COMMENTARIUM IN SENTENTIARUM, ''SIVE,

 I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 DISTINCTIO XLV.

 DISTINCTIO XLVI.

 DISTINCTIO XLVII.

 DISTINCTIO XLVIII.

 II.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 III.

 DISTINCTIO I (ae).

 DISTINCTIO I (L).

 DISTINCTIO II (ae).

 DISTINCTIO II (L).

 DISTINCTIO III (ae).

 DISTINCTIO III (L).

 DISTINCTIO IV (ae).

 DISTINCTIO IV (L).

 DISTINCTIO V (ae).

 DISTINCTIO V (L).

 DISTINCTIO VI (ae).

 DISTINCTIO VI (L).

 DISTINCTIO VII (ae).

 DISTINCTIO VII (L).

 DISTINCTIO VIII (ae).

 DISTINCTIO VIII (L).

 DISTINCTIO IX (ae).

 DISTINCTIO IX (L).

 DISTINCTIO X (ae).

 DISTINCTIO X (L).

 DISTINCTIO XI (ae).

 DISTINCTIO XI (L).

 DISTINCTIO XII (ae).

 DISTINCTIO XII (L).

 DISTINCTIO XIII (ae).

 DISTINCTIO XIII (L).

 DISTINCTIO XIV (ae).

 DISTINCTIO XIV (L).

 DISTINCTIO XV (ae).

 DISTINCTIO XV (L)

 DISTINCTIO XVI (ae).

 DISTINCTIO XVI (L).

 DISTINCTIO XVII (ae).

 DISTINCTIO XVII (L).

 DISTINCTIO XVIII (ae).

 DISTINCTIO XVIII (L).

 DISTINCTIO XIX (ae).

 DISTINCTIO XIX (L).

 DISTINCTIO XX (ae).

 DISTINCTIO XX (L).

 DISTINCTIO XXI (ae).

 DISTINCTIO XXI (L).

 DISTINCTIO XXII (ae).

 DISTINCTIO XXII (L).

 DISTINCTIO XXIII (ae).

 DISTINCTIO XXIII (L).

 DISTINCTIO XXIV (ae).

 DISTINCTIO XXIV (I).

 DISTINCTIO XXV (ae).

 DISTINCTIO XXV (L).

 DISTINCTIO XXVI (ae).

 DISTINCTIO XXVI (L).

 DISTINCTIO XXVII (ae).

 DISTINCTIO XXVII (L).

 DISTINCTIO XXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXIX (ae).

 DISTINCTIO XXIX (L).

 DISTINCTIO XXX (ae).

 DISTINCTIO XXX (L).

 DISTINCTIO XXXI (ae).

 DISTINCTIO XXXI (L).

 DISTINCTIO XXXII (ae).

 DISTINCTIO XXXII (L).

 DISTINCTIO XXXIII(ae).

 DISTINCTIO XXXIII (L).

 DISTINCTIO XXXIV (ae).

 DISTINCTIO XXXIV (L).

 DISTINCTIO XXXV (ae).

 DISTINCTIO XXXV (L).

 DISTINCTIO XXXVI (ae).

 DISTINCTIO XXXVI (L).

 DISTINCTIO XXXVII (ae)

 DISTINCTIO XXXVII (L).

 DISTINCTIO XXXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXXVIII (L).

 DISTINCTIO XXXIX (ae).

 DISTINCTIO XXXIX (L).

 DISTINCTIO XL (ae).

 DISTINCTIO XL (L).

 IV.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

DISTINCTIO XLIII.

Est praeterea quoddam peccati genus etc. *. a. Super Psalmum Benedic anima, versus: Qui propitiatur :"Omnipotenti medico nullus insanabilis morbus occurrit"; et ita nullum peccatum est irremissibile.

Super Psalmum Eripe, versus: Convertentur ad vesperam : " Nemo insanabilior est eo qui sibi sanus videtur "; et ita aliquod peccatum est irremissibile.

Adhuc, II dicitur quod " hoc solum peccatum veniam mereri non potest" ;et ita insanabilius est illo praenominato.

b. Dicendum quod insanabilis potest dici morbus, aut ex parte medici, aut ex parte aegrotantis, aut ex parte morbi. Dicendum ergo quod nullus morbus insanabilis est ex parte medici omnipotentis ; sed ex parte aegrotantis est morbus insanabilis, quando sibi videtur se sanum esse; et ex parte morbi est insanabilitas in genere peccati, si fuerit peccatum in Spiritum Sanctum.

c. Nota quod irremissibile aliquando privat possibilitatem remittendi, et sic finalis impoenitentia tantum irremissibilis est. Aliquando privat dignitatem remittendi, et sic supernae gratiae impugnatio irremissibilis est. Aliquando privat congruitatem remittendi, et sic impoenitentia non finalis dicitur irremissibilis. Aliquando privat iustitiam remittendi, et sic desperatio vel praesumptio est II irremissibilis. Aliquando privat actum remittendi, et sic peccatum quod non est [remissum] per finalem poenitentiam est irremissibile.

Super Qui quasi, 34 Iob, 27 : " Peccator ex ignorantia, ut Paulus persecutor: quod levius est peccatum; I Tim. 1, 13: Misericordiam consecutus sum, quoniam ignorans feci. Vel est peccator ex infirmitate, ut Petrus negando Dominum: quod gravius est, 26 Matth., 70. Vel est peccator studio: quod maximum est; 15 Ioan., 22: Si non venissem, peccatum non haberent ".

Omne quod est ex nonesse, naturaliter tendit in nonesse ; sed omne peccatum est ex nonesse;ergo omne peccatum naturaliter tendit in nonesse; et ita omne naturaliter est remissibile.

Dicendum quod remissibile dicitur duobus modis: omne enim peccatum est remissibile in sui natura, sed quoniam est in anima incorruptibili peccatrice recedente a summo bono, est irremissibile nisi gratia et misericordia interveniret Sed peccatum in Spiritum Sanctum habet adhuc aliam causam irremissibilitatis, scilicet impoenitentiam ; et suum oppositum scilicet poenitentia, facit alia peccata non perpetua sed temporalia.

Dio nysius, De divinis nominibus ;" Quaecumque faciunt, per optimum inspectum faciunt. Omnis enim exsistentium speculatio principium habet et finem optimum ; neque enim in mali naturam respiciens facit quod facit". Mali enim est corrumpere aliquid exsistentium ; nihil autem suam appetit corruptionem; ergo nulli placet sua malitia, quoniam placentia est in convenientia cum eo cui placet et eo quod placet, et ita malitia nulli placet

Dicendum sicut dicit Ioannes Damascenus : " Quemadmodum in corporibus eis quae bene disposita sunt, sana sunt quae secundum veritatem talia sunt, et infirmis amara videntur dulcia, sic bono bonum secundum veritatem est voluntarium et malo malum ".

Utrum alicui sic possit placere se non esse Quod videtur in aliquibus desperatis, qui ita desperati sunt quod mortem appetunt. Unde in Matth. 26,24: Bonum esset ei, si natus non fuisset homo ille. De hoc Augustinus in libro De libero arbitrio : "Si quis dixerit: 'Non esse, quam miserum me esse mallem', respondebo: Mentiris ". Unde " qui eligit non esse, profecto se nihil eligere, etsi [hoc] nolit respondere, convincitur".

Dicendum sicut dicit Augustinus : "Cum quis, credens quod post mortem non erit, intolerabilibus tamen molestiis ad tantam cupiditatem mortis impellitur, et discernit atque arripit mortem, in opinione habet errorem omnimodae defectionis, in sensu naturale desiderium quietis ".

Peccatum in Spiritum Sanctum est contra gratiam Spiritus Sancti, ex certa malitia.

a. Sed tunc quaeratur: aut ergo est contra aliquam gratiam specialem, aut contra omnem. Si primum, quaeratur contra quam; si contra omnem, tunc est omne peccatum in Spiritum Sanctum.

Adhuc, si ex certa malitia, sed cum in diabolo non erat aliqua malitia praecedens suum peccatum, tunc peccatum diaboli non erat in Spiritum Sanctum.

Et dicunt quidam quod est contra supernam gratiam. Et si hoc, ergo non sunt tot species peccati in Spiritum Sanctum quot ponuntur, quoniam impoenitentia potest esse et non contra supernam gratiam. Sicut infirmitas est ante peccatum in Patrem, et ignorantia ante peccatum in Filium, sic certa malitia erit ante peccatum in Spiritum Sanctum.

b. Quaeratur utrum peccatum in Spiritum Sanctum sit distinctum per se. Quod videtur: hoc enim peccatum est irremissibile, et quodlibet (I aliud remissibile; ergo hoc distinctum est ab aliis.

Item, hoc peccatum opponitur gratiae remittenti et purganti, et quodlibet aliud opponitur gratiae informant; ergo per se distinguitur ab aliis.

Contra: si omne peccatum in Spiritum Sanctum sit distinctum per se, ergo obstinatio et desperatio.

c. Impugnatio veritatis agnitae est peccatum in Spiritum Sanctum; sed veritas attribuitur Filio ; ergo potius dicetur peccatum in Filium quam in Spiritum Sanctum .

d. Aliquod peccatum in Spiritum Sanctum opponitur spei ut desperatio et praesumptio; et aliquod opponitur caritati, ut invidentia fraternae gratiae, impugnatio supernae gratiae. Quaeratur utrum aliquod opponatur fidei ; et si hoc, tunc aut ratione alicuius articuli, aut omnium articulorum .

e. Ad secundo quaesitum dicendum quod peccatum potest esse ex certa malitia dupliciter. Aut enim in eo quod certitudo malitiae praecedit sed non ipsa malitia, immo certa malitia concomitatur ipsum peccatum ; sic diabolus peccavit ex certa malitia. Vel potest malitia praecedere peccatum quod fit ex certa malitia, et sic est aliquod peccatum in Spiritum Sanctum.

f. Ad aliud dicendum quod dicitur peccatum 'per se' dupliciter. Aut enim quoniam habet proprium actum peccati: sic dicitur peccatum in Spiritum Sanctum per se distinctum, quoniam obstinatio habet proprium actum, quoniam propriam delectationem manendi in peccato. Aut dicitur peccatum 'per se' quoniam non requirit ante se aliud peccatum pro materia, et sic non est per se peccatum distinctum quod est in Spiritum Sanctum.

g. Ad aliud dicendum quod impugnatio veritatis agnitae est peccatum in Spiritum Sanctum, et non propter veritatem, sed propter agnitionem veritatis. Haec autem agnitio est donum Spiritus Sancti; ideo dicitur peccatum in Spiritum Sanctum.

h. Ad ultimum dicendum quod omne peccatum in Spiritum Sanctum habet oppositionem ad fidem ratione alicuius articuli, quoniam est unus articulus fidei de omnipotentia Dei et vita aeterna; et sic desperatio opponitur fidei. Et est alius articulus de omnipotentia et poena aeterna, et sic praesumptio opponitur fidei: et obstinatio contra remissionem peccati, et impoenitentia similiter: et invidentia opponitur contra sanctitatem Ecclesiae; similiter impugnatio: et ideo non appropriatur aliquod speciale peccatum contra fidem.

Nota quod est gratia innocentiae; et hanc habuit Adam ante peccatum, dum nihil nocuit vel in se vel in sui natura. Est etiam gratia fidei sive generalis iustitiae; et haec datur in Baptismo, nisi fictus accedat. Est etiam gratia purgans a peccato per cooperationem liberi arbitrii, et talis est gratia poenitentiae. Istis autem tribus generibus gratiarum respondent tria genera peccatorum per oppositum. Nam peccatum originale abstulit gratiam innocentiae, et per gratiam fidei liberatur ab originali peccato, licet remaneat fomes. Et huic gratiae opponitur actuale peccatum, sed ab actuali peccato liberatur per gratiam poenitentiae. Et huic gratiae opponitur peccatum in Spiritum Sanctum, ad quod non sequitur gratia liberans: unde nec hic nec in futuro remittetur . ll Et sic patet cui gratiae speciali opponitur peccatum in Spiritum Sanctum.

Hic quaeritur utrum omnis invidia sit peccatum in Spiritum Sanctum. Quod videtur, quoniam impugnat fraternum bonum.

Dicendum quod non; sed si quis invidet fraterno bono tamquam sibi nocivo, tunc non est peccatum in Spiritum Sanctum: sed si quis impugnet fraternum bonum tamquam gratis datum et ut gratis est datum, tunc peccat in Spiritum Sanctum, quoniam tunc impugnat divinam bonitatem in alio.

a. Ad manifestationem specierum peccati in Spiritum Sanctum, sciendum quod sex sunt species, scilicet praesumptio, desperatio, impoenitentia, obstinatio, invidentia gratiae, impugnatio veritatis agnitae. Ponatur ergo definitio peccati in Spiritum Sanctum dicens quid est, quae talis est : Peccatum in Spiritum Sanctum est oppositum per se gratiae Spiritus Sancti, a qua est unitas corporis Ecclesiae, in qua fit peccatorum remissio. Si quis ergo inspiciat causas unitatis Ecclesiae et causas remissionis peccatorum, habebit sufficienter quare tot species erunt.

b. Sciendum itaque quod ad remissionem peccatorum exiguntur tria: unum scilicet ex parte remittentis, et aliud ex parte eius cui remittitur, et tertium, quod est excitativum ad hoc ut fiat remissio. Ex parte autem remittentis est misericordia cum iustitia, quoniam misericordia quoad remissionem culpae, et iustitia quoad satisfactionem poenae. Ex parte autem eius cui remittitur, est poenitentia, scilicet commissa dolere et propositum non committendi illa. Ex parte autem excitantis sunt duo: scilicet dilectio gratiae quoad veritatem agnitam, ll et dilectio gratiae quoad bonitatem agnitam.

c. Sed istis sex enumeratis respondent alia sex per oppositum, ut desperatio contra misericordiam, et praesumptio contra iustitiam, et gaudium de commisso quod est in obstinatione contra dolorem de commisso, et impoenitentia contra propositum non committendi, et impugnatio veritatis agnitae contra dilectionem veritatis agnitae, et invidentia fraternae gratiae contra dilectionem quoad bonitatem agnitam. Et sic patet numerus specierum peccati in Spiritum Sanctum.

d. Penes reliquum membrum positum in definitione eius, scilicet 'finitas corporis Ecclesiae', potest probari numerus specierum peccati in Spiritum Sanctum. Ad hanc ergo unitatem exigitur unum quod est unitivum, et praeter hoc ipsa unibilia. Sed unitivum est misericordia cum iustitia, quibus duobus respondent desperatio et praesumptio: unibilia autem sunt homo et eius proximus. Unde ad hoc ut uniantur, oportet ut fiat membrum et ut fiat commembrum. Membrum autem non potest fieri nisi per poenitentiam, id est per dolere commissa et propositum non committendi ; et istis per oppositum respondent impoenitentia et obstinatio. Sed ad hoc ut fiat commembrum, oportet ut gaudeat de bono sui commembri et de veritate divina ostensa in illo; et istis duobus per oppositum respondent ista, scilicet impugnatio veritatis agnitae et invidentia fraternae gratiae.

Super 1 Cor. 8, 12 : Aliud est peccare in Christum, aliud peccare in Christo: "Cum enim non sunt caritatis aemuli, qua Christus nos liberavit, peccant in Christo, non in Christum; quia in Christum peccare, est Christum negare; sed in Christo peccare, est in iis quae Christi sunt peccare ". Ergo videtur similiter quod, qui negat Spiritum Sanctum, peccat in Spiritum Sanctum

cui contradicit Ambrosius -etita qui dicunt Spiritum Sanctum esse creaturam, peccant in Spiritum Sanctum.

Dicendum quod si quis hoc dicit ex ignorantia, non peccat in Spiritum Sanctum sed in Filium ; sed qui concedit Spiritum Sanctum esse creatorem, et postea negat sua dona esse ab eo ipse peccat in Spiritum Sanctum. Et secus est de eo quod est peccare in Christum et in Christo, quoniam unum opponitur alii, scilicet peccare in Spiritum Sanctum opponitur ei quod est peccare in Filium.