratio causalis creatura est .

Sed cum huiusmodi causae sint miraculorum, quae in Deo tantum sunt, videtur quod non sunt creatae, sed in Deo absconditae .

c. In prima materia est possibilitas ad miracula, et similiter ad illa quae sunt secundum causam seminalem. Et quaerit Augustinus utrum possibilitas ad miracula sit in principio creata in ipsa materia, an de novo collata; et si ultimum, quaeratur utrum haec possibilitas, quae est ad miracula, sit eadem cum illa quae est secundum seminalem rationem.

Et videtur quod non, quoniam haec, quae est ad miracula, infinita est.

Augustinus, Super Genesim, VI libro : Sunt causae seminales, " quas mundo

Deus indidit, cum omnia primo creavit "; et hae tempus aptum quaerunt [et sunt] ad naturalia. Sunt etiam causales sine temporis determinatione, sicut " Adam factus in virili aetate est sine ullo progressu incrementorum "; et sunt ad miracula. " Ad utrumque restat causas habiles esse creatas, sive scilicet ad modum quo usitatissime res discurrunt, sive ad modum quo rara miracula fiunt ".

Quemadmodum mulieris corpus etc. *. a. De opere redemptionis et opere creationis dubium est, utrum sint opera miraculosa. Quod videtur, quoniam eorum causae tantum in Deo sunt - Dicendum, sicut dicit Anselmus , quod opera creationis et redemptionis sunt mirabilia, licet non sint miraculosa .

b. Augustinus, XXII De civitate Dei : " Nullum opus Dei contra naturam; sed miraculum est opus Dei; ergo non est contra naturam.

Dicendum quod " omnia portenta dicuntur contra naturam, sed non sunt. Quomodo enim contra naturam, cum fiant secundum Dei voluntatem, quae voluntas est cuiusque natura "?

c. Augustinus, super 2 Ioan., 3 : " Maior virtus ostenditur in creatione caeli et gubernatione et quod singulis diebus vel annis pluviae in vinum convertuntur ", quam quod aqua in vinum nunc converteretur. - Dicendum quod maior virtus est, sed non maius miraculum, quoniam maior res ostendit maioritatem virtutis.

d Augustinus : " Maius est iustificare impium quam creare caelum et terram ", quoniam non iustificatur nisi per consensum voluntatis, quae multoties se habet ad oppositum: sed aliae res ita subiectae sunt per eorum naturam, quod flecti non possunt.

Iudicio corpus coagulari etc. *. a. Augustinus, super illud: Ex ossibus meis, 2 Gen., 23 : " Ceterae animae ab anima Christi, utrum de parentibus * desuper sint, vincant qui poterunt. Ego adhuc inter utrosque moveor. At omnia pene paria ex utroque latere rationum munimenta pronuntiarem, nisi sententia eorum qui animas ex parentibus creari putant, de baptismo parvulorum praeponderaret. De quibus quid respondere possum, nondum mihi occurrit ".

b. Videtur quod anima sit ex traduce, quoniam anima vegetabilis et sensibilis et rationalis sunt eadem anima; ergo, cum una ex traduce sit, et quaelibet erit, ex quo una et eadem est - Adhuc, ex prima anima descendit peccatum originale in sequentes animas; ergo, ut videtur, sequentes dependent ex prima , et ita ex traduce erunt.

c. Ad oppositam partem sic procedatur: nullum separabile est ex traduce ; sed anima rationalis est separabilis; ergo non est ex traduce

Adhuc, anima Christi haberet peccatum si ex traduce esset; ergo, cum non habet peccatum, non est ex traduce; et ita nec aliqua alia anima, cum eadem sit ratio unius et cuiuslibet.