ARTICULUS II.

PONUNTUR OBJECTIONES I. Argumenta Durandi.

Quantum ad secundum articulum, ponendae sunt objectiones. Et quidem contra praemissa arguit Durandus (dist. 23, q. 1). Primo sic. Aut tu loqueris absolute de creatura, an possit fieri inpeccabilis per naturam, vel stricte de creatura intellectuali, quae est liberi arbitrii. Si primo modo, certum est quod Deus potest facere, et fecit multas creaturas impeccabiles per naturam, scilicet omnes creaturas irrationales : quia liberum arbitrium est quo peccatur et recte vivitur, sicut nunc loquimur de peccato; sed creaturae irrationales carent libero arbitrio; ergo peccare non possunt, sicut nec recte vivere rectitudine meriti. Si secundo modo, sic esset videndum per quid competit creaturae posse peccare. Et utrum illud insit necessario omni creaturae, vel utrum oppositum possit ei inesse I. - QUAESTIO I. per naturam. Primum autem istorum dicit se alibi declarasse, et ostendisse quod impossibile est peccatum esse in voluntate, nisi praecedente aliquo defectu in ratione, sive ille defectus sit error, vel nescientia, vel inconsideratio. Ac per hoc patet quod, si potest communicari creatura;, quod ex suis essentialibus semper actu et sine errore consideret omnes circumstantias ex quibus aliquid potest judicari eligibile vel fugibile, vel etiam si hoc actu consideret quandocumque occurrit aliquid eligendum vel fugiendum, quod talis creatura esset inpeccabilis per naturam ; si vero non, non (a). Dicendum ergo quod eligibilia et circumstantiae eligibilium, aut deducuntur ex principiis legis naturae, aut deducuntur ex principiis et dictamine legis supernaturalis, puta fidei vel disciplinae. Si primo modo, sic dicendum est quod Deus potuit facere et forte fecit creaturam impeccabilem per naturam. Quod sic probatur. Quia majoris ambitus sunt ea quae deducuntur ex primis principiis speculabilibus, quam ea quae deducuntur ex principiis practicis; quia plura sunt cognoscibilia a creatura quam agibilia per illam. Sed Deus potest facere et forte fecit creaturam quae actu cognoscit omnia speculabilia naturalia et omnes habitudines eorum naturales, vel saltem, dum cognoscit actu aliquod ens naturale, videt in eo omnes habitudines et circumstantias. Hoc enim ponitur de angelis, qui non per discursum, sed intuitive vident in natura rei quaecumque ei attribuuntur naturaliter vel ab ea removentur. Ergo similiter potest communicari alicui creaturae, vel jam communicatum est quod actu et sine errore consideret omnia agibilia ab ipsa, vel saltem dum occurrit aliquid eligendum, in actu et sine defectu videret omnes circumstantias, secundum quas illud est eligibile vel non eligibile; quo inexsistente, peccare non potest. Secundo sic. Sicut est gradus in corporalibus, ita et in spiritualibus. Sed est aliquod corpus, quod ex gradu suae naturae habet non solum quod sit perfectum in se, sed etiam in operatione actuali quoad omnia alia quae sunt vel esse possunt, sic quod statim, dum essent, actioni ipsius subjicerentur, ut patet de sole, vel saltem de corpore coelesti. Ergo similiter in creaturis spiritualibus est dare aliquam, quae non solum est perfecta in se, sed in propria operatione respectu omnium aliorum quae sunt vel esse possunt, sic quod statim ut essent, actioni illius subjicerentur. Operatio autem substantiae spiritualis est intelligere. Igitur, etc. His autem stantibus, non potest peccare. Igitur possibile est dare creaturam quae per naturam sit inpeccabilis quoad legem naturalem. II. Argumenta aliorum.

Ad idem arguitur ab aliis (apud Durandum, ibidem). Primo sic. Illud quod non arguit infinitam perfectionem, est communicabile creaturae. Sed esse impeccabile per naturam, non arguit infinitam perfectionem. Igitur. Major nota est. Sed minor probatur per argumentum factum in principio quaestionis. Secundo sic. Lumen gloriae non excedit in infinitum lumen naturale, cum utrumque sit finitum et creatum. Poterit ergo creari angelus, cujus lumen naturale aequabitur in essentia et virtute lumini gloriae alterius; et sic ex naturalibus videbit Deum per essentiam, sicut nunc vident beati per gloriam : et eodem modo erit impeccabilis. Tertio. Sicut se habet visus corporalis ad omnia visibilia, sic se habet intellectus ad omnia intelligibilia. Sed Deus posset facere visum corporalem tantae efficaciae, quod videret omnia visibilia absque exteriori lumine superaddito. Ergo similiter posset facere intellectum tantae efficaciae, quod videret vel intelligeret omne intelligibile absque lumine gloriae superaddito; et sic idem quod prius. III. Argumentum Aureoli.

Aureolus (dist. 23) arguit contra quoddam tactum in tertia probatione, scilicet quod ideo nulla voluntas creata sit impeccabilis, quia est ex nihilo. Contra hoc arguit : quia, secundum te, creatura ex gratia potest esse impeccabilis; et tamen etiam (a) gratia est de nihilo. IV. Aliud argumentum.

Item potest argui. Quia Deus posset creare unam intelligentiam, quae esset essentialiter visio Dei et dilectio et fruitio sine aliquo accidente sibi superaddito. Sed talis intelligentia esset naturaliter impeccabilis. Igitur, etc. Major patet.

Tum quia non implicat contradictionem.

Tum quia philosophi posuerunt quod quaelibet intelligentia est visio vel cognitio suimet; ergo possibile est intelligentiam esse cognitionem alterius a se; nec apparet quare non ita respectu objecti quod est Deus quam alterius.

Tum quia hoc tenent multi, sicut Adam, i. Sentent. Minor probatur : quia implicat aliquem esse beatum et peccare; vel clare videre Deum et peccare. Et in hoc secundus articulus terminatur.