DISTINCTIO XVI.

His exeupsis etc. *; Ideoque superest ut qualis etc. *. a. Isidorus, De Trinitate : De homine dictum est quod ad similitudinem factus est; de archangelo, quod ad similitudinis signaculum . " Quanto enim subtilior est eius natura, tanto plenius exstitit ad similitudinem divinae unitatis expressa ". Et ita angelus magis ad imaginem Dei fieri dicetur quam homo.

Dicendum quod aliud est expressa similitudo unitatis Dei et imago Dei.

b. Augustinus, De anima et spiritu : " Anima, ad similitudinem totius sapientiae facta, omnium in se similitudinem gerit. Unde definita est 'omnium similitudo' . Habet in se vires quibus omnia investigat. Similis est lapidibus per essentiam, arboribus

(6) Quaeritur quare ista dies tantum benedictionem accepit. Respondeo: quia figura est beatitudinis: et praeter hoc, quia est figura consummationis universitatis rerum, qua consistit rerum maxima perfectio.

per vitam, animalibus per sensum; hominibus per rationem, angelis per intellectum, Deo per intelligentiam. Et sicut Deus est ab omnibus capabilis, ita anima est omnium capax ".

c. Augustinus, Contra Maximinum : " Maiores possunt dici angeli hominibus, quoniam maiores sunt homine secundum corpus et secundum animam, sed in forma quam peccati originalis merito corruptibile corpus aggravat. Natura vero humana, qualem Christus humanae mentis assumpsit, quae nullo peccato poterat depravari, solus maior est Deus".

d. Augustinus, in Sermone de imagine : In eo quod praeest, et in eo quod intelligit, et in eo quod diligit, homo ad similitudinem sui Creatoris est factus: et ita haec trinitas est in homine et non in angelo. Augustinus, in eodem : " Nulli alii creature dedit quod sit ad imaginem et similitudinem quam homini".

Cum fides sit in superiori parte rationis et visio fidei et contemplatio et multa alia, dubium potest esse secundum quid in superiori parte dicatur homo imago.

Augustinus, XIII De Trinitate : " Quamvis iustus ex fide vivit et per eam ad veritatem aeternam tendit, tamen in eius fidei temporalis contemplatione et dilectione ac retentione nondum talis est trinitas, ut Dei imago dicenda sit, ne in rebus temporalibus constituatur quod constituendum est in aeternis; ac per hoc haec trinitas transacta reperietur, non permanens. Absit autem ut, cum animae natura sit immortalis, id quo nihil melius habet, scilicet Dei imaginem, non cum eius immortalitate perduret ". Cum ergo noscit se ipsam vel Deum et intelligit et diligit, recte dicitur imago. Noscitur autem cum apud se sui memoria tenetur. Hoc autem non est solum praeteritorum, sed praesentium.

a. Super Psalmum : Et sit splendor : " Imago recreationis est per quam imago creationis formatur"; et ita videtur quod homo non sit imago nisi per gratiam, quoniam una dat formam alteri.

b. Hilarius, I libro De Trinitate : " Imago est rei ad rem coaequandam imaginata et indistincta similitudo ". Magister Richardus sumpsit definitionem ab Augustino, dicens : "Imago est similitudo veritatis expressa de aliquo ". Hilarius aliter definit : " Imago est species indifferens "; et ita, cum homo non indifferens sit secundum hanc speciem, non est homo imago.

c. Dicendum quod imago dicitur essentialiter, et sic tota Trinitas est imago ; et personaliter, et sic Filius est imago Patris, quoniam conveniunt in omnibus communibus notionibus. Et sic dicitur imago 'Species indifferens'. Et XXVIII distinctione I libri, cap. Illud sciri : " Una est essentia sanctae Trinitatis ad quam factus est homo ". Et Hilarius : " Homo fit ad communem imaginem ". Sed, ut testatur Augustinus , fit ad similitudinem quoad naturalia, et ad imaginem quoad gratuita.

Imago autem etc. *. a. Videtur ostendere quod tantum Adam sit factus ad imaginem. Super illud: Vir quidem est imago, I Cor. 11, 7, dicitur quod inde vir est imago Dei, quoniam " sicut ex Deo omnia, sic ex Adam omnes homines, et sic gerit auctoritatem principii contra eum qui Deus esse voluit "; et ita solus Adam imaginem Dei gerit. - Dicendum quod, licet homo sit imago prout comparatur ad alias creaturas, tamen Adam personalem habet imaginem prout comparatur ad alios homines.

b. Augustinus, 83 Quaestionum : " Aliae res dicuntur Deo similes secundum virtutem et sapientiam, quoniam ipse est virtus et sapientia) aliae in quantum solum vivunt, quoniam ipse summe vivit: aliae in quantum sunt. Quae igitur nec vivunt nec sapiunt, exigue eius similitudinem gerunt; quae autem sapiunt, ita sunt ei similitudine proxima, ut nihil sit in creaturis propinquius. Quare cum homo sit particeps sapientiae, ita est ad imaginem, ut nulla interposita natura formetur ".

c. Nota quod est imago increata, et talis aliquando dicitur essentialiter: et sic est tota Trinitas imago " ad quam factus est homo" ; unde super illud Psalmi : Signatam est super nos, invenitur triplex imago. Dicitur etiam imago increata personaliter, et sic est Filius imago Patris. Dicitur etiam imago effective, et sic per Spiritum Sanctum designatur imago . Imago autem creata generalissime dicitur omnis creatura, et minus generaliter omnis rationalis creatura, et specialissime homo. In genere hominum communiter dicitur mulier imago, et proprie Adam, et propriissime Christus. Adhuc autem dicitur imago quoad recreationem, ut I Cor. 15, 49: Portavimus imaginem caelestis . Dicitur etiam imago creaturae ad creaturam, ut mulier viri. Et signum expositum dicitur imago, 10 Hebr., l, propter imaginem ipsam .

Verumtamen haee distinctio etc. *. a. Utrum homo fiat ad imaginem Dei secundum animam an secundum corpus. Si secundum animam, aut secundum rationem vel aliam vim. Et si secundum rationem, tunc aut secundum superiorem portionem rationis aut inferiorem. Et si secundum superiorem, aut secundum mentem vel intelligentiam vel dilectionem.

b. Dubitatio potest esse, sed primo opponendo videtur quod homo non debeat dici imago, sed ad imaginem tantum. Filius enim dicitur imago, quoniam est eiusdem substantiae cum Patre, et non ad imaginem ; ergo homo, cum non sit eiusdem substantiae cum Deo, non dicetur eius imago, sed ad eius imaginem. - Super illud Psalmi : Manus tuae fecerunt me: " Homo, ad imaginem factus, habet aliquid de imagine ". In eadem Glossa reperitur : " Et exutus caelestis imaginis ornamento ", et ita argumentum quod non est imago plena homo; et aliud argumentum quod homo sic est imago, quod ipsa amitti potest. -Contra, (super) illud Psalmi : Verumtamen pertransit homo: "In imagine, id est in ratione ", [non] transit. - Dicendum ergo quod homo est imago secundum animam, et hoc secundum superiorem partem rationis, secundum habitum ; sed per reformationem gratiae vel per gratiam reformantem dicitur homo imago secundum actum. Unde dicendum est quod imago creationis non potest amitti, deformari tamen potest; et per imaginem recreationis potest illa prius deformata reformari. Unde illa actu fit amissibilis .

c. Sed adhuc quaeratur utrum illa imago possit diminui. Quod videtur, quoniam per peccatum vulnerantur naturalia) et ita illa imago diminuitur, cum sit naturale. - Dicendum quod, ut imago est, non diminuitur: sed ut bonitas est, diminui potest .

d. Augustinus, XII De Trinitate : " Nulli dubium est hominem fieri ad imaginem Dei, non secundum corpus, nec secundum quamlibet animae partem, sed secundum rationalem mentem, ubi potest esse Dei agnitio ". - Super illud: Imaginem, II Cor. 3, 18 : " Ratio est imago in qua homines sunt creati, qua ceteris animalibus praesunt, quae creatura in rebus creatis est excellentissima ". Sed praesunt secundum utramque partem rationis: ergo erit imago secundum utramque partem rationis.

Augustinus, XIV De Trinitate , contrarium: " Discernenda est sapientia a scientia: et in ea quae proprie scientia dicitur, quoniam inferior est sua trinitas, licet ad interiorem pertineat, nondum est imago putanda vel appellanda ". - Super illud: Mulier est imago viri, I Cor. 11, 7 : " Ex qua parte intendit ad agenda, non est imago Dei ".

Imago et similitudo Dei *. Ioannes Damascenus : "Secundum imaginem fecit intellectualem, secundum similitudinem in virtutibus perfectum ". Adhuc, si imago ad proprietates refertur, ergo magis referri debet imago ad innocentiam et iustitiam quam similitudo . - Dicendum quod istae tres differentiae inter imaginem et similitudinem secundum diversitatem actuum et modorum cognoscendi et habituum ponuntur. Et dicitur ' innocentia' propter hoc quod est recedere a malo, et 'iustitia' propter hoc quod est facere bonum.

Quocirca homo etc. *. Augustinus, 83 Quaestionum, 74 quaestione : " Imago, aequalitas, similitudo distinguenda sunt. Quoniam ubi imago, non continuo aequalitas ; et ubi aequalitas, non continuo imago; et ubi similitudo, non continuo aequalitas. (Ubi imago, continuo similitudo, non continuo aequalitas, ut in speculo est imago, quoniam in illo est expressa similitudo: non tamen aequalitas, quoniam multa desunt imagini, quae insunt illi rei de qua est expressa. Ubi autem aequalitas, continuo similitudo, non continuo imago, velut in duobus ovis paribus ". In Patre autem et in Filio est imago et aequalitas, et ita quod nec in tempore est discrepantia.

Et ideo nostram, ut imago Trinitatis [382, 13-14]. Bernardus introducit corpus loquens ad animam, dicens : " Me meam, quam tui gratia accepi, servante praerogativam, quomodo non confunderis amisisse tuam "?