COMMENTARIUM IN SENTENTIARUM, ''SIVE,

 I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 DISTINCTIO XLV.

 DISTINCTIO XLVI.

 DISTINCTIO XLVII.

 DISTINCTIO XLVIII.

 II.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 III.

 DISTINCTIO I (ae).

 DISTINCTIO I (L).

 DISTINCTIO II (ae).

 DISTINCTIO II (L).

 DISTINCTIO III (ae).

 DISTINCTIO III (L).

 DISTINCTIO IV (ae).

 DISTINCTIO IV (L).

 DISTINCTIO V (ae).

 DISTINCTIO V (L).

 DISTINCTIO VI (ae).

 DISTINCTIO VI (L).

 DISTINCTIO VII (ae).

 DISTINCTIO VII (L).

 DISTINCTIO VIII (ae).

 DISTINCTIO VIII (L).

 DISTINCTIO IX (ae).

 DISTINCTIO IX (L).

 DISTINCTIO X (ae).

 DISTINCTIO X (L).

 DISTINCTIO XI (ae).

 DISTINCTIO XI (L).

 DISTINCTIO XII (ae).

 DISTINCTIO XII (L).

 DISTINCTIO XIII (ae).

 DISTINCTIO XIII (L).

 DISTINCTIO XIV (ae).

 DISTINCTIO XIV (L).

 DISTINCTIO XV (ae).

 DISTINCTIO XV (L)

 DISTINCTIO XVI (ae).

 DISTINCTIO XVI (L).

 DISTINCTIO XVII (ae).

 DISTINCTIO XVII (L).

 DISTINCTIO XVIII (ae).

 DISTINCTIO XVIII (L).

 DISTINCTIO XIX (ae).

 DISTINCTIO XIX (L).

 DISTINCTIO XX (ae).

 DISTINCTIO XX (L).

 DISTINCTIO XXI (ae).

 DISTINCTIO XXI (L).

 DISTINCTIO XXII (ae).

 DISTINCTIO XXII (L).

 DISTINCTIO XXIII (ae).

 DISTINCTIO XXIII (L).

 DISTINCTIO XXIV (ae).

 DISTINCTIO XXIV (I).

 DISTINCTIO XXV (ae).

 DISTINCTIO XXV (L).

 DISTINCTIO XXVI (ae).

 DISTINCTIO XXVI (L).

 DISTINCTIO XXVII (ae).

 DISTINCTIO XXVII (L).

 DISTINCTIO XXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXIX (ae).

 DISTINCTIO XXIX (L).

 DISTINCTIO XXX (ae).

 DISTINCTIO XXX (L).

 DISTINCTIO XXXI (ae).

 DISTINCTIO XXXI (L).

 DISTINCTIO XXXII (ae).

 DISTINCTIO XXXII (L).

 DISTINCTIO XXXIII(ae).

 DISTINCTIO XXXIII (L).

 DISTINCTIO XXXIV (ae).

 DISTINCTIO XXXIV (L).

 DISTINCTIO XXXV (ae).

 DISTINCTIO XXXV (L).

 DISTINCTIO XXXVI (ae).

 DISTINCTIO XXXVI (L).

 DISTINCTIO XXXVII (ae)

 DISTINCTIO XXXVII (L).

 DISTINCTIO XXXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXXVIII (L).

 DISTINCTIO XXXIX (ae).

 DISTINCTIO XXXIX (L).

 DISTINCTIO XL (ae).

 DISTINCTIO XL (L).

 IV.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

DISTINCTIO V (ae).

Praeterea, inquiri oportet etc. *. Prius determinavit quis est assumens, quoniam Filius ; et quid est assumptum, quoniam humana natura; deinde de quo, quoniam de Spiritu Sancto et de carne Virginis. In hac distinctione quaerit de proprietate eius quod assumitur et sumentis, utrumque persona assumpserit personam * (= n. 21).

[An ita conveniat dici naturam esse incarnatam, 566, 18]. Divina natura est idem quod Deus; ergo aeque convenienter dicetur divinam naturam incarnatam sicut Deus incarnatus dicitur. - Dicendum quod, licet idem sint secundum rem, differunt tamen in modo intelligendi. Dicitur enim 'Deus' quasi "habens divinam naturam" , et sic conveniens alicui personae; sed 'divina natura' non dicit appropriationem vel comparationem ad aliquam personam (= n. 22).

Adhuc, Verbum Dei assumpsit hominem, et non communem: ergo hominem individuum; ergo personam .

Adhuc, Filius Dei dicitur persona secundum distinctionem aeternae originis ; corpus autem coniunctum animae, quod suscepit, individuatur per distinctionem originis temporalis ex Virgine et individuitate similiter proprietatum. Sed talis individuitas hypostasis facit personam, et talem personam ; ergo assumpsit personam. - Dicendum quod ibi est individuitas hypostaseos; sed non omnis individuitas hypostaseos facit personam, sed excellens proprietas (= nn. 23-24).

[Formam ergo servi, 567, 6]. Hic dicitur 'forma' anima in coniunctione ad corpus (= n. 30).

Filius Dei assumpsit humanam naturam * ; quaeratur ergo utrum assumpsit humanam essentiam. - Dicendum quod 'natura' respicit rem in fieri, et 'essentia' secundum esse: unde non est dicendum quod assumpsit humanam essentiam * (= n. 31).

[In unitatem personae, 567, 4-5]. Anselmus, in epistola De incarnatione Verbi , quaerit quare Filius suscepit hominem in unitate personae, et respondet: "Ut sint duae naturae in una persona ". Ergo, cum divina natura sit persona, et humana natura erit persona. - Dicendum quod non sequitur, quoniam in Deo idem est 'quod est' et 'quo est'; unde haec vera: 'divina natura est Deus'. Sed in homine differt 'quod est' et 'quo est' ; unde humana natura non est homo (= n. 32).

[Non quod commune est Trinitati, 567, 26-27]. Persona est commune toti Trinitati, et accepit in unitatem personae ; ergo in aliquid quod est commune toti Trinitati. - Dicendum quod persona est commune secundum rationem, et non secundum rem ; sed divina natura commune est secundum rem, et sic intelligit M a g i s t e r (= n. 29).

Nec humanitas *. Argumentum quod, sicut divinitas Christi est divinitas Patris, sic eius humanitas erit humanitas matris. [Illa natura quae semper genita, 568, 11]

Aliud argumentum quod divina natura generatur (= n. 31).

[intelligentiam fieri naturae, 569,6]. Boethius, in libro De duabus naturis : "Natura est eorum quae quoquo modo intellectu capi possunt "; et haec est communis substantiarum et accidentium. Est etiam natura eorum quae agere vel pati possunt ; et sic tantum substantiis convenit. Est etiam natura principium motus et status; et sic tantum corporeis convenit. Est etiam natura "unamquamque rem informans specifica differentia "; et sic est in essentiis specierum. Est etiam natura "vis insita rebus ex similibus similia procreandi"; et sic homo hominem et Deus Deum generat. Est etiam natura "illud ex quo fit primo essentia rei naturalis et est immutabile a sua virtute, sicut cuprum est natura idoli" et elementa natura elementatorum . "Dicitur etiam natura forma, et sic est finis generationis". Unde anima et corpus dicunt naturam hominis, ut materia dicitur natura(= n. 23).

Et naturam solum [569,16-17]. Divina natura assumpsit humanam ; sed divina natura commune est tribus personis; ergo convenit Trinitati assumpsisse humanam naturam . - Et quidam concedunt quod verum est, dicentes Patrem assumpsisse, sed Filio, et Filium sibi (= n. 32).

Atque incommutabilis eius sit humanitas [569,21-22]. Argumentum quod Christus est homo in triduo, quoniam eius humanitas est incommutabilis.

Dicendum quod ipsa unita divinitati est incommutabilis, non tamen simpliciter (= n. 33).

Nos vero etc. *; [sibi unisse vel] assumpsisse [570, 2-3]. Per 'assumere' designatur quod aliquid sit in quod unio fit ; per 'unire' vero designatur quod non in termino aliquo fiat unio, sed solum potentia activa. Unde bene dicitur: 'persona assumpsit humanam naturam' et 'divina natura univit sibi llumanam' "* (= nn. 32, 35).

Unitam carni *. Ioannes Damascenus : "Aliud est unitio et aliud incarnatio ; quoniam unitio solum demonstrat copulationem, sed incarnatio dicit ad quem facta est copulatio, sicut ignitio " (= n. 36).

[Unam naturam Dei Verbi incarnatam, 570, 21]. Ioannes Damascenus, III libro, 7 cap. : "Deus [igitur] Verbum incarnatus. Non autem eam quae nuda contemplatione consideratur naturam assumpsit: non enim incarnatio haec, sed deceptio et fictio incarnationis ; neque eam quae in specie consideratur: non enim omnes assumpsit hypostases; sed eam quae est in atomo - primitias enim assumpsit nostrae massae - non secundum se ipsam subsistentem et atomum prius exsistentem et ita ab ipso sumptam, sed in ipsa sui hypostasi exsistentem. Ipsa enim quae est Dei Verbi hypostasis generata, est carni hypostasis " (= n. 37).

Omnis creatura est alicuius generis rerum; sed unio humanae naturae cum divina est creatura ; ergo alicuius generis rerum. Sed omnes creaturae alicuius generis rerum fuerunt factae in sex primis diebus, ita quod vel in se, vel in sua specie, vel in sua materia. Quod autem haec unio non in se, patet, quoniam temporalis erat; postea, non in sua specie, quoniam nulla erat eiusdem speciei praecedens; nec in sua materia. -Dicendum quod, sicut compositio substantiae ad substantiam in ipsis substantiis reducenda est ad substantiam, et non ad alterum genus quam extrema, similiter dicendum quod unio divinae naturae ad humanam non proprie reduci debet ad aliquod genus rerum, cum unum illorum, scilicet divina natura, sit extra omne genus (= n. 36).

[Utrum divina natura caro facta, 570, 27-28]. a. Ioannes Damascenus : "Naturam Verbi passam in carne nunquam legimus vel audivimus ; Christum autem passibilem in carne edocti sumus. Quare hypostasim non manifestat dicere naturam Verbi. Relinquitur ergo quod [esse] incarnatum est carni esse unitum " (= n. 38).

b. Adhuc, quoniam Filius Dei est unitus carni, ideo dicitur passibilis et mortalis ; ergo similiter, cum divina natura sit incarnata, dicetur passibilis et mortalis. - Dicendum quod non sequitur, quoniam persona recipit idiomata humanae naturae ; quoniam ipsa non est unita in divinam (naturam, sed in divinam) personam. Filius enim Dei habet proprietates per naturam, et easdem habet Filius hominis per gratiam .

c. Magister dicit quod 'divina natura non diceretur caro facta, quoniam putaretur quod natura converteretur in naturam' [571, 4-7]. Sed contra: Verbum dicitur caro factum, non tamen videtur Verbum converti in carnem.

Dicendum quod secus est de Verbo et de divina natura, quoniam Verbum concernens personam et humana natura non opponuntur: ideo dicetur Verbum caro factum ; sed divina natura et humana opponuntur: non dicetur ideo divinam naturam carnem factam (= n. 31).

Ideo non sic dicitur divina natura esse homo *. Contra: divina natura est Filius Dei, et Filius Dei est iste homo, et iste homo est homo; ergo, a primo, divina natura est homo * (= n. 40).

Ideo non personam hominis etc. *. Richardus de S. Victore : "Exsistentiae convenit quod habeat substantiale esse et ex aliqua proprietate. Proprium autem est mixtorum habere esse ex sola propagatione ; hominum, ex propagatione secundum corpus, procreatione secundum animam ; angelorum autem ex sola creatione ; Dei autem sine inchoatione et creatione. Exsistentia autem alia est communicabilis, alia incommunicabilis". Communicabilis, ut divina essentia, quae ex nullo habet originem ; incommunicabilis est quae habet esse "ex incommunicabili proprietate". Haec autem est persona ; igitur "persona est rationalis naturae individua exsistentia " ; vel "persona est exsistens per se solum iuxta singularem quemdam exsistentiae rationalis modum " (= n. 41).

Richardus de S. Victore : " [Quod humana persona] in simplicitate substantiae quandoque invenitur, non de naturae ipsius conditione, sed de conditionis corruptione fore deprehenditur ". Pivina natura habet pluralitatem personarum in unitate substantiae, et homo plures substantias in unitate personae; angelus vero unitatem tam personae quam substantiae (= n. 43).

Anselmus, De incarnatione Verbi : " Omnis homo individuus persona esse cognoscitur: ergo homo assumptus est persona ; quare alia persona Dei et hominis assumpti". -Respondet: " Sicut in Deo una natura est plures personae, ita in Christo una persona est plures naturae. Et sicut Pater est Deus etc, non tamen tres dii, ita in Christo Deus est persona et homo est persona, non tamen duae personae. Non enim alius Deus, alius homo in Christo, quamvis aliud sit Deus, aliud homo. Verbum enim Dei assumpsit naturam aliam, non aliam personam. Nam, cum profertur 'homo', natura quae communis est hominibus significatur; cum vero demonstrative dicimus 'istum' aut 'illum', vel proprio nomine 'Iesum', personam significamus, quae cum natura collectionem habet proprietatum. Eadem enim Verbi Dei et hominis assumpti est proprietatum collectio. Diversarum vero personarum impossibile est eamdem esse collectionem proprietatum aut de se invicem praedicari". Substantia est in qua est proprietas, et sic dicitur hypostasis ; sed substantia in qua est proprietas excellens est persona * (= n. 44).