DISTINCTIO XX.

Post haec videndum est qualiter etc. *. a. Triplex est virtus: nutritiva, generativa, augmentativa; unde triplex est praeceptum pertinens ad triplicem virtutem. In hac distinctione agit de praecepto pertinente ad virtutem generativam. Unde quaeritur utrum generarentur filii perfecti in quantitate sicut creatus fuit primus homo.

b. Sed opponatur: per hoc praeceptum Crescite et multiplicamini habetur quod virginalis castitas prohibetur: ergo centesimus fructus non debetur virginitati , et ita maior coniugalis castitas quam virginalis: et sic dictum est quod maior est castitas Abrahae quam virginitas Ioannis .

Dicendum quod coniugalis castitas maior erat quoad primum statum, quando pauci homines erant; sed post multiplicationem populi maior erat virginalis, quoniam tunc maior erat necessitas multiplicare filios spirituales quam carnales.

c. Nota quod bis institutum fuit matrimonium semel scilicet ante peccatum, et hoc quoad officium, ut patet in Genesi ; et semel post peccatum, et hoc quoad remedium, ut patet 9 Gen., 1 .

Genuissent itaque filios [398, 19-20]. In ista parte solet determinari de dotibus. Secundum ergo quosdam , dos dicitur " perpetuus animae vel corporis ornatus iugiter in aeterna beatitudine permanens ". Sed haec ratio videtur convenire virtutibus, quae non sunt dotes. Ideo dicendum aliter quod dos est ornatus datus humanae naturae unitae divinae in coniunctione potentiarum ad suos fines. Est enim triplex potentia, scilicet rationalis, quae respicit summam veritatem: et concupiscibilis, quae respicit summam bonitatem: et irascibilis, quae respicit summam maiestatem.

Quidam tamen dicunt quod " dos est nuptiale donum per se sufficiens contra defectus ". Unde contra defectus animae sunt dotes animae; et contra defectus corporis sunt dotes corporis .

De termino vero temporis etc. *. a. Cum virtutes re periuntur tam in angelis quam in hominibus, quaeratur quan non sunt dotes angelicae naturae sicut humanae. Solet dic quod, cum dos detur ipsi sponsae a sponso et non fuit angelice natura sponsa, quoniam non unita divinae naturae, ideo non sunt dotes angeli sicut hominis.

b. Quatuor assignantur dotes corporis, scilicet claritas, subtilitas, agilitas, impassibilitas. Et dicunt quod ista quatuor sumuntur per naturam quatuor elementorum ex quibus componitur corpus, ita quod claritas per naturam ignis, subtilitas per naturam aeris, agilitas per naturam aquae, impassibilitas per naturam terrae. - Sed contra: ignis est species omnium elementorum, et omnia alia sunt quasi materialia ad ignem potius dicetur impassibilitas per naturam ignis quam per naturam alterius. Ultimo Apoc, 1 , dicitur quod tunc non remanebunt omnia elementa, et ita non possunt distingui dotes penes elementa ipsa. - Ideo dicendum aliter quod, praeter quatuor elementa, est virtus quintae essentiae in corpore humano tamquam nobilissimum . Sed prima proprietas eius secundum substantiam est claritas: secunda proprietas quoad agendum est subtilitas; tertia proprietas quoad movendum est agilitas; quarta proprietas est impassibilitas ad removendum omnem passionem extrinsecam nocentem. Et ita, cum omnia elementa convertentur tunc in naturam quintae essentiae, et ista exiguntur tantum ad suam naturam, merito tantum quatuor debent esse dotes.

c. Anselmus ponit septem dotes corporis, scilicet pulcritudo, velocitas, libertas, fortitudo, voluptas, sanitas, immortalitas. Sed sic accipiuntur dotes communiter ad statum innocentiae et resurrectionis .

Si vero quaeritur quales etc. * Augustinus, super ultimum Prov., 11, in originali : " Differtur numerus sanctorum donec impleatur numerus membrorum matronae ", id est Ecclesiae. I Esdrae quaeritur: Quando veniet merces areae meae ? Respondet Uriel: Exspecta modicum donec impleatur numerus seminum huius mundi. - Gregorius, in Moralibus : " Primus homo ita conditus fuit, ut manente illo decederent tempora, ipse vero non transiret cum temporibus ". - Augustinus : " Hoc improbo, ut credantur illi primi coniuges non generaturi homines posteros nisi peccassent, tamquam necesse fuerit ut morituri gignerentur, si de concubitu maris et feminae gignerentur. Nondum enim videram fieri potuisse ut non morituri de non morituris nasci potuissent ; ac per hoc in filiis felicitas fecunditasque mansisset usque ad certum sanctorum numerum quem praedestinavit Deus, nascerenturque homines non parentibus successuri morientibus, sed cum viventibus regnaturi. Essent etiam illae cognationes atque affinitates, si nullus delinqueret, nullusque moreretur ".

Sed eum Augustinus sub assertione etc. *. Augustinus, De bono coniugali : " Concubitus nonnisi mortalium esse potuit "; ergo cum in statu innocentiae erant immortales, eorum non poterat esse concubitus

Augustinus, Super Genesim : " Qui in paradiso thorum immaculatum, nuptias honorabiles et fetus sine (ardore libidinis, sine] dolore et labore pariendi potuisse esse non credunt, nihil aliud quam consuetudinem humanae naturae post peccatum poenamque humanam sic currentis attendunt. Nos autem in eorum genere esse non debemus ". - Augustinus, XIV De civitate Dei : " Quisquis dicit non coituros vel genituros nisi peccarent, quid dicit, nisi propter numerositatem sanctorum factum fuisse peccatum? Quod si absurdum est credere, potius credendum est quod sanctorum numerus, quantus complendae illi sufficiat civitati beatissimae, tantus exsisteret, etsi nemo peccasset, quantus nunc per Dei gratiam colligitur de multitudine peccantium ".

Augustinus : Praeceptum fuit homini crescere et multiplicari) ergo inobedientes essent, nisi exsequerentur opus generationis. -Augustinus, Super Genesim : " Quis ita excors est, ut putet terram minus ornari, si iustis non morientibus impleretur"? Dicitur autem eis : Crescite et multiplicamini, quoniam " numerosissima est angelorum civitas superna ; ideo non recte connubio copularentur, nisi morerentur " .

Et eum de corpore humano etc. *. Triplex est ignorantia: una scilicet in non habendo, et haec non est peccatum nec poena peccati: alia autem in privative habendo, et haec est poena peccati) tertia autem est ipsum peccatum, ut patet XXII distinctione, illo cap.: Est ignorantia . Augustinus, De libero arbitrio : " Stultitia est rerum appetendarum vel fugiendarum rerum, non quaelibet, sed vitiosa ignorantia ".