DISTINCTIO XXII.

Post praedicta disserendum *; quae de singulis tantum *. Videtur divisio ista insufficiens, quia hoc nomen 'hypostasis ' non comprehenditur sub aliquo membrorum. Item, ' Pater est distinctus' etc sub quo membro continetur? - Respondeo: ' persona' refertur ad Illam partem "de singulis" vel " communiter " [144, 10-11]; 'distinctus' ad residuam partem.

His adiciendum *; relative ad creaturam *. Si relatio Istorum nominum non fuit ab aeterno in Deo, ergo mutatio cadit In Deum, quia aliqua forma In eo, quae non prius.

Respondeo: non sequitur, quia forma non ad aliquid: relatio autem creaturae ad ipsum, quae prius non erat, respectu ponitur eius.

Praeterea *; et infra: Trinitas, collectivum [ 145, 7-8]. Contra: non significat formam quae multis convenit'' .

Respondeo: Trinitas dicitur " quasi trium unitas " vel tres personae in unitate essentiae, et sic hic sumitur ; non tamen sicut turba, ubi multitudo est materia et collectio forma, sed ''dicit ' Trinitas' formam unientem In se tres personas.

Sunt quaedam *; et Infra: Incarnatus* . a. Incarnatus, Id est carni unitus: ergo dicit relationem.

Item, videtur divisio ista insufficiens, quia, cum dicitur 'Deus homo' et e converso, nullus istorum modus hic comprehenditur.

b. Respondeo: est relatio intrinseca, et sic 'incarnatus' relative dicitur: sicut [cum] dicitur duplum dimidii , non determinatur relatio ad aliquid extrinsecum, sic incarnatum, id est unitum in carne in eadem hypostasi et ita dicuntur ex tempore, non tamen relative.

c. Ista divisio sic colligitur. Quaedam sunt quae dicuntur aeternaliter de Deo, quaedam ex tempore.

Quae aeternaliter, alia singillatim et de omnibus simul, ut hoc nomen ' Deus' ; alia simul et non singillatim, sicut hoc nomen ' Trinitas '; quaedam vero singillatim sed non simul, ut hoc nomen 'Pater'.

Quae vero dicuntur ab aeterno simul et singillatim, alia dicuntur singulariter, alia pluraliter. Pluraliter, ut hoc nomen ' persona' vel ' hypostasis'. Quae vero singulariter, alia proprie, alia per translationem: et quae per translationem, alia sunt quae conveniunt ratione essentiae, alia non, sicut hoc nomen 'leo', ' vermis' et hujusmodi. Quae vero proprie dicuntur de Deo, alia possunt appropriari, alia non. Appropriari, sicut hoc nomen ' sapientia '; non, sicut 'essentia', 'deitas'. Quae vero singillatim dicuntur, non simul, pertinent ad notionem; et quaedam eorum referuntur ad personas et pluraliter de personis dicuntur, ut ' Pater et Filius et Spiritus Sanctus sunt distincti''' ; vel singulariter, ut hoc nomen ' ''Pater' vel hoc nomen ' generans' Quae vero singulariter, alia proprie, alia translative. Translative, ut hoc nomen ' speculum ',' imago "character'. Quod vero dicitur simul et non singillatim, non recipit divisionem, ut hoc nomen 'Trinitas'.

Quae vero ex tempore dicuntur, alia absolute, alia respective dicuntur. Absolute, sicut ' incarnatus' ; respective, sicut ' missus'. Quae vero respective, alia ad essentiam pertinent, alia ad personam. Quae vero ad essentiam, alia connotant notionem, alia non connotant. [Connotant], sicut hoc verbum ' mittit' ; non connotant, sicut hoc nomen 'creator'. Quaedam vero iterum dicuntur per translationem. Quae vero dicuntur absolute, aliud est quod convenit essentiae, aliud personae.

d. Regulae sunt: Quidquid dicitur de Deo, dicitur secundum substantiam aut relationem, excepto hoc nomine ' homo' '' . ' Ingenitus' negative relationem dicit ; et hoc nomen Trinitas' et ' incarnatus' intrinsecam dicunt relationem, ' ''Trinitas' per suppositionem.

Secunda regula est: Omne nomen quod dicitur de tribus personis, ita quod de qualibet singulariter, dicitur secundum essentiam, praeter partitiva iuncta cum personalibus, ut 'unus', ' aliquis', et distinctiva, ut hoc nomen 'distinctio '.

Tertia regula: Omne nomen dictum de Deo secundum substantiam, praedicatur de tribus personis insimul sumptis singulariter, excepto hoc nomine persona.

Quarta est: Omne quod dicitur respectu creaturae praedicat essentiam in quantum connotat effectum, praeter ea quae pertinent ad unionem, ut 'creat', 'mittit'. - Quinta regula est: Omne nomen quod dicitur ex tempore et non convenit omnibus personis, praedicat notionem vel sicut notionem. Dico 'sicut' propter hoc nomen 'missus', quod dicit esse ab alio: esse autem ab alio non est notio, sed quasi notio, quia est distinctivum personarum duarum a persona Patris.

Sciendum *; et infra: relative ad invicem *: vel secundum se vel secundum aliud, ut Spiritus Sanctus in quantum donum.

Ad se dicuntur *. Videtur falsum in iis: aequalis, similis.

Respondeo: significant unitatem essentiae, et quoad hoc dicuntur ad se, et supponunt personas substantialiter'' . 'Dici ad se' dicitur duobus modis: vel non dici ad aliquid vel non dici in respectu. Non in respectu, ut ' ''creator' ; non ad aliquid, ut 'Pater'. ' Secundum relationem dici' dicitur quinque modis: quia significat relationem, ut ' paternitas ', 'filiatio' ; vel quia ad similitudinem relativorum dicuntur, ut 'similis' et ' aequalis', et tamen significant essentiam: vel quia relatio est ratione cuius dicitur, ut 'haec persona est Pater '; vel quia pro relativis ponuntur, ut 'Deus de Deo'; vel quia in respectu quodam dicuntur ad creaturam, et hoc dicitur intrinsecus, ut hoc nomen ' incarnatus '; extrinsecus, ut hoc nomen ' creator'.

Substantialiter non dicuntur *. Contra: creator et similia. - Respondeo: aliud est dici relative, aliud in respectu. Unde in respectu dicitur et sic communiter relative: et sic prius sumpsit, non proprie.

Dicimus: Pater est Deus [146, 2-3] Hic dicitur secundum essentiam: et si convertatur, quaeritur an idem dicatur cum dicitur 'Deus generat'. Sed personaliter tenetur ibi; ergo hic. - Respondeo: aliter est cura dicitur 'Deus est Pater' et cum dicitur ' Deus generat'. Cum enim dicitur' Deus est Pater', substantialiter tenetur, utpote cum personalibus nominibus in supposito. Cum verbis autem notionalibus aliter est, ut 'Deus generat', quia proximum in dicendo personae est substantia, proximum notioni persona ; et ideo cum verbo notionali supponit personam, cum personali substantiam.

Non tamen tres omnipotentes *. Distinguunt Magistri : si teneatur adiective, concedunt tres omnipotentes ; quasi substantive, unus. De hoc habetur in Concilio nuper habito , quod tres omnipotentes.

Deus, magnus *; alioquin maior *: scilicet in ambitu. Cum Deus sit sua magnitudo et Deus non dicitur de creatura, ergo non dicitur magnitudo de creatura nisi aequivoce.

Respondeo'' : sicut 'sanum' multipliciter dicitur in relatione ad unum quod est sanitas, ita 'magnum' in relatione ad magnitudinem, quae simpliciter dicta, prout est magnitudo virtutis, dicitur de Deo; et licet magnum, quod multipliciter dicitur, dicatur de creatura, non tamen Deus, quod non est nomen secundum prius et posterius dictum in hac significatione . ''