ARTICULUS I.

PONITUR DETERMINATIO SANCTI THOMAE Quantum ad primum articulum, ponitur Prima conclusio : Quod nullus angelus unitur corpori coelesti tanquam forma sua? materia?. Hanc probat sanctus Thomas, 1 p., q. 70, art. 3, ubi quierit : Utrum corpora coelestia sint animata. Et dicit sic : " Circa istam questionem, apud philosophos fuit diversa opinio. Anaxagoras enim, ut refert Augustinus, 18. de Civitate Dei, factus est reus apud Athenienses, quia solem dixit esse lapidem vel lampadem ardentem, negans utique ipsum esse Deum, vel aliquid animatum. Platonici vero posuerunt corpora coelestia animata. Similiter, et apud doctores fidei fuit circa hoc diversa opinio. Nam Origenes (Peri Archon, lib. 1, cap. 7) posuit corpora coelestia animata. Hieronymus etiam cum eodem sentire videtur, exponens illud Ecclesiastes, 1 (v. 6) : Lustrans universa per circuitum pergit

(a) immatenalet. - immortaki Vr.

spiritus. Basillus vero (Homil. 3, 6 in Hexame.) et Damascenus (lib. 2. de Fide orth., cap. 6) asserunt corpora coelestia non esse animata. Augustinus vero sub dubio derelinquit, ut patet, 2. Super Gen. ad litteram (cap. 18), et in Enchirid. (cap. 58). Ubi etiam dicit quod, si sint animata coelestia corpora, pertinent ad societatem angelorum eorum animae. In hac autem opinionum diversitate, ut aliqualiter veritas innotescat, considerandum est quod unio animae ad corpus non est propter corpus, sed propter animam ; non enim forma est propter materiam, sed econtra. Natura autem et virtus animae apprehenditur ex operatione ejus quae est quodammodo finis ejus. Invenitur enim corpus necessarium ad aliquam operationem animae, quia exercetur mediante corpore; sicut patet in operationibus animae sensitivae et nutritivae. Unde necesse est tales animas esse unitas corporibus propter suas operationes. Est autem alia operatio animae quae non exercetur mediante corpore, sed tamen ex corpore aliquod adminiculum tali operationi exhibetur; sicut per corpus exhibentur animae humanae phantasmata quibus indiget ad intelligendum. Unde etiam talem animam necesse est corpori uniri propter suam operationem, licet contingat ipsam separari. Manifestum est autem quod anima coelestis corporis non potest habere operationes animae nutritivae quae sunt nutrire, augere, generare; hujusmodi enim operationes non conveniunt corpori incorruptibili per naturam. Similiter etiam nec operationes animae sensiti vae corpori coelesti conveniunt, quia omnes fundantur supra tactum, qui est apprehensivus qualitatum elementarium ; omnia etiam organa potentiarum sensitivarum requirunt determinatam proportionem secundum commixtionem aliquorum elementorum, a quorum natura corpora coelestia ponuntur remota. Relinquitur igitur quod de operationibus animae nulla potest competere animae (a) coelesti nisi duae, intelligere et movere, nam appetere consequitur sensum et intellectum et cum utroque coordinatur. Intellectualis autem operatio, cum non exerceatur per corpus, non indiget corpore, nisi inquantum per sensus phantasmata ei ministrantur. Operationes autem animae sensitivae non conveniunt corporibus coelestibus, ut dictum est. Sic (6) ergo propter operationem intellectualem anima corpori coelesti non uniretur. Relinquitur ergo quod propter solam motionem. Ad hoc autem quod moveat, non oportet quod uniatur ei ut forma, sed per contactum virtutis, sicut motor unitur mobili. Unde Aristoteles, 8. Physicorum (t. c. 43), postquam ostendit quod primum movens seipsum componitur ex duabus partibus, quarum una est movens et alia mota, assignans quomodo hae duae partes uniantur, dicit quod per contactum duorum ad invicem, si utrumque sit corpus, vel unius ad alterum et non e converso, si unum sit corpus, et aliud non. Platonici autem animas uniri corporibus non ponebant nisi per contactum virtutis, sicut motor mobili. Et tunc, per hoc quod Plato posuit corpora coelestia animata, nihil aliud datur intelligi quam quod substantiae spirituales uniuntur corporibus coelestibus ut motores mobilibus. Quod autem corpora coelestia moveantur ab aliqua substantia apprehendente, et non solum a natura, ut gravia et levia, patet ex hoc quod natura non movet nisi ad unum, quo habito quiescit; quod in natura corporum coelestium non apparet. Unde relinquitur quod moventur ab aliqua substantia apprehendente. Augustinus etiam, 3. de Trinitate (cap. 4), dicit omnia corpora administrari a Deo per spiritum vitae. Sic igitur patet quod corpora coelestia non sunt animata eo modo quo plantae et animalia, sed aequivoce. Unde inter ponentes ea esse animata, et ponentes ea non animata, parva vel nulla differentia invenitur in re, sed tantum in voce. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio. Nulla substantia spiritualis unitur corpori ut forma, nisi tale corpus possit esse instrumentum operationis animae sensitivae, vel vegetativae. Sed corpus coeleste non potest esse instrumentum talium operationum. Igitur nulla substantia spiritualis unitur ei ut forma, sed solum ut motor. Eamdem conclusionem et probationem ponit, de Potentia Dei, q. 6, art. 6.

Item, de Spiritualibus creaturis, art. 6, sic dicit : " Circa hanc quae-stionem fuerunt diversae opiniones, tam inter antiquos philosophos, quam etiam inter catholicos doctores. Anaxagoras autem aestimavit corpora coelestia esse inanimata. Unde ab Atheniensibus occisus est. Dixit enim solem esse lapidem accensum. Plato vero et Aristoteles et eorum sequaces posuerunt corpora coelestia esse animata. Similiter, inter doctores Ecclesiae, Origenes posuit corpora coelestia animata, quem secutus est Hieronymus, ut patet in quadam glossa supra illud Ecclesiastes, 1 (v. 6) : Lustrans universa in circuitu pergit spiritus. Damascenus vero astra et corpora coelestia dixit inanimata esse. Augustinus vero relinquit sub dubio, 3. Super Gen. ad litteram (cap. 18) et in Enchiridion (cap. 58). Utraque autem opinio rationem probabilitatis habet. Consideratio enim nobilitatis corporum coelestium induxit ad ponendum corpora coelestia esse animata, cum in rerum genere viventia omnibus non viventibus praeferantur. Sed consideratio nobilitatis substantiarum spiritualium ad contrarium nos inducit. Non enim superiores spirituales substantiae habere possunt de operibus animae, nisi quae pertinent ad intellectum ; quia aliae operationes vitae sunt actus animae inquantum est forma corporis corruptibilis transmutabilis : cum quadam enim transmutatione DISTINCTIO IX ET X. - QUAESTIO I. et alteratione corporali sunt. Intellectus vero superiorum substantiarum non videtur indigere ut a sensibilibus cognitionem accipiat, sicut intellectus noster. Si ergo nulla est in eis de operationibus vitae, nisi intelligere et velle, quae non indigent organo corporali, earum dignitas unionem animae ad corpus excedere videtur. Harum autem duarum considerationum, secunda efficacior est quam prima; unio enim corporis et animae non est propter corpus, ut scilicet corpus sic nobilitetur, sed propter animam, quae indiget corpore ad sui perfectionem. Si quis autem magis intime consideret, forte inveniet in his duabus opinionibus, aut nullam aut modicam esse differentiam. Quod sic intelligendum est. Non enim potest dici quod motus coelestis corporis consequatur aliquam formam corpoream, sicut motus sursum consequitur formam ignis. Manifestum est enim quod una forma naturalis non inclinat nisi ad unum. Ratio autem motus repugnat unitati; quia de ratione motus est quod aliquid aliter se habeat nunc et prius. Unde non inclinat forma naturalis ad motum propter ipsum motum, sed propter esse in aliquo ubi, quo adepto quiescit motus; et sic accideret in motu coeli, si consequeretur aliquam formam naturalem. Oportet igitur dicere quod motus coeli sit ab aliqua substantia intelligente. Nam finis hujus motus non potest esse nisi quoddam bonum intelligibile (a) abstractum, propter quod movet substantia intelligens quae movet coelum : ut scilicet assequatur ejus similitudinem in movendo, et ut explicet (6) in actu id quod virtute continetur in illo intelligibili bono; et praecipue completio (y) numeri electorum propter quos (S) omnia alia esse videntur. Sic igitur erit duplex ordo substantiarum spiritualium. Quarum quaedam erunt motores corporum coelestium, et uniuntur eis sicut motores mobilibus. Sic enim dicit Augustinus, 3. de Trinitate (cap. 4), quod omnia corpora reguntur a Deo per spiritum vitae rationalem. Et idem habetur a Gregorio, 4. Dialogorum (cap. 5). Quaedam vero erunt fines horum motuum, quae sunt omnino abstractae, et corporibus non unitae. Aliae vero uniuntur corporibus coelestibus per modum quo motor unitur mobili. Et hoc videtur sufficere ad salvandum intentionem Platonis et Aristotelis. Et de Platone quidem manifestum est. Plato enim etiam corpus humanum non aliter dixit animatum, nisi inquantum anima unitur corpori ut motor. Ex dictis vero Aristolelis manifestum est quod non ponit in corporibus coelestibus, de virtutibus animae, nisi intellectivam. Intellectus vero, secundum ipsum, nullius corporis est actus. Dicere autem ulterius, quod corpora coelestia hoc modo sint animata, quo inferiora, quae per animam vegetantur et sensificantur, repugnat incorruptibilitati corporum coelestium. Sic (a) igitur negandum est corpora coelestia esse animata, eo modo quo ista inferiora corpora animantur. Non est tamen negandum corpora coelestia esse animata, si per animationem nihil aliud intelligatur quam unio motoris ad mobile. Et istos duos modos videtur Augustinus tangere, 2. Super Gen. ad litteram (cap. 18). Dicit enim : Solet quaeri, utrum caeli luminaria ista conspicua corpora sola sint, an. habeant rectores quosdam spiritus suos. Et si habent, utrum ab eis etiam vitaliter inspirentur, sicut animantur carnes per animas animalium. Sed, licet ipse sub dubio utrumque relinquat, ut per sequentia patet, secundum praemissa dicendum est quod habent rectores spiritus, a quibus tamen non sic animantur sicut inferiora animalia a suis animabus (S). i)

Haec ille.

Et intendit rationem superius dictam, scilicet : nulfa forma unitur materiae, nisi propter aliquam indigentiam materiae vel corporis ad suam propriam operationem. Sed substantia spiritualis in nullo indiget materia vel corpore coelesti ad suam operationem. Ergo nec unitur ei ut forma. Simile dicit, 2. Sententiarum, dist. 8, q. i , art. 1; et 2. Contra Gentiles, cap. 56; et in multis aliis locis. Et in hoc primus articulus terminatur.