DISTINCTIO II (L).

Et quia in homine *. Quaestio est utrum angelica natura fuit assumptibilis, aut sola humana ; et si sola humana, utrum corpus: praeter animam aut non ; si vero corpus, non anima, an mediante anima aut non: si vero utrumque est assumptibile, scilicet tam corpus quam anima, utrum potentia aliqua esset in materia ad hanc assumptionem a principio creationis materiae corporalis, et similiter ex parte formae.

I. Primo, quia nihil est Deo impossibile: ergo potuit assumere: ergo assumptibilis. Praeterea, maior est convenientia eius ad illud cui debet uniri.

Contra: nihil assumptibile nisi curabile . Praeterea, solus homo est creatus ad imaginem et similitudinem suam . Sicut enim est trinitas potentiae, sapientiae et bonitatis in Deo respectu omnium quodam modo, ita in homine. - Respondeo: potuit Deus assumere, sed non fuit indigentia reparabilis ex parte assumpti: unde non fuit congruentia. Et licet esset ibi convenientia inter angelicam et divinam (naturam), non tamen hoc sufficit: sed aliqua indigentia (requiritur) in assumpto, quae possit reparari per unionem. Angelus autem, sicut per se, non per alterum cecidit, ita non per alium resurgere debuit .

II. Deinde quaeritur utrum corpus fuerit unibile praeter animam. Quod videtur, quia in ipso erat indigentia reparabilis: ergo necessitas. Praeterea, ex illo traducitur originale primo; si ergo in ipso curatio esset,

sufficeret ad redemptionem.

Contra: principium peccati fuit ab anima: ergo, si voluit et conveniebat totum hominem curare, et hoc per unionem, oportuit utrumque assumere.

Praeterea, dicit Augustinus in libro De anima et spiritu : "Sicut supremum animae, id est intelligentia, imaginem et similitudinem gerit sui superioris, id est Dei, unde eius susceptiva esse potuit ad unionem personalem, quando tamen ipse voluit, sine ulla naturae demutatione ; sic supremum carnis, id est sensualitas, animae gerens similitudinem, ad personalem unionem eius essentiam suscipere potest". Ex quo derelinquitur: si conveniens fuit coniunctio extremorum per media, conveniebat uniri divinam et corporalem naturam mediante spiritu, scilicet substantia creata incorporali, et sensualitate, quae est corporalis (= n. 30).

III. Praeterea, quaestio est si mediante anima aut non. Et videtur quod non, quia tunc non remaneret unio carnis cum divina natura in triduo. Si vero immediate, tunc falsum est quod dicit Ioannes Damascenus : " Unitum est Verbum carni per intellectum medium". Praeterea, hic dicit : " Tantae subtilitatis et simplicitatis est divina essentia, ut corpori de limo formato uniri non congruerit nisi mediante anima".

Respondeo: non fuit corpus assumptibile de indigentia culpae et poenae, sed anima indigebat utroque modo: et propter hoc, tum ratione convenientiae medii, tum ratione principalis indigentiae, fuit corpus cum anima assumptibile. Assumptio autem ista fit per medium secundum ordinem naturae, non temporis, quia non prius assumpsit corpus, et post animam.

IV. Deinde quaeritur de potentia illa quae fuit ex parte corporis, utrum esset in prima materia. Et videtur, quia completa sunt omnia in genere vel causaliter in primis sex diebus .

Respondeo: possibilitas fuit in materia ut haberet unde posset uniri, non unde uniretur. Ex parte vero animae, utrum remaneret (I) potentia, determinatur in secundo libro , ubi determinatur qualiter perfectio fuit ex parte animae quoad creationem in primis diebus. Ibi enim ostenditur quod non sunt omnes animae in una potentia quemadmodum omnia corpora. Nec est ex parte animae primae possibilitas ad unionem quemadmodum ex parte corporis.

a. Dubitatur super hoc : quia non potest esse ex iis communis. natura. Cum enim seiungantur ab invicem ens 'non ab alio' et 'ab alio' maxima seiunctione, oportet quod conveniant in minimam unitatem; sed haec est personalis: ergo convenient in unitate personae.

Contra: minor est convenientia entis 'ab alio' et 'non ab alio', quam entis 'in alio' et 'non in alio' ;sed haec est convenientia in subiecto: homo enim et album conveniunt in subiecto: ergo, si vere convenientia in persona videatur esse maior, non conveniunt in persona. Videtur tamen esse maior, quia persona est completissimum: ergo convenientia in illo videtur esse completa convenientia.

b. Praeterea, videtur quod haec unio sit in unam naturam, quia omnis unio, aut terminatur ad unum per se, aut unum secundum accidens ; sed haec non terminatur ad unum per accidens: ergo per se. Quia, si ad unum per accidens, oporteret quod unum esset accidens alterius: quod non est concedendum, quia Christus est aliquid secundum quod homo: ergo per se. Sed unum per se, aut genere, aut specie, aut numero, aut proportione . Sed si hic est unum numero, de quo magis videtur, ergo est unum genere aut specie: ergo est unam naturam accipere: ergo una natura est ex divina et humana.

c. Praeterea, cum dicitur: 'divina natura est unita humanae et humana divinae naturae', una in se dicitur unio; sed haec unio, cum non sit aeterna, est temporalis, et ita creatura, et in hac conveniunt divina natura et humana: ergo creatura est communis eis, ut quae fit ex illis: ergo una natura fit ex illis.

d. Praeterea, dicitur ibidem a Ioanne Damasceno quod "non est communem speciem accipere ", et videtur huius rationem dicere 'quia non erit alius Christus'. Sed non est ratio, quia, licet non sit possibile alium esse solem secundum naturam, nihilominus sol speciem quamdam determinat ; et ita non erit haec ratio propter quam non sit accipere communem speciem.

e. Praeterea, exsistentium sub eadem specie habentium personalitatem una est communis species in quantum sunt personae; sed personae Petri et personae Christi non est communis species; ergo non est Christus secundum quod homo in eadem specie cum Petro. Quod etiam videtur ex ipsa auctoritate Ioannis Damasceni , qui dicit quod "plurium personarum communis species est natura".

f. Praeterea, omnium convenientium in eadem specie est communitas in principiis illius, ut hominum in anima [et] in corpore ; sed Christus est ex divina [et humana] natura, ut infra habetur in quodam capitulo ; ergo, cum nullus homo sit ex iis, sed ex anima et corpore, non erit communis species Christi et Petri ; ergo non dicitur univoce.

g. Responsio ad primum est, quod, cum dicitur 'species est totum esse individuorum' , intelligitur secundum esse logicum, quia species in esse formali ex completa forma relinquitur ultra quam non additur forma substantialis: sed substantia alia individui ab alia. Et facienda est iterum vis in hoc quod dicitur 'individui', quia secus est in persona et individuo, sicut post habebitur . Naturale enim est speciei continere individuum, non autem continere personam, sed accidit.

h. Ad aliud dicendum est quod non potest esse una natura ex divina et humana: similiter nec ex divina et alia creatura, quia illa natura non esset increata: quia esset ex creatura: nec creata: quia tunc respectu creaturae esset possibilis natura Creatoris. Omne enim componens possibile est respectu compositi .

i. Ad alterum dicendum quod convenientia in persona est minima ratio conveniendi secundum modum exsistentiae non accidentalis, sive convenientiae non accidentalis. Est enim prima convenientia in unitate essentiae, secunda in unitate substantiae, tertia in unitate personae. Prima dicitur per 'quod quid est', secunda per 'quod est', tertia per 'quis'. Prima est in definitione et definito ; secunda in genere et specie, quia eadem est substantia generis et speciei: tertia est in individuo rationali. Sed nec prima nec secunda est in Christo: relinquitur tunc quod tertia. Non autem dico convenientiam in individuo uno, quia alterum non participat esse individui.

Ad id vero quod subicitur, dicendum est quod convenientia in subiecto uno est maior convenientia quam in una persona, sumendo utrumque in eodem, scilicet in creatura; non autem in eadem re, quia idem est ibi subiectum et persona; quia persona dicit 'quemdam modum exsistendi' , subiectum dicit 'quod est'. Completior: tamen modus est dicendi in persona quam in subiecto, ubi unum adicitur super alterum: nam individuum dicitur in ratione, subiectum in natura, persona in moribus . Convenientia autem haec, in persona, non est convenientia in subiecto: quare non est convenientia in completissimo.

k. Responsio ad alterum est, quod divisio illa philosophica non continet hujusmodi unum. Non enim est unum per se secundum aliquem dictorum modorum; nec unum secundum accidens: hoc enim intelligitur circa res praedicamentales.

l. Ad alterum dicendum est quod, licet communis sit unio, non tamen est communis aliqua natura, quia non est convenientia in convenientia. Quia in hac substantia fit convenientia, vel quantitate, vel qualitate, non tamen in Platone. Unio autem est convenientia in persona: et ita non accipitur denominatio aliqua convenientiae secundum hoc quod hic communis est unio. Et est exemplum: si iste est similis, et ille similis, non tamen est convenientia in similitudine aliqua convenientia sive in ahqup.

m. Ad aliud dicendum est quod dicit Ioannes Damascenus , quod " non est communem speciem accipere in Christo ". Communitas autem speciei duo exigit, scilicet naturam unam, exsistentem in pluribus. Cum ergo redditur illa ratio, fit ratione illius quod dicitur 'commune ' quia non est in pluribus. Haec enim unio est super naturam et est finis omnium et consummatio, nec est possibile plures esse fines.

n. Ad alterum dicendum est quod illa communis propositio est falsa. Non enim communis est 'homo' Christo ratione personae, sed ratione individui quod dicitur 'ille homo'. Aliter autem est in illis in quibus esse individui est esse personae, et sic loquitur Ioannes Damascenus.

o. Ad ultimum dicendum est quod Christus secundum quod homo et Petrus communicant in eisdem principiis in specie, quia in anima et corpore.

Et quia in homine *. Prius est ostendere quod duo assumpsit: deinde utrum unum per alterum: tertio utrum unum prius alio secundum tempus (= n. 1).

Natura accipitur in Christo *. Differt humana natura, homo, humanitas. 'Humana natura' dicit composita unita; 'homo' nominat quod ex iis; 'humanitas' illud quo est ut essentia (= n. 3).

Homo perfectus *. Augustinus, libro De libero arbitrio : Christus libertatem habuit a miseria potentia, non actu. Unde, licet materialiter descendit ab Adam, non tamen concupiscentialiter. Ideo assumpsit poenas, quas non contraxerat: id est non omnes, sed illas quas Deus plantavit in nobis: unde non ignorantiam habuit, nec peccatum (= n. 4).

Totam hominis naturam *. 'Species est totum esse individuorum' ; ergo haec species 'homo' totum esse particularium hominum. Sed homo non est totum esse Christi: ergo aequivoce dicetur de Christo et aliis. Item, si alius esset habens naturam divinam [et] humanam, tunc bene diceretur 'homo' tamquam commune de iis.

[Dicendum est quod, licet alius esset habens naturam divinam et humanam, non tamen posset esse quod aliquid esset commune iis], quoniam nulla natura communis esse potest divinae naturae et humanae. Quod patet, quia ens dividitur in ens 'ab alio' et ens 'non ab alio'; ens 'ab alio' dividitur in ens 'in alio' et ens 'non in alio'. Sed non potest esse una natura communis entis ab alio et non ab alio, quoniam, quod magis videtur, nec entis in alio et non in alio. Ergo divinae et humanae nec natura communis esse potest (= n. 5).

Totus totum assumpsit *. Omne assumptibile est curabile ; Filius Dei potuit assumpsisse angelicam naturam ; ergo est curabilis.

Respondeo: Deus illam potuit assumere, non tamen erat assumptibilis (= n. 28).

Assumpsit Dei Filius *. Augustinus, De symbolo: "Detestandi sunt qui Dominum in terris negant habere matrem, cum illa dispensatio utrumque sexum honoraverit et curaverit, non solum quem suscepit, sed et alium per quem suscepit, virum gerendo, de femina nascendo ".

Anselmus: Quatuor modis potest Deus homines facere: aut de viro et femina: aut de viro et non femina, sicut Eva: aut nec de hoc nec de illo, sicut Adam; aut de femina et non viro. Ut ergo monstraretur potestas et compleretur ordo, hunc ultimum modum complevit. Et si initium mali fuit per feminam quae tantum de viro est, convenit ut reparatio fiat per virum qui tantum de femina est. Et si mu-Her per quam ortum est malum facta sit de virgine, convenit ut vir per quem factum est bonum fiat de virgine (= n. 6).

Solvere corrigiam *. Est solvere unionem, quia ipse Ioannes non dixit sufficientem rationem illius unionis.

Assumpsisse animam *. Tamquam duo media, scilicet spiritum et animam: unde per 'spiritum' designatur superior pars rationis, per ' animant' inferior (=n.7).

Si quaeritur utrum Verbum *. Gregorius, in Moralibus: " Carnem quippe deitas mediante anima suscepit". Sed in triduo separata erat anima a corpore, cum quo tamen unita est deitas: ergo anima non erat medium.

Dicendum: anima erat medium secundum dignitatem vel naturam, sed non secundum tempus et actum (=n.8).

Item, Ioannes Damascenus: "In assumptione simul monstrantur misericordia et iustitia, sapientia et potentia. Sed misericordia monstratur, quoniam non deserit proprii plasmatis infirmitatem: iustitia, quoniam in homine victo, non ab alio facit vinci tyrannum, neque ex morte vi eripit hominem, sed simile simili resalvavit; sapientia, quoniam congruentissime excogitavit humani generis redemptionem: potentia, quoniam Deus, ens summe perfectum, fit homo perfectus: quod est omnium novorum novissimum, per quod infinita Dei virtus ostenditur" (= n. 10).

Item, Anselmus, libro Cur Deus homo: " Hanc satisfactionem non potest facere nisi verus Deus, nec debet nisi Verus homo". Quod autem non possit nisi verus Deus, patet, quoniam illud quod debetur maius est omni homine, scilicet satisfactio pro originali (= n. 11).

Mediator *. Ambrosius: "Christus in quantum homo mediator" (= n. 9).

ADDITIONES CODICIS E.

Post peccatum (p. 23, lin. 11):

Cap. Et quia in homine tota natura *, super illud: Et quia pluraime personae hominum etc. [555,3-4]. Hoc nomen 'homo', dictum de Deo, non supponit humanam personam sed divinam: si vero dicatur de alio, supponit. Estne propter hoc multipliciter dictum ?

Respondeo quod non, per divisionem personae et individuae substantiae.

Post virgine (p. 24, lin. 15):

Rationes ad probandum quod assumpsit hominem. In Psalmo : Beatus quem elegisti et assumpsisti. Item : " Si quis dixerit atque crediderit hominem Iesum Christum a Filio Dei non esse assumptum, anathema sit" qui hoc credit. Item, Filius Dei est passus, non quia Deus, sed quia homo ; multo fortius videtur haec vera: 'homo assumptus est a Filio Dei'.

Item, Glossa Augustini super illud Ioan. 1, 14: Verbum caro jactum est: "Id est homo ". Ergo Deus fit homo, et nonnisi a Deo ; ergo Deus facit Deum hominem. Contra: facere exigit diversitatem facientis ad factum.

Item, omne assumptibile est curabile ; sed Deus potuit assumere angelicam naturam: ergo illa est curabilis.

Dicendum est quod Deus potuit assumere angelicam naturam, non tamen illa est susceptibilis. Aliud enim est de ratione activa et passiva (= n. 19).

Praeterea. si assumpsisset angelum, non propter hoc alii curarentur, cum non descendant propagando (= d. 1, n. 10).

Post originali (p. 25, lin. 26):

Ioan., 13, super illud: Sed ex Deo nati sunt, Augustinus : " Ut homines ex Deo nascerentur, primo ex ipsis natus est Deus. Non quaesivit nisi matrem in terra, quia iam habebat patrem in caelo: natus ex Deo, per quem efficeremur: natus ex femina, per quem reficeremur. Ut immortalem * faceret, pro me mortalis nascebatur. O homo,

per gratiam efficeris filius Dei, quia ex Deo nasceris secundum Verbum eius".

Item, super illud: Anima dicitur assumpta per spiritum *. Augustinus, De anima et spiritu : " Sicut supremum animae, id esti intelligentia, imaginem et similitudinem gerit sui superioris, id est Dei, unde eius susceptiva esse potuit ad unionem personalem, quando ipse voluit, sine ulla naturae diminutione: sic supremum carnis, id est sensualitas, animae gerens similitudinem, ad personalem unionem eius essentiam suscipere potest" (= n. 13 II).