ARTICULUS I.

PONITUR CONCLUSIO Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod impossibile est siliquam naturam rationalem lactam vel (adibilem, esse impeccabilem per naturam. Hanc ponit beatus Thomas, 1 p., q. 63, art. 1, i ubi sic dicit : " Tam angelus quam quaecumque creatura rationalis, si in sua sola natura consideretur, potest peccare. Et cuicumque creaturae hoc convenit ut peccare non possit, hoc habet ex dono gratiae, non ex conditione naturae. Cujus ratio est, quia peccare nil aliud est quam declinare a rectitudine actus, quam (a) debet habere, sive accipiatur peccatum in naturalibus, sive in artificialibus, sive in moralibus. Solum autem illum actum a rectitudine declinare non contingit, cujus regula est ipsa virtus agentis. Si enim manus artificis esset ipsa regula incisionis, nunquam posset artifex nisi recte lignum incidere. Sed si rectitudo incisionis sit ab alia (6) regula, contingit incisionem et rectam et non rectam esse. Sola autem divina voluntas est (y) regula sui actus; quia non ordinatur ad superiorem finem. Omnis autem voluntas cujuslibet creaturae rectitudinem in suo actu non habet, nisi secundum quod regulatur a divina voluntate, ad quam pertinet ultimus linis; sicut (o) quaelibet voluntas inferioris debet regulari secundum voluntatem superioris, ut voluntas militis secundum voluntatem ducis exercitus. Sic igitur in sola divina voluntate peccatum esse non potest; in qualibet autem voluntate ereatura?, peccatum potest esse, secundum conditionem suae naturae. "

Haec ille. Idem ponit, 2. Sentent., dist. 23, q. 1, art. 1 , ubi sic ait : a Nulli creaturae communicatum est, nec communicabile fuit, quod peccare non posset per conditionem siw naturae. Cujus ratio est, quia, cum omne causatum dependeat, sicut a causa sui esse, a Deo, oportet quod, si sibi relinquatur, deficiat ; quamdiu autem influentiam causae recipit, conservetur. Sed applicatio causati ad causam suam potest esse dupliciter : vel ita quod sit in potestate causati a causa sua recedere quantum ad aliquid, vel non recedere; vel ita quod non sit in potestate ejus. Et primum pertinet ad liberum arbitrium ; quia hoc est essentiale libero arbitrio, ut possit facere vel non facere. Si autem causae suae non adhaeret, oportet quod deficiat; unde dicit Augustinus, 8. Super Gen. ad litteram (cap. 12) : Homo sibi Deo prxsente illuminatur, absente autem continuo tenebratur. Et ita impossibile fuit ut, servata libertate arbitrii, alicui creaturae conferretur ut secundum conditionem naturae suae peccare non posset. Est enim ibi quasi quaedam contradictionis implicatio : quia, si est liberum arbitrium, oportet quod causae suae possit inhaerere, vel non inhaerere; et si non potest peccare, non potest causae suae non inhaerere; etsicsequunturcontradictoria. Sed naturae divinae, quae ex se rectitudinem habet, convenit per conditionem naturae suae ut deficere non possit, sicut (i) sicut. - sed Pr. nec ab esse, ita nec a rectitudine bonitatis. Et quibuscumque hoc confertur, ut peccare non possint, vel ut per gratiam confirmentur in bono, hoc habent per donum gratiae, per quod filii Dei efficiuntur, et quodammodo divinae naturae consortes. "

Haec ille. Idem ponit, de Veritate, q. 24, ait. 7, ubi sic : " Nulla, inquit, est nec esse potest creatura, cujus liberum arbitrium sit naturaliter confirmatum in bono, ut hoc ei ex puris naturalibus conveniat, quod peccare non possit. Cujus ratio est. Nam ex defectu principiorum actionis causatur actionis defectus. Unde, si quid est in quo principia actionis nec in se deficere possint, nec ab aliquo extrinseco impediri, impossibile est illius actionem deficere; sicut patet in motibus coelestium corporum. Ea vero in actionibus deficere possibile est, in quibus principia agendi possunt deficere vel impediri; sicut patet in generabilibus et corruptibilibus, quae, ratione suae naturae transmutabilis (a), defectum in principiis activis patiuntur : unde et eorum actiones deficientes proveniunt; propter quod in operibus natura frequenter peccatum accidit, sicut patet in partubus monstruosis. Nam nihil aliud est peccatum, sive in rebus naturalibus, sive artificialibus, sive voluntariis dicatur, quam defectus vel inordinatio propriae actionis, cum aliquid agitur non secundum quod debitum est agi, ut patet in 2. Physicorum (t. c. 82). Differt autem natura rationalis praedita libero arbitrio ab omni alia natura agente. Nam quaelibet alia natura ordinatur ad aliquod particulare bonum, et actiones ejus sunt determinatae respectu illius boni. Natura vero rationalis ordinatur ad bonum simpliciter. Sicut enim verum absolute est objectum intellectus, ita etiam et bonum absolute est objectum voluntatis. Et inde est quod ad ipsum universale bonorum principium voluntas se extendit, ad quod nullus alius appetitus pertingere potest. Et propter hoc creatura rationalis non habet determinatas actiones, sed se habet sub quadam indifferentia respectu immaterialium actionum. Cum autem omnis actio ab agente proveniat sub ratione cujusdam similitudinis, sicut calidum calefacit, oportet, si aliquod agens est quod secundum suam actionem ordinetur ad aliquod particulare bonum, ad hoc quod ejus actio naturaliter (g) sit indefectibilis, quod ratio illius boni naturaliter et immobiliter insit ei; sicut si alicui corpori inest naturaliter calor immutabilis, immutabiliter calefacit. Unde et natura rationalis, quae ordinata est ad bonum absolute -per actiones multifarias, non potest habere naturaliter actiones indeficientes a bono, nisi ei insit naturaliter et immobiliter ratio universalis et perfecti boni. Quod quidem esse non potest nisi in natura divina. Nam Deus solus est actus nullius potentiae permixtionem recipiens, et per hoc est bonitas pura et absoluta. Quaelibet vero creatura, cum in natura sua habeat permixtionem potentiae, est bonum particulare. Quae quidem permixtio potentiae ei accidit propter hoc quod est ex nihilo. Et inde est quod inter naturas rationales, solus Deus habet liberum arbitrium naturaliter impeccabile, et confirmatum in bono. Creaturae vero hoc inesse est impossibile, propter hoc quod est ex nihilo, ut Damascenus (de Fide Orth., lib. 2, cap. 27) et Gregorius Nyssenus (Catech. Or., c. 6. dicunt; et ex hoc quod est particulare bonum, in quo fundatur ratio mali, ut dicit Dionysius, 4. cap. de Divinis Nominibus. "

Haec ille.

Ex quibus potest formari triplex ratio. Prima talis est : Omne voluntarium agens, cujus virtus differt a regula suae actionis, potest habere actum rectum et non rectum ; sed omnis creatura rationalis est hujusmodi; igitur, etc. Secunda, sic : Omne agens, in cujus potestate est adhaerere causae suae et non adhaerere, potest in suo actu a rectitudine declinare et defectuosum actum elicere ; sed omnis creatura rationalis est hujusmodi; igitur, etc. Tertia, talis : Omne agens, cujus actionis principia deficere possunt vel impediri, potest causare actionem defectuosam et peccatum ; sed omnis creatura rationalis natura suae derelicta est hujusmodi; igitur. Major patet; et minor probatur : Quia quaelibet natura rationalis potest habere actum respectu universalis boni, non autem habet in se rationem universalis boni; ergo potest deficere et impediri in suis actibus quibus appetit bonum. Et in hoc primus articulus, causa brevitatis, terminatur.