ARTICULUS II.

RECITANTUR ADVERSARIORUM OBJECTIONES 5j 1.

Contra primam conclusionem I. Argumenta Aureoli.

Quantum ad secundum articulum, recitandae sunt adversariorum obiectiones. Nam contra primam conclusionem arguit Aureolus (2. Senteni., dist. 3, q. 1, art. 1, 2 et 3), probando quod substantiae intellectuales, sive sint angeli, sive animae rationales, sint compositae ex aliquo materiali principio, et (a) ex aliquo actuali seu formali. Primo. Quia ista est opinio Aristotelis, et Commentatoris, 3. de Anima (comm. 4), quorum motivum est tale : Omne recipiens oportet esse denudatum ab eo quod recipit et secundum speciem et secundum genus proximum. Sed in genere substantiarum intellectualium (6) est dare aliquid, quod potest recipere omnem entitatem actualem in genere intellectuabilium. Illud autem recipiens non est nihil, cum nihil non sit recipiens, nec ad actum trahibile. Quare illud est ens in propria potentia absque omni actualitate. Dicetur forte, inquit, ad majorem, quod, licet oporteat recipiens esse denudatum in genere intellectuabilium ab eo quod recipit secundum esse reale, non tamen secundum esse intentionale. Sed probatur generaliter major, primo ratione, secundo auctoritatibus. Ratione sic. Quia enim oculus recipit colores, ideo oportet quod sit abscolor. Si enim esset ibi aliquis color, non potest recipere omnes colores, immo omnes colores traheret ad sui colorem. Quod patet in experientia; quoniam quando in oculo fuerit aliquis humor rubeus, omnia videntur sibi rubea. Et dico non solum x ea-liter, immo intentionaliter. Quia enim oculus non recipit colorem realiter, sed intentionaliter et per speciem tantum, ideo oportet quod sit omnino abscolor. Dico autem notanter secundum speciem et genus propinquum; quia, secundum Commentatorem, 2. de Anima, commento 118, licet tactus non sit denudatus a tangibili secundum genus remotum, puta ab harmonia, quae est quaedam qualitas tangibilis, tamen oportet quod sit denudatus a genere propinquo, vel a contrariis qualitatibus, puta calido et frigido, humido et sicco. Secundo, probatur eadem major auctoritatibus Philosophi et Commentatoris. Commentator autem, 3. de Anima, commento 4, contra Avicennam, dicit quod recipiens aliquid, non recipit illud nisi eo modo quo caret illo, alias idem reciperet se, et esset causa sui in recipiendo se. Et sequitur: Aristoteles enim utitur hoc sermone communiter, et ad spiritualia, ut oculus recipit colorem, et ad corporalia, ut corpus recipit calorem. Item, ibidem, 3. de Anima, commento 4, elicii quod in illa conclusione, Aristoteles sustentatus est super duas propositiones. Prima est, quod recipiens oportet esse denudatum a natura recepti, alias idem esset recipiens et receptum, movens et motum; et haec est manifesta per se. Secunda est, quod non oportet quod denudetur a natura generis remoti, sed propinqui. Secundo, probatur eadem major ratione. Sicut enim est impossibile alicui dare formam quam non habet, sic est impossibile quod recipiat formam quam habet, et in specie et in genere propinquo. In specie quidem ; ut, si sit album, non potest recipere aliam albedinem. In genere propinquo; quia species ejusdem generis propinqui habent eamdem potentiam; natura autem quae recipit non est potentia; illius quod recipitur. Hoc patet, non tantum in eo quod recipitur in esse reali, sed etiam quod recipitur in esse intentionali; quia, sicut albedo non potest recipere albedinem, sic nec speciem albedinis, quia reciperet se in suo simili, et assimilaretur sibi ipsi. Sic igitur patet major principalis rationis. Sedminoi nota est. Quia in natura intellectuali est aliquid quod recipit omnem entitatem, in quantum est actu intelligibile. Quod enim est in potentia, nondum est intellectum; intellectus autem est in potentia ad esse intelligibile; et ideo, cum attingitur ab intellectu, est intelligibile in actu. Omnis autem actualitas est intelligibilis. Ergo oportet quod careat omni actualitate (a). Ergo erit potentia pura. Secundo arguit sic principaliter : Quia auctoritates Aristotelis non possunt aliter intelligi. Ponit autem Aristoteles quatuor propositiones (6), ex quibus concluditur expresse propositum. Prima est haec (t. c. 3) : Sicut se habet sensus ad sensibilia , sic intellectus ad intelligibilia. Sed sic se habet sensus ad sensibilia, quod oportet quod sit denudatus a toto genere sensibilium. Igitur oportet quod intellectus sit denudatus a toto genere intelligibilium. Sed omnis actualitas est intelligibilis. Igitur oportet quod sit denudatus ab omni actualitate. Secunda propositio (t. c. 4) est quod oportet intellectum esse immixtum, etc. Et intelligitur hoc, secundum Commentatorem, quod si intellectus habet judicare de intelligibilibus, oporiet eum esse impermixtum illis. Sed omnis actualitas est intelligibilis, et potest de illa judicare intellectus. Igitur oportet intellectum esse impermixtum omni actualitati. Tertia propositio (t. c. 5) est quod oportet intellectum nostrum nullam (a) naturam hahere, sed oportet quod sit tantum in potentia. Quarta propositio (t. c. 5) est quod intellectus nihil ett corum quae sunt, ante intelligere. Et intelligitur hoc de entibus actualibus, de quibus potest judicare. Terlio principaliter arguit sic. Nam idem habetur ex dictis Commentatoris. Nam primum dictum Commentatoris ad hoc, inducitur, 3. de Anima, commento 5, ubi exponens illud Aristotelis : Xon habebit naturam nisi illam, quod sit possibilis intellectus et materialis, dicit Commentator : i Non habebit naturam aliam nisi possibilitatis, ut denudetur ab omnibus formis intelligibilibus et sensibilibus. "

Secundum dicium est ibidem, coram. 5 : Dispositio intellectus materialis, etc; ubi dicit quod est in potentia, non in actu omnium entium, antequam intelligat illa. Ei infra dicit : " Et intellectus possibilis dilfert a prima materia in hoc, quod est in potentia ad omnes formas universales, materia autem non ; et ratio est, quare materia non est cognoscens ei distinguens, quia non recipit tales formas. "

Tertium dicium ejus est in line commenti, ubi tractans illam quaestionem. Quomodo intellectus possibilis est ens, cum non sit aliqua formarum, dicit quod est quartum genus esse; quia intellectuale esse dividitur in duo, quorum unum est materiale, aliud est actuale. Forte, inquit Aureolus, dicetur ad auctoritates, quod est deceptio per aequivocationem. Quia, cum Aristoteles dicit quod non habet aliquam naturam, intelligit quod non habet species aliquorum intelligibilium, quia est sicut tabula rasa, etc; et in hoc respectu illarum specierum est natura plane potentialis et pure. Sed quod in se non sit natura actualis, non dicit Aristoteles.

Sed hoc non valet; quia illa fuit responsio Alexandri, contra quam arguit Commentator (comm. 14). Quia, si Aristoteles sic intelligeret, mendacium diceret, cum dicit : Si intellectus esset aliqua natura in actu, impediret eum ne posset judicare de alia; sed si in intellectu possent esse species intelligibiles, non impediretur quin posset judicare de intelligibilibus, immo per illas fit in actu primo ad judicandum de ipsis. Item, Commentator arguit contra Alexandrum. Dicebat enim Alexander quod praeparatio in intellectu possibili vocatur potentia, et illam potentiam habet puram, sed ultra eam habet naturanrintellectualeni deferentem illam preparationem. Tunc Commentator, contra Alexandrum, dicit quod commune est omni rei de mundo, quod illa praeparatio non est aliquid in actu. Ergo, si Aristoteles diceret de illa praeparatione, cum dicit quod intellectus est pura potentia, esset superfluum dicere; cera enim nihil habet de figuris ad quas est in potentia. Nihil ergo probaretur de intellectu, quod esset pura potentia, et quod non dicit ullam (a) naturam, ut Aristoteles dicit, si hoc intelligeret, quod est commune omnibus. Item, commento 17, dicit : Et intelligit Aristoteles quod natura illa potentialis non intelligitur, nisi quando facta est in actu per intellectum agentem; sicut materia fit in actu per formam in composito substantia? sensibilis. Quarto principaliter arguit sic. Nam Commentator dicit, 3. de Anima, commento 18, quod quemadmodum natura sensibilis componitur ex materia et forma, ita et intellectualis substantia. Et hoc est necesse in omni abstracto quod intelligit aliud extra se, alias non esset multitudo in formis abstractis. Et sic nulla forma est libera a potentia, nisi prima forma, quae est quidditas; omnes autem aliae diversantur in actum et potentiam, alias non possent intelligere alia a se. Ex quibus verbis patet quod, secundum Philosophum et Commentatorem, substantiae abstractae sunt compositae ex aliqua natura pure potentiali et ex aliquo actuali, ut purum potentiale esset intellectus possibilis, actuale vero esset intellectio sui : ex quibus resultat una substantia composita intellectualis; intellectiones autem aliorum extra se, sunt quaedam proprietates, quas recipiunt ab objectis per naturam illius principii (6) potentialis. Quinto principaliter. Quia ista est opinio sanctorum. Nam Augustinus, 12. Confessionum, cap. 20, in duobus locis, exponens illud : In principio creavit Deus cadum et terram, etc, dicit quod quinque expositiones dantur; quae omnes verae sunt: inter quas ponit illam quae dicit quod Deus fecit informem materiam omnis creatura; spiritualis et corporalis. Item (cap. 2-1), exponens illud : Terra autem erat inanis et vacua, etc., ponit quinque expositiones, quas dicit esse veras; inter quas est illa quae ponit quod terra est illa materia ex qua fieret omnis visibilis atque invisibilis creatura. Sexto principaliter arguit. Quia, si substantia separatae non essent compositae ex materia et forma, tunc adaequarent divinam simplicitatem; similiter, daemones et animae patiuntur passione realis supplicii; similiter, in eis est realis transmutatio (y) alterationis et translationis : quae omnia videntur requirere materiam, omnia enim insunt ratione materiae. Unde Boetius dicit, in de Trinit. (lib. 1, cap. 2), quod pura forma non potest esse subjectum accidentium. Septimo. Quia ratio tua, qua probas animam non componi ex materia et forma, non valet. Tum quia diceretur quod, licet formae quae non sunt hoc aliquid, non informent nisi unam materiam, quia non sunt nisi modificatio materiae; tamen, secus est de anima intellectiva, quae est hoc aliquid. Tum quia aliter diceretur et verius, quod (a) argumentum procedit ex falsa imaginatione. Non enim imaginandum est quod una forma informet duas materias, nec materia materiam; quia compositum est unum per indivisionem propriam; et ita essentia animae sic indivisa non intelligitur habere materiam distinctam a forma, nec quod materia ejus vel forma informet, sed (6) totum hoc indivisum dicitur informare, id est, dare tale esse per sui communicationem; sicut quantitas interminata informat materiam quae est in potentia ad terminationem, et tamen est actus materiae. Octavo. Quia si ibi negaretur materia, hoc esset pro tanto, quia materia repugnat intelligibilitati. Sed hoc non debet movere. Quia materia repugnans intelligibilitati vel intellectualitati est materia sub trina dimensione. Sed in substantiis separatis non est talis materia, sed multum alterius conditionis, secundum Commentatorem, 3. de Anima. Primo. Quia materia sensibilium est quoddam ens trahibile ad totum genus sensibilium, non autem intelligibilium ; intellectus autem possibilis, e converso, ad totum genus intelligibilium, non autem sensibilium. Secundo. Quia materia sensibilium, ex toto genere suo, determinat sibi, ut propriam passionem, trinam dimensionem, et omne receptum in ea (y) necessario est quantum ; intellectus autem possibilis est omnino separatus a trina dimensione. Tertio. Quia materia sensibilium est illud quo aliquid recipitur cum transmutatione et cum abjectione alterius : et hoc accidit sibi ratione trinae dimensionis, qua necessario trahitur ad determinatam figuram, secundum exigentiam (J) formae receptae; sed intellectus possibilis est illud in quo aliquid recipitur sine transmutatione (s) et sine abjectione alicujus.

Haec sunt argumenta ejus in forma. II. Argumentum Durandi. - Potest etiam argui, contra probationem, sicut arguit Durandus (dist. 3, q. 1), licet non impugnet conclusionem. Operatio, inquit, intelligendi, dicitur esse alicujus dupliciter : uno modo, sicut suppositi operantis; alio modo, sicut principii elicientis vel immediate suscipientis. Primo modo, falsa est propositio per te assumpta in probatione conclusionis, quae dicit quod illud cujus intelligere est propria operatio, non habet materiam partem sui : quia homo est illud quod intelligit ut suppositum, cujus operatio est intelligi si. - Ad. Pr. (6) sed. - secundum Pr. (y) receptum in ea.

receptivum in eo Pr. (5) exigentiam. - existentiam Pr. (e) transmutatione.

transumptione Pr. gere; et tamen homo habet materiam partem sui. Secundo modo, vera est; quia illud quod est principium elicitivum vel susceptivum actus intelligendi, non habet materiam partem sui; et hoc, in homine, est anima intellectiva cum sua potentia. Similiter, potest dici quod angelus est illud cujus operatio est intelligere sicut suppositi operantis. Ob hoc autem (a) non oportet quin sit compositus ex materia et forma; sicut et homo. Sed angelus non est principium elicitivum vel susceptivum operationis intelligendi secundum se totum (6), sed forma ejus, quae non habet materiam partem sui, sicut nec anima in homine. Sj 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Aureoli.

Contra secundani conclusionem arguit Aureolus (dist. 9, q. 2, art. 2), probando quod nulla natura specifica, sit de se indifferens ad hoc vel ad illud singulare; et consequenter, quod non oporteat quaerere aliquid, quo indivi-duetur et contrahatur ad hoc vel ad illud singulare. Et Primo arguit sic. Nulla res extra intellectum, est indifferens; immo quaelibet res, seipsa, extra intellectum, est determinata ad particularitatem. Hoc tamen non obstante, potest concipi universaliter. Probatur sic assumptum. Res indifferens et res differens non sunt eadem res. Sed res Socratis est differens, quia est sibi propria; et similiter, in Socrate est res indifferens, quia scilicet res humanitatis, quae, per te, est indifferens, quia Socrateitas est quaedam humanitas. Sic igitur, extra intellectum, est in Socrate duplex humanitas : una propria sibi; et alia indifferens. Ex quo sequitur quod est dare tertium hominem, communem Socrati et Platoni; et multa alia inconvenientia. Dices forte, inquit, quod, licet humanitas, et id per quod Socrates est hic signatus, non sit eadem res, non tamen sunt duae humanitates, sed Immanitas illa quae est indifferens, individuatur per additum, scilicet principium individuationis. Et ideo argumentum non probat quod in Socrate sit duplex humanitas, sed una est, quae, quantum est de se, est indifferens, illa autem fit Socratis per aliquid additum. Et sic humanitas Socratis et Socrateitas, licet includant duas res, non tamen duas humanitates, sed tantum unam cum aliquo addito, quod non est humanitas nec haec humanitas (y), sed est illud quo humanitas est formaliter haec humanitas Socratis.

Contra. Quia, secundum hoc, tu vis habere humanitatem in Socrate ut quamdam rem indifferentem , et proprietatem hypostaticam qua fit huroani- (y) nec haec humanitus. - Om. IV. tas Socrati propria. Tunc sic. Aut Socrates et Plato differunt humanitate sua; aut conveniunt humanitate, et differunt tantummodo penes differentias individuales et proprietates hypostaticas. Non secundo modo, quia tunc Socrates et Plato non differunt quidditative et substantialiter, sed proprietate extrinseca, quasi sicut est in divinis. Ergo necesse est dicere quod differant humanitatibus propriis; ut sic non sit tantum in isto humanitas indifferens, et proprietas hypostatica, sed sit propria humanitas, quae fundet immediate differentiam Socratis a Platone, ita quod humanitas Socratis, quae est Socrati propria, est (a) alia, in se, ab humanitate propria Platonis; non autem quia proprietas est alia, ideo (6) humanitas est alia. Tu autem ponis humanitatem indifferentem. Igitur argumentum stat, quod in Socrate est duplex humanitas. Dicetur, inquit, forte quod multum refert dicere, nec est idem, quod est aliud in se, et quo est aliud; quia in hujusmodi effectibus formalibus, non est idem quod et (y) quo, sicut non est idem quod est album et quo est album. Ad propositum bene veram est quod humanitas Socratis est illud quod est aliud ab humanitate Platonis, et econverso; tamen humanitas Socratis non est illud quo inest haec alietas, nec humanitas Platonis, et econverso; sed illud est differentia individualis hinc inde. Non igitur est inconveniens quod aliqua realitas sit seipsa differens ab alia, tanquam quod differt, et cum hoc, quod illud quo differt, non sit illa, sed quid additum. Et per hoc salvatur quod Socrates et Plato differunt substantialiter; quia ad hoc sufficit quod humanitas Socratis seipsa differat ab humanitate Platonis, tanquam quod; non autem requiritur quod seipsa differat tanquam quo.

Contra. Quandocumque aliqua forma advenit alicui substrato indifferenti, ita quod illa invenit illud indifferens, totam indifferentiae eidem intrinsecam ei relinquit; quia non tollit ai eo aliquid quod inest ei intrinsece, et praecise ponit effectum suum formalem circa illud; ideo, si facit differre, tantummodo facit differre penes suum effectum formalem. Et ratio hujus est, quia non causat distinctionem, nisi per hoc quod communicat suum effectum formalem ; et ideo in substrato priori nullam facit differentiam, sed tantum in suo effectu formali quem communicat. Sed effectus formalis illius differentiae individualis non est esse hominem, sed aliquid aliud extrinsecum. Ergo Socrates et Plato non distinguuntur in hoc quod est esse hominem, et sic non distinguuntur in humanitate; sed in aliquo alio extrinseco accidentali, quod est esse hypostaticum. Igitur, ut prius. Major hujus rationis potest probari exemplo : albedo enim, adveniens superficiei, non aufert sibi indifferentiam quam habet ad alios colores; sed tantum ponit distinctionem, quantum ad effectum suum formalem, qui est esse album : et hoc modo distinguit a non albo. Secundo principaliter arguit sic. Quia, secundum Philosophum, 4. Metaphysicae (t. c. 3), eodem modo formaliter aliquis est homo, et hic homo (a), et unus homo. Sed Socrates humanitate est homo. Igitur, et hic homo. Non igitur per talem proprietatem quam ponis. Tertio sic. Omnem realitatem indifferentem ad aliqua plura, potest Deus transferre ab uno eorum in aliud. Hoc patet exemplo isto : quia enim materia est indifferens ad plures formas, non repugnat ei ab una in aliam transferri. Sed humanitas est res extra intellectum, indifferens ad proprietatem meam et tuam, per te. Igitur Deus potest transferre humanitatem quae est sub proprietate mea, ad tuam proprietatem , et per consequens potest fieri tua, et per consequens humanitas mea potest esse humanitas tua; quod videtur absurdum. Dicetur forte quod ideo non valet, quia humanitas in me, pro tanto est indifferens, quia non claudit infra suam rationem formalem aliquam proprietatem; tamen illa in supposito meo determinat sibi proprietatem meam; ex hoc autem habetur individuum hoc quod ego sum, quod nullo modo potest fieri aliud, nec humanitas sub alio individuo.

Contra. Quaero per quid humanitas quae est in me, appropriat sibi proprietatem meam. Aut per rationem humanitatis simpliciter; et hoc non : quia ponitur quod est indifferens; indifferens autem ad plura, non appropriat sibi alterum eorum per rationem propriam, quia jam non esset indifferens. Igitur per aliquid additum, quod tollit ab ea indifferentiam. Sed, ablata ab ea indifferentia, est individua. Igitur humanitas mea, ante adventum illius proprietatis, est individua. Quarto arguitur sic, per rationem tuam, qua probas illam indifferentiam. Ratio enim tua est, quod (6) humanitas est indifferens ad proprietates individuales (y), quia non claudit eas in actu (3) suo, et potest concipi sine eis.

Contra. In eodem genere sunt actus et potentia. Ergo in eodem genere debet poni unitas potentialis ad recipiendum actum, in quo est potentia ad illum actum. Sed potentia ad plurificari, qua humanitas dicitur possibilis concipi (e) universalis, non est in re, sed tantum in intellectu. Igitur humanitas, ut indifferens, hoc est, ut possibilis plurificari, non est in re, sed tantum in intellectu. Si ergo agens aliquod posset ponere humanitatem nunc sub ista (S) proprietate, nunc (a) sub illa, tunc indifferentia humanitatis ad illam et istam utique esset realis. Sed, quia hoc tantum habet facere intellectus, ideo illa indifferentia nullo modo est in re, sed tantummodo in intellectu. Quinto. Quia, secundum Boetium, omne quod est, unum numero est. Ergo videtur quod omnis entitas, eo ipso quod est extra intellectum, sit singularis de se, nec oportet quaerere aliam causam. Haec sunt argumenta Aureoli, in forma propria. II. Argumenta Scoti.

Contra eamdem conclusionem arguit Scotus (dist. 3, q. 4), volens probare quod substantia materialis non sit individua vel singularis formaliter per quantitatem. Et arguit Primo sic. Quia prima substantia per se generatur, et per se operatur; et hoc, in quantum distinguitur a substantia secunda, cui ista non conveniunt per se. Sed ista non conveniunt enti per accidens. De generari, patet, 7. Metaphysicae (t. c. 27). De operari, patet; quia unum per se agens, est unum per se ens; et hoc, in uno ordine causae. Secundo sic. Nam per individuationem sive unitatem numeralem, non intelligimus hic unitatem interminatam qua quodlibet in (6) specie dicitur esse unum numero; sed unitatem significatam ut hanc; ita quod individuum incompossibile est dividi in partes subjectivas. Et quaeritur ratio hujus incompossibilitatis (y). Individuum enim incom-possibile est non esse hoc signatum hac singularitate. Et quaeritur causa, non singularitatis in communi, sed hujus singularitatis significatae in speciali, ut scilicet est haec determinate. Et arguitur quod nullum accidens sit causa hujus singularitatis. Quia substantia actu exsistens, non mutata aliqua substantiali mutatione, non potest de hac fieri non haec; quia ista singularitas, secundum quod mox dictum est, non potest alia et alia inesse eidem substantiae manenti eadem, et non substantialiter mutate. Sed substantia actu exsistens, nulla substantiali mutatione facta in ipsa, vel mutata, potest sine contradictione esse sub alia et alia quantitate et (o) quocumque accidente absoluto. Ergo nulla talis substantia est formaliter haec, hac singularitate signata. Minor patet. Quia nulla est contradictio, quod Deus substantiam quantam sine ista quantitate conservet, et informet alia quantitate; nec propter hoc illa substantia actu exsistens, mutabitur mutatione substantiali, quia non est ibi mutatio nisi a quantitate in quantitatem ; et similiter, si mutetur a quocumque accidente substantia, sive hoc sit possibile, sive impossibile (e), non propter hoc esset formaliter non haec.

Et si dicas quod illud est miraculum, et ideo non concludit contra rationem naturalem ; - Contra. Quia miraculum non est respectu contradictoriorum, ad qua? nulla est potentia. Sed contradictio est, eamdem substantiam manentem, esse duas substantias, sine mutatione substantiali, et hoc tam successive quam simul; quod tamen sequitur, si per aliquod accidens esset substantia haec formaliter; tunc enim succedente accidente, eadem substantia non mutata, esset successive duae substantiae.

Confirmatur istud per simile de unitate specifica : Quia incompossibile est unam substantiam manentem non mutatam, esse simul vel successive hanc speciem et non hanc speciem; igitur, a simili, in proposito. Tertio ex eadem via. Duarum completarum productionum in esse substantiali, non potest esse idem primus terminus. Probatur : Quia tunc utraque acciperet perfectum esse substantiale, ex quo utraque est completa, et sic idem bis complete produceretur; et tunc (a), si illae productiones non essent simul, eadem substantia per se et actu exsistens, produceretur cum (6) jam actu exsistit. Saltem igitur duarum productionum successivarum extremum, vel terminus, idem esse non potest. Sed generationis panis erat hic panis primus terminus. Panis autem iste transsubstantiati est, manente eadem quantitate. Creetur igitur alius panis, et afficiatur illa quantitate manente, sequitur quod terminus creationis esset hic panis idem cum illo pane qui erat terminus generationis; quia eadem singularitate numero esset ille panis hic, qua fuit alius panis hic. Et sequitur ultra, quod idem hic panis erit transsubstantiatus et non transsubstantiatus (j). Immo, sequitur quod nullus panis erit transsubstantiatus : quia non panis universalis; nec panis singularis, quia ille panis remanet, non mutata quantitate qua erat hic panis formaliter, ex dato; igitur nihil omnino erit transsubstantiatum in corpus Christi ; quod est haereticum dicere. Quarto arguitur sic. Substantia est prior naturaliter omni accidente, secundum Aristolelem, 7. Metaphysicae (t. c. 4). Et est intentio sua, de substantia secundum quod est unum illorum quae dividunt ens; ita quod ibi exponere substantiam pro Deo, vel substantia prima, nihil est ad intentionem ejus. Ita enim probat ibi substantiam esse primam, quo modo probat substantiam esse de numero dividentium ens, quod est prius omni accidente; ita scilicet quod ad determinandum de omnibus quae dividunt ens, sufficit determinare de substantia, sicut vel tanquam de primo, pro eo quod cognitio accidentium habetur ex eo quod attribuuntur substantiae. Istud autem non est ad propositum, (y) et non transsubstantiatus.

Om. Tr. nisi intelligatur de substantia secundum totam coordinationem suam. Igitur nihil posterius illa coordinatione (a) potest esse formaliter ratio quare aliquid est in ista coordinatione. Ex ratione enim prioritatis substantias, velut communis est, sufficit determinatio substantiae prima?, cui convenit illa prioritas naturalis ad omne accidens. Igitur sic convenit substantiae primae, ex ratione substantiae, quod sit haec prius naturaliter quam determinetur (6) aliquo accidente.

Confirmatur consequentia. Quia quando aliquid est prius ad aliquid aliud, maxime primum illius est prius ad illud aliud. Sed maxime primum substantia? in communi, est prima substantia. Igitur prima substantia est simpliciter prius omni accidente; et ita est prius haec, quam aliquo modo determinetur per aliquod accidens. Hic dicetur forte, quod, licet prima substantia sit prior omni quantitate in essendo, non tamen in dividendo; sicut substantia etiam est prior quantitate in entitate, non tamen in indivisibilitate;

Contra. Ista responsio destruit seipsam; quia, si prima substantia est prior naturaliter in essendo ipsa quantitate, et non potest intelligi prima substantia in suo esse, nisi in quantum est haec, igitur non est haec per quantitatem.

Secundo, contra hoc. Quia forma est simpliciter prior composito, secundum probationem Philosophi, 7. Metaphysicae, cap. 2 (t. c. 7). Igitur, si quantitas sit forma prima? substantia , in quantum est haec prima substantia, ipsa esset simpliciter prior prima substantia in essendo. Quare, si non sit forma in essendo, igitur nec in dividendo, nec in unitate competente prima? substantia?, in quantum est tale ens; quamlibet enim entitatem consequitur propria unitas, non habens aliam causam propriam, quam causam entitatis.

Tertio. Quia eodem modo substantia est prior naturaliter omni accidente, quo modo est subjectum omnium accidentium. In quantum enim est subjectum, probatur esse prius diffinitioneaccidente; quia, ut sic, ponitur in ordine diffinitionis cujuslibet per additamentum. Sed ut est subjectum, est haec substantia; quia, secundum Philosophum, 2. Physicoiiim (t. c. 38), et 12. Metaphysicx (t. c. 27), singularium sunt causa: singulares, in quolibet genere causa?. Igitur singularis accidentis subjectum singulare est causa.

Confirmatur maxime de accidente per accidens : quia illud primo inest singulari, secundum Philosophum, 5. Metaphysicx, cap. de Eodem (t. c. lG). Quinto arguitur principaliter. Quia omne quod est prius alio natura, est illo prius duratione, hoc modo, quod, quantum est ex se, non repugnat sibi contradictorie posse esse prius duratione illo posteriori. Universaliter enim prioritas natura; includit ;") coordinatione. - conditione Pr. (6) de. - Ad. Pr. in priori, posse esse sine posteriori (a) absque contradictione, ex 5. Metaphysicas, cap. de Priori (t. c. 16). Igitur sine contradictione posset quaecumque substantia, quantum est de se, esse prius duratione omni accidente ; et per consequens, quantitate. Sexto arguitur sic. In qualibet coordinatione praedicamentali sunt omnia pertinentia ad illam coordinationem, circumscripto quocumque alio quod non est aliquid illius coordinationis essentialiter. Hoc probatur. Quia diiae coordinationes sunt primo diversae; et ita nihil unius est tale per aliquid alterius coordinationis, sed ex se habet quidquid pertinet ad coordinationem illam, in quantum est infinita in sursum et deorsum, secundum Philosophum, 1. Posteriorum (t. c. 34). Sicut ergo pertinet ad primum praedicatum, quod sit supremum, de quo nihil praedicatur; ita pertinet ad infimum subjectum, quod nihil ei subjiciat. Igitur singulare, vel individuum, est in qualibet coordinatione per nihil alicujus alterius coordinationis. Septimo. In qualibet coordinatione, circumscripto quocumque alterius coordinationis, est ratio speciei; nam speciem nulla opinio fingit in aliquo genere esse per rationem alterius generis, loquendo de absolutis. Sed de ratione speciei est quod sit de pluribus differentibus numero praedicabilis. Igitur in qualibet coordinatione potest aliquid intrinsece individuum vel singulare inveniri, de quo species praedicetur; aut saltem potest inveniri aliquid non (6) de multis praedicabile; alioquin non esset in illa coordinatione aliqua species specialissima, de cujus ratione est esse praedicabile, si nihil hujusmodi sit subiicibile. Octavo. Infimum (j) subjicibile et subjectum, recipit per se (3) praedicationem cujuslibet praedicabilis; sicut primum praedicatum ex se praedicatur de quolibet praedicato vel subjecto illius coordinationis. Sed ens per accidens, in quantum per accidens, nullius recipit per se praedicationem. Igitur infimum (t) subjicibile non potest esse ens per accidens. Aggregans autem res diversorum generum est ens per accidens, secundum Philosophum, 5. Metaphysicae, cap. de Uno.

Nono. Quando aliquid est natum convenire alicui secundum aliquam rationem praecise, cuicumque convenit essentialiter secundum illam rationem, convenit ei simpliciter et essentialiter. Sed esse singulare vel universale in coordinatione generis substantiae, convenit alicui praecise in quantum est illius coordinationis, circumscripto omni quod est alterius coordinationis. Igitur cuicumque essentialiter convenit communitas, in quantum est illius (y) Infimum. - Infinitum IV. coordinationis, ei simpliciter convenit, et essentialiter; et sic de singularitate. Sed, quantumcumque contrahatur singulare de genere substantiae per aliquid alterius generis, nihil tollitur circa ipsum, pertinens ad coordinationem suam : quantumcumque enim Socrates determinetur per album vel nigrum, ad quae fuit in potentia, non est Socrates magis determinatus in genere substantiae, quam erat; quia prius erat hic. Igitur, quantumcumque ponatur natura in genere substantiae contrahi ad individua per aliquid alterius generis, remanebit illa natura communis (a) formaliter contracta, sicut non contracta. Et ideo ponere commune fieri individuum per aliquid alterius generis, est ponere illud esse commune simul (6) et individuum sive singulare. Decimo. Quantitas illa, qua substantia est haec signata : aut est quantitas terminata; aut interminata. Non est quantitas terminata : quia illa sequitur esse formae in materia, et per consequens singularitatem substantiae ; quia, si substantia est causa ejus ut terminata, haec substantia est causa ejus ut haec terminata. Si quantitas interminata, sit causa quare haec substantia sit haec;

Contra. Quia illa quantitas manet eadem in genito et corrupto ; igitur non est causa alicujus signationis terminatae, vel determinatae. Si dicas quod non sequitur, quia quantitas non ponitur causa singularitatis, nisi praesupposita unitate specifica; sed generatum et corruptum non sunt unius speciei;

Contra. Pono quod ex aqua primo generetur ignis, secundo ex igne generetur aqua. Tunc in (y) ipsa aqua corrupta, et in secunda genita, est eadem quantitas, non solum interminata, immo etiam terminata, quia potest habere eumdem terminum a forma; vel saltem sufficit eadem interminata; et illa, per te (8), est causa singularitatis, praesupposita unitate specifica. Igitur prima aqua genita, et secunda, est eadem aqua in numero; quod videtur impossibile, quia idem numero individuum non redit actione naturali, ex 5. Physicorum (t. c. 36), et 2. de Generatione (t. c. 70). Undecimo. Si quantitas sit primo individualis substantiam, oportet quod ipsa in se primo sit haec, de se distincta numeraliter ab alia. Sed tunc illa tua propositio non est vera, scilicet quod omnis differentia formalis est specifica : quantitas enim haec et illa sunt formae; igitur differunt specie. Etsi excipias ab illa propositione fundamentali aedificii ruinosi quantitatem, unde probabitur quod differentia formalis sit specifica? Quaecumque enim ratio fuerit adducta de forma, aeque (e) habebit locum in proposito, cum quantitas sit forma, sicut et alia praedicamenta.

Et si dicas quod immo, quia quantitas habet situm determinatum, et per hoc distinguitur ex se ab alia quantitate; - Contra. De quo situ loqueris? Aut de situ qui est praedicamentum ; et ita ille erit naturaliter posterior quantitate. Aut de situ qui est differentia quantitatis, prout dicitur constare ex partibus habentibus positionem ; et tunc est eadem quaestio quae prius: quia, si ille situs istius quantitatis differt ab illo situ illius quantitatis, quae positio est, quaeritur quomodo naturaliter haec quantitas differat ab illa; et ita, ut videtur, assignas rationem suiipsius. Non enim est notius, partes permanentes et continuatas (a) in ipso toto, seipsis distingui a partibus permanentibus et continuatis in illo toto, quae duo, scilicet continuitatem et permanentiam, includit positio ut est differentia quantitatis, quam quod haec quantitas differat seipsa ab alia.

Item. Quia nec quantitas, aut alia quaecumque quidditas, est de se haec plus quam substantia materialis. Quod patet generaliter : quia intellectus non posset eam intelligere sub opposito, nisi intelligeret objectum sub ratione repugnante rationi talis objecti. Patet etiam in speciali de quantitate : quia ratio lineae, ex se communis est huic lineae et illi; nec est major contradictio intelligere lineam sub ratione universalis, quam carnem. Tum quia linea habet aliquam unitatem realem minorem unitate numerali, sicut et caro. Patet etiam quod linea et superficies sunt ejusdem rationis in hac aqua et in alia; quare ergo haec aqua est haec et singularis? Non loquor de singularitate vaga et indeterminata, sed signata et determinata. Duodecimo. Quod quantitas non sit ratio divisibilitatis in individua, arguitur sic : Quia quidquid est formalis ratio alicujus divisibilitatis, inest formaliter illi quod est divisibile illa divisione. Sed quantitas non inest formaliter speciei, seu toti universali (6), in quantum est divisibilis in partes sub-jectivas. Igitur non est ratio divisibilitatis totius in tales partes.

Confirmatur ratio. Quia totum universale, quod dividitur in individua, et in partes subjectivas, praedicatur de qualibet illarum partium subiectivarum, ita quod quaelibet pars subiectiva est ipsum. Partes autem quantitativae, in quas fit divisio totius continui, nunquam recipiunt praedicationem totius divisi. Et licet concurrant divisio totius homogenei in partes quantitativas, et divisio speciei seu totius universalis in partes subjectivas, quae partes sunt individua, non tamen sunt ejusdem totius divisi : quia totum quantitativum dividitur divisione quantitativa, et non praedicatur de aliqua parte dividente, sicut nec quantum heterogeneum de suo dividente; universaliter enim nulla pars quantitativa, est illud totum cujus est pars; sed tamen hoc concomitatur, quod plura sunt individua habentia idem esse commune, quod (a) commune dividitur in ipsa, alia divisione, et illud commune non erat illud quantum quod dividebatur divisione quantitativa. Est igitur aliud totum divisum hac divisione et illa, et in easdem partes per accidens. Decimotertio. Quia generans, circumscripto omni alio, distinguitur a generato, in quantum genitum, circumscripto omni alio accidente a generato; quia non est intelligibile quod idem generet se; etiam in divinis eadem persona non generat se. Sed generans, in quantum generans, non includit quantitatem sicut proprium principium generativum ; nec (6) genitum, in quantum genitum, includit quantitatem, per se, ut formalem terminum generationis. Igitur, circumscripta utraque quantitate, scilicet generantis et geniti, haec substantia distinguitur ab illa numeraliter. Decimoqiiarto (ibid., q. 6). Quia aut intelligis quod substantia materialis, in quantum distinguitur essentialiter a quantitate, manet eadem omnino, non distincta secundum rationem suae propriae et essentialis entitatis, et tamen recipit multas quantitates, et, recipiendo eas, cum eis constituit multa singularia (j); hoc est dictu, planis verbis, quod substantia materialis in se non divisa, nec distincta, multis quantitatibus informamur, et ex hoc sunt multa individua sub illa specie. Et iste sensus est contra philosophiam et theologiam. Aut intelligis quod substantia materialis, quae de se esset indistincta, circumscripta omni quantitate, posita quantitate informante, habet divisionem in se et in (o) propria substantialitate, ita quod substantia quae subjicitur illi quantitati et distinguitur essentialiter ab illa, non est illa quae subest alteri quantitati et distinguitur ab ea essentialiter; licet tamen non possit esse sine quantitate, quod haec non sit illa in hac et in illa substantia. Et iste sensus destruit seipsum : quia illud quod est de se hoc, illo modo quo loquimur, scilicet cui repugnat dividi in plures partes subjectivas, cui etiam repugnat de se esse non hoc, tale per nihil adveniens potest dividi in plures partes; quia, si (t) sibi repugnat ex se dividi, sibi repugnat ex se aliquid recipere per quod fiat non hoc. Dicere igitur naturam esse de se hanc, modo praeexposito, et tamen ipsam posse esse hanc et illam aliquo adveniente, est dicere contradictoria. Et hoc patet in exemplo : quia, licet substantia materialis non sit ex se divisa in partes ejusdem rationis, tamen ipsa de se non est indivisibilis in tales partes, quia, si esset ex se indivisibilis, hoc est, quod repugnaret ei divisio, non posset recipere quantitatem qua formaliter divideretur in tales partes : quod apparet; nam anima, vel angelus, qui de se est indivisibilis hoc modo, non potest recipere quantitatem, sicut nec partes. Videtur ergo esse deceptio in hac consequentia : Non est de se tale, ergo est de se non tale. III. Argumenta Durandi. - Arcuit etiam Durandus ad idem (2. Sentent., dist. 3, q. 2), probando quod quantitas non sit principium individuationis. Primo sic. Subjectum est prius naturaliter accidente. Sed compositum ex materia et forma, est subjectum quantitatis, non solum secundum rationem et intellectum qui facit universalitatem in rebus, sed potius secundum esse in re extra, secundum quod unumquodque est singulare et unum numero. Ergo compositum ex materia et forma, prius est hoc aliquid et unum numero, saltem ordine natura, quam sit quantum. Non ergo primum principium individuationis est quantitas; immo nec principium, cum sequatur substantiam jam individuam exsistentem secundum ordinem natura?. Et loquor de quantitate quae inest rei factae, de qua procedit praecedens opinio. Secundo arguit sic. Quantitatem esse principium individuationis et signationis materiae : aut intelligitur per se et intrinsece, ita quod quantitas sit de ratione individui et materiae signatae; aut solum concomitative, quia individuatio et signatio substantiae concomitatur signationem quantitatis, tamen unum non est de ratione alterius. Primum autem non potest dici. Quia sub natura communi est dare aliquod suppositum vel individuum per se; non enim potest dici quod omnia sint per accidens, cum omne per accidens reducatur ad aliquid per se. Sed si quantitas esset intrinsece de ratione individuationis materiae signatae et suppositi substantiae, nullum esset suppositum per se; quia quodlibet includeret res diversorum generum, ex quibus non potest fieri unum per se. Quare, etc. Sequeretur igitur quod in materialibus suppositum, ut Socrates, non esset ens per se, nec unum per se, nec in praedicamento substantiae, sed in duobus, sicut homo albus; nec ista esset per se, Socrates est homo, sicut nec haec, Homo albus est homo; nec esset aliqua generatio per se; generationes enim sunt singularium, et non universalium. Quae omnia sunt inconvenientia.

Si autem quantitas non sit de ratione individui, per se et intrinsece, sed concomitative, quia scilicet non individuaretur substantia materialis, nisi precedente individuatione quantitatis; - Contra. Quia, aut illud intelligeretur de quantitate quae manet cum substantia; aut de ea quae praecedit, in generatione substantiae, in subjecto quod transmutatur ad formam. Non potest hoc intelligi de quantitate quae manet in re facta. Quia omni accidenti (a) praeintelligitur subjectum subsistens; sed quantitas est accidens substantiae; ergo praeintelligitur ei subjectum subsistens. Hoc autem est individua substantia et singularis. Igitur, etc.

De quantitate autem quae praecedit in subjecto transmutationis, exsisli-mant quidam, quod sit principium individuationis. Quia illud est principium individuationis, per quod differt individuum ab individuo. Sed hoc est quantitas quoad fieri antecedenter, licet non quoad esse. Igitur, etc: Minor probatur : Quia individuum non differret ab individuo in eadem specie, nisi contingeret ea plura esse. Ad hoc autem praeexigitur quantitas; quia materia non posset suscipere diversas formas ejusdem speciei, nec simul, nec successive, nisi mediante quantitate, secundum inedium in transmutatione, non secundum medium in esse subjectum formae. Nam sicut esse sub forma sanguinis, dat sibi specialem potentiam ad specialem formam in transmutari; ita esse sub quantitate, dat sibi generalem potentiam respectu plurium formarum recipiendarum simul vel successive. Sed illud non videtur esse verum; quia aliud est principium individuationis, et aliud est principium et causa quare materia potest esse sub pluribus formis. Esto enim quod materia non posset esse nisi sub una forma, nec simul, nec successive, nihilominus adhuc esset dare individuum in illa natura; non enim exsisteret universaliter, sed singulariter. Licet ergo quantitas praecedens in subjecto quod transmutatur, sit causa plurificationis individuorum sub eadem specie, in his duntaxat quae per agens naturale producuntur, quia in aliis forte non est verum; tamen non propter hoc est principium individuationis, quia accidit individuo, in quantum hujusmodi, quod sub eadem ^natura sit aliud individuum cum quo conveniat, vel a quo differat. Verum est quod ubi convenit esse plura individua sub una specie, per illud differt unum ab altero, per quod constituitur in seipso. Sed non convertitur, ut omne illud sit de constitutione individui, etiam antecedenter et non intrinsece, quod requiritur ad hoc ut ab alio individuo differat sub eadem specie ; quia ad hoc praeexigitur illud quod est causa multiplicationis, sine quo tamen vere maneret ratio individuationis.

Haec Durandus. Et ista sunt potiora argumenta contra illam partem conclusionis, quae ponit quantitatem esse principium individuationis. IV. Alia argumenta Scoti.

Contra eamdem conclusionem secundam, in quantum ponit materiam esse principium individuationis, arguit sic Scotus. Primo (dist. 3, q. 5). Quia, ut dicitur, 1. Metella) intelligitur subjectum et. - Ad. Pr. I. - QUAESTIO I. physicae, secundum antiquam translationem : In fundamento materiae vel naturae, nihil est distinctum. Sed quod non est in se distinctum, nec divisum vel diversum, non potest esse prima ratio diversitatis vel distinctionis alterius. Sed materia est fundamentum naturae omnino indistinctum. Ergo non potest esse prima ratio distinctionis vel diversitatis alterius. Secundo. Quia, secundum Aristolelem, 7. Meta-physicae, cap. de Partibus diffinitionis (t. c. 39) : Palam est quod anima est substantia prima, corpus autem materia; homo vero aut animal, quod est ex utrisque, ut universaliter; Socrates autem et Coriscus ut singulariter. Si quidem anima dupliciter dicitur; alii namque ut animam, alii vero ut totum. Si vero simpliciter anima haec, et corpus hoc, ut quod quidem universale, et singulare. Et ante, in eodem capitulo (t. c. 35), dicit : Homo et equus, et qui ita in singularibus, universaliter autem non sunt substantia, sed simul totum quoddam ex hac materia ei hac ratione; ubi per ly hac non intendit materiam singularem, sed determinatam, alioquin contradiceret sibiipsi. Unde subdit, ibidem : Et ut (a) universaliter. Singulare vero ex ultima materia, Socrates jam est. Patet etiam per eumdem, 2. Metaphysicae, cap. 4 (t. c. 27), ubi vult quod principia sunt eadem, sicut principiata. Et horum, inquit, quae sunt in eadem specie, diversa non specie; sed quia singularium, aliud tua (6) materia et movens et species, et mea (y);sed ratione tamen universali(S), eadem. Igitur ita (e) concedit distinctionem (?) formae, sicut materiae in particulari; et ita unitatem materiae in communi, sicut formae (ti). Et ideo oportet adhuc quaerere quo materia fiat haec. Tertio. Quia, sicut probatur ex multis locis 7. Metaphysica, cap. de Partibus diffinitionis, materia est de essentia substantiae compositae, puta hominis, et non totum compositum est praecise essentia formae. Ergo, sicut illud compositum -non potest de se esse hoc, ut superius probatum est, ita nec materia, quae est pars ejus, erit de se haec; quia non potest esse compositum commune et ejusdem rationis in diversis, quin quodlibet quod est de essentia ejus, possit esse ejusdem rationis cum eis. Quarto. Quia materia est ejusdem rationis in genito et corrupto; igitur habet eamdem singularitatem in genito et corrupto. Et si dicatur quod non est ejusdem speciei in genito et corrupto,

arguitur, sicut prius, contra quantitatem interminatam; et ita erit generatio circularis, primo ignis ex aqua, secundo aquae ex igne. Tunc enim aqua primo corrupta, et aqua secundo genita, habent eamdem materiam, et sunt unius speciei; igitur sunt realiter haec aqua. Igitur corruptum redit naturaliter idem numero; quod est contra te.

Haec Scotus, in forma. V. Aliud argumentum Durandi. - Arguitur ad idem, secundum Durandum (dist. 3, q. 2), quod forma non individuetur ex hoc quod recipitur in materia ; nam taliter dicentes falluntur per aequivocationem. Nam esse in aliquo, dupliciter dicitur : uno modo, per inhaerentiam, ut albedo est in corpore; alio modo, per identitatem et essentialem praedicationem, ut homo in Socrate. Esse autem in pluribus primo modo, scilicet per inhaerentiam, non est de ratione universalis. Tum quia homo et substantiae completae, quae non habent esse in aliquo per inhaerentiam, non possent habere rationem universalis generis aut speciei; et sic periret praedicamentum substantiae, in quo sunt per se substantiae completae. Tum quia, si esse in multis per inhaerentiam esset de ratione universalis, esse in uno solo esset de ratione individui et singularis (a); et sic materia, cum in nullo sit per inhaerentiam , nec in uno, nec in pluribus, non posset habere rationem universalis aut singularis; cujus oppositum assumitur. Relinquitur ergo quod esse vel non esse in aliquo uno vel pluribus per inhaerentiam, nihil facit per se ad hoc quod aliquid sit universale vel individuum seu singulare; ex quo tamen sensu procedit haec opinio. Esse autem in pluribus per praedicationem essentialem, est de ratione universalis : sic enim universale est unum in multis, et de multis; et per oppositum, individuum vel singulare est in uno solo, et dicitur de uno solo. Isto autem modo non plus convenit materiae esse in uno solo, nec plus repugnat ei esse in pluribus, et dici de pluribus, quam formae; sicut enim forma dicitur de hac et illa, sic materia dicitur de hac et illa, et est in Ilis per modum quo universale est in singularibus. iPatet igitur quod tua opinio procedit in aequivoco. - Haec Durandus. VI. Alia argumenta Aureoli.

Contra eamdem conclusionem iterum arguit Aureolus(dist. 9, q. 3, art. 2), probando quod natura speciflca non contrahatur ad individuum per aliquod positivum additum ad naturam. Et Primo sic. Quia illud additum, aut pertinet per se ad rationem speciei, aut per accidens. Non per accidens : quia omne individuum accidentis supponit subjectum suum esse hoc; quia individuum substantiae est prius omni individuo accidentis, ut patet per Philosophum et Commentatorem, 7. Metaphysicae (conim. 4). Nec per se : quia illud esset aliquod quid, igitur aliquod commune; et tunc quaereretur de illo, per quid est individuum. Secundo sic. Omne positivum additum naturae specificae, stat cum communitate actus specifici; vel est aliquid commune, exspectans eodem modo determinationem sicut natura specifica. Igitur per nullum tale natura specifica individuatur. Terlio. Quia illud additum : vel est esse exsistentiae; vel est appropriatio materiae cum forma; vel est quantitas; vel est situs. Non potest dici primum :

Tum quia illud quod potest concipi ut commune et ut particulare, ita quod sibi non.repugnat communicari, illud additum conceptui specifico non contrahit ipsum ad singulare signatum. Commune enim cum communi, non facit non commune. Et ratio est : quia, illo addito communi, adhuc restat quaestio per quid sit signatum , sicut de primo. Sed esse exsistentias est quoddam commune-quod praedicaturde me, et de te, et sic de aliis ; unde ego sum exsistens, et tu, et ille. Quare tutum resultans ex natura et ex esse, adhuc est commune; et est quaerendum per quid contrahitur. .

Tum quia esse exsistentiae, secundum Commentatorem, 4. Metaphysicae (comm. 3), contia Avicennam, non est additum rei, sed significat veritatem rei; quia res, per hoc quod exsistit, habet verum esse, distinctum ab omni esse metaphorico. Nec secundum potest dari. Quia aut intelligis appropriationem istam materiae, non in individuo, sed in specie; et sic forma in specie appropriat sibi materiam in specie. Si vero accipias materiam individuam et appropriationem formae in individuo, quaero : per quid materia erit individua? Non per aliam materiam; quia idem est quod de prima. Quaero enim de ista, per quid; et stabitur quod seipsa, vel erit processus in infinitum. Nec potest dari tertium. Quia quantitas intelligitur in specie, ut abstrahit ab omni individuo. Possum enim intelligere hominem abstractum ab illo individuo et ab isto, et tamen pro tunc intelligo eum organicum; et possum intelligere corpus organicum, non intelligendo hoc corpus. Tunc sic : Illud non est quo formaliter fit individuum, quo addito conceptui specifico, non habetur eo ipso individuum, sed manet adhuc species. Sic est in proposito. Igitur, etc. Socrates enim et Plato aspiciunt hominem quantum pro quodam communi.

Dices quod quantitas in genere non est principium indivi-(luationis.

Contra. Per quid ergo contrahitur quantitas ad hanc quantitatem? Si per.subjectum, erit circulus in causis formalibus individuationis; quia, per te , subjectum est individuum per quantitatem. Si se ipsa, habeo propositum; quia pari ratione standum erit in primo. Et per eamdem rationem probatur quod illud additum non est materia; quia materia addita conceptui communi, non aufert ab eo communitatem (a), eo quod materia est de ratione speciei, 7. (t. c. 8) et 8. (t. c. 3) Metaphysicae.

Dices : non materia in communi, sed materia haec.

Contra. Quaeritur : per quid materia in communi fit haec?

Dices quod per quantitatem.

Contra hoc arguitur ut supra. Nec potest dari quartum. Quia situs variatur, manente individuo; sed effectus formalis variatur, variata ratione formali. Secundo, quia duo individua distincta, possunt esse, divina virtute, in eodem loco. Ergo situs non est illud quo quodlibet istorum est individuum ab alio distinctum; nihil enim commune duobus, distinguit illa.

- Haec Aureolus. VII. Alia argumenta Durandi.

Ad idem propositum arguit Durandus (dist. 3, q. 2). Primo sic. Eorum quae sunt idem, in quantum hujusmodi, sunt eadem principia. Sed natura universalis, et individua sive singularis, sunt idem secundum rem, differunt autem solum secundum rationem : quia illud quod dicit species indeterminate, individuum dicit determinate; quae determinatio et indeterminatio sunt secundum esse et intelligi : universale enim est unum solum secundum conceptum, singulare vero est unum secundum esse reale; nam sicut actio intellectus facit universale, sic actio agentis naturalis terminatur ad singulare. Ergo eadem principia secundum rem, et differentia solum secundum rationem, sunt quidditatis et individui. Secundo. Quia illud quod convertitur cum ente, et de eisdem praedicatur, non dicit aliquid additum super ea de quibus dicitur. Sed esse individuum convertitur cum ente accepto secundum esse reale. Nihil enim exsistit in re nisi individuum : esse enim individuum vel singulare, est esse unum in re extra; omnis enim alia unitas est rationis; sed per idem est aliquid ens reale et unum realiter; igitur, etc. Igitur esse individuum non convenit alicui per aliquid sibi additum, sed per id quod est. Per quid ergo Socrates est individuum? Per illud per quod est exsistens. Et haec sunt : extrinsece, finis, et agens, cujus est producere singulare sicut et ipsum est (sicut enim actiones sunt singularium, ita ad singularia terminantur); intrinsece autem, sunt haec materia, et haec forma.

Quod si quaeras: per quid forma est haec? dico quod per id per quod est in re extra ; et hoc est, extrinsece, agens; materia autem, concomitative, in quantum forma pure materialis sine materia non exsisteret. Idem dico de materia, nisi quod sua individuatio plus dependet a forma, quam econtra; quia forma magis est ratio essendi materiae, quam econtra. Substantiae autem separatae, nullo alio intrinsece individuantur nisi seipsis. Et est, inquit, intelligendum quod, si natura communis pluribus suppositis esset in eis una secundum rem, quemadmodum in divinis, tunc oporteret, praeter naturam communem et ejus principia, quaerere aliud quod esset principium constituendi suppositum, quemadmodum relatio in divinis, eo quod in natura communi non differunt supposita. Sed nunc, cum natura communis diversis individuis sit una solum secundum rationem, et diversa secundum rem, non oportet, praeter naturam et principia naturae, quaerere alia principia individui, sed eadem, ut sunt (a) exsistentia, sicut natura communis et individuum solum differunt ut concepta et ut exsistens.

Haec Durandus. tj 3.

Contra tertiam et quartam CONCLUSIONES I. Argumenta Aureoli. - Contra tertiam et quartam conclusiones arguitur (dist. 8, q. 1, art. 2), probando quod angelus possit uniri materiae ut forma. Primo. Quia illud quod cadit sub divina omnipotentia, non claudit contradictionem in primo modo dicendi per se. Sed haec repugnantia non est in proposito : quoniam, si sic, hoc esset quia subsistens tieret inhaerens; sed hoc non includit contradictionem, sicut non includit contradictionem, quod inhaerens fiat subsistens; patet de accidentibus in Eucharistia. Igitur, etc. Secundo sic. Non magis dat esse forma materiae, quam essentia supposito, vel quidditas. Sed, virtute divina, quidditas, quae non est apta nata quiddili-care alienum suppositum, quiddificat divinum suppositum, et concurrit cum illo ad esse quid : quia Christus ita vere et quidditative dicitur homo, sicut Petrus; et ideo Papa Alexander dicit in decretali, quod Christus est quidditative duo, scilicet homo et Deus. Igitur non videtur obstare hoc quod angelus est subsistens, ut det esse corpori, sicut forma materiae. Major patet, 7. Metaphysicos (t. c. 20) : quia quod quid est, et cujus est, idipsum sunt; non sic materia et forma; igitur quidditas magis intime dat esse supposito, quam forma materiae. Minor autem de se nota est. Tertio. Quia, si repugnat : aut repugnat sibi ut natura intellectualis; aut ut natura intellectualis subsistens; aut ut natura intellectualis subsistens, differens specifice ab anima. Non propter primum ; quia anima est natura intellectualis, ettamen unitur materiae per modum formae. Nec propter secundum; quia anima separata, est hoc aliquid subsistens. Nec lertio modo; quia, si uniretur, adhuc specifice differret ab anima. Quarto. Quia Philosophus et Commentator posue- : (a) suili.

sint IV. runt intelligentias esse formas corporum coelestium quae movent, et tamen posuerunt eas esse subsistentes : non quidem tales formas, quae essent quidam fines et termini, seu complementa materiae; sed tales formas, quae largirentur extremas perfectiones exigitive. Quinto. Quia, si hoc negaretur: aut hoc ideo esset, quia angelus ex sua natura fundat independentiam vel relationem independentiae ad omnem materiam, et ideo repugnat quod fundet relationem dependentiae ad eamdem; aut hoc esset, quia angelus est quid completum in sua specie, et ideo repugnat sibi esse partem speciei; aut hoc esset, quia respectus unionis ad materiam non potest imprimi angelo sine impressione alicujus absoluti, et consequenter non per essentiam uniretur materiai immediate, sed per illud absolutum. Sed nulla istarum rationum valet.

Non quidem prima. Quia, si illa concluderet, utique concluderet de natura humana respectu Verbi: nam natura humana sibi relicta fundat independentiam ad quodcumque suppositum ; igitur non poterit fundare dependentiam ad suppositum divinum. Tum etiam quia independentia non opponitur contrarie relationi dependentiae, sed solum privative : est enim negatio dependentiae; non videtur autem inconveniens quod alicui quod quantum est de se fundat negationem dependentiae alicujus, detur per divinam virtutem quod fundet dependentiam, ut patet de natura humana respectu Verbi.

Nec similiter valet secunda ratio : quia, posito quod angelus fieret forma materiae, secundo modo supradicto, adhuc non esset pars alicujus speciei; non enim resultaret hoc modo, ex angelo et materia, aliqua natura per se una in specie perfecta, cujus angelus esset pare.

Similiter nec tertia ratio valet; quia illa non probat impossibilitatem unionis naturae humanas ad Verbum. II. Argumenta Scoti.

Item, contra easdem conclusiones, potissime contra tertiam arguit Scotus (dist. i , q. 5), probando quod distinctio speci-fica animae rationalis et angeli, non sumatur jam formaliter penes intelligere cum discursu et sine discursu. Et arguit Primo sic. Quia anima non discurrit circa principia, et ipsa discurrit circa conclusiones. Ergo, si cognoscere sic et sic, est alterius speciei, et ideo requirit intellectualitates alterius speciei, erunt duae intellectualitates alterius speciei in una anima : una, in quantum cognoscit principia; etalia, in quantum cognoscit conclusiones. Secundo. Nam anima beata, in objecto beatifico, non discurrit circa illud ; discurrit autem circa objectum naturaliter cognitum. Igitur alia secundum : speciem esset intellectualitas beati, in quantum intelligit Deum; et alia, in quantum naturaliter aliquid I intelligit. TENTURUM Terlio. Si intellectualitas anima? et angeli differant specie, igitur ea quae dependent essentialiter ab hac et ab illa, differunt specie. Sed ab istis dependet essentialiter visio beatifica angeli et animae. Licet enim angelus non sit tota causa suae visionis, nec anima suae; tamen utraque visio essentialiter dependet ab intellectualitate natura; cujus est illa visio. Igitur visio beatifica angeli et anima differunt specie. Quod est falsum. Quia omnes species diversae habent ordinem determinatum secundum perfectius et imperfectius, ita quod (a) quodlibet individuum perfectioris excedit quodlibet individuum imperfectioris. Et tunc sequitur ultra, quod quaelibet beatitudo cuiuscumque angeli excederet beatitudinem cujuslibet animae, vel econtra. Quorum utrumque est falsum; quia habent se sicut excedentia et excessa, in beatitudine. Quarto. Quaero : Quid intelligitur per hoc quod dicitur angelum intelligere sine discursu? Aut quod angelus non habet potentiam, qua, cognitis principiis, posset conclusiones cognoscere, si illae non essent sibi prius actu vel habitu notae; et hoc tunc non videtur esse perfectionis in intellectu, immo videtur esse imperfectionis in intellectu creato; quia perfectio est in intellectu nostro, supplens imperfectionem, quod possit ex quibusdam cognitis, virtualiter includentibus alia, illorum aliorum cognitionem acquirere. Aut intelligitur quod ideo (6) non potest discurrere, quia omnes conclusiones sunt sibi actualiter notae a principio, et ita non potest discurrendo eas cognoscere; sed hoc est falsum, quia non omnia a principio actu et distincte cognoscit et intelligit. Aut ideo quia omnia sunt sibi nota habitualiter a principio, et ideo non potest habitualem cognitionem illorum acquirere ex principiis; et hoc non ponitdifferentiam essentialem intellectualitatis angeli a nobis; quia sic esset in anima mea; quia, si omnes conclusiones essent sibi notae a principio, a Deo imprimente notitiam conclusionum simul cum notitia principiorum, ipsa non posset discurrere, non propter impotentiam naturae, sed quia jam praehaberet notitiam conclusionum, et non potest acquiri (y) de novo illud quod praehabetur. Hoc modo anima Christi non discurrebat; sed ipsa novit habitualiter omnia principia, et omnes conclusiones a principio; et tamen non fuit naturae angelicae. Quinto. Quia quidquid est potens agere, est aliquod ens habens actum primum; et prius secundum naturam inest sibi ratio actus primi secundum se, quam in comparatione ad actum secundum, cujus potest esse principium : ita quod, licet illud quo tale ens est principium actus secundi, non sit aliud a natura sua, non tamen prima entitas sua est natura sua ut est principium actus secundi, sed natura sua ut in se est haec; et ita prima distinctio ejus non est per naturam suam ut est principium talis operationis, sed per naturam suam ut est haec natura; licet per identitatem ipsa sit principium talis actus (a) secundi. Ita, in proposito : licet natura angelica sit principium intelligendi et volendi, et similiter anima; tamen principium distinctionis unius ab alio, est haec natura, et illa ad se. Et ista distinctio est (6) prima, ad quam sequitur distinctio principiorum operandi, sive ejusdem actus, sive aliarum operationum; quia enim est haec natura, ideo est talis operationis principium, et non econtra. Prima ergo ratio distinctiva, est quia angelus est talis naturae ad se, et anima talis naturae ad se. Sexto. Arguitur etiam contra illud quod dicitur de unibilitate et non unibilitate. Quia forma est finis materiae, 2. Physicorum (t. c. 23); et ideo distinctio materiae est propter distinctionem formae, et non e converso; unde membra cervi differunt a membris leonis, quia anima differt ab anima. Ergo non est prima distinctio specifica hujus ab illo per materiam; sed prior erit distinctio actuum in se.

Quod confirmatur manifeste. Quia enim haec natura est talis, et illa non, ideo haec non est illa. Ergo illa ratio perficiendi non erit primo distinctiva angeli ab anima rationali.

Haec Scotus, in forma. Et ista sufficiunt pro tertia et quarla conclusionibus. Sj 4.

Contra quintam conclusionem I. Argumenta Scoti.

Contra quintani conclusionem arguit Scotus (dist. 3, q. 7) multipliciter. Primo sic. Quia omnis quidditas, quantum est ex se, est communicabilis, etiam quidditas divina. Nulla autem est communicabilis in identitate numerali, nisi sit infinita. Igitur quaelibet alia est communicabilis cum distinctione numerali; et ita species angelica. Quod autem omnis quidditas sit communicabilis, patet : quia hoc non repugnat sibi ex perfectione, cum hoc conveniat divinae quidditati, nec ex imperfectione, cum hoc conveniat generabilibus et corruptibilibus; quare, etc. Secundo. Quaelibet quidditas creaturae potest intelligi sub ratione universalis, absque contradictione. Si autem ipsa de se esset haec, contradictio esset eam intelligere sub ratione universalis vel universalitatis ; quia ratio intelligendi repugnaret suo objecto, quod est intelligi falsum. Igitur. Tertio. Nulla quidditas creata, de se est haec; sed ut universalis potest concipi, quia in sui ratione non-includitur singularitas. Et ideo natura divina, de se non potest esse universalis; quia est de se haec, non habens genus aut differentiam, quae conveniunt quidditati creatae. Ergo, cum quidditas creata habeat principia, quae de se non sunt haec, ipsa poterit intelligi sub ratione universalis. Sed de ratione universalis est quod sit plurificabile in plura; quia aliquid dicitur universale, ex hoc quod intelligitur ex se secundum indifferentiam ad hoc et ad illud. Igitur, etc. Quarto. Deus potest hunc angelum in hac specie annihilare, et, illo annihilato, potest illam speciem de novo producere in aliquo individuo : quia per annihilationem hujus singularis non repugnat speciem esse; aliter esset tantum ens fictitium, sicut chimaera. Potest igitur iterum producere istam formam in aliquo individuo; sed non in isto annihilato, secundum illos qui sunt hujus opinionis; quia homo non posset resurgere idem numero, nisi anima intellectiva remaneret eadem numero. Quinto. Animae intellectivae distinguuntur numero in eadem specie ; et tamen sunt formae purae, licet perfectivae materiae. Non igitur est impossibilitas a parte formarum, quod distinguantur numero in eadem specie; quidquid enim concluderet illam impossibilitatem ratione formae in angelis, concluderet etiam in animabus. Quod si dicas quod animae habent inclinationem ad diversa corpora, et ita habent aptitudinem perficiendi materiam, et ideo per diversas aptitudines distinguuntur;

Contra. Ista inclinatio non est entitas absoluta, quia non potest aliquid inclinari ad se; igitur praesupponit aliquam entitatem absolutam et distinctam, et ita in illo priori distinguitur haec anima ab illa. Igitur illae animae, sine hujusmodi habitudinibus,, ut sine ratione formali distinguendi, distinguuntur.

Confirmatur. Quia illa aptitudo non potest esse de formali ratione animae, cum sit respectus, respectus autem non est de formali ratione alicujus absoluti.

Item. Quia haec anima ideo habet hanc inclinationem, quia est haec anima, et non econtra; quia forma est finis materia;, et non econtra. Igitur haec inclinatio non est ratio essendi hanc animam, sed praesupponit eam. Si dicatur quod animae separata? distinguuntur numero formaliter per sua esse quae in corpore receperunt, et quaelibet anima per suum esse est haec indistincta;

Contra istud arguitur primo : Quia quod non est ex se distinctum neque determinatum, non potest esse primum distinguens aut determinans aliud. Sed esse exsistentiae, eo modo quo distinguitur ab esse essentiae, non est ex se distinctum neque determinatum : non enim esse exsistentiae habet proprias differentias, alias a differentiis esse essentiae, quia tunc oporteret ponere propriam coordinationem exsistentiarum, aliam (a) a coordinata) aliam.

aliarum Pr. tione essentiarum; sed praecise determinatur ex determinatione alterius. Igitur non determinat aliquid aliud. Unde ex hoc potest sic argui : Quod praesupponit determinationem et distinctionem alterius, non est ratio determinandi vel distinguendi ipsum. Sed exsistentia, ut determinata et distincta, praesupponit ordinationem et distinctionem essentiarum. Igitur, etc. Si dicatur quod praesupponit aliam distinctionem ab illa quae est ad individua, sed illam quae est quasi ad individuum causat;

Contra. In coordinatione praedicamentali sunt omnia quae pertinent ad coordinationem illam, circumscripto quocumque quod nihil est illius coordinationis; secundum enim Philosophum, 1. Posteriorum (t. c. 34), status est in quolibet praedicamento in sursum et deorsum. Igitur, sicut invenitur supremum in genere substantia:, considerando illud sub ratione essentiae (oc), ita inveniuntur genera intermedia, et species, et differentiae. Invenitur etiam ibi singulare infimum (6), circumscripta actuali exsistentia. Quod patet evidenter : quia haec anima non plus includit formaliter exsistentiam, quam anima; nec hic homo plus quam homo. Item : quia eadem quaestio est de actuali exsistentia, quomodo et unde contrahatur ut sit haec, quae est de natura; nam, si natura specifica eadem sit in pluribus individuis, habet exsistentiam ejusdem rationis. Sicut ergo quaeritur quo illa natura sit haec, ita potest quaeri quo exsistentia sit haec; quia non est de se haec. Et ita non sufficit dare exsistentiam, qua natura sit haec, puta anima. Sexto. Nam inconveniens est quod aliqua species naturae intellectualis, sit damnata simul tota simpliciter. Multa? autem species angelicae essent, in quibus nullum esset salvatum individuum. Prima autem propositio persuadetur per hoc quod dicit Augustinus in Enchir. (cap. 29) : Placuit universali dominatori, ut quoniam non tota multitudo angelorum Deum deserendo perierat, illa quae perierat in perpetua damnatione maneret; quae autem cum Deo illa deserente perstiterat , de sua certissime cognita semper futura (y) felicitate gauderet; at vero natura rationalis quae in hominibus erat, quoniam peccatis atque suppliciis et originalibus et propriis (S) tota perierat, ex ejus parte reparata, quod angelicae societati ruina illa diabolica minuerat, suppleretur (e). Ista totalitas et partialitas in angelis, non videtur esse rationabilis, nisi ponatur quod nulla species angelica quantum ad omnia individua totaliter perierat. Et ita aliqui de qualibet specii; coi ruerunt, et aliqui perstiterunt, luitur. Septimo. Si aliquod individuum, ex hoc solo quod est sine materia, haberet in se totam perlectionem speciei, quae ex se nata est esse in inlinitis, igitur videretur habere perfectionem inlinitum, ex sola carentia materiae. Quidquid autem potest habere perlectionem infinitam, habet eam. Et ita in qualibet specie erit perfectio infinita; et per consequens, perfectio speciei non essel linita neque determinata per determinationem vel specificationem ultiinae differentia;, quae, addita generi, constituit ultimate speciem. Octavo. Qii ia, si non possent angeli esse ej iisdem speciei , hoc esset pro tanto, quia, cum angelus sit forma, dislinrlio angeli ab angelo non potest esse nisi formalis; sed omnis distinctio formalis, est specilica. Ista autem ratio non valet. Nani differentia formalis potest dupliciter accipi, scilicet : pro differentia formarum, licet non sit in forma ut in ratione differendi; aut pro diferentia in forma. Modo, non omnis differentia formalis primo modo, estspeeifica; sed solum secundo modo. Immo sic arguere : duo angeli distincti sunt formae, igitur hahent distinctionem formalem, - est fallacia consequentis. Nonenim sequitur : formae differunt, igitur formaliter differunt, vel in forma differunt; sicut non sequitur: plures homines differunt, igitur humanitate differunt. Aliud est enim aliquid distingui, et aliud ipsum esse primam rationem distinguendi : quia, cum hoc quod est esse distinctum, stat quod non est ratio distinguendi; cum hoc autem quod est ipsum esse rationem distinguendi, non stat ipsum non esse distinctum.

Haec Scotus, in forma. II. Argumenta Durandi.

Arguit etiam Durandus (dist. 3, q. 3) ad idem. Primo sic. Omnis natura quae producitur ab agente, actione iterabili, potest secundum numerum plurificat. Sed omnis natura creata, est hujusmodi, etiam substantia; separata?. Igitur, etc. Major patet : quia, sicut agens una actione producit unum, ita pluribus producit plura; propter quod, sicut actio est iterabilis, sic et terminus actionis. Minor probatur. Quia omnis actio quae voluntarie potest interrumpi, manente virtute activa quae est principium actionis, potest iterari; et maxime, si tota actio et productum (a) per actionem dependeant ex sola virtute producentis. In his enim tota possibilitas, unitas et pluralitas actionis et producti, est ex virtute producentis. Et haec est causa quare in divinis non potest esse nisi unicus filius; quia actio qua producitur, non potest interrumpi nec iterari. Sed actio qua Deus producit quamlibet creaturam, maxime autem substantias separatas, voluntarie potest interrumpi ; in eis etiam actio et productum dependent ex sola virtute producentis. Ergo talis actio potest iterari. Et haec fuit minor. Sequitur igitur conclusio, quod omnis creatura, maxime substantia; separatio, possunt plurificari secundum numerum. Secundo arguit. Quia ad hoc est auctoritas beati Augustini, 3. de Libero arbitrio (cap. 12), ubi loquens de peccato angelorum, supposito quod omnes peccassent, dicit : Nec bonilas ejus, id est Dei, quasi aliquo taedio, nec omnipotentia difficultate deficeret in creando alios, quos in eisdem sedibus collocaret, id est (a), in eisdem gradibus gratia:, et per consequens naturae, cum angeli receperint gratuita secundum naturalia, quas alii peccando deseruissent. Unde negare quod Deus non possit facere plures angelos in eadem specie, derogat divinae potentiae; cum ex parte rei producibilis non sit evidens contradictio, nec etiam probabilis. Et propter hoc, illa opinio condemnata est Parisiis, pluribus vicibus. Et de ejus condemnatione sunt tres articuli : videlicet 81, in quo dicitur sic : Quod quia intelligentia: non habent materiam, Deus non posset plures ejusdem speciei facere,

Error est. Idem habetur, art. 06, ubi dicitur sic : Quod Deus non potest multiplicare individua in una specie sine materia,

Error. Et consimiliter, art. 191, dicitur sic : Quod formae non recipiunt divisionem nisi secundum materiam,

Error, nisi intelligatur de formis eductis de potentia materiae. III. Argumenta Henrici.

Arguit ad idem Henricus, in 2. Quodlibeto, q. 8. Et Primo arguit sic. Omne quod ex natura non habet esse in aliquo determinato, sed quod sit in hoc habet ab alio hoc agente, indifferenter se habet ad esse in uno eorum, vel in multis. Sed nulla essentia creata, quantumcumque sit immalerialis, cum de se sit quaedam essentia abstracta, in solo intellectu consistens, est, nec habet rationem suppositi; sed, cum nihil seipsum producat, oportet quod fiat subsistens, ab aliquo alio agente, et suppositum cum essentia quodam modo copulante. Ergo indifferenter ad (6) unum vel ad plura supposita se habebit; et (y) sic in plura supposita ab illa causa multiplicari poterit. Ex hoc enim universale, quod in natura rei fundatur, dicitur de multis, et est in multis. Secundo idem arguit sic. Quia, sicut se habet forma materialis ad materiam, sic se habet forma immaterialis ad suppositum, quoad terminationem. Sed omnis forma materialis, vel est multa, vel est possibilis quod sit multa, nisi deficiat materia. Ergo omnis forma immateriatis, multiplicabilis est per supposita. Tertio arguit sic. Nam, cum anima rationalis sit immaterialis, sicut est de ipsa, sic potest esse de aliis. Sed, quamvis anima sit immaterialis, et in fundamento materiae creetur, et multiplicetur secundum multitudinem corporum humanorum, nihilominus tamen Deus extra corpus posset facere tot et tales animas, quot et quales facit in corpore, cum ex corpore causalitas Dei non dependeat; et sic multas sub eadem specie. Igitur idem potest de angelis. Quarto. Nam omnis creatura, in infinitum a divina simplicitate deficit. Hoc autem pertinet ad magnam Dei simplicitatem, quod ejus essentia sit quaedam singularitas, non potens per aliqua multiplicari, quamvis eadem in pluribus suppositis esse possit. Igitur natura creata, quamvis eadem in pluribus suppositis esse non possit, tamen per ipsa multiplicari poterit. Hoc idem vult Commentator, supra 1"" Cceli, quidicitquodquidquidinveniturplusquam unum, est diminutum; quia, si esset perfectum, sufficeret esse unum. Et hoc est causa mullorum individuorum ejusdem speciei, scilicet quod propter diminutionem non fuit natura contracta vel contenta in esse unius. Sed omnis creatura, in comparatione ad primum , deficit. Ergo multiplicari poterit. Quinto. Nam, licet via natura non sit aliqua materia capax formae cceli, potest tamen Deus eam facere; licet Philosophus hoc negaret, qui diceret Deum nihil novum posse facere, quod non sit in potentia materiae. Sic in proposito. Sexto. Quia Philosophus ponit formam quae ex natura sua non est aliquid absolutum praeter dispositionem suam cum materia aut cum supposito, talem formam ponit materialem, et multiplicabilem secundum materias divisionem, ubi materia multiplicabilis est; omnem autem aliam formam ponit quamdam naturam divinam, in qua natura et suppositum non differunt. Ipse enim, 12. Metaphysicas, intellexit motores orbium proportionari mobilibus (a); et ideo, si essent sub eadem specie plures cceli, essent et plures angeli motores ejusdem speciei, quos esse dicit quasdam divinas substantias immateriales, et quaedam necesse esse; quod Avi-cenna optime improbat, 8. Metaphysica. Et ideo verba Philosophi ad propositum tua? opinionis nihil faciunt ; cum hic queramus de angelis, ut de quibusdam creaturis. Oportet ei-go te concedere nobiscum, omnem formam a Deo multiplicari posse secundum numerum, aut concedere angelos esse deos, et ipsos necesse esse in entitate. Septimo arguit. Quia materia et quantitas non (a) mobilibus.

motoribus Vv.

sunt praecisa ratio individualionis, nisi in rebus materialibus. Quod patet: primo, per Damascenum, lib. 1 de Duplici natura et una hypostasi Christi, ubi dicit : Hypostases distinguuntur characteri fi-cis proprietalibus; propter hoc autem secundum ordinem angelicarum virtutum differentes hypostases condidit non solum, sed secundum unam quamcumque speciem. Ponit ergo aliam causam individuationis quam materiam, cum dicit characte-rificis proprietatibus. Secundo : quia Avicenna, 1. Metaphysica;, vult quod singularia, postquam non sunt divisa intellectu, essentia unum sunt, sed debent esse divisa accidentibus. Item, idem dicit, lib. 3 : Equinitas, ex hoc quod in diffinitione ejus conveniunt multa, est communis ; sed ex hoc quod accipitur cum proprietatibus et accidentibus signatis, est singularis. Palet ergo quod per proprietates accidentales fit individuato. Accidens autem potest accipi tripliciter. Primo modo, pro omni eo quod est extra essentiam rei; et hoc modo, cum ratio suppositi et exsistentia; vel subsistentia?, sint extra rationem essentiae, dicuntur sic accidentia; et sic quaslibet talis essentia fit seipsa suppositum in exsistentia actuali, hac intentione sola adjecta, in quantum est effectus Dei, in natura et essentia ipsum de non esse ad esse producendo. Duo igitur angeli, vel plures, possunt esse distincti solis subsistentiis et rationibus suppositorum propriis, quarum ha?c non est illa, qua? dicuntur accidentia adventitia solum, ponendo etiam quod nullum accidens reale a se differens in se habeant. Secundo modo dicuntur accidentia, quia unum se habet per additionem ad alterum, quamvis secundum veritatem non sint accidentia : ut materia ad formam, et e converso, qua? ad se invicem individuantur sub quantitate; et, secundum Avicennam, unum sine alio esse non potest, et tamen (") sibi invicem accidunt, quia unum in ratione propria alterius non clauditur. Tertio modo accipitur accidens, quo subtracto, non subtrahitur esse rei, et tamen accipit hoc esse signatum ab illo : sicut corpora humana, in quibus individuantur anima? rationales, et sine quibus multiplicari non possunt secundum naturam, licet Deus hoc possit; unde dicuntur corpora accidere animabus, qua? in ipsis creantur. Ex omnibus igitur praedictis, patet quod omnis essentia creatura? potest multiplicari per diversa supposita, in solis suis substantialibus distincta per diversas subsistentias in effectu. Hasc sunt potiora argumenta quae fiunt contra quintam conclusionem. Et in hoc secundus articulus terminatur, etc. TENTURUM