DISTINCTIO X.

Hoc etiam investigandum etc. *; pro officio exeunt [ 351, 9-l0]. Luc. 1,19: Ego asto ante Deum, Glossa: " Cum ad nos veniunt angeli, sic exterius implent ministerium, ut tamen ante Deum interius per contemplationem assistant. Quia licet angelus spiritus est circumscriptus, summus tamen Spiritus est incircumscriptus, intra quem currunt, quocumque mittantur". Id est, infra ambitum virtutis eius; non quod Deus sit locus rerum circumscriptive. De hoc habes plenius supra, I libro .

Assistebant ei *. Gregorius : " Aliud est assistere, aliud ministrare. Assistunt procul dubio illae Potestates, quae ad quaedam hominibus nuntianda non exeunt. Ministrant vero qui ad explenda officia nuntiorum veniunt, sed tamen ipsa contemplatione ab intimis non recedunt".

Sed quaeritur si ex tunc minuitur eorum fruitio.

Respondeo: sicut in anima est vis practica et speculativa, ita in angelo ministrativa et contemplativa : hac fruuntur, illa merentur.

Quibus obicitur *; Apostolus quoque ad Hebraeos : Omnes sunt administratorii *. Ibi Glossa: " Propter homines, quibus, licet minoribus, imperio Christi serviunt". Si ergo nos sumus minores, potius debemus illis servire: servitus enim maioribus debetur. Item, ' propter' notat causam finalem: sumusne nos finis? - Respondeo: ipsi nobis [serviunt] propter nostram utilitatem qua indigemus, et non propter indigentiam aliquam in illis. Et 'propter' quandoque notat causalitatem, quandoque solum est nota utilitatis, ut hic. Et licet nos simus minores quoad naturam, maiores tamen sumus quoad hoc, quod natura nostra unibilis est divinae naturae vel etiam unita Deo.

Si etiam superiores mittantur *. Quaeritur hic: si mali angeli cum mittuntur ad inferos, deformitas loci auget eis poenam, videtur similiter quod pulcritudo loci spiritualis bonis angelis augeat delectationem. Videtur ergo quod poena sit eis mitti ad inferiores partes. - Respondeo: non est simile, quia ratio beatitudinis est in Creatore, sed ratio poenae in creatura; unde deformitas loci poenam augere potest.

Si vero arguatur quod minui debeat eorum gloria, quia convertuntur ad ministrationem inferiorum, dicendum quod, etsi tunc non habet gloriam ex eo quod est in loco corporali [non] tantae pulcritudinis, habet tamen ampliorem in hoc quod explet iussum sui Conditoris. Praeterea, similitudo in spiritualibus non est attendenda secundum locum corporalem, sed secundum affectum. Item, poena malorum angelorum non crescit, quae provenit ex igne cruciante, sed cum descendunt ad infernum, poena interior, scilicet vermis, crescit. Unde quia mali peccaverunt ex eo quod adhaeserunt rebus materialibus, merito per illa crescit eorum poena; sed boni angeli non adhaeserunt illis: ideo non gravantur per administrationem eorum respectu inferiorum.

Ad inferiora descenderit [351, id est carni se univerit.

Hic oritur quaestio *. Omnes quidem mitti *. Dionysius, cap. 10 " Manifestativi sunt omnes angeli ante ipsos exsistentium: dignissimi quidem Dei moventis; iuxta proportionem autem reliqui a Deo motorum ". In eodem " Divinissimos Seraphim tradunt theologi alterum ad alterum clamavisse, plane in hoc, sicut arbitror, monstrantes quod de divinis et rationabilibus cognitionibus primi secundis distribuunt ".

Qui proprie angeli *. Chalcidius : " Angeli nuntiantes Deo nostras preces et iterum hominibus Dei voluntatem intimantes, illuc nostram indigentiam, porro ad nos divinam opem ferentes. Quam ob causam appellati sunt angeli, ob assiduum officium nuntiandi" Potest ergo dici quod omnes mittuntur, sed quando debet denuntiari pertinens ad potentiam Dei, tunc caelestes et superiores spiritus mittuntur. Et licet omnes mittantur, quidam tamen ex primaria sui conditione deputati sunt ad denuntiandum exteriora, et illi dicuntur angeli. Reliquis autem accidit quod mittantur, quoniam sicut non omnis currens dici debet cursor , sic nec omnis denuntians debet dici nuntius.

Et putant etc. *. Gabriel, fortitudo, Verbi incarnationem nuntiavit . Sed nonne competentius Raphael nuntiasset livoris nostri sanitatem ? - Respondeo: unio Verbi erat per virtutem supra nos, et ideo congruit fortitudini.

Illi Michael *: Apoc. 12,7; Gabriel *: Luc. l,19; Raphael *: Tob. 12,15: Ego sum Raphael.

Michael interpretatur *. Michael, quis ut Deus, id est aliquis ut Deus, id est Michael missus cum tanta maiestate venit, quasi sit Deus.

Vel quis est ut Deus, quasi: nullus, quia nec etiam Michael. Vel quia facit ea unde mirandus est Deus. Michael dicitur pugnare cum dracone , quando facit nos resistere eius tentationibus. Eadem ratione dicitur venire " in adiutorium populo Dei " . Ideo ducit animas in paradisum, quia hic unde sequitur hoc facit. Idem " praepositus dicitur paradisi " : non terrestris, cui praeest Cherubim , sed caelestis; et forte aliqua specialis cura ei committetur.

Belial, id est *: II Reg. 16,7. - Dicitur etiam Leviathan *: Addit Leviathan, Behemoth animat, fluit Diabolus, Satan adversus, Belial iuga vitat, deserit Asmodeus, Abaddon vel Apollyon effert .

Alii vero dicunt: Seraphim et Thronos [353, 5-6]. Super illud Ezech. 1,26: Similitudinem Throni, Glossa: " Cum angeli saepe ad nuntianda quaedam hominibus veniant, Throni missi nunquam ad ministerium nuntii leguntur ".

Respondeo: non dicuntur missi, quia hoc quasi contra rationem nominis sui esset: dicuntur enim Throni quoniam in illis sedet Deus.

Quod ad exteriora non *. Supremi ordines, scilicet Seraphim, Cherubim, Throni, non dicuntur habere " usum exterioris officii" , sed semper interioris, quia diligere, scire, iudicare sunt officia interiora, non exteriora.

Et deferunt ad inferiores [353, 9-10]. Dionysius, 4 cap. : " Non solum in suppositis et subiectis mentibus, sed etiam in iis quae sunt eiusdem ordinis, haec lex definita est a substantiali ordinationis principatu, secundum unamquamque hierarchiam primos, nedios et ultimos esse [et ordines et] virtutes, et minorum esse diviniores magistros et manuductores in divinam illuminationem ". Idem, 13 cap. : " Primus angelorum ornatus omnium magis incentivam habet proprietatem: sed subiectae mentes, ad primos videntes, sunt sursum actae per ipsos ad deiformis possibile, et igneam ac succentoriam virtutem participant".

Quia veniebat *. Hebr. 1,7: Qui facit angelos spiritus, Glossa: " Quando ad vindictam mittuntur, dicuntur ignis ardens ", id est Seraphim.