DISTINCTIO XIV (L).

Hic quaeri opus est etc. *. In hoc capitulo quaeritur utrum Christus secundum animam habuerit aequalem scientiam Deo Patri. Unde magister Hugo de S. Victore: "Hoc unum scio et indubitanter affirmo, quod aut alia sapientia praeter divinam in anima Christi non fuit; aut si alia fuit, aequalis illi non fuit".

Contrarium dicit idem in alio loco: " Anima Christi est aeque sapiens ut Deus, non tamen Deo aequalis in sapientia, quia anima habet plenitudinem gratiae".

Respondeo: hoc adverbium 'aeque' in dicta auctoritate potest determinare sapientiam ex parte subiecti, vel ex parte ad quod est. Ex parte scitorum est aequalis sciendae, quia anima eius habuit omnium eorum scientiam, quorum et Deus: sed tamen non aequalis scientia. Aequalitas enim [respicit] non numerum scitorum, sed modum scientiae et unitatem scientiae. In quantum enim Deus cognoscit omnia per se ipsum, non differunt sciens et scientia et per quod scit, et ista scientia exemplaris est omnium scientiarum: quod non est reperire in aliqua creatura. Et sic est aeque sciens ex parte scitorum, non scientis, non tamen aequalis scientdae (= n. 10).

Novit quae Spiritus sunt [608, 13-14]. Scilicet primo modo sciendi, secundum quod idem est sciens et scientia: immo, secundo modo bene potest.

Quibus respondentes *. Quaeritur utrum Christus omnium scientiam habuit unico actu sciendi vel aspectu, an pluribus et communi successione. Et quod hoc secundo modo, videtur, quia scientia Christi erat in ratione, et opus rationis est ratiocinatio, quae est decursus ab uno et in alterum ; ergo cum actibus succedentibus.

Contra: habuit dotes in via; sed cogitationes comprehensoris non sunt volubiles) ergo actus et habitus simul erant in ipso. Unde Augustinus, XV De Trinitate: "Fortassis non erunt volubiles cogitationes, de aliis ad alia euntes et redeuntes, sed omnem scientiam nostram uno aspectu videbimus " (= n. 11).

Non ita clare ac perspicue *. Sed videtur quod limpidissima et clarissima fuerit Christi hominis scientia. Quando est in termino, est secundum optimum sui periodum, quia tunc non habet aliquid de suo opposito sibi permixtum. Sed Christi scientia nihil habuit de sui opposito sibi permixtum; ergo erat in termino: ergo limpidissima.

Respondeo: limpidissimum dicitur quod non habet de suo contrario sibi permixtum. Sed hoc potest esse quatuor modis, quia impermixtum potest dicere remotionem oppositi quod est nescientia, vel quod est ignorantia, vel impermixtionem passibilitatis ex parte recepturi, vel *permixtionem unitionis ex parte receptivae potentiae.

In Adam et angelis in statu innocentiae erat limpidissima scientia, quia impermixta cum opposito quod est ignorantia. In statu [gloriae] est in animabus scientia et in angelis impermixta ignorantiae et passibilitatis, quia glorificata substantia non patitur ex ipsa scientia in cogitando; est tamen permixta nescientiae quoad quaedam usque ad diem iudicii. Tunc enim omnis nescientia erit remota : " Nihil est quod non videt, qui videntem omnia videt". Scientia Christi erat impermixta a contrario quod est ignorantia et nescientia et passibilitas ; permixta tamen erat secundum quod unita erat principio sciendi, scilicet extra (= n. 12).

Anima illa prae omnibus *. a. Quaeritur utrum anima Christi habuit deliberationem, et utrum habuit cognitionem omnium de gratia. Non potuit habere de natura, quia hoc convenit soli Creatori.

b. Item, videtur quod habuit deliberationem, quia haec est propria humanae naturae, et Filius Dei assumpsit omnes proprietates humanae naturae.

Contra, dicit Ioannes Damascenus: "In Christi anima (non) inquimus consilium vel electionem. Non enim habuit ignorantiam, [et]si ignorantis naturae haec erat, sed tamen secundum hypostasim unitam Deo Verbo omnium habuit cognitionem: non gratia, sed propter eam, ut dictum est, secundum hypostasim unionem"

(= n. 8).

c. C o n t r a: in eo fuit scientia separativa boni a malo: ergo electiva scientia.

Respondeo: electio fuit in eo, non ut in via, sed ut in termino. Et Damascenus loquitur secundum quod electio sumitur ut in via (= n. 8).

d. Item, non videtur esse verum quod dicit, esse 'naturae ignorantis'. Corpus enim depuratum fuit ab omni fomite peccati: ergo multo fortius anima pura.

Respondeo: non sequitur de natura animae, sed de natura humana: non tamen de ea ut in se consideratur.

e. De eo quod dicit, quod 'non gratia', nota quod duplex est gratia: adoptionis, quae est generalis, et de hac intelligitur auctoritas: vel specialis, quae dicitur gratia unionis, et haec non removetur. Licet utraque fuit in eo, tamen speciale perfectiori modo rem nominat quam generale, et ideo removetur.

Habuit omnium scientiam *. 5 Apoc, 12: Dignus est Agnus, Glossa : "Omnium scientiam habuit, sicut et Verbum sibi unitum". Sed non sequitur: 'habet omnium scientiam, ergo scit creare mundum'. Est enim duplex scientia: cognitiva et operativa: omnium cognitivam habuit, non omnium operativam. Unde Damascenus,

II libro, in tractatu De libero arbitrio: " Rationalis hoc contemplativum, hoc autem activum. Contemplativum, quod excogitat ut habent essentia (I): activum autem, quod determinat actibilis rectam rationem: et contemplativum sapientiam, activum autem habet prudentiam " (= n.13).

Item, quaeritur utrum habuit voluntatem ad omnia.

Respondeo : non, quia voluntas operativae coniuncta fuit: et cum non habuit operativam omnium, nec voluntatem. Habuit tamen voluntatem conformitatis, quia omnia quae voluit Pater, et ipse voluit. Unde Anselmus: Summum bonum non potest facere aliquod maius: sed hoc non est impotentia; immo, si posset, impotens esset (= nn. 14,16).

Si illa anima etc. *. Note quod, quamvis Christus habuit scientiam omnem, non tamen potentiam. Et ratio est, quia omnipotentia dicit posse ad fieri, omniscientia ad nosse. Unde licet posset nosse, non tamen posset facere vel creare, secundum quod dicit omnipotentia posse in creando vel faciendo super omnem creaturam, quia sic haberet posse super se ipsum (= n. 15).