DISTINCTIO XIX.

Postquam ostensum est * ; Cum enim recipit Ordinem sacerdotalem, simul etiam has claves [866,28-29]. Videtur quod non, quia si clavis esset inseparabilis ab Ordine, haeretici et excommunicati claves haberent ; cuius contrarium habetur XXIV, quaestione 1, diversis capitulis . - Respondemus: dicuntur non habere claves ratione usus clavium. Sed ii suspensi sunt a canone, illi vero ab homine.

Unde dolendum est [867, 5-6]. De hoc dicitur in distinctione 38 : " Ignorantia, mater cunctorum errorum, maxime in sacerdotibus est devitanda, qui docendi officium in populo Dei susceperunt". Et in eadem distinctione : " Nulli sacerdotum licet canones ignorare ", supple: poenitentiales ad minus.

Cumque constet etc. *; Illas claves etc. [867,22-23]. a. Quaeritur si archidiaconi claves habeant. Et videtur quod sic: ligant et solvunt, ut distinctione 25, Archidiaconus , ubi dicitur: " Sollicitudo parochiarum et ordinatio ad eius curam pertinent et iurgia ". Ex quo videtur quod ordinariam habeant jurisdictionem. - Quod iterum sit ordinarius, habetur in Primis, De officio archidiaconi , ubi dicitur: " Officium archidiaconi est omnem quaerimoniam seu causam" vel curam "vel iustitiam presbyterorum, diaconorum, subdiaconorum deliberare, ordinare et facere ".

b. Quod autem sit vicarius episcopi, habetui in eodem , ubi dicitur: " Vicem episcopi sui agens, totius episcopii curam gerat". Si vero iurisdictionem habet ordinariam, videtur habere claves ligandi et solvendi. Clavis enim, ut dicitur, nihil aliud est quam potestas ligandi et solvendi.

c. Respondemus quod habet ordinariam iurisdictionem. Nec obstat quod vicarius est episcopi, quia perpetuus est nec ab hoc officio potest per episcopum amoveri. - Nec sequitur, si habet hanc potestatem, quod habeat claves, sed quosdam usus clavium. Est enim clavis habens potestatem substantialem, quae consistit in commutatione purgatoriae poenae in temporalem et in iniunctione poenitentiae cum quadam relaxatione. Praeter hoc, habet accidentalem, quae principalius consequitur dignitatem quam Ordinem, scilicet ligare per excommunicationem et solvere.

Praeterea, non sequitur: non potest ligare et solvere, ergo non habet claves, quia 'osse' dicitur dupliciter: tum quia habet usum, tum quia potentiam; et hoc secundum remotam aut propinquam. Si ergo non habet potentiam primam, quae est ex Ordine, non habet claves ; usum tamen clavium nihilominus habet secundum potestatem accidentalem, quae est a superiori.

Aliis autem videtur *; sed non eam recte et digne [868,13-14]. Contra: nonne utuntur clavibus ad usum ad quem est clavis, scilicet ad discernendum et solvendum vel ligandum ? Praeterea, nonne recte baptizant ii ; Propter quid ergo non recte habent claves ? - Respondemus: rectitudo intelligitur hic non contra abusum, sed pro expeditione usus: tunc enim brevissima via habetur finis. Bona enim doctrina bene aestimat poenitentias et merita subditorum, dirigendo ad bona opera ; bona vita iuvat ad peccati in poenitente dimissionem per unitatem Ecclesiae, et ad exemplum boni operis quo mereatur vitam aeternam. Et sic patet propter quid non recte et digne habent, ut rectitudo ad scientiam, dignitas ad bonam vitam referatur. Non est enim simile de Baptismo. Virtus enim Baptismi consistit in forma verborum et debita materia et intentione faciendi quod facit Ecclesia.

Dietum est a Domino *. a. Numquid Moyses sacerdos fuit ? Et in Psalmo : Moyses et Aaron in sacerdotibus eius. - Sed contra: Aaron fuit summus sacerdos . - Respondemus quod dicitur sacerdos quia complevit officium sacerdotis, ut in Ex. 29, in consecratione sacerdotis.

b. Praeterea, numquid benedictio tradita a malo sacerdote transfundit gratiam? - Respondemus: virtus benedictionis est dispositio ad hoc ut Dominus gratiam transfundat.

Ego Dominus benedicam eos [869, 8-9]. De hoc Innocentius : "Ultima benedictio, quam facit episcopus super populum, missionem Spiritus Sancti significat, quem", completa consecratione, completa et oblatione sui corporis in ara passionis, "misit Dominus in Apostolos. Haec benedictio per verbum oris et signum crucis exprimitur, quia illa per sonum aeris et linguam ignis innotuit". Fit autem invocatione Trinitatis, ut significentur opera Spiritus Sancti esse Patris et Filii. Haec autem fuit expressa in Veteri Lege, cum dictum est in Num. 6,27: Invocabis nomen meum etc. Et ad designandum opus Trinitatis, in solemnibus benedictionibus tres particulae ponuntur.

Huic tamen etc. *. Istud potest retorqueri ad benedictiones in Sacramento altaris, quae sunt propriae sacerdotum et feruntur super membra Ecclesiae militantis. - Quod autem pertineat ad officium, patet per hoc quod dicitur XXIV distinctione, cap. De presbyteris: Septimus *. - Sunt autem quaedam benedictiones appropriatae dignitati episcopali, ut dicit Leo papa " Ad officium episcoporum pertinet presbyterorum, diaconorum et virginum consecratio ; constitutio altaris, benedictio et unctio ; chrismatis confectio et chrismatio, et poenitentium in missa reconciliatio".

Nec subditos mala sacerdotis vita *. Quaeritur utrum dicendi sint huiusmodi sacerdotes falsi sacerdotes. Et videtur, per hoc quod dicit Cyprianus : "Dominus noster Iesus Christus, rex et iudex, usque ad passionis diem honorem pontificibus et sacerdotibus servavit, quamvis nec illi timorem Dei nec agnitionem Christi servassent; cum dixit : Ite, ostendite vos sacerdotibus, et cum non est contumeliose locutus contra pontifices in passione. Per quod docuit sacerdotes veros legitime et plene honorari, dum circa falsos sacerdotes ipse talis exstitit". - Respondemus: dicitur falsitas tripliciter: duobus modis proprie, et tertio modo extenso vocabulo, et dicitur falsitas in moribus. Aut enim dicitur (hoc) quia typum veri sacerdotis gesserunt in Lege et non vitam, vel quia non habebatur Ordo, vel quia praetendunt eminentiam scientiae et vitae, cum non habeant. Secundum primum modum poterant mali sacerdotes legales dici falsi, et ita accepit C y p r i a n u s. Secundo modo simpliciter dicuntur falsi, qui non habent Ordinem sacerdotalem et praetendunt. Tertio vero modo proprie dicuntur pravi; si vero falsi, dicuntur falsitate morum.

Praemissae vero sententias *; qui absque clave *. Gregorius in Monilibus : "Nemo in Ecclesia nocet amplius, quam qui perverse agens, nomen vel Ordinem sacerdotis habet. Delinquentem namque hunc redarguere nemo praesumif, et in exemplum culpa vehementer extenditur, cum pro reverentia Ordinis peccator honoratur".

Nullus officio sacerdotis etc. *. I.a . Super illud Matth. 7, 5: Hypocrita, eice, Glossa: "Impossibile est quod festucam demat, qui trabem gestat ". Et ibidem : "Ecce moderamen iudicii, ut praeventus maioribus alium non iudicet in minoribus". Et Gregorius : "Qua mente mederi properat, qui in facie vulnus portat" ? Ex quibus colligitur quod nullus tenetur corripere alterum super illo crimine quo ipse maculatur vel si maiori maculatur.

b. Sed contra, ad Philip. 1,18: Sive per occasionem, sive per veritatem annuntietur Christus, in hoc gaudeo et gaudebo. - Praeterea, in Matth. 18, 15, habetur, super illud: Si peccaverit in te frater tuus, Glossa: "Ita peccat qui videns fratrem peccare tacet, sicut qui poenitenti non indulget".

II. c. Circa hoc quaeritur etiam utrum omnes teneantur an praelati tantum ad hoc praeceptum, scilicet correctionis. Quod omnibus praeceptum sit, videtur per Glossam proximo dictam : indulgere enim poenitenti est ad quod omnes tenentur; ergo et ad corripiendum, cum ad illud aeque teneantur. -Quod etiam ad omnes, dicit Augustinus in Enchiridion : " Non solum in eo quod dimittit atque orat, verum etiam in eo quod corripit et aliqua poena emendatoria plectit, eleemosynam dat". Sed omnes tenentur ad eleemosynam. - Praeterea, videtur ex forma praecepti, cum dicit : Si peccauerit in rc frater tuus: nomine enim 'fratris' paritas in fidelibus intelligitur.

d. Quod autem sit praeceptum praclatis, dicit Hieronymus : " Sacerdotes studeant illud evangelicum implere: Si peccaverit in te etc. Quae est misericordia uni parcere, et omnes in discrimen adducere ? Polluitur populus ex uno peccatore sicut ex una ove morbida universus grex ". - Videtur etiam ex ordine Evangelii quod tantum praelatis praecipitur. Subiungitur enim ibi : Quodcumque ligaveris etc.-, et in antiquis codicibus invenitur : Respiciens Dominus Petrum dixit: Si peccaverit etc. - Praeterea, corripere peccantem est curare peccatorem ; sed hoc tantum praelatorum est; ergo eorum corripere. Praeterea, I Tim. 5,20, ubi loquitur ad praelatos, habetur: Peccantes coram omnibus argue.

III. e. Deinde quaeritur, si omnes tenentur ad hoc aliquo modo, utrum respectu omnium. Et videtur, per hoc quod unusquisque nomen 'fratris' retinet respectu alterius. - Praeterea, dicitur ibi: Si peccaverit in te, "id est te solo sciente ", corripe cum inter te et ipsum. Sed hoc potest unusquisque respectu alterius facere, et non generatur scandalum ; ergo unusquisque respectu uniuscuiusque tenetur ad hanc correctionem.

f. Contra, II Reg. 6, 6, de Oza, qui percussus est a Domino quia tetigit arcam : Arca duorum Testamentorum, praelatus; Oza tangens, subditus ; ergo non debet subditus corripere praelatum. Et in Num. 12,10, de Maria, sorore Moysi, quae percussa est lepra eo quod corripuit Moysen.

g. Quod etiam omnes tenentur respectu omnium, dicit Anacletus papa : " Tam sacerdotes quam reliqui fideles summam debent habere curam de iis qui pereunt, quatenus corum redargutione, aut corrigantur a peccatis, aut, si incorrigibiles fuerint, ab Ecclesia separentur ".

IV. h. Praeterea quacritur de ordine corripiendi. Dicitur ibi : Adhibe unum restem. Contra quod videtur dici in Deut. 19,15: In ore duorum vel trium stat omne verbum.

i. Praeterea, dicit Apostolus : Peccantem coram omnibus argue. De quo quaeritur utrum intelligatur de peccato occulto aut manifesto. Si de occulto, qualiter adhibebit unum vel duos ? Videretur enim crimen prodere . Si de manifesto, contra: Ambrosius dicit quod de occulto intelligendum est.

k. Praeterea, non videtur quod Dominus observaverit hunc ordinem cum dixit : Qui intingit mecum manum etc. Similiter non videtur beatus Petrus observare, Act. 5,1-10, de Anania et Saphira, quos statim excommunicavit.

V. I. Praeterea, quaestio est: cum nullus sit idoneus ad corripiendum alium, qui maculam criminis habet, ut in Luc. 6,41: Quid autem vides etc, ubi dicitur : "Vere peccans peccantem castigare non valet": estne simile de docente? Dicunt enim quod bene licet (eum) docere, sed non praedicare aut corripere, qui est in crimine manifesto. - Sed contra, in Psalmo: Peccatori autem dixit Deus, Glossa: "Praesumis testamentum meum per os tuum pollutum praedicare? Quasi dicat: Nec sancta verba pollutus praesumat docere, etsi legere: non enim negatur lectio corrigendis".

VI. m. Praeterea, videtur quod omnis peccator peccet consecrando. Dicitur enim Levit. 21,21, super illud: Omnis qui habuerit maculam, Glossa: "Quisquis cuilibet istorum vitioruni subditur, panes Domino offerre prohibetur, ne aliena delicta diluere non valeat, quem adhuc propria delicta devastat ".

n. Respondemus quod quaedam correptio est ex officio, quaedam ex zelo. Tenentur ergo praelati tantum ex officio ad hoc praeceptum; omnes vero zelo caritatis. - Spectat autem hoc modo ad praelatos: Si peccaverit in te, id est te sciente per famam parvulam, corripe eum inter te et ipsum. Si non audierit, adhibendus est unus testis aut duo. Si iterum non audierit, debet de suo officio inquirere, sicut in Gen. 18, 21: Descendam et videbo si clamorem opere compleverint. Si vero non sint testes, potest cogere ad purgationem. Qualiter autem fiat purgatio, habetur in canonibus . - Hoc autem modo spectat ad omnes: Si peccaverit in te frater tuus, id est te solo sciente vel paucis, corripe inter te et ipsum, de occulto ; sin autem adhibe aliquos qui velint prodesse et non obesse. Hoc enim non est prodere crimen. Est enim aliquis proditor criminis, si indiscrete, si malitiose, scilicet causa detractionis, si inordinate fratrem suum corripiat. Si vero non corrigatur, tunc est dicendum Ecclesiam, non in forma accusationis semper, sed denuntiationis.

o. Ad illud quod obicitur, si habens crimen possit corripere, dividendum est: aut est crimen occultum, aut manifestum, quod scandalum ei qui corripitur possit facete. Si primo modo, potest corripere; maxime si spectet ad ipsum de officio. Non est tamen idoneus: idoneitas enim attenditur cum bona vita, cum scientia corripiendi, est in eo qui corripit. Dissimilitudo enim debet esse corripientis ad correptum, ut sic per correptionem ad similitudinem trahatur.

p. Hoc autem praeceptum, ad quod omnes tenentur, non est respectu omnium in quocumque casu. Licet enim fratris sit corripere fratrem, non tamen subditi praelatum. Corripicus enim, ut huiusmodi, superiorem gradum tenet respectu correpti. In periculo tamen fidei, vel in crimine haereseos, unusquisque tenetur respectu uniuscuiusque, sed cum discretione. Sicut accidit de Lanfranco , qui, cum esset monachus Beccensis, de licentia abbatis ivit ad concilium ad convincendum B er engarium, quia tunc fides quoad quemdam articulum periclitabatur in gallicana Ecclesia. Monachi tamen et viri religiosi, quorum tamen non. est officium praedicandi, absoluti sunt a generali correptione propter maius bonum, licet teneantur in casu.

q. Si vero quaeratur de Domino, quare non observavit hunc ordinem circa Iudam, respondemus quod quatuor sunt causae propter quas non competebat correptio secundum hunc ordinem: una, quia erat obstinatus; secunda, quia poterat praesumi ut quem non moverant visa miracula, non moveret tam brevis correptio; tertia, ne verbo Dei fieret iniuria, ne margaritae spargerentur ante porcos, Matth. 7, 6; quarta, quia scientiam habebat, qua poterat nosse hoc esse maximum peccatum. Unde dicitur in Eccli. 12, 13: Quis medebitur incantatori percusso a serpente ? - Sed quomodo verum est tunc illud Ioan. 18,9: Pater, non perdidi ex eis quemquam ? Solvitur per illud Ioan. 17,12: Nemo ex eis periit, nisi filius perditionis. Dividendum est ergo, quod aliud est ex parte passiva, aliud ex parte activa. Licet enim filius perditionis perierit ex eis, non tamen ipse perdidit: non enim ex parte sui erat defectus, vel quoad operationem divinae naturae vel humanae.

r. Ad illud vero quod dicitur ad Philip. 1, 18, respondemus quod 'annuntiatio' ad duo potest habere respectum: vel ad annuntiatum, vel ad annuntiantem. Quantum est ex parte annuntiari, placet huiusmodi opus; non quantum est ex parte annuntiantis, cum in crimine fuerit.

Nec est simile de praedicare et docere et legere. Nam praedicare est propter opus; docere vero propter veritatem operis habendam: quorum utrumque spectat ad statum perfectionis, in iis dico quae pertinent ad veritatem pietatis ; et propter hoc in neutro statu debet vir maculari crimine manifesto. Lectio autem est ut intelligatur veritas, quae potest fieri nullo consciente ; et propter hoc non scandalizant, ratione cuius scandali prohibetur docenti et praedicanti.

t. Si vero quaeratur de actu consecrationis, respondemus: dicitur quod in persona [Christi], generalis ministri Ecclesiae, verba consecrationis dicit; et quoad hoc non peccat. Sed quoad alias orationes peccare dicitur. Videtur tamen ex praedicta auctoritate generaliter intelligendum.

Nam venialia semper remittebantur *. Venialia dicebantur quae morte vel mutilatione membrorum non puniebantur in Lege; quae per sacrificia legalia purgabantur, ut Levit. 5, 6 et 7. Criminalia vero, quae morte puniebantur vel mutilatione; qualium rei erant omnes isti , etiam manifesti, nam aliter contra eos non fieret haec exceptio. Si enim occulte aliquod criminale commisissent, poterant manifeste peccatricem damnare.

Qui non prius se iudicant [871,16-17]. Psalmus Confitebimur, versus Narrabimus, Glossa: "Prius est confiteri peccatum, per quod exinanimur malis; post invocare Dominum in auxilium, quo bonis implemur; tandem de pleno eructantes narrare possumus. Indevotus, si eum vocet, postulat iudicium ".

Doceat perseverantiam *. Augustinus, libro De penitentia : " Adiuvet sacerdos confitentem orando, elecmosynas dando et cetera bona pro eo faciendo. Semper iuvet leniendo, consolando, spem promittendo; et cum opus fuerit, etiam increpando. Doceat loquendo, instruat operando. Sit particeps laboris, qui particeps vult fieri gaudii".

Habeat dulcedinem in affectione * Chrysostomus in originali super Matth. 23, 4: Alligant onera importabilia: " Ubi pater fit largus, dispensator non debet esse tenax. Si Deus benignus, ut quid sacerdos eius austerus vult apparere" ?

Caveat ne corruat *. In Levit. 5,12: Plenum pugillum hauriet, dicit Radulphus : "Peccatoris confessione suscepta et cognitis eius criminibus, si caritatis flamma in altari cordis succenditur, necesse est ut periclitanti compatiens, pro diluendis criminibus saltem brevi tempore coram Dominii in precibus usque ad lacrimas compungatur ", ne pro austeritate poenitentiae, in peius poenitens corruat praecipitium.

Restitui possunt qui peccant *. I Causa, quaestionc 7, Quod pro remedio , notatur quid sit dispensatio, quis possit dispensare, quibus de causis fiat dispensatio.

a. " Dispensatio est iuris communis relaxatio facta cum causae cognitione ab eo qui habet ius dispensandi. Dispensare autem est 'diversa pensare', scilicet omnia illa de quibus fit mentio " in illo capitulo: Nisi rigor disciplinae , scilicet "pro tempore, pro persona, intuitu pietatis et utilitatis, et pro eventu rei ".

b. Sciendum est etiam "quod, ubicumque status Ecclesiae decoloratur, non potest dispensari; ubi autem non est eis prohibita dispensatio, possunt (episcopi) dispensare. Non autem possunt dispensare contra Evangelium aut praeceptum Apostoli, ut XXV, quaestione 1, Sunt quidam dicentes ". - "In quibusdam etiam casibus invenitur permissa dispensatio, in quibusdam prohibita " respectu quorumdam criminum. " Quandoque enim dispensatur cum sacrilego, ut 50 distinctione, Si quis aliquando et cum haeretico, ut 50 distinctione, Presbyteros aliquando cum adultero, ut Extravagantibus I, De iudiciis, At si clerici ; aliquando cum simoniaco: quandoque in beneficio, quandoque in Ordine, ut I, quaestione 5, 1 capitulo : aliquando cum schismatico, ut 50 distinctione, Ut constitueretur : cum homicida, in beneficio, ut Extravagantibus II, De clerico . sed non officio, ut distinctione 50, Miror .

c. " Fit autem dispensatio cum hoc exigit utilitas vel necessitas, ut I, quaestione 7, Tali ; quandoque quia timetur maius malum, ut XXXV, quaestione 3, Quod scripsi ; quandoque propter futurum bonum, ut cum (cum) haereticis dispensatur, ut facilius revertantur, ut XXIII, quaestione 4, Ipsa pietas ; quandoque propter multitudinem et scandalum vitandum, ut distinctione 50, Ut constitueretur .