ARTICULUS I.

PONITUR OPINIO SANCTI THOMAE Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod quidquid angelus agit ad extra, agit per intellectum et voluntatem, et non per aliam potentiam mediam. Hanc ponit sanctus Thomas, Quodlibeto 6, art. 2, ubi sic dicit : ". Omnis actio cuiuscumque rei est per formam natunc illius rei. Nam etsi sint aliquae formae accidentales principia actionum alicujus rei, oportet quod hujusmodi actiones reducantur, sicut in primum principium, in formam speciflcani illius rei agentis; sicut actio caloris ignis reducitur, sicut in primum principium, in formam substantialem ipsius, qiiae est (a) etiam principium omnium accidentium propriorum ignis. Et ideo oportet aliter se habere in actionibus alicujus rei habentis naturam compositam, et aliter in actionibus rei habentis naturam simplicem. Si enim fuerit aliquid habens naturam simplicem, omnis actio erit secundum proprietatem et modum illius naturae; quod non contingit, si habeat naturam compositam : omnis enim actio ignis est secundum proprietatem naturae ignis; in cultello autem ignito est quaedam actio non pertinens ad proprietatem sive naturam ignis, scilicet incisio. Et hoc etiam considerandum est in substantiis spiritualibus. Anima enim humana non est totaliter intellectus, sed participat intellectualitatem ; unde est in ea aliqua virtus et actio qua? non pertinet ad intellectualem naturam, sicut praecipue patet in his quae pertinent ad animam vegetabilem. Sed angelus est totaliter intellectualis naturae; et ideo oportet quod omnis ejus actio sit secundum intellectum ; unde beatus Dionysius dicit, 4 c. de Divinis Nominibus, quod angeli habent substantias et virtutes et operationes intellectuales. Intellectus etiam non agit, nisi mediante voluntate, quia motus voluno) est. - Om. Pr. tatis est inclinatio sequens formam intellectam; unde oportet quod quidquid angelus agit, agat per imperium voluntatis. Sed tamen considerandum est quod, cum virtus sit media inter essentiam et operationem, oportet quod virtus et operatio cujuslibet rei proportionetur essentiae ejus; unde superioris angeli, cujus est essentia nobilior, est etiam virtus efficacior, sicut ad intelligendum, ita etiam ad agendum in res exteriores. Et secundum hoc actio angeli limitatur ad aliquem effectum; quia nec virtutem nec essentiam habet infinitam. "

Haec ille. Item, ibidem, arguendo ad oppositum, quasi sic dicit : " Omnis actio est ab aliqua virtute. Sed in angelo non est alia virtus quam intellectus et voluntas ; intellectus autem (a) non agit nisi per voluntatem ; ergo omnis actio angeli est per imperium voluntatis. " Item, 1 p., q. 110, art. 3, probat quod corpora obediunt angelis ad motum localem. Item, de Potentia Dei, q. 6, art. 3, dicit quod fidei sententia est, quod substantiae separatas, sive angeli, movent suo imperio corpora coelestia localiter, et non solum corpora coelestia, sed etiam alia corpora, Deo ordinante et permittente. Item, de Malo, q. 16, art. 9, in solutione septimi. Item, de Malo, q. 16, art. 1, in solutione decimiquarti, sic dicit : " In angelo aut daemone, si incorporei ponantur, non est alia potentia neque operatio nisi intellectus et voluntatis. Unde Dionysius dicit, 4 cap. de Divinis Nominibus, quod intellectuales sunt omnes eorum substantiae, virtutes et operationes. Oportet enim quod virtus et operatio cujuslibet rei consequatur naturam ipsius. Angelus autem non est intellectus secundum suam partem, sicut anima; sed secundum totam naturam suam intellectualis est. Unde nulla virtus seu potentia in angelo esse potest, nisi pertinens ad apprehensionem vel appetitum intellectualem. Non est autem inconveniens quod angeli aliqua corpora solo imperio moveant, motu duntaxat locali. Videmus enim quod anima humana solo intellectu et voluntate movet corpus sibi unitum. Quanto autem aliqua substantia intellectualis est altior, tanto habet virtutem motivam magis universalem. Unde substantia intellectualis (6) separata a corpore, potest movere imperio voluntatis aliquod corpus non sibi unitum ; et tanto magis, quanto substantia intellectualis fuerit altior, in tantum quod ministerio quorumdam angelorum corpora coelestia dicuntur moveri. Est autem solius Dei proprium, quod materia corporalis obediat ei ad nutum, quantum ad formarum susceptionem. ))

Haec ille.

Simile tangit, 2. Sentent., dist. 7 (q. 3, art. 1). Et potest formari talis ratio ex ejus dictis. In natura totaliter intellectuali, non est potentia, nec virtus, nisi intellectualis; et similiter, nec actio non procedens ab intellectu. Sed angelus est natura totaliter intellectualis. Igitur in eo non est potentia, virtus, nec actio, nisi intellectualis. Tunc ultra : Omnis potentia intellectualis est intellectus, vel voluntas; sed omnis potentia vel virtus angelica est mere intellectualis; igitur quaelibet talis est intellectus vel voluntas. Major patet. Tum ex Philosopho, 2. Ethicorum, dividente rationales potentias in duas, scilicet cognitivas et appetitivas; et similiter, 3. de Anima. Tum per Augustinum qui in mente ponit solum intellectum, voluntatem et memoriam, quae memoria ad intellectum pertinet; nunquam autem fecit mentionem de alia potentia in mente. Hanc conclusionem probat Bernardus de Gannato, in impugnationibus Quodlibetorum Henrici, Quodlibeto 3, q. 6. Item, in impugnationibus Quodlibetorum Godofridi, Quodlibeto 1, q. i. Quaere ibi. Multae conclusiones aliae possent hic poni de modo quo angeli movent corpora; sed quia doctores in eis a sancto Tlioma non discordant, eas dimitto. Et in hoc primus articulus terminatur, gratia brevitatis.