DISTINCTIO XXII.

Hic videtur diligenter investigandum esse etc. [409, 4]. a. Prius ostensum est quod superbia fuit primum peccatum, quoniam humilitas fuit prima virtus per quam homo debuit ascendere . Et adhuc alia ratione: cuilibet peccato respondet sua poena; sed propter primum peccatum humiliatus est homo per deiectionem; ergo quia prius elatus fuit. Ergo elatio fuit primum peccatum, et ita superbia. - Adhuc, Augustinus : " Non credidisset mulier Deum se prohibuisse a re bona et utili, nisi prius esset ei in mente amor propriae potestatis ", et hoc est superbia ; ergo superbia est primum peccatum.

b. Sed contra: prima mors fiebat per mulierem et prima vita per mulierem; sed prima via salutis fuit fides, quoniam fides B. Mariae ; ergo prima via damnationis fuit infidelitas; et ita peccatum infidelitatis primum erat peccatum.

Adhuc, credere se posse adaequari Creatori est peccatum infidelitatis; sed tale erat primum etc. - Adhuc, tenebatur deliberare utrum adaequari posset Creatori, et non deliberavit; ergo omisit, cum potuit deliberasse; et ita peccatum omissionis erit primum.

c. Dicendum quod Eva simul et semel pluribus peccatis peccavit, sed tamen non natura simul sunt, licet tempore simul sint. Primum enim est peccatum infidelitatis, et primum peccatum est superbiae, et primum avaritiae, et ita plura sunt prima secundum tempus; tamen secundum naturam primum peccatum est peccatum superbiae, et reliqua inducuntur per hoc; tamen simul tempore sunt. Super illud: Increpasti superbos : " Per hanc superbiam declinaverunt ". Super illud: A superbia liberabitur, 33 Iob, 17, Gregorius : " Contra praeceptorem superbire, est praecepta eius peccando transcendere ".

Quod si ita fuit etc. *. Auctoritas tradit hoc supra, proxima distinctione, cap. Porro .

Et talis quidem elatio etc. *. Tria sunt appropriata t?ibus personis: potentia, sapientia, bonitas. Unde tria sunt capita malorum omnium, ut diabolus cadens, et homo lapsus, et Antichristus. Sed diabolus fuit caput appetendo contra Dei vel Patris potentiam, et homo contra sapientiam, et Antichristus contra bonitatem; unde ipse maximus erit hypocrita . Dicendum ergo quod diabolus et homo idem appetebant, scilicet adaequari Deo; sed homo appetiit adaequari Deo in scientia et diabolus in potentia .

Quaeratur utrum Adam magis peccavit quam Eva. Et videtur quod magis, quoniam ipse peccavit ex industria et ipsa ex ignorantia : ergo ipsa minus. Adhuc, dicitur in littera * quoniam " pari fastu " peccaverunt.

Primum peccatum hominis fuit cuius modi? Super Peccatum peccavit Ierusalem, 1 Thren., 8 : Primum peccatum est infidelitatis. Super Increpasti dicitur quod primum peccatum est superbiae.

Solet quaeri utrum talis elatio etc. *. a. Quaeratur utrum possibile fuit Adam prius peccasse venialiter quam mortaliter. Quod videtur. Dicit enim Augustinus : Qui diligit uxorem suam nimis, tamen praeponendo Deum, venialiter peccat tantum. Sed sic potuit Adam peccasse, et ita venialiter. - Adhuc, Augustinus : " Nihil tantum est in potestate nostra quantum est voluntas nostra "; sed magis erat sua voluntas in potestate sua quam nostra in potestate nostra: sed nos possumus voluntate nostra venialiter peccare, et ita ipse.

b. Sed contra: natura Adae fuit incorrupta: unde in eo non erat fomes: unde in eo non erant primi motus, et ita veniale peccatum non potuit inesse ei.

c. Dicendum quod Adam non potuit prius peccasse venialiter quam mortaliter, quoniam concupiscentia bestialis non potuit movere concupiscentiam humanam ante peccatum, sicut potuit post peccatum.

(Seductus eo modo quo mulier, 411, 5-6]. Augustinus, VII Confessionum : " Iuste traditi sumus antiquo peccatori, praeposito mortis, quoniam suasit voluntati nostrae similitudinem suae voluntatis, qua in veritate tua, Domine, non stetit" Nota quod diabolus remansit impotens in casu suo, et hoc quoniam appetiit adaequari Deo in potentia; sed tamen remansit sciens. Unde voluit postea imprimere similitudinem suae scientiae in Eva, decipiendo eam.

[Ullo modo credidisse, 411, 29]. Contra, super Psalmum : "Nisi homo suasione serpentis ut Deus esse voluisset, nunquam feralis culpae ad nos transisset hereditas ". Gregorius, super 12 Iob : " Divinitatem per se Adam credidit accipere, et immortalitatis gratiam amisit". - Dicendum quod hoc credidit in suo commembro, scilicet in Eva .

Ex quo manifeste animadverti etc. *. a. Utrum Adam magis peccavit vel Eva. I Tim. 2,14: Adam non est seductus sed mulieri ergo ipsa magis peccavit.

Adhuc, Augustinus : "Adam, inexpertus divinae severitatis, in eo falli potuit, ut veniale crederet esse commissum "; et ita ipsa magis peccavit.

Adhuc, contra: Eva ex ignorantia peccavit, Adam vero ex praescientia ; ergo Adam magis peccavit. - Adhuc, in Glossa super 2 ad Philip., 6, dicitur : " Non usurpavit sibi alienum, sicut diabolus et primus homo usurpavit sibi quod alienum est "; unde magis peccavit Adam. - Adhuc, dicitur quod Adam non voluit adaequari Creatori, sed Eva voluit: ergo ipsa magis peccavit.

b. Sed prius obiecta solvi debent per locum sophisticum secundum consequens . Debet enim inferri: ergo Adam magis peccavit secundum hoc. Eva ratione originis plus peccavit, quoniam ortum est peccatum per illam : et ratione tumoris, quoniam maiorem excellentiam concupivit; et ratione nocumenti, quoniam plus nocuit: et ratione recordationis praecepti: in hoc enim quod memor erat praecepti , quasi Deus praesens contemnitur. Adam vero, ratione excellentiae naturalium vel gratuitorum: et ratione praecepti, quod fuit datum Adae per se .

Quaeratur utrum Adam esset adstrictus morti, si voluntatem comedendi habuisset et non comedisset: et si hoc, tunc voluntas in malo pro facto reputaretur. - Adhuc, simpliciter dictum est eis : Ne comedatis de ligno scientiae boni et mali, et non dicitur: Non velis comedere.

Adhuc, virgo corrupta mente et non corpore, nihilominus habebit aureolam . Ergo videtur quod, si voluntatem comedendi haberet, non ob hoc morte moreretur.

Adam vero nec illud credidit *. Contrarium habetur XXXIII distinctione, cap. Quod vero , scilicet quod Adam "sacrilegium " commisit, quoniam " Deo non credidit".

Est enim ignorantia etc. *. Augustinus, in libro De baptismo parvulorum : Naturaliter fatui solo Baptismi sacramento salvantur, velut parvuli; et si in ignem vel aquam se praecipitent, non eis imputatur, sicut nec parvulis. Ab iis tamen exigitur quod sciebant vel pro sua culpa nescierunt. Pro culpa autem nescit, qui scire noluit cum potuit.

Est autem ignorantia triplex etc. *. a. Ex verbis praecedentis capituli habetur quod peccatum ex industria est peccatum in Spiritum Sanctum, quoniam illud quod est ex ignorantia est in Filium, et illum quod est ex infirmitate est in Patrem. - Adhuc, ex littera habetur quod peccatum ex industria gravissimum est, et illud quod est ex infirmitate levissimum est.

b. Sed contra, Ambrosius, in Glossa super 2 Rom., 4 : " Peccas, qui impunitatem tibi promittis, sed gravius quoniam contemnis, gravissime quoniam ignoras "; et ita peccatum ex ignorantia gravissimum erit.

c. Ad primum dicendum quod peccatum ex industria non est in Spiritum Sanctum: nec necesse est omne peccatum esse aut contra Patrem, aut contra Filium, aut contra Spiritum Sanctum. - Ad aliud dicendum quod qui peccat ex ignorantia, gravissime peccat, id est periculosissime, quoniam tardius poenitet quando ignorat se peccare.

a. Adhuc, II Petr. 2, 21 : Melius est viam veritatis non agnoscere, quam post agnitionem retrorsum averti: et ita videtur quod valde grave est ex certa scientia peccare . Gregorius, super 1 Iob, 4 : Ignorantia est poena opposita dono scientiae; cum ergo donum scientiae sit idem quod virtus, ergo et ignorantia erit idem quod peccatum. Adhuc, Augustinus : "Ignorantia eorum qui scire potuerunt et noluerunt, peccatum est".

b. Sed contra: originale peccatum transit reatu et remanet actu, et actuale transit actu et remanet reatu ; sed ignorantia nec sic nec sic se habet; ergo non est peccatum.

c. Dicendum quod ignorantia uno modo est poena, et alio modo est peccatum. Prout autem negative dicitur, sic non est peccatum. Prout autem privative dicitur, sic dicitur carentia eorum quae non tenemur scire: sic nec est peccatum nec materia ad peccatum. Tertia autem est ignorantia eorum quae tenemur scire, et talis est materia ad peccatum. Quarta autem est voluntas ad ignorandum, et sic peccatum. Quinta autem est ignorantia concomitans peccatum, de qua dicitur quod " omnis malus est ignorans " . Aliquando est poena sequens peccatum, cum ignorantia invincibilis; et hoc aut per naturam, aut per aetatem. Vel est ignorantia sicut privatio, ut in furiosis. Sed haec aut provenit ex culpa, aut non ex culpa; si non, tunc non est peccatum; si ex culpa, tunc aut veniali, aut mortali; si mortali, aut ergo ex sua culpa, aut ex culpa parentum. Et sic patet qualiter est peccatum .

Et utrum ignorantia sit peccatum, a. Quod non, videtur, quoniam scientia non est virtus ; ergo ignorantia non est peccatum. - Adhuc, nulla virtus aggravat peccatum; sed scientia aggravat peccatum ; ergo scientia non est virtus, et ita ignorantia non est peccatum.

b. Adhuc, cognitio credendorum est virtus, quoniam est fides, quae sine operibus mortua est ; unde cognitio faciendorum, quae est scientia, erit virtus. - Adhuc, Aristoteles : "Prudentia una sola virtutum est scientia "; et ita aliqua virtus est scientia: ergo aliqua ignorantia est peccatum. - Adhuc, omnis actus meritorius extrahitur ab aliqua virtute: sed aliquis actus extractus a scientia est meritorius, quoniam consistit in defensione fidei; ergo ipsa scientia erit virtus. - Adhuc, non facere quod tenemur facere est peccatum; ergo non scire quod tenemur scire est peccatum: hoc autem est ignorare: ergo ignorare est peccare: ergo ignorantia est peccatum.

c. Dicendum utique quod dupliciter est scientia: ideo dupliciter erit ignorantia. Est enim una scientia quae est per humanas rationes inventa, et haec non est virtus. Alia autem est cognitio quae ordinata est supra fidem et adhaerens primae veritati propter se et super omnia: talis autem est virtus, et ignorantia opposita huic est peccatum. Augustinus, Super Ioannem, in originali : Vidi multos aliis alia inferentes mala, homines interficiendo, et tamen immunes abierunt a poena, quoniam " quomodo reus constituitur qui nescit quod facit" ?

16. Solet etiam quaeri etc. *. XXXIV distinctione, cap. Mala voluntas, habetur de hoc .