DISTINCTIO XXVI (ae).

Est autem spes virtus etc. *. Primae quaestiones circa spem sunt sine comparatione ad ipsum in quo est spes. Prima autem est, quid est spes; secunda, in qua vi sit spes; tertia, ad quid tendit spes, scilicet quid est proprium motivum spei ;quarta de ordine spei ad caritatem ; quinta, de oppositione spei et timoris ; sexta, de comparatione spei informis ad formatam ; septima, de evacuatione spei. - Sunt aliae quaestiones circa spem in comparatione ad ipsum in quo est spes. Prima autem est, utrum fuerit spes in Christo; secunda, utrum in anima glorificata tertia, utrum in rapto ; quarta, utrum in parvulis ; quinta, utrum in praescitis; sexta, utrum in daemonibus; septima, utrum in exsistentibus in purgatorio (= n. 12).

Et de definitione spei opponatur : a. Quae est differentia certitudinis in fide et in spe et in visione ? - Dicendum quod triplex est certitudo: una quae opponitur dubitationi et acceptioni per medium, cuiusmodi acceptio est in fide, scilicet sine medio ; unde articuli se ipsis certi sunt. Et certitudo est quae opponitur desperationi, et haec est certitudo in spe; et haec est ipsius affectus, et prima erat certitudo ipsius intellectus. Est etiam certitudo quae ad utrumque se habet, et haec est certitudo visionis in patria; unde removet duo, scilicet aenigmaticam cognitionem et quae fit in speculo ; et removet etiam imperfectionem dilectionis, quoniam ibi perfecte diligimus (=n.l3).

b. Augustinus, De civitate Dei : Quatuor sunt animi affectiones, scilicet gaudium, spes, metus, dolor ; et ita videtur quod spes potius sit affectio quam exspectatio - 5 Gal., 22, duodecim fructus enumerantur, quorum unus est longanimitas, quae est exspectatio ; et nullus fructus est virtus theologia: ergo exspectatio non est spes. - Dicendum quod spes hic non definitur per genus suum, sed per intentionem immediate consequentem ipsam: et ideo non dicitur 'affectio' secundum genus, sed 'exspectatio' secundum intentionem consequentem.

Ad aliud dicendum quod longanimitas est perseverantia in exspectatione boni, sed spes est ipsa exspectatio boni (=n. 14).

c. Augustinus, Soliloquia : " Spes est qua ad quod credit praesumit se perventurum "; et ita videtur quod praesumptio non opponitur spei *. - Dicendum quod praesumptio sumitur hic in bono: unde 'praesumere' est ante in affectu sumere, ut habeatur in actu (= n. 15).

d. Beatitudo est exspectatio tamquam praemium caritatis; et ita non erit praemium proprium spei. - Dicendum quod beatitudo est exspectatum a spe ut habeatur; unde habitus illius exspectatur, ut ipsum habeatur scilicet aeternaliter (= n.16).

e. Nemo meretur nisi habeat tres virtutes theologicas; ergo nemo meretur nisi habeat spem; ergo spes non est 'nisi ex merinV *. - Dicendum quod hic definitur spes ut est motus virtutis et non ut est habitus; et sic merita praecedunt spem. Non tamen quod aliquis mereatur motum spei, sed quod motus non recte infuerit, nisi aliquo modo post meritum (= n. 17).

(Praeit caritas, 671, 2]. Augustinus : "Primo oportet ut habeat oculos sanos: quod fit per fidem; et ut aspiciat: quod fit per spem; et ut videat visione affectus: quod fit per caritatem "; et ita spes praecedit caritatem. - Dicendum quod caritas praecedit motum spei, licet non habitum (= n. 18).

[Sine meritis, praesumptio, 671, 3-4]. Argumentum quod spes informis sit praesumptio, cum ipsa non veniat ex meritis, licet veniat ex gratia gratis data.

Contra: praesumptio est peccatum mortale, et spes informis donum Dei est. -Dicendum quod spes informis et formata et praesumptio differunt. Unde spes informis est ex gratia Dei et ex meritis praecedentibus ipsam rem speratam, sed non ipsam spem, sicut est de spe formata. Sed si quis speraret habere vitam aeternam sine meritis, praesumptio esset. Unde contra hoc quod est in spe 'ex gratia', est praesumptio ; et contra hoc quod est 'ex meritis', est desperatio (= n. 19).

Post haec superest etc. *. Christo fuit beatitudo semper praesens; ergo ratione exspectationis futurae beatitudinis non erat spes in Christo. - Ideo dicendum quod in Christo fuit exspectatio futurae felicitatis quae attenditur penes glorificationem corporis. Et sic dicitur de Christo : In te, Domine, speravit et hoc, ut summa bonitas habeatur per gloriam quae est dos corporis (= n. 20).

Qualiter sit spes in angelis?

Dicendum quod angeli fruentes auream habent ; sed quoniam nos custodiunt, ideo aureolam sperant ex custodia, et sic in illis est spes (= n. 20).

[De antiquis, 672, 30]. Viatoris est spes; sed antiqui in limbo non erant viatores; ergo in illis non erat spes, cum eorum locus non sit locus neque meriti neque demeriti. Et eadem est quaestio de exsistentibus in purgatorio.

Dicendum quod poena purgatoria est medium inter locum poenae et locum praemii; et ideo duplicem habet comparationem. Secundum enim unam comparationem sunt tamquam viatores, quia sunt tamquam ad terminum; et sic in illis est spes. Similiter poena exsistentium in limbo inferni fuit poena ad tempus, quae erat carentia visionis Dei. Unde, secundum hoc quod fuit poena, fuit in termino ; secundum hoc quod fuit ad tempus, fuit ad terminum; et sic erat in illis spes. Unde dictum est de illis quod ipsi "exspectabant" (= n. 21).

Iob, 28: Spes daemonum frustrabitur; et ita habent spem. -Contra:" Spes est exspectatio futurae beatitudinis " ; sed ipsi non exspectant futuram beatitudinem; ergo non habent spem. - Dicendum quod ibi loquitur caput pro membris; unde in suis membris est spes. Vel dicendum quod in illis est spes dilationis iudicii, sed non spes dilationis poenae (= n. 22).

Qualiter est spes in praescitis et in habentibus praesentem iustitiam ? Quoniam tunc habent caritatem: quare fidem et spem.

Sed contra: exspectatio eorum non est 'certa', ex quo decipiuntur.

Dicendum quod exspectatio eorum potest esse certa, quoniam certitudo illa removet desperationem (= n. 23).

Peccator, praedestinatus tamen ad vitam, habet 'certam exspectationem'; ergo habet spem: ergo habet virtutem. -Deus ens in nobis per gloriam est spes (= n. 24).