ARTICULUS II.

RECITANTUR OBIECTIONES Argumenta Aureoli.

Quantum ad secundum articulum arguitur contra conclusionem, per dicta Aureoli (dist. 12, q. 2, art. 1). Primo sic. Suppono, inquit, quod forma dat esse materiae et participatur a materia quae denominatur a forma. Tunc sic : Esse quod dat forma materiae et participatio formae a materia, aut est ipsamet forma, aut aliquid impressum a forma et derelictum in materia. Non potest dari secundum ; ergo necessario dabitur primum. Quod enim secundum non possit dari, arguitur sic. Quia, si esse, seu entificatio, quam dat forma materiae, vel quam materia recipit a forma, sit aliud ab ipsa forma, aut erit respectus et relatio quaedam, aut erit aliquid absolutum. Non potest dici quod sit relatio aut respectus.

Tum quia sequitur quod relatio erit de essentia absoluti. Nam ignis non dicit materiam et formam separatam; sed dicit materiam per formam actuatam, et materiam et formam ad invicem unitas. Si ergo actuatio materiae sit respectus, sequitur quod relatio erit de essentia absoluti, et accidens mediabit inter materiam et formam.

Tum secundo, quia tunc vita corporis, qua corpus formaliter vivit, esset quaedam relatio. Hoc enim modo corpus dicetur vivens formaliter, non per animam, sed per relationem animae ad ipsum, quam terminat, vel ipsius ad animam, quam fundat; ut sic corpus vivere formaliter, nonsit aliud quam hujusmodi habitudinem terminare, licet talis habitudo immediate oriatur a natura animae.

Tum tertio, quia sequitur quod esse album, sit esse relatum (z). Non enim dicit pure albedinem, aut superficiem, per te; sed dicit inhaerentiam albedinis ad superficiem. Similiter probatur quod hujusmodi entificatio non dicat quid absolutum derelictum a forma.

Tum primo, quia tunc in composito essent tres realitates, scilicet : materia et forma, et ille modus a forma derelictus. Et si sic, tunc materia et forma non perfecte (6) diffinirent compositum ; cujus contrarium dicit Commentator, 8. Metaphysicae, comm. 6.

Tum secundo, quia ex hoc sequitur quod compositum posset remanere absque omni forma : poterit enim Deus illum modum conservare absque forma, si realiter differant; et cum esse compositi plene finiatur per hoc quod materia capit esse : puta per hoc (y) quod accipit esse igneum, habetur essentia ignis, et sic de aliis; igitur poterit esse ignis sine forma substantiali ipsius ignis.

Tum tertio, quia tunc causalitas formae non esset causalitas intrinseca et formalis; sed erit causalitas efficientiae : habebit enim se forma respectu materiae, sicut se habet sigillum in figuratione cerae.

Tum quarto, quia tunc Deus poterit facere effectum formalem sine forma, ut figuram sine sigillo, ex quo ille effectus formalis est aliquid absolutum aliud a forma. Secundo arguit sic. Si forma diceret propriam rationem et aliquam naturam determinatam in entibus, sequitur quod igneitas non importabit unam naturam; similiter, hic ignis demonstratus non erit una entitas. Consequens est impossibile. Igitur et antecedens; quia consequentia est bona. Probatur consequentia. Primo, quantum ad primum membrum. Aristoteles enim, 7. Metaphysicas (I. c. 11), dat rationem quare composita accidentium non habent rationem et diffinitionem proprie dictam. Assignat autem istam rationem : quia diffinitio, quidditas et ratio proprie dicta non includunt duo quorum quodlibet habeat rationem, sicut est in compositis accidentium. Unde Commentator, comm. 11, dicit quod ei illa quae diffiniuntur per aliquod extrinsecum, non sunt diffinitiones; quoniam alias accidentia essent ejusdem naturae, vel quaedam naturae : diffinitio enim declarat substantiam rei, et illud quod congregatur ex eis, est unum essentialiter; si igitur accidentia diversa declarant substantiam rei, erunt ejusdem naturae ". Et infra : " Diffinitio est sermo, quae, cum completur, non remanebit in eo aliquod ens in actu de quo interrogetur per quid, cum in eo sit tota quidditas quae est in esse illius, et non est in eo ens additum suo enti. Et ista est differentia inter diffinitiones substantiarum et accidentium, quia sermo in quo non invenitur ens de quo interrogetur per quid, est diffinitio perfecta, quae dat causam rei, quae est quidditas in re una. " Et infra : et Et si aliquis posuerit quod quidditas superficiei est albedo, aut quidditas albedinis est superficies, quae disponitur per dispositiones diversas, continget ut omnes illae dispositiones sint eaedem, et quod congregatum ex eis sit idem. " Et infra (comm. 12) : " Partes sermonis diffiniti sunt ejusdem naturae. " Et commento 13, dicit quod " formae substantiales habent tantummodo genus, subjectum ex natura illarum; quia aestimatur quod non inveniuntur per communicantiam (a) cum aliis, sicut habent accidentia ". Haec autem omnino falsa essent, si igneitas non diceret unam simplicem rationem, sed esset in ea materia et forma, quorum quodlibet haberet propriam naturam. Sequitur etiam quod, cum fit lapis, non fieret ens simpliciter; sed ex tali ente fieret tale ens. Et sic patet consequentia quoad primam partem. Secundo, probatur quoad secundani partem, scilicet quoad unitatem exsistentiae individui determinati. Arguo enim sic. Ex materia et forma fit una res determinata in numero, nec est quaerenda causa quare unum fiat ex eis. Sed si forma diceret entitatem et naturam determinatam, et materia similiter, esset utique causa quaerenda illius unitatis. Igitur, etc.

Dices forte, quod ideo non est causa quaerenda, quia unum est in actu, et aliud in potentia : et hoc dicitur a Philosopho, 8. Metaphysicae (I. c. 15); nec est quaerenda causa alia, dato quod sint duae rationes distinguibiles.

Contra istam responsionem, arguo.

Primo, quia illa non est de niente Philosophi, nec Commentatoris. Octavo enim Metaphysicae, dicit Philosophus, et similiter Commentator, quod causa quare ex materia et forma fit unum, est quia unum est in actu, aliud in potentia; et hoc ideo, quia illud quod fuit in potentia fit in actu. Ubi Commentator dicit quod causa istius unitatis (a) est, quia " illud quod est ab agente, non est causatum aliud ab eo in quod agit ".

Item, Commentator, eodem libro, comm. 16, dicit quod " omnes qui ponunt quod anima et corpus sunt duo diversa, contingit eis dicere quid sit colligamenti causa animae cum corpore. Qui autem dicit quod anima est perfectio corporis, et quod corpus non exsistit sine anima, non sunt apud eum duo diversa, nec accidit ei quaestio haec ". Et infra : " Anima se habet ad corpus, sicut figura ad cuprum et albedo ad superficiem ; omnia enim (S) hujusmodi sunt perfectiones et formo? Et causa deceptionis hominum est, quia ponunt idem, quando est in actu, et quando est in potentia, esse diversa;.et in rei veritate est unum. Illud enim quod fuit (y) in potentia est in actu, et non sunt diversa. Anima enim et corpus sunt unum, sicut dicimus quod materia cum forma sunt unum. "

Haec Commentator. Item, Philosophus dicit, 2. de Anima (t. c. 7), quod non est perscrutandum quare anima et corpus faciunt unum, etc. Ubi dicit Commentator, commento 7, quod " materia non habet esse nisi per formam ". Et subdit quod " materia non differt a forma in composito, nisi potentia : et compositum non est ens actu, nisi per formam; nec unum, nisi quia sua forma est una ". Et paulo ante dicit quod " non est dubitandum quare anima et corpus, cum sint duo, fiunt idem, sicut non est dubitandum in cera aut in ferro cum figura exsistente in eis ". Et idem, 12. Metaphysicae, commento 18, dicit quod (c agens, apud Aristolelem, non est congregans inter duo in rei veritate, sed congregat inter potentiam et actum, materiam et formam ". Et 8. Metaphysicae, commento 15, dicit quod " qui concedit rem componi ex pluribus simpliciter, et non distinxerit pluralitatem quae est in potentia, ab ea quae est in actu, non poterit unquam solvere quaestionem, quomodo res sit una ". - Item, 3. Coeli, commento 29, ait quod " esse in potentia est esse in alio, non distinctum ab eo; et hoc intendimus de materia prima, quod non (a) est ens in actu, et est ens in ente actu, non distinctum ab eo. Et haec est intentio nostri sermonis, quod est in eo in potentia ".

Ex quibus omnibus apparet quod potentialitas quae est in materia ad faciendum unum cum forma, nihil aliud est quam indistinctio et imprecisibilitas unius ab alio. Non igitur possent constituere unum, si dicerent rationes praecisas et determinatas, quantumcumque alterum esset potentia, aliud vero actus; immo utrumque esset actus, licet materia esset actus imperfectus. Terlio principaliter arguit sic. Forma in materia non creatur; ergo forma non dicit propriam rationem aliquam determinatam, vel determinabilem et signabilem. Antecedens patet. Probatur consequentia sic. Omnis forma de novo producta, cujus nulla pars omnino praecessit, dicitur vere creari (6). Sed res quae dicit rationem determinatam praecisibilem, sic de novo est quod nulla pars ejus praefuit; quia suppono (y) quod ejus realitas praescindatur ab omni alia realitate. Ergo omnis talis res, si de novo exeat ad esse, de necessitate creatur.

Dicetur forte quod forma non fit, sed compositum, cujus vere aliqua pars praefuit, scilicet materia; forma vero non fit per se, sed per accidens, ideo non creatur; et ista solutio videtur haberi a Philosopho, 7. Metaphysicae (t. c. 31).

Sed contra. Ista solutio confirmat propositum. Ex hoc enim quod forma non fit per se, sed compositum, sequitur quod compositum solum dicit naturam terminatam, et rationem propriam praecisibilem. Forma vero nullam in se dicit naturam talem; sed est realitas quaedam impraeeisibilis talis naturae ; et per consequens, fit per accidens, facta tali natura. Et hoc apparet ex duobus. Sicut enim se habet aliquid ad entitatem, ita se habet ad distinctionem et unitatem. Ergo, si terminus sit unus simpliciter, et in realitate praecisa, necesse est ut ejus productio sit ab omni alia productione praecisa; cum productio non sit aliud, nisi via in entitatem, ut dicit Commentator, 4. Metaphysicae et 1. Caeli. Habens igitur distinctionem et praecisionem in sua realitate, necesse est quod habeat distinctam viam in suam realitatem. Igitur, a destructione consequentis, si non habet distinctam viam et productionem, necesse est quod non habeat distinctam et praecisam realitatem. Confirmatur per Philosophum, ibidem, ubi ista solutio se fundat. Intendit enim ibidem Philosophus quod forma non fit, sed compositum. Ej motivum est, quia forma se habet ad materiam ut sphaera ad cuprum. Sphaera autem in se non est aliquid causatum in cupro; sed, cum sit modus et dispositio cupri, non fit sphaera, sed compositum. I. - QUAESTIO I. (07 Sic in proposito, non fit forma, sed formatum. Et Commentator dicit, ibidem, quod per generationem non acquiritur multitudo rerum, sed ejusdem rei perfectio. Et 7. Metaphysicae, dicit quod, si materia fieret ab uno agente, et forma ab alio, tunc unum actum, inquantum unum actum, produceretur duplici productione; quod non valeret, nisi sua consequentia fundaretur in hoc quod materia et forma, licet sint realitates, sunt tamen impraecisae et interminatae, ut unum non possit sine altero acquiri. Confirmatur ista ratio per Commentatorem, 12. Metaphysices, comm. 18; cujus verba sunt ista : " Apparet, inquit, quod Themistius non intelligit quomodo fiat generatio, et quid est dictu, quod generatum fit de novo ab agente conveniente in diffinitione et substantia. Cum enim intelligit quod generatum hoc modo fit de novo, quia generans causat formam ejus et ponit eam in materia, quasi (a) esset aliud in materia, fuit necesse apud eum, ut in rebus naturalibus sint formae creantes animalia et plantas. " Et infra : ii Intentio autem Aristotelis est, quod conveniens non agit per se formam convenientis, sed extrahit formam ex potentia in actum ; et non est agens quod inducit in illam materiam aliquid extrinsecum ; et sic est de substantia in homine, sicut in aliis accidentibus : calidum enim non inducit in corpore calido calorem extrinsecum. " Et infra : a Similiter motus localis non advenit ab extrinseco. " Et infra : " Generans animal non est dicere quod ponat animam in materia. " Et infra : " Aristoteles sustentatus est super hoc quod agens non invenit formam, creando eam; quoniam forma apud Aristotelem non habet generationem et corruptionem, nisi accidentaliter per generationem et corruptionem compositi. Et cum homo consideraverit hoc fundamentum, nullus error accidit sibi. Imaginatio ergo creationis formarum inducit homines ad ponendum formas creantes esse. "

Patet igitur quod non aliter potest tolli creatio, secundum viam Commentatoris, nisi quia forma, etsi sit aliud a materia, non tamen est aliquid praecisum, per se attingibile aliqua actione, etiam intellectus, secundum eum, alibi. Et ideo deducit Themistium, ponentem formam esse aliud in materia, ad hoc inconveniens, quod habet ponere formas creantes, ac per hoc formam creari. Confirmatur secundo. Nam, 7. Metaphysicae, commento 27, dicit sic : " Necesse est, cum declaratum sit quod ex forma simplici non est generatio, nec materia habet generationem, ut omne generabile sit divisibile in duas partes ratione, non tamen actu, scilicet in (6) materiam et formam, s Ubi clare dicit quod materia et forma sunt duae partes non habentes realitates in actu, hoc est, praecisas; actus enim dividit et separat. Item, comm. 31, dicit : cc Si illud quod generat subjectum formae, esset aliud a generante formam, tunc subjectum et sua forma essent duo in actu; quod est impossibile. "

Haec ille.

Ubi clare dicit propositu in. Quarto arguit. Si materia et forma sunt duae res diversae, et una non est terminatio et entificatio alterius, sequitur necessario quod : vel una quantitas necessario erit in duobus subjectis, scilicet materia et forma ; vel, si quaelibet habet propriam quantitatem, unum et idem compositum erit duo quanta et duo corpora. Nec valet dicere quod forma intime illabitur materiae : nam corpus gloriosum illabitur alteri corpori glorioso vel non glorioso; et tamen sunt corpora diversa. Quinto adducit alias auctoritates Philosophi et Commentatoris. Prima est Philosophi, 12. Metaphysicae (t. c. 14), ubi ait quod materia non habet esse nisi secundum quod videtur (a); quoniam illud quod est secundum contactum et non (6) secundum ordinem, est materia et subjectum, etc; quod Commentator exponit, commento 14, dicens quod " essentia materiae non est nisi ex continuatione ejus cum forma ut perficiatur ". Et infra dicit : " Materia non est ens per naturam intellectam de ea, sed per continuationem cum forma, d Nec accipit Commentator, ut dicit, continuationem quantitativam, sed entitativam, quae non est aliud quam mutua indivisio relativa. Alia auctoritas est Commentatoris, 2. de Anima, comm. 7 : " Materia, inquit, non est nisi per formam. Et si materia et forma essent in composito exsistentes in actu, tunc compositum non diceretur unum, nisi sicut dicitur de rebus quae sunt secundum contactum et ligamentum. Modo autem, quia materia non differt a forma m composito, nisi in potentia; et compositum non est ens in actu, nisi per formam; tunc compositum non dicetur unum, nisi quia sua forma est una. i Et in hoc secundus articulus terminatur.