COMMENTARIUM IN SENTENTIARUM, ''SIVE,

 I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 DISTINCTIO XLV.

 DISTINCTIO XLVI.

 DISTINCTIO XLVII.

 DISTINCTIO XLVIII.

 II.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VII

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

 DISTINCTIO XL.

 DISTINCTIO XLI.

 DISTINCTIO XLII.

 DISTINCTIO XLIII.

 DISTINCTIO XLIV.

 III.

 DISTINCTIO I (ae).

 DISTINCTIO I (L).

 DISTINCTIO II (ae).

 DISTINCTIO II (L).

 DISTINCTIO III (ae).

 DISTINCTIO III (L).

 DISTINCTIO IV (ae).

 DISTINCTIO IV (L).

 DISTINCTIO V (ae).

 DISTINCTIO V (L).

 DISTINCTIO VI (ae).

 DISTINCTIO VI (L).

 DISTINCTIO VII (ae).

 DISTINCTIO VII (L).

 DISTINCTIO VIII (ae).

 DISTINCTIO VIII (L).

 DISTINCTIO IX (ae).

 DISTINCTIO IX (L).

 DISTINCTIO X (ae).

 DISTINCTIO X (L).

 DISTINCTIO XI (ae).

 DISTINCTIO XI (L).

 DISTINCTIO XII (ae).

 DISTINCTIO XII (L).

 DISTINCTIO XIII (ae).

 DISTINCTIO XIII (L).

 DISTINCTIO XIV (ae).

 DISTINCTIO XIV (L).

 DISTINCTIO XV (ae).

 DISTINCTIO XV (L)

 DISTINCTIO XVI (ae).

 DISTINCTIO XVI (L).

 DISTINCTIO XVII (ae).

 DISTINCTIO XVII (L).

 DISTINCTIO XVIII (ae).

 DISTINCTIO XVIII (L).

 DISTINCTIO XIX (ae).

 DISTINCTIO XIX (L).

 DISTINCTIO XX (ae).

 DISTINCTIO XX (L).

 DISTINCTIO XXI (ae).

 DISTINCTIO XXI (L).

 DISTINCTIO XXII (ae).

 DISTINCTIO XXII (L).

 DISTINCTIO XXIII (ae).

 DISTINCTIO XXIII (L).

 DISTINCTIO XXIV (ae).

 DISTINCTIO XXIV (I).

 DISTINCTIO XXV (ae).

 DISTINCTIO XXV (L).

 DISTINCTIO XXVI (ae).

 DISTINCTIO XXVI (L).

 DISTINCTIO XXVII (ae).

 DISTINCTIO XXVII (L).

 DISTINCTIO XXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXIX (ae).

 DISTINCTIO XXIX (L).

 DISTINCTIO XXX (ae).

 DISTINCTIO XXX (L).

 DISTINCTIO XXXI (ae).

 DISTINCTIO XXXI (L).

 DISTINCTIO XXXII (ae).

 DISTINCTIO XXXII (L).

 DISTINCTIO XXXIII(ae).

 DISTINCTIO XXXIII (L).

 DISTINCTIO XXXIV (ae).

 DISTINCTIO XXXIV (L).

 DISTINCTIO XXXV (ae).

 DISTINCTIO XXXV (L).

 DISTINCTIO XXXVI (ae).

 DISTINCTIO XXXVI (L).

 DISTINCTIO XXXVII (ae)

 DISTINCTIO XXXVII (L).

 DISTINCTIO XXXVIII (ae).

 DISTINCTIO XXXVIII (L).

 DISTINCTIO XXXIX (ae).

 DISTINCTIO XXXIX (L).

 DISTINCTIO XL (ae).

 DISTINCTIO XL (L).

 IV.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO I.

 DISTINCTIO II.

 DISTINCTIO III.

 DISTINCTIO IV.

 DISTINCTIO V.

 DISTINCTIO VI.

 DISTINCTIO VIII.

 DISTINCTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 DISTINCTIO XI.

 DISTINCTIO XII.

 DISTINCTIO XIII.

 DISTINCTIO XIV.

 DISTINCTIO XV.

 DISTINCTIO XVI.

 DISTINCTIO XVII.

 DISTINCTIO XVIII.

 DISTINCTIO XIX.

 DISTINCTIO XX.

 DISTINCTIO XXI.

 DISTINCTIO XXII.

 DISTINCTIO XXIII.

 DISTINCTIO XXIV.

 DISTINCTIO XXV.

 DISTINCTIO XXVI.

 DISTINCTIO XXVII.

 DISTINCTIO XXVIII.

 DISTINCTIO XXIX.

 DISTINCTIO XXX.

 DISTINCTIO XXXI.

 DISTINCTIO XXXII.

 DISTINCTIO XXXIII.

 DISTINCTIO XXXIV.

 DISTINCTIO XXXV.

 DISTINCTIO XXXVI.

 DISTINCTIO XXXVII.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 DISTINCTIO XXXIX.

DISTINCTIO XXXI.

Nunc superest etc. *. Caro enim etc. *; nisi excusetur per bona coniugii [469, 24-25]. XXVII distinctione IV libri, cap. Sunt igitur nuptiae , habetur de bonis coniugii; et XXXI distinctione, cap. De bonis coniugii . Augustinus, in libro De bono coniugali : Opus generationis est opus naturae, et ita opus Dei; sed opus libidinis est opus diaboli: qualiter ergo erit peccatum in generatione ? - Augustinus respondet : " Si malum quod omnino nusquam erat, in opere Dei oriri potuit, cur malum quod iam alicubi erat, per opus Dei transire non potuit " ?

Anselmus quaerit : " Etsi vitiosa concupiscentia generetur puer, non tamen magis est culpa in semine quam in sanguine (ut) si aliquis emittit aliquid de [suo] sanguine ". - Dicendum quod culpa potest dici in semine esse dupliciter: aut enim tamquam causaliter, aut tamquam in subiecto. Primo modo est in semine: secundo modo non magis quam in sanguine. Dicendum ergo quod est conceptio naturarum, et sic in concepto est originale peccatum: et est conceptio seminum, et sic non .

Ideoque ipsum peccatum dicitur etc. *. Ambrosius " Consideremus facturam Adae. In Adam enim exemplum datum est, ut intelligatur in eo quoniam iam formatum corpus a Deo accepit animam. Non enim convenit animam limo terrae admiscere, et sic corpus formare: sed prius oportet domum compaginari, et sic animam habitatricem induci ".

a. Dicitur in littera quod peccatum originale est concupiscentia *; sed sicut sunt primi motus in concupiscibili, sic aliquando in irascibili et in rationali: ergo aeque primum peccatum debet dici irascibilitas sive error sicut concupiscentia. - Et dicunt quidam quod, licet primi motus reperiantur in omnibus istis viribus, tamen, cum unaquaeque illarum sit corrupta, vis tamen concupiscibilis est corrupta et infecta, et aliae duae non sunt infectae. Augustinus ideo videtur dicere quod omne peccatum est ex libidine, id est ex improba voluntate.

Dicendum tamen aliter, quod est concupiscentia generalis, quae est in qualibet vi respectu sui delectabilis: et hoc modo dicitur originale peccatum concupiscentia. Et sic est pronitas respectu falsi, apparentis tamen veri; vel pronitas respectu vilis, apparentis tamen ardui: vel pronitas respectu mali, apparentis tamen boni. Est autem specialis concupiscentia, quae est appetitus sive actus in vi concupiscibili: et sic non dicitur originale peccatum concupiscentia.

b. Sed quare non nominatur nomen generale per speciale alterius virtutis, ut dicatur error vel irascibilitas? Et respondet Augustinus super hoc, in libro De libero arbitrio , quod peccatum quod est ex timore unius, est ex amore alterius, quoniam semper detestamur unum quando concupiscimus alterum. Unde Augustinus, in eodem : " Quidquid peccatorum est in dictis vel in factis vel in cogitationibus, non oritur nisi ex concupiscentia ".

c. Quaeratur quare vis concupiscibilis sit infecta potius quam alia. - Dicendum quod concupiscentia est tam in virtute nutritiva quam in generativa: et propter virtutem generativam dicitur infecta concupiscentia. Unde, quoniam non solum habet de poena peccati vis concupiscibilis, sed etiam de causa peccati, ideo dicitur infecta.

Idem: Non habitat peccatum in anima sed etc. *. Argumentum quod caro est subiectum peccati.

Dicendum quod peccatum habitat in carne sicut causatum in causa; sed sic non erat in Adam, quoniam in parvulo hoc est .

Hic quaeri solet utrum etc. *. a. Est corruptio passibilitatis, et talis a Deo est; et est corruptio vitii, et haec non a Deo est. Unde de prima dicitur in Psalmo : Sagittae tuae infixae sunt mihi.

b. Dubium potest esse, utrum primum peccatum intravit per actum vegetabilis vel sensibilis vel rationalis; quoniam ibi erat delectatio in esu pomi ; et erat etiam ibi delectatio in scientia, quando dixit : Eritis scientes sicut dii; et erat ibi delectatio in vita, quando dixit : Nequaquam moriemini. Sed cum primo omnes potentiae erant subiectae rationi, non potuerunt egredi a rectitudine nisi per actum rationabilis primo egredientis.

c. Aliquis est actus animae non per corpus, et aliquis est actus coniuncti. Quaeratur utrum originale transfundatur per unum actum vel per alium. Si enim transfunderetur per actum ipsius animae et non coniuncti, tunc erit sequens ex hoc quod anima ex traduce erit, ita quod anima corrumperetur ex actu suo, non corrupto corpore. Ideo dicendum quod transfusio originalis fit per illum actum quo communicat cum corpore.

d. Sunt membra officialia, ut manus et pes; sunt et membra consimilia, ut caro et os Quaeratur quare peccatum potius dicitur contrahi ex carne vel ex consimili membro quam ex officiali: et adhuc, quare potius ex carne consimili membro quam ex osse vel alio. - Dicendum quod officialia membra fiunt ex consimilibus: unde prima corruptio est in membris consimilibus; et potius in carne quam in consimili alio membro, quoniam caro est medietas aliorum membrorum consimilium.

Ad quod diei potest etc. *; quae recte etc. *. Argumentum quod originale in posteris maius est quam in primis parentibus, quoniam " maior est foeditas in carne traducta quam in eo unde traducitur " *. - Dicendum quod originale secundum suam substantiam non intenditur, sed quantum ad actum .

8. Ne autem miremur etc. *. Augustinus, De bono coniugali : " Huius rei mirabilis mirabile in oliva et oleastro producitur exemplum, ubi non solum ex oleastri, verum (etiam) ex olivae semine oleaster nascitur .

Manet tamen in fructu [471, I Cor. 15,37: Quod seminas, non corpus quod futurum est seminas. Pari ratione, pollutio nocturna quae ex culpa nascitur, etsi prius culpa deletur, peccatum erit, quia non provenit ex novitate vitae, sed ex vetustate culpae ; quoniam si parentes stetissent, non eis accideret hujusmodi culpa . - Dicendum quod parvulus contrahit peccatum ex poena in carne, et pollutio nocturna est ex vetustate vitae, sed non sicut peccatum, sed sicut poena.

Iam ostensum est etc. *. Augustinus, Contra Iulianum : " Si quaeratur a bonis nuptialibus qualiter (ab eis) peccatum originale in parvulis propagetur, respondebit nobis propagatio: Ego magis felix essem in paradiso, si peccatum non fuisset. Ad me enim pertinet illa benedictio : Crescite et multiplicamini . Respondebit pudicitiae fides: Si peccatum non fuisset, quid me (in paradiso) securius, ubi nec stimularet mea, nec alterius (me) tentaret libido? Respondebit connubii sacramentum: De me dictum est, 2 Gen., 24: Relinquet homo patrem et matrem ". " Porro si interrogetur carnis concupiscentia, qua facta sunt pudenda, respondebit " se per peccatum inobedientiae intrasse in mundum, et ideo legem peccati dictam fuisse.

Noster vero conceptus non fit sine libidine [472, 17-18]. Nota quod libido dicitur poena, et sic non est noster conceptus sine libidine: dicitur etiam culpa, et sic potest esse sine libidine.

Sed ad hoc opponitur hoc modo etc. *. a. Anselmus, De virginali conceptu : " Omne peccatum est iniustitia "; sed " originale peccatum est peccatum "; ergo originale peccatum " est iniustitia " Sed " iniustitia non potest esse nisi ubi est vel esse potest iustitia "; sed tantum in rationali creatura potest esse iustitia: ergo et iniustitia. Sed constat quod " nec in Deo nec in angelo " est originale: ergo in homine: et non secundum corpus: ergo secundum animam.

b. Augustinus, super 17 Gen., 14: Anima cuius praeputii caro : " Simul utrumque propagatur, et natura et naturae vitium, quorum unum bonum, alterum malum. Illud de Conditoris largitate sumitur; hoc de origine damnationis contrahitur. Illi est causa summi Dei bonitas: huic causa mala voluntas primi hominis " .

13. Utrum originale peccatum transfunderetur in puero, si transformaretur ex aliqua parte corporis decisa. Quod non, videtur, quoniam ibi non est libido, si ex aliqua parte procreetur. -Sed cum illa pars decisa sit corrupta, videtur quod aeque transfunderetur peccatum originale sicut nunc.

Dicendum quod in puero facto ex parte decisa remanet corruptio passibilitatis, sed non corruptio originalis peccati, quoniam transfusum est originale peccatum per opus generativae, quae prius erat totaliter corrupta .

Augustinus, Contra Iulianum : " Generi humano inflictum est a diabolo vulnus admirabile, tamquam de suo frutice fructum decerpat) non quod ab illo sit natura humana, quae non est nisi a Deo, sed vitium. Et utrumque, propter unum illorum, subicitur potestati eius; quod non fit ipsius potestate, sed Dei. Subicitur enim vitium vitio et natura naturae ".