DISTINCTIO XIV.

Dixit quoque Deus etc. *. Qui infra caelum etc. [369,19-20]. Augustinus , 1 Gen., 7, determinat qualiter aquae sunt super firmamentum, dicens: " Si aquae proprie dicuntur, tunc caelum dicitur tunica aerea dividens inter ipsos vapores elevatos et aquas inferiores ".

Augustinus, VIII Confessionum : " Sunt aliae aquae, quae sunt, ut credo, super firmamentum, immortales, a terrena corruptione secretae ". - Augustinus, Super Genesim : " Ex aere qui est inter vapores humidos, unde superius nubila conglobantur, et maria subterfusa, voluit ostendere quidam caelum esse inter aquam et aquam. Hanc considerationem laude dignissimam iudico. Quod enim dixit, non est contra fidem, et in promptu posito documento credi potest".

Augustinus, Super Genesim : " Nunc quemadmodum instituit Deus naturas rerum ut sint, secundum Scripturas eius convenit nos quaerere, non quid in eis vel ex eis ad potentiae suae miraculum operari velit. Neque enim si Deus vellet oleum sub aqua esse vel manere, non fieret; nihilominus tamen natura olei nobis est cognita ". - Augustinus, Super Genesim : " Maior est huius Scripturae auctoritas quam humani ingenii capacitas ".

Quaeri etiam solet etc. *. Augustinus, Super Genesim , contra: " Quem movet cur in diebus facta sunt lux et caelum, extra omnes dies vel ante aqua et terra " facta sunt? Et ita non sunt opera dierum aqua et terra. Adhuc quaeritur quare dies non respiciunt opera creationis, sicut opera distinctionis et ornatus .

Post haec quaeri solet etc. *. Quaerit Augustinus quare de opere secundae diei non dicitur: Et vidit quod esset bonum. - Dicendum quod in secunda die non est perfecta formatio aquae; sed non attribuitur bonum nisi perfecto: ideo, cum in tertia die sit perfecta formatio ipsius, videtur quod bene dixit : Vidit quod esset bonum. Est tamen alia ratio moralis: quoniam in secunda die notatur conversio rationalis creaturae ad se ipsam; unde ei non attribuitur bonum. Augustinus : "Propter binarium, principem alteritatis, qui primus ab unitate discedit et in figura bigamiae ponitur et multorum reprehensibilium, quae bina ingrediuntur in arcam immunda sunt, et ipsorum numerus immundus erit ".

Ioannes Damascenus : " Terra est elementum frigidum et siccum, ex nonente ad esse primo die deductum " . Aut ergo dicitur hic terra sicut ubi dicitur : In principio creavit Deus caelum et terram, et tunc falsum est quod est 'elementum'. Vel dicitur terra ut dicitur opus tertiae diei , et tunc falsum est hoc: 'primo die deductum '.

Sequitur: Dixit Deus: Congregentur etc. *. Istud enim pertinet ad ornamentum terrae, et ita videtur quod non debet pertinere ad opus tertiae diei.

Dicendum quod quidam est ornatus qui per se capit originem cum terra, et de tali dicendum in tertia die .

6. Sequitur: Dixit Deus: Fiant etc. *. Prius dixit de operibus trium dierum quae pertinent ad distinctionem ipsarum rerum: nunc dicit de operibus aliorum trium dierum quae pertinent ad ornatum ipsarum rerum. Et primo de ornatu ipsius caeli per luminaria magna. Secundus ornatus est aeris et aquae per volatilia et aquatica. Tertius ornatus erat terrae per reptilia. -Nota itaque quod triplex est substantia continens, tamquam locus aliorum, de quibus dictum est in operibus trium dierum; et triplex est substantia contenta, de quibus dictum est in operibus aliorum dierum trium. Unde luminaria continentur in caelo, et volatilia et aquatica in aere et aqua, et reptilia in terra.

Augustinus, Super Genesim , utrum ista luminaria sint animata quaerendo, dicit quod de tam obscura re nihil temere credendum.

Augustinus, Super Genesim , quaerit: cum divisio lucis a tenebris pertineat ad distinctionem rerum, qualiter pertinere debet ad ipsum ornatum? - Dicendum quod illa distinctio quae pertinet ad ornatum, non est ipsarum naturarum, sed proprietatum influentium ab ipsis naturis. Illa autem divisio lucis a tenebris, quae prius tangitur, est ipsarum naturarum.

Augustinus, Super Genesim : Alii planetae sunt maiores luna; qualiter ergo dicuntur ista luminaria magna? Et respondet Augustinus quod hoc dicitur quoniam nobis apparent maiores aliis, licet non sint, et ideo dicuntur magna.

Augustinus, Super Genesim : Cum luna sit aliquando magis, aliquando minus lucida, quaeritur quanta fuerit quando creata fuit. Ioannes Damascenus respondet quod "scire oportet ipsam perfectam esse creatam a Conditore, scilicet quintam decimam. Decebat enim ipsam perfectam generari vel fieri". Et Augustinus, Super Genesim : Credimus " lunam factam esse in inchoatione noctis, quod accidit cum plena est". Et illud dicit Augustinus secundum opinionem aliorum; sed secundum suam propriam opinionem dicit : " Ego medius inter istos sum, ut neutrum asseram; sed plane dicam quod, sive plenam sive primam fecerit eam Deus, quod eam fecit perfectam. Omnis enim res, quidquid progressu naturali per tempora congrua quodammodo prodit, etiam ante continebat occultum, etsi non specie vel mole corporis sui, tamen ratione naturae".

Quia caelum ceteris elementis etc. [373, 3-4] Ioannes Damascenus : " Nos autem dicimus quod ex luminaribus sunt signa imbris et siccitatis et caliditatis et frigiditatis et ventorum; nostrorum actuum autem nequaquam. Nos enim, liberi arbitrii a Domino conditore creati, sumus domini nostrorum actuum. Non autem causa sunt alicuius eorum quae sunt, neque corruptionis eorum quae corrumpuntur, signa autem magis sunt". Sustinendo tamen opinionem Philosophorum, dici potest quod sint causae, non tamen causae sufficientes, licet aliquo modo causae sint.

Augustinus, Super Genesim : " Fatendum est, quando vera dicuntur ab istis, instinctu quodam occultissimo dici, quem nescientes humanae mentes patiuntur. Quod cum ad decipiendum homines fit, spirituum seductorum est operatio. Quapropter bono christiano, sive mathematici sive impie quilibet divinantium, maxime autem vera dicentes, sunt cavendi, ne consortio daemonum animam deceptam specie veritatis pacto quodam societatis irretiant".

(6) Augustini : " Non signa dicit quae observare sit vanitatis, sed utilitatis, quae nautae observant ad praevidendas aeris qualitates".