DISTINCTIO XIX (ae).

Nunc igitur quaeramus quomodo etc. *. 'Diabolus' est torquens, 'peccatum' est propter quod torquetur, et 'poena' est per quod torquetur *.

[in sanguine ipsius iustificati, 634, 19]. Super 9 ad Hebr., 22 : " Omnia mundantur sanguine Christi, et sine eo nullius peccati fit remissio ". - 3 Rom., 25, contrarium: Gratis iustificati sumus. - In peccato primi hominis summa erat superbia; ergo homo redimens secundum maximam humilitatem redimere debuit. Hoc autem erat contemnere vitam propriam effundendo sanguinem suum (= n. 27).

[Et a poena redempti, 634,17]. Duae poenae erant nobis inflictae ex peccato primi hominis, scilicet mortalitas et carentia visionis Dei. Quaeratur ergo quare Dominus liberavit aliquos a carentia visionis Dei, et non a mortalitate. - Dicendum sicut Augustinus, XIII De civitate Dei , quod si sacramenta Ecclesiae immortalitatem conferrent, omnem spem poneremus in illa, et nullam in beatitudine.

[A vinculis diaboli, 635, 8]. Augustinus, III De libero arbitrio : "Tamdiu potestas eius valet, donec interficeret istum, in quo nihil dignum morte possit ostendere; non solum quoniam sine crimine occisus est, sed (etiam quia) sine libidine natus " est. -Augustinus, in eodem : "Iustissime itaque dimittere cogitur credentes in eum quem iniustissime occidit, [ut et] quod temporaliter moriuntur, debitum exsolvant ; et quod semper vivunt, in illo vivant qui pro eis quod non debebat exsolvit".

Licet enim nos tentet *. Diabolus ante passionem potuit vincere ex se, sed post non potest nisi ex nobis. Is. 51,23 : Incurvare ut transeamus ; I ad Cor. 10,13: Fidelis est Deus, qui non permittit vos tentari ultra quam potestis. - Unde dicendum est quod diabolus habuit potentiam tunc quoad poenam , sed non quoad culpam ; nunc vero nec habet potentiam quoad poenam, nec quoad culpam (= n. 25).

[in ipso vincuntur, 635,23]. Ioannes Damascenus : "Tentatus est Christus [et] vicit, ut nobis victoriam negotietur et det naturae virtutem vincendi adversarium ; ut natura quondam victa, per quas immissiones victa est, per has vincat eum qui olim vicit" (= n. 26).

7. Sed obedientia et iustitia *. Augustinus : Iustitia est qua solutum est quod promissum est. Argumentum quod iustum fuerit Christum mori, et ita meruit mortem . -In Psalmo : Universae viae Domini misericordia et veritas; ergo in passione Christi fuit veritas et iustitia. - Dicendum quod fuit iustitia in Christo respectu nostri, quorum naturam assumpsit ;et respectu sui, quoniam recepit in se necessitatem moriendi ex 'voluntate Patris' *. Augustinus, De natura et gratia : "Maxima caritas est in hac vita, quando pro ipsa contemnitur vita" (= n. 28).

Super illud: Christus mortuus est propter delicta nostra, 4 Rom., 25 : " Christus mortuus est ut nos moreremur peccato; resurrexit ut nos resurgeremus in novitate vitae". Sed sicut mors eius fuit causa destructionis peccati et causa gratiae, sic sua resurrectio fuit causa utriusque. Quaeratur ergo quare hoc potius illi attribuitur quam e converso. - Super idem : "Mors et resurrectio Christi, utraque delicta nostra tollunt, et utraque iustificant". - Dicendum quod aliud est signum et causa. Quoniam mors Christi est signum mortis peccati et figura, et similiter causa illius; sed resurrectio Christi est causa nostrae resurrectionis in novitate vitae et figura. Unde super illum eumdem locum dicitur : " Sola mors Christi interitum veteris vitae significat, et in resurrectione sola nova vita significatur, quae a iustificatione incipit et in immortalitati perficietur" (= n. 21).

Dicitur in littera quod 'chirographa omnium culparum deleta sunt' *. Contrarium, 2 Luc, 34: Positus est in ruinam multorum; et ita chirographum illorum non est deletum. - Dicendum est quod illorum chirographum deletum esset si poenituerint; unde ex parte illorum erat quod non deletum est * (= n. 27).

Dicitur in littera quod Christus 'tetendit diabolo muscipulam' *. Unde Isidorus, in libro De Trinitate : " Diabolus quos iuste tenebat amisit, quoniam iniuste Redemptorem nostrum occidit". "Illusus est diabolus morte Domini quasi avis", quoniam "dum in Christo carnem humanitatis impetit quae patebat, quasi hamo divinitatis captus est qui latebat. Est enim in Christo hamus divinitas, et esca caro; linea vero genealogia quae texitur in Evangelio " (= n. 30).

Factus est igitur homo mortalis *. Anselmus in libro Cur Deus homo ostendit quare Redemptor debeat esse Deus, et quare homo, et quare mortalis, hoc modo: Offensa Dei excedit omnem creaturam ; sed quaelibet culpa mortalis est offensa Dei; ergo excedit omnem creaturam. Ergo necesse erat satisfactorem esse super omnem creaturam; oportuit igitur ipsum esse Deum. - Ad omne [opus] rectum agendum exigitur posse, scire et velle. Ut ergo potenter liberaret, oportuit Deum liberatorem esse; et ut prudenter, oportuit Filium Dei esse, cui attribuitur sapientia; unde 26 Iob, 12: Sapientia percussit superbum. Et ut benigne liberaret, oportuit ipsum liberatorem esse creaturam; et ut iuste liberaret, oportuit hominem esse; et ut misericorditer, oportuit mortalem esse (=n.31).

Dicitur in littera quod 'nisi homo esset, non iuste, sed per violentiam liberaretur homo a diabolo' [636, 22-23]. Sed ponatur quod alio modo liberasset, cum sit possibile : ergo Dominus tunc per violentiam rapuisset hominem a diabolo. - Dicendum quod violentia non est. ex parte tollentis, sed ex parte eius qui tollitur; quoniam homo per pondus peccati tendebat deorsum, sed Dominus eum per suam passionem sursum traxit (= n. 32).

Dicitur in littera quod 'si angelus sumpsisset humanam naturam, de facili peccaret' [636, 26-27]. Sed bonus angelus ita confirmatus est in bono, quod peccare non potest; et ita si talis assumpsisset naturam hominis, non de facili peccaret. -Dicendum quod angelus per se semper de facili peccaret, sed ex Dei confirmatione non potest; unde aliunde fit impotens peccare. Super 9 Is., 5 : " Humanum genus, quod praedatus fuit diabolus, violenter aufert Dominus " (= n. 33).

Unde ipse etc. *. Augustinus, in libro De symbolo : " Cum dicimus Filium passum, dicimus Patrem et Filium et Spiritum Sanctum passionem operatum fuisse ; et cum dicimus remissionem peccatorum attribui Spiritui Sancto, intelligimus Trinitatem hoc donum inseparabiliter operari "*.

Qui solus dicitur etc. *. Est mediatio substantialis, scilicet secundum diversas naturas, quarum alteram habet communem cum Patre, et alteram communem cum homine. Est autem accidentalis mediatio, quae consideratur secundum proprietates Dei et hominis.

16. [Utinam esset nobis arbiter, 638,9-10]. Sed istud non reperitur in Iob. Dicunt tamen quidam quod in 6 Iob secundum aliam translationem reperitur ; et quidam dicunt 31 Iob .

Unde mediator dicitur etc. *. Ambrosius : " Christus secundum quod homo mediator est, quoniam maior est homine secundum quod Deus, et minor Deo secundum quod homo ". - Augustinus, IX De civitate Dei : "Mediatorem inter nos et Deum mortalitatem oportuit habere transeuntem et beatitudinem permanentem, ut per id quod transit congrueret morituris (et ad id quod permanet transferret ex mortuis]. Boni vero angeli inter miseros mortales et beatos immortales medii esse non possunt, quoniam immortales sunt. Possunt autem angeli mali medii esse, quoniam immortales sunt cum illis et miseri cum istis. Ad hoc autem interponit se iste immortalis et miser, ut ad immortalitatem beatam transire non sinat, sed persistat in miseria quam sibi adscivit. Huic autem contrarius mediator bonus, qui mortalis ad tempus esse voluit et beatus in aeternitate persistit. Ad hoc autem se interposuit beatus et mortalis, ut mortalitate transacta, ex mortuis faceret immortales " (= n. 37).

Isidorus, De Trinitate , de duplici mediatione: "Mediator Dei et hominum, homo Christus Iesus , et non alter in humanitate et alter in divinitate; in utraque (natura) unus. Nec purus homo conceptus, nec purus homo editus, nec meritum accepit ut Deus esset. Et manente incommutabili essentia, assumpsit carnem, in qua impassibilis pati et immortalis mori [et] aeternus temporalis possit ostendi". - Augustinus, De civitate Dei, XI : "Per hoc est mediator, per quod est homo ; per hoc est etiam via. Quoniam si inter eum qui tendit et illud quo tendit via est media, et spes est perveniendi. Quo itur est Deus, et qua itur, homo ". Et ita secundum quod homo Christus est via (= nn. 39-40).

Secundum hominis naturam [639, 16-17]. 2 I ad Tim., 5 : Mediator aliquid simile est cum utroque. - Aut per omnia similis Deo *. Augustinus, X Confessionum : "Mediatorem inter Deum et hominem oportet habere aliquid simile Deo et aliquid simile hominibus; ne in utroque hominibus similis, longe esset a Deo ; aut in utroque similis Deo, longe esset ab hominibus ".

Unde medius erit? *. Duplex est mediatio quoad naturam. Prima enim non est, una [scilicet natura ex utrisque compacta] et inter divinam et humanam naturam (media). Est alia mediatio, ut una [sit] persona duarum naturarum. Et est tertia mediatio, secundum quam et humana natura habet proprietates Dei et hominis. Secundo modo verum non est; tertio modo verum est (= n. 38).