DISTINCTIO XXXI (ae).

Illud quoque non est etc. *; Utrum aliquis habens caritatem cadere possit a caritate; secundo utrum augeri possit caritas et intendi et remitti ; et si quis decidat a caritate, utrum possit resurgere in caritate tanta vel maiori; et utrum ex quantulacumque caritate possit resistere quantaecumque tentationi.

Opponatur ergo sic: Caritas non excidit *. Sed hoc non est quia aliquis habens caritatem [non] possit amittere eam, sed quoniam ipsa potest esse et in patria et in via - [Numquam vera fuit, 690, 5]. Esse viae dupliciter dicitur: aut enim est esse viae et secundum modum viae, aut secundum modum patriae, ut patet in raptis. Si primum, tunc est haec vera: 'caritas quae semel cecidit, nunquam fuit vera' secundum modum patriae. Sed adhuc secundum modum viae dupliciter est: quoniam aut secundum esse, aut secundum perseverantiam vel continuationem. Habere autem illam 'quae deseri potest' [est habere eam quae] 'nunquam fuit vera' veritate continuationis (= n. 13).

(Caritas est fons, 690, 6). Alibi dicitur quod Spiritus Sanctus est fons bonorum 1. Supra dicitur quod caritas est mater et origo virtutum .

Dicendum quod Spiritus Sanctus est fons sicut persona inhabitans per gratiam, separata secundum substantiam a nobis ; sed caritas est fons sicut forma comparata ad finem (= n. 14).

[Radicata est caritas, 690, 12-13]. Nota quod duplex est perfectio caritatis: una enim quoad augmentationem, et sic erat in Christo ; alia quoad radicationem, et sic erat in Apostolo ; unde 8 Rom., 38-39: Neque mors, neque vita poterit separare me. Est etiam perfectio continuationis, et sic secundum ausam finalem (= n. 15).

[Quidam enim ad tempus, 691,16]. a. Super illud: Deus manet : " Habitas in Deo ut continearis, et Deus habitat in te ut contineat te ne cadas. Quomodo cadet, quem continet Deus"?

b. Glossa super illud idem: "Per hoc ostendimur perfecte diligere Deum, per hoc quod non timemus adventum iudicis. Qui timet non est perfectus in caritate ". Sic videtur quod nullus in via perfectam habeat caritatem. - Dicendum quod istud verum est de timente quoad timorem servilem. Super illud Psalmi: Fundamenta habetur de hac materia.

c. 7 Matth., 25, Gl o s s a : " Qui cadit, non aedificatur in Christo " . Augustinus, in Enchiridion : " Si quis res temporales maluit tenere quam Christum, eum non habuit fundamentum, quia haec priore loco habuit, cum in aedifido ruhil sit prius fundamento " (= n. 18).

Quod vero Apostolus ait *. In isto capitulo, in fine [692, 21-23], incidit argumentum circa remissionem peccati et infusionem gratiae: quod illorum prius debet esse. -Dicendum quod ista duo simul sunt tempore; sed secundum naturam, ex parte recipientis prius est remissio peccati: et ex parte motoris vel infundentis prior est infusio gratiae. Et uno modo dicitur materia natura, alio modo dicitur forma natura (= n. 17).

Utrum quis indifferenter in quacumque caritate resurgere possit. Et videtur quod de necessitate in aequali vel in maiori resurget. Super illud 8 Rom., 28: Omnia cooperantur in bonum, Glossa dicit quod etiam casus per mortale peccatum cooperatur in bonum; sed si resurgeret in minori, non cooperaretur in bonum. - Super illud : Factum est vespere et mane, Origenes in originali : " Vespertina lux est caritas a qua quis cadit, matutina vero non minor "; et ita in qua resurget non minor erit.

Dicendum quod potest resurgere in minori et tanta et maiori. Et ad obiecta dicendum quod omnia cooperantur in bonum, quoniam post lapsum ferventior est caritas in illis, sed non maior.

[Ad aliud] dicendum quod caritas est aequalis quoad peccata delenda, sed matutina dicitur 'non minor' propter originem (= n. 19).

a. Poenitentia in integrum omne restaurat ablatum ; cum ergo Deus promptior sit ad miserandum quam ad condemnandum , tantam caritatem aut maiorem conferre debet Reatus semper videtur crescere: unde, sicut semper crescit malum per recidivationem, et sic in bono erit, quod caritas semper crescit per novam adeptionem. - Ad contrarium: quantulacumque caritas sufficit ad deletionem peccati ; ergo, cum minor sufficit, ad quid dabitur maior ? Super 21 Ex, 18, textus : Si rixati fuerint duo viri, Glossa : Peccator debilis resurgit; sed si in tanta vel maiori caritate surrexisset, non debilis resurgeret. Super illud: Filii Israel, 11 Num., 34, Glossa Hieronymi : "Post consummatam in duodenario virtutem " etc.

De hoc habetur super illud: Et placebit Domino, 3 Malach., 4, Glossa : " Quomodo in principio placuerunt Deo, sic post peccatum et poenitentiam placere incipiunt, omni sorde vitiorum et peccatorum purgata".

b. Videtur quod nunquam resurget ad eamdem dignitatem quam prius habuit. Super illud: Non adiciet ut resurgat, 5 Amos, l, Glossa : "Non negat posse resurgere, sed non resurget virgo Israel ; quoniam semel aberrans, etsi pii pastoris humeris reportetur, non habet eamdem gloriam cum illo qui nunquam a Deo erravit". - Contra istam partem: super illud 8 Zach., 13: Eritis benedictio, Glossa : "Revertentur in pristinum statum cum egerint poenitentiam ". - Super 6 Levit.: Hostia pro delicto, Glossa : " Aeque placet Deo virtus iustorum et digna poenitentia peccatorum, quae restituit in gradum pristinum". Super 15 Luc, 21, Glossa : "Pristinae dignitati filiorum restituit" .

c. Ad primum dicendum quod 'ablatum restituit', scilicet tam in vi concupiscibili quam in vi rationabili (= n. 19).

[Advertendum etiam, 692, 27]. a. Super illud: Evacuatur, I ad Cor. 13,10 : "Caritatis quidem modus tolletur, sed non ipsa". Sed duplex est modus caritatis: [unus] prout dicitur perfecta et imperfecta; alius autem penes causam diligendi, prout dicitur: 'diligis Deum propter ''se' ''et 'diligis proximum propter Deum'. Primus modus tolletur in patria, scilicet imperfectus: sed modus qui est penes causam diligendi non tolletur.

b. Quoniam videmus per speculum, ideo fides dicitur ex: parte ; similiter, cum diligamus Deum per speculum, erit et caritas ex parte *. Per creaturas enim diligimus Deum sicut cognoscimus.

Respondeo: dicendum quod aliud est videre Deum in creaturis, et aliud diligere Deum in creaturis. Quoniam videre Deum in creaturis est videre creaturas, et sic videns per speculum videt per similitudinem similitudinis speciei. Sic intellectus intelligit unitatem creatam, per quam venit in unitatem increatam. Unde nostra visio est ex parte, quoniam non est de increato in se ut causa est, sed potius est causae in causato ; sed in patria erit omnium creaturarum in sua causa, et sic perfecte. Unde Ambrosius : "Quod imperfectum est tolletur, sed non id quod verum est".

c. Super illud: Evacuatur, I Cor. 13, 10 : "Fidei succedit species, et spei succedit ipsa beatitudo".

Super illud : Quicumque, 3 Philip., 15 : "Fidei et spei succedet res quae videbitur "; sed illa est Deus, et ipse nunc est fin nobis): qualiter ergo succedet ?

Dicendum quod res, ut sub visione est, succedit fidei et spei; sed ut ipsa res praemium est, sic succedet illis. Hilarius, in libro De Trinitate : Evacuatio fidei non est substantiae abolitio. Qui enim evacuat aliquid de aliquo, non evacuat illud a se ; et ita, si fides evacuatur, aliquid fidei remanet et aliquid tollitur (= n. 20).

Nunc iam superest etc. *. Ioannes Damascenus : "Oportet scire quod Deus vult antecedenter omnes homines salvos fieri et regno eius potiri et fortunari. Non enim puniendo plasmavit nos, sed ad participandum bonitatem eius ut bonus; peccantes vult puniri ut iustus. Primum ergo est antecedens voluntas ; secunda est sequens ex causa nostra ". Et ita patet quod in Christo homine fuit duplex voluntas (= n. 21).

11. Anselmus, in Monologion : "Si cor hominis de tanto bono suo vix capiet gaudium suum, quomodo capax erit tot et tantorum gaudiorum ? Et quoniam quisque, quantum diligit aliquem, tantum de bono eius gaudet, sicut in illa perfecta felicitate unusquisque plus amat Deum sine comparatione quam se et omnes alios secum, ita plus gaudebit absque aestimatione de felicitate Dei quam de sua et omnium aliorum secum " (= n. 22).

Augustinus : "Quem [plus] diligit Iesus, ille felicior est; qui plus diligit Deum, ille melior est. Et est manifesta misericordia, sed etiam occulta iustitia minus diligentis eum a quo plus diligitur (et plus eum a quo minus diligitur). Et per hos duos significantur duae vitae, scilicet contemplativa et activa". Unde vita contemplativa magis diligitur, sed activa magis diligit.

Augustinus, De doctrina christiana : "Inter temporalia et aeterna hoc interest, quod temporale plus diligitur antequam habeatur, et vilescit cum advenerit. Non enim satiat animam, cui vera et certa sedes est aeternitas. Sed aeternum ardentius diligitur adeptum quam desideratum. Nulli enim desideranti aestimare plus de illo conceditur quam se habet, ut * vilescat cum minus invenerit, sed plus quam aestimaverit inventurus est" (= n. 23).