ARTICULUS II.

PONUNTUR OBJECTIONES I. Argumentum Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra praedicta. Nam Scotus (dist. 44, q. 1) arguit sic contra secundam partem conclusionis. Sicut in potentiis passivis idem est proximunTSusceptivum vel subjectum habitus et privationis, ita potentia activa libera defectibilis est immediatum principium, agendo et deficiendo, oppositorum : agendo quidem, rectitudinis; deficiendo vero, peccati. Et istud absolutum est propria potentia respectu utriusque, eo modo quo potentia potest esse respectu eorum, scilicet effective et defective. Hoc autem modo potentia peccandi est a Deo, hoc est, illa natura quam habens est potens peccare : potens quidem non efficiendo, sed deficiendo; cujus tamen deficere istud positivum est proxima ratio; et eodem modo quo concedi debet quod posse peccare est pars libertatis, non ut libertas est, sed ut est tali gradu limitata. II. Argumenta Aureoli.

Ad idem arguit Aureolus (dist. 44, q. i , art. 2). Primo. Quidquid creatura habet a se formaliter, totum habet a Deo effective; alias non tota entitas creaturae esset a Deo. Et accipio quidquid creatura habet ex natura sua, ut talis est; verbi gratia : quidquid habet liberum arbitrium ex conditione sua prima. Sed potentia peccandi inest libero arbitrio ex sua prima conditione nullo addito : ex sua enim natura habet quod possit esse conforme primae regulas, et difforme, indifferenter; quia nec est prima regula, nec essentialiter conformitas ad primam regulam. Ergo potentia peccandi est hoc modo effective a Deo. Secundo arguit sic. Si potentia peccandi non sit a Deo, aut hoc est quia potentia non est a Deo, aut quia aptitudo ad peccandum non est a Deo. Non primo modo; quia certum est quod natura liberi arbitrii et ejus potentia est a Deo. Nec secundo modo; quia talis aptitudo non dicit intrinsece nisi naturam liberi arbitrii, licet extrinsece connotet (a) deformitatem, et quoad hoc, concedo quod non est a Deo. Hoc tamen teneo quod quoad omne intrinsecum quod dicit potentia peccandi in libero arbitrio est a Deo. Tertio (ibid., art. l) arguit quod potentia peccandi non fundetur in libero arbitrio ex hoc quod est ex nihilo : quia alicubi reperitur liberum arbitrium exsistens ex nihilo, et tamen ibi non reperitur potentia ad peccandum ; igitur, etc. Tenet consequentia; quia posita causa ponitur et effectus, vel saltem poni potest. Antecedens probatur, quia in confirmatis in via, sicut in Matre Domini et aliis hujusmodi, erat liberum arbitrium ex nihilo, et tamen non erat in eis potentia ad peccandum. Hoc idem patet de beatis, in quibus non est potentia peccandi.

Si dicatur quod pro tanto non erat in praedictis potentia peccandi, quia confirmabantur ex gratia;

Contra. Illud non dat impotentiam peccandi cui insunt conditiones illae, quae dant alicui quod in eo sit potentia ad peccandum. Sed gratiae quam ponis insunt illae conditiones, scilicet esse ex nihilo, quod est fundamentum potentiae peccandi, secundum te. Igitur. - Confirmatur. Quia illud non tollit potentiam ad peccandum, quod relinquit in subjecto illa quae faciunt potentiam ad peccandum. Sed gratia relinquit in subjecto habente ipsam, esse ex nihilo et hujusmodi. Igitur. Quarto ad idem. Illud quod est mere relatio rationis, non dat alicui quod habeat potentiam aut quod sit potentia ad peccandum. Sed esse ex nihilo, super illam rem solum dicit respectum rationis : habitudo enim importata per ly ex habet non ens pro termino; relatio autem realis habet terminum realem in actu. Igitur, etc. Quinto ad idem arguit. Cum dico esse ex nihilo duo dico, scilicet esse, et nihilitatem. Aut igitur esse ex nihilo constituit et dat rationem potentiae ad peccandum, ratione de ly esse; aut ratione ipsius nihilitatis. Non primo modo, ita quod ens ex nihilo ex hoc solo possit peccare quia est, quia tunc Deus posset peccare, cum habeat esse. Nec secundo modo, puta quod nihilitas det rei posse peccare; quia nihilitas omnino nihil ponit in re illa. Igitur, etc. III. Argumenta Durandi.

Arguit Durandus (dist. 44, q. 1) Primo, dicens nostram positionem esse defectuo-sam in hoc quod dicit quod creatura ex se habet quod sit ex nihilo. Hoc enim non est verum ; quia creatura non dicitur fieri vel esse ex nihilo materialiter, vel in ratione subjecti, nec ordinabiliter seu in ratione termini, sed solum negative, quia fit vel est non de aliquo supposito ex parte facti : hoc autem habet creatura a Deo, et non ex se. Quod probatur.

Primo. Quia illud quod est causa alicujus affirmationis, est causa negationis per se et immediate consequentis ad affirmationem; verbi gratia : illud quod est causa quod aliquid sit album, est causa quod non sit nigrum. Sed Deus est causa creaturae, et ](ot) secundum omne quod est in creatura, ad quam affirmationem sequitur per se et immediate ista negatio, scilicet quod creatura non sit, nec fiat (6) de aliquo supposito ex parte facti; quia si aliquid supponeretur, non totum produceretur. Ergo Deus est causa quod creatura fiat, vel sit (y) non de aliquo. Sed solum sub hoc sensu dicitur fieri vel esse ex nihilo. Igitur, etc.

Secundo. Quia tota ratio quae movet ad ponendum quod creatura habeat ex se, et non ex alio, quod sit ex nihilo, (S) est quia creatura, si sibi relinquatur, cedit in nihilum et nihil est. Sed istud magis concludit (5) quod. - Ad. Pr. oppositum quam propositum ; quia illud quod est causa effectiva et conservativa entitatis rei per suam influentiam, est sufficiens causa non entitatis ejusdem rei per subtractionem sure influentia?, ut patet inducendo in omnibus. Sed Deus per suam influentiam est causa effectiva et conservativa totius entitatis cujuslibet creaturae. Ergo ipse solus per subtractionem suae influentiae est causa sufficiens totalis non entitatis creaturae. Nec oportet dare causam positivam, sed negativam, scilicet Deum non influere; quia effectus non est positivus, sed pure negativus, scilicet creaturam quae prius fuit, modo omnino non esse.

Tertio. Quia mirabile est quod dicitur quod creatura de se est non ens vel nihil. Cum enim haec praepositio de dicat causam aliquam, hic non potest dicere causam formalem, scilicet quod creatura formaliter sit nihil, immo certe formaliter est ens et aliquid ; nec materialem, scilicet quod creatura sit subjectum nihili, quia nihil est totalis negatio, quae non potest habere subjectum; nec finalem, quia tam finem quam illud quod est ad finem oportet habere rationem entis et boni, quod de nihilo dici non potest; nec efficientem, quia nihil non habet causam efficientem, sed deficientem, quae est eadem respectu entis efficiendo, et respectu nihili efficientiam subtrahendo. Quare nullo modo competit creatura;, quod de se sit non ens vel nihil. Sed sive sit ens, sive desinat esse et cadat in nihilum, totum est a Deo influente, vel influentiam subtrahente. Secundo principaliter arguit contra probationem illam qua probatur quod Deus non sit causa indirecte quod creatura sit ex nihilo. Illa enim probatio, ut dicit, assumit falsum, scilicet quod nihil est causa alicujus defectus etiam indirecte, nisi res sit capax oppositio perfectionis. Videmus enim quod Deus causando asinum in tali gradu, causa est quod asinus deficit ab hoc quod est esse rationalem ; et tamen asinus non est capax rationalitatis. Et idem est in proposito. Tertio arguit quod positio sit defectuosa in hoc quod supponit quod defectibilitas electionis inest rei ex hoc quod est ex nihilo. Dicunt, inquit, quidam, juxta sententiam Damasceni, quod creaturae ex hoc quod est ex nihilo competit duplex vertibilitas in nihil, scilicet secundum esse naturae, et secundum electionem. Primum fieret si res annihilaretur totaliter. Secundum fit cum peccatur : quia, secundum Augustinum (tract. 1 in Joannem), peccatum est nihil; et ideo, cum peccatur, electio peccantis vertitur in nihil. Sed istud non videtur sufficienter dictum. Quod enim creatura, ex hoc quod est ex nihilo, modo quo expositum est, sit vertibilis in nihil quod negat totalem entitatem, satis patet ex praedictis : quia ex eo quod Deus totum quod (a) est in creatura produxit, nullo supposito, et productum conservat, relinquitur quod subtracta influentia ejus nihil remaneat; quod vocatur ibi creaturam verti in nihil. Sed quod ex eodem habeat quod sit vertibilis secundum electionem peccando, non videtur. Quia (a) non solum istae vertibilitates sunt in creatura, sed quaedam aliae : sicut homo vertibilis est de visu in caecitatem ; et omnes res corruptibiles de entitate in non entitatem per corruptionem, quae tamen non annihilantur totaliter. Et omnes hujusmodi versiones sunt in nihil, sicut versio electionis in peccatum: peccatum enim dicitur nihil, quia est quaedam privatio; omnes autem praedictae versiones sunt ab habitu in privationem. Ergo similis ratio videtur esse de omni mutabilitate creaturae ab habitu in privationem, quod insit creaturas ex eo quod est ex nihilo ; quod tamen communiter non dicitur. Item, esse ex nihilo, si sit causa omnium verlibi-litatum ab habitu in privationem, aut est causa immediata et proxima, aut remota. Non potest dici quod sit causa immediata et proxima : quia, posita causa immediata et sufficiente, ponitur effectus; sed esse ex nihilo convenit aequaliter omni creaturae; ergo, si esse ex nihilo esset immediata causa omnium vertibilitatum, omnes vertibilitates cuilibet creaturae competerent. Hoc autem est falsum. Quaedam enim sunt creatura, quibus non competit vertibilitas corruptionis, ut coelum et substantiae separatae. Quaedam vero sunt quibus non competit vertibilitas electionis, ut creaturis irrationabilibus, et sic de aliis. Ergo esse ex nihilo non est causa immediata omnium vertibilitatum. Si autem sit causa remota et mediata, per eam non poterit sufficienter assignari ratio dictarum vertibilitatum. Dicere ergo quod defectibilitas electionis insit creaturae ex hoc quod est ex nihilo, multum insufficienter dictum est. Quarto arguit quod principalis conclusio sit in se falsa, scilicet quod potentia peccandi, quantum ad defectibilitatem, non est a Deo. Hoc enim, inquit, non est verum. Quod sic patet. Defectus qui non habet rationem mali, plus potest causari a Deo quam ille qui habet rationem mali. Sed defectus qui habet rationem mali causatur a Deo; malum enim poenae a Deo est. Ergo fortiori ratione defectus qui non habet rationem mali. Talis autem defectus est possibilitas deficiendi in eligendo : non enim est culpa, alioquin homo semper peccaret; nec poena, quia fuit in statu innocentiae in quo nihil fuit poenale; sed est (6) purus defectus naturae crealae intellectualis, quae (y) non attingit perfectionem naturae increatae, in qua nullus potest esse defectus, nec in cognoscendo, nec in eligendo. Nec tamen iste defectus est malus, quia non tollit aliquam perfectioni Quia. - quod Pr. (6) est. - Om. Pr. (y) quae.

qui Pr. nem naturae creatae debitam. Ergo possibilitas deficiendi in eligendo est a Deo. Quinto ad idem. Quia idem est judicium de omni possibilitate deficiendi, quod sit a Deo, vel non. Sed constat quod possibilitas deficiendi per corruptionem est in creaturis corruptibilibus a Deo. Ergo pari ratione possibilitas deficiendi in eligendo est a Deo. Major patet. Sed minor probatur. Quia ordo universi est per se intentus a Deo. Requirit autem ordo universi quod quaedam deficere possint et quandoque deficiant, alioquin alia non salvarentur : plantae enim utuntur terra ad sui nutrimentum; animalia vero plantis; homines vero plantis et animalibus; et in his corruptio unius ordinatur ad conservationem alterius ex ordine naturae, et divina institutione, quae habetur, Gemes, i et 9. Quare, etc. Et in hoc secundus articulus terminatur.