DISTINCTIO VI.

Necessitas non est in Deo *: scilicet coactionis vel indigentiae. Voluntas tamen est necessitas, id est sufficientia ad actum.

Nec volens nec nolens *. Contra: Augustinus, IX De Trinitate : " Partum mentis praecedit appetitus quo, id quod nosse volumus quaerendo et inveniendo, nascitur proles ipsa notitia ". Ergo, cum appetitus sit voluntas, notitiam praecedit, quae Filium representat ; ergo voluntate genuit.

Respondeo: aliter est in increata Trinitate quam creata. In creata duplex est appetitus: unus qui praecedit scientiam movens ad quaerendum ; alius est quasi delectatio ipsius iam habiti ut conservetur. Et quoad hunc appetitum similitudo est cum Trinitate increata. Unde Augustinus, in eodem : " Appetitus quo inhiatur rei cognoscendae, fit amor rei cognitae, cum tenet atque amplectitur placidam prolem, id est notitiam, gignentique coniungit ; et haec est quaedam imago Trinitatis ".

Sed quaeritur an divisio sufficiens sit: Pater genuit Filium, ergo aut necessitate aut voluntate. Et videtur quod sic,

quia dicit Philosophus : "Omnia quae fiunt, fiunt a proposito vel a natura "; et propositum omnem intellectum comprehendit, sive Creatoris sive creaturae ; quae naturaliter fiunt, de necessitate fiunt; ergo prima.

Respondeo: auctoritas Philosophi intelligitur in factis, non in genitura aeterna a Patre. Sed talis debet fieri divisio: Pater gignit Filium aut de substantia sua aut procreat aliter ; et si aliter, tunc voluntate aut necessitate. Concedi tamen potest quod volens gignit, quia voluntas sic non notatur ut causa actus, sed participium notat duos actus simul esse.

Nota: quatuor modis dicitur necessitas secundum quatuor causas: necessitas coactionis secundum efficientem: indigentiae secundum materiam: inevitabilitatis secundum formam: utilitatis secundum finem. Nulla istarum cadit in Deum hic: ergo ista est falsa: Pater necessitate genuit Filium.

Respondeo: nullo istorum modorum exponitur, sed sic: Pater necessitate genuit Filium, id est indeficienter vel aeternaliter. Posset tamen exponi ' inevitabiliter' secundum formam, sed non ut notetur forma esse causa illius necessitatis.

Sed contra hoc *. Scientia noverit *. Contra: Iudica Domine nocentes, versus: ut surgentes testes quae ignorabam etc.: " Quomodo ars nescit vitium, quod tamen per artem cognitum devitatur? Ego autem sum ipsa ars in qua non discit aliquis nisi facere bonum ". Ergo Deus non scit malum,

Respondeo: verum est, notitia approbationis. Unde

Dionysius, libro De divinis nominibus, cap. De sapientia Dei : " Secundum causam, omnium In se scientiam et cognitionem praefert et essentiam et ante coambivit, non secundum (speciem singula contemplans, sed secundum) unam causae cir cumstantiam omnia sciens et continens: sicut lux In se Ipsa, secundum causam, tenebrarum cognitionem praeambivit, non aliunde videns tenebras quam a lumine ".

Cum ergo malum sit tenebra spiritualis, et lux quodam modo causa tenebrae, erit et Deus causa mali quodam modo: quod falsum est

Respondeo: non sic Intelligitur Illa auctoritas Dionysii, quod Deus sit causa mali, sed quod est causa eorum, quorum defectu exsistente, est malum. Et Ita cognoscit malum, quia In creatura rationali, ut malitiam habet, non Invenit suam similitudinem.

Ppaedieta tamen verba *; et Infra: volens genuit *. Magister Richardus de S. Victore : " Infinitam suae plenitudinis abundantiam non habebit cui possit communicare, aut quia communicantem habere non possit cum velit, aut quia, cum possit, nolit. Sed quia omnipotens est, per Impotentiam excusari non potest. Cum autem sit summe volens, non erit ex defectu benevolentiae. Restat ergo quod volens potest sibi aequalem habere: nam si nollet suum bonum communicare, aspectum angelorum subterfugeret et aliis non Impartiret ".

Super Illud: Eos qui dicunt neque consilio neque voluntate [ 53, 26-27]. Obicitur, Ioannes Damascenus : " Oportet scire quod In Deo voluntatem dicimus, electionem non dicimus principaliter. Non enim consiliatur: Ignorantis enim est consiliari".Ergo haec non admittitur ' Pater consilio genuit Filium'.

Contra, Gregorius, In Moralibus : " Mutatur sententia Dei, non consilium ". - Respondeo: consilium dicitur uno modo aeterna dispositio Dei de creaturis, et sic loquitur Gregorius. Vel dicitur ordo aetemus, et sic Intelligitur auctoritas Hilarii de Deo . Vel dicitur ' alicuius faciendi vel non faciendi cum deliberatione excogitata ratio', et sic non est In Deo. Tamen talis sermo Hilarii non est communiter accipiendus: vel potest dici quod I anathema' sit ratione huius partis ' neque voluntate '.