ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio: Quod ad bonitatem actus voluntatis requiritur appetitus recti finis, non tanieu sufficit. Hanc ponit sanctus Thomas, 2. Sentent., dist. 38, q. 1, art. 5, ubi sic dicit : " Actus voluntatis potest ferri in finem dupliciter. Vel immediate in ipsum ut in finem; et sic manifeste actus voluntatis bonitatem et malitiam ex fine habet : quia velle bonum finem est bonum, et velle malum finem est malum; bonitas enim finis non dependet ulterius ex aliquo alio, sicut bonitas ejus quod est ad finem , dependet ex fine. Et talis actus proprie dicitur voluntas finis, ut velle beatitudinem. Alio modo, fertur actus in finem mediante eo quod est ad finem; et hoc proprie dicitur intendere finem. Et tunc distinguendum est. Quia in malis absolute dicendum est quod actus habet malitiam ex fine; quia, si finis intentus est malus, (6) voluntas est mala, quantumcumque sit bonum id quod ad talem finem ordinatur, eo quod unus particularis defectus sufficit ad malitiam. In bonis autem, distinguendum : quia, aut loquimur de fine volentis, aut de fine actus voluntatis (et dicitur linis volentis, quem volens sibi praestituit); et tunc non sequitur, si finis sit bonus, quod voluntas sit bona, quia potest esse id quod est volitum malum, et unum tantum sufficit ad malitiam voluntatis, sive finis sit malus, sive volitum sit malum ; et quamvis uno modo idem sit actus voluntatis qui fertur in finem et in id quod est ad finem, tamen intentio nominat illum actum secundum ordinem actus ad finem, sed voluntas nominat actum eumdem secundum ordinem (a) ad objectum proximum quod in finem ordinatur; et ideo in tali casu voluntas est mala, sed intentio bona. Finis autem actus dicitur ad quem actus est proportionatus; et ita etiam , si finis est bonus, et actus bonus; quia actus malus non est proportionatus ad finem bonum. Unde (6) dicit Philosophus, in 6. Ethicorum (cap. 9), de his qui per malos actus bonos fines consequi intendunt, quod quaerunt sortiri finem inconvenienti medio : sicut enim non quaelibet materia est disposita ad quamlibet formam, nec quodlibet instrumentum ad quemlibet ellectum, nec quodlibet medium ad quamlibet conclusionem; ita nec quilibet actus ad quemlibet finem. "

Haec ille. Item, 1" 2 , q. 19, art. 7, sic dicit : " Intentio dupliciter potest se habere ad voluntatem : uno modo, ut praecedens; alio modo, ut concomitans. Praecedit quidem causaliter intentio voluntatem, quando aliquid volumus propter intentionem alicujus finis ; et tunc ordo ad finem consideratur ut ratio quaedam bonitatis ipsius voliti : puta, cum quis vult jejunare propter Deum; habet enim jejunium rationem boni ex hoc ipso quod fit propter Deum. Unde, cum bonitas voluntatis dependeat ex bonitate voliti, necesse est quod dependeat ex intentione finis. Consequitur autem intentio voluntatem, quando accedit voluntati praeexsistenti : puta, si aliquis velit aliquid facere, et postea referat illud in Deum. Et tunc prima; voluntatis bonitas non dependet ex intentione sequenti, nisi quatenus reiteratur actus voluntatis cum sequenti intentione. "

Haec ille. Item, in solutione secundi, sic dicit : a Voluntas non potest dici bona, si intentio sit mala, quae est causa volendi. Qui enim vult dare elemosynam propter inanem gloriam consequendam, vult id quod est de se bonum, sub ratione mali; et ideo, prout est volitum ab ipso, est malum ; unde voluntas ejus est mala. Sed si intentio sit consequens, tunc voluntas potuit esse bona; et per intentionem sequentem non depravatur (y) actus ille voluntatis qui praecessit, sed actus voluntatis qui reiteratur. "

Haec ille. Item, in solutione tertii, sic dicit : " Malum contingit ex singulis defectibus, bonum vero ex integra causa. Unde, sive voluntas sit ejus quod est secundum se malum et sub ratione boni, sive sit boni sub ratione mali (a), semper voluntas erit mala. Sed ad hoc quod sit voluntas bona, requiritur quod sit boni et sub ratione boni, id est, quod velit bonum et propter bonum. " - Haec ille. Ex quibus arguitur pro utraque parte conclusionis.

Et quidem, pro prima arguitur sic : Ad rectitudinem et bonitatem volitionis seu voluntatis, requiritur bonitas totius objecti voliti. Sed bonitas finis, vel est totum objectum volitum, vel est pars bonitatis totius objecti voliti; quia omnis actus voluntatis, vel habet solum finem pro objecto, vel id quod est ad finem sub ratione finis. Igitur, etc.

Pro secunda arguitur sic : Illud non sufficit ad bonitatem actus voluntatis, quod potest stare cum actu vitioso. Sed appetitus recti finis est hujusmodi, ut patet de volente furari ut det (6) elemosynam. Igitur. Et in hoc primus articulus terminatur.