ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod mors et alii defectus corporales et spirituales uno modo sunt paenae et eftectus peccati, et alio modo sunt naturales homini. Hanc conclusionem, quoad primam sui partem, ponit sanctus Thomas, 1" 2 , q. 85, art. 5, ubi sic : " Aliquid est causa alterius dupliciter : uno quidem modo, per se; alio modo, per accidens. Per se quidem est causa alterius, quod secundum virtutem suae naturae vel formae producit effectum, unde sequitur quod effectus sit per se intentus a causa. Unde, cum mors et hujusmodi defectus sint praeter intentionem peccantis, manifestum est quod peccatum non est per se causa istorum defectuum. Per accidens autem aliquid est causa, si sit removens prohibens, sicut dicitur in 8. Physicorum (t. c. 32) quod divellens columnam, per accidens diruit lapidem suprapositum columnae. Et hoc modo peccatum primi hominis est causa mortis et omnium hujusmodi defectuum in natura humana, inquantum per peccatum primi parentis sublata est originalis justitia : per quam non solum inferiores vires animae continebantur sub ratione absque omni deordinatione, sed etiam corpus erat subjectum animae absque omni defectu; et ideo , subtracta hac originali justitia per peccatum primi parentis, sicut vulnerata est natura humana, quantum ad animam, per deordinationem potentiarum, ita etiam est corruptibilis effecta per deordinationem ipsius corporis. Subtractio autem originalis justitia: habet rationem paenae, sicut et subtractio gratiae. Unde et mors et omnes corporales defectus consequentes, sunt quaedam poenae originalis peccati; et quamvis hujusmodi defectus non sint intenti a peccante, sunt tamen ordinati secundum justitiam Dei punientis. "

Haec ille.

Confirmatur per illud Apostoli, iconia?;. 5 (v. 12) : Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum mors.

Exquibus potest colligi talis ratio : Quidquid removet prohibens aliquem effectum positivum aut privativum, potest dici causa illius effectus, saltem per accidens. Sed primum peccatum Adae removit justitiam originalem prohibentem omnes defectus consequentes naturam humanam tam ex parte animae quam ex parte corporis. Igitur fuit causa omnium talium defectuum. Item: Quidquid consequitur aliquam poenam, habet rationem pcenae. Sed omnes isti defectus consequuntur primam poenam originalis peccati, scilicet subtractionem originalis justitias. Igitur, etc. Secundam vero partem conclusionis ponit, eadem quaestione, art. 6, ubi sic : " De unaquaque re corruptibili possumus loqui dupliciter : uno modo, secundum naturam universalem; alio modo, secundum naturam particularem. Natura quidem particularis est propria virtus activa et conservativa uniuscujusque rei. Et secundum hanc omnis corruptio et defectus est contra naturam, ut dicitur, 2. de Coelo (t. c. 37); quia hujusmodi (a) virtus intendit esse et conservationem ejus cujus est. Natura vero universalis est virtus activa in aliquo universali principio natura, puta in aliquo coelestium corporum vel alicujus superioris substantiae, secundum quod etiam Deus a quibusdam dicitur natura naturans : quae quidem virtus intendit bonum et conservationem universi; ad quod exigitur alternatio generationis et corruptionis in rebus. Et secundum hoc corruptiones et defectus rerum sunt naturales : non quidem secundum inclinationem forma?, quae est principium essendi et perfectionis; sed secundum inclinationem materiae, quae proportionabiliter attribuitur tali formae secundum distributionem universalis agentis. Et quamvis omnis forma intendat perpetuum esse inquantum potest, nulla tamen forma rei corruptibilis potest assequi perpetuitatem sui; praeter animam rationalem : eo quod ipsa non est subjecta omnino materiae corruptibili sicut aliae formae; quinimmo habet propriam operationem imniaterialem : unde ex parte suae formae naturalior est bomini incorruptio quam aliis rebus corruptibilibus;sed quia et ipsa habet(6) materiam ex contrariis compositam, ex inclinatione materiae sequitur corruptibilitas in toto. Et secundum hoc, homo est naturaliter corruptibilis secundum naturam materiae sibi relictae, sed non secundum natulam formio. "

Haec ille. Similiter totam hanc conclusionem ponit, 2 2 , q. 164, art. 1, ubi sic : " Si aliquis propter culpam suam privetur aliquo beneficio sibi dato, carentia illius beneficii est paena culpae illius. Primo autem homini in sua prima institutione hoc collatum fuit divinitus, ut quamdiu mens ejus subjecta esset Deo, inferiores vires animae, subjicerentur menti, et corpus subjiceretur animae. Sed quia mens hominis per peccatum a divina subjectione recessit, consecutum est ut nec inferiores vires totaliter rationi subjicerentur, unde tanta est rebellio carnalis appetitus ad rationem; nec etiam corpus totaliter subjiceretur animae, unde consequitur mors, et alii corporales defectus : vita enim et incolumitas corporis consistit in hoc quod subjiciatur animae, sicut perfectibile suae perfectioni; unde per oppositum mors (a) et aegritudo et quilibet corporalis defectus pertinet ad defectum subjectionis corporis ad animam. Unde patet quod, sicut rebellio carnalis appetitus ad spiritum est poena peccati primorum parentum, ita etiam et mors et omnes corporales defectus. "

Haec ille; ubi ponit primani partem conclusionis.

Secundam ponit ibidem, in solutione primi, dicens : " Naturale dicitur, quod ex principiis naturae causatur. Naturae autem sunt per se principia, materia et forma. Forma autem bominis est anima rationalis, quae de se est immortalis; et ideo mors non est naturalis homini ex parte suae formae. Materia autem hominis est corpus tale, quod est ex contrariis compositum : ad quod sequitur ex necessitate corruptibilitas; et quantum ad hoc mors est homini naturalis. Haec tamen conditio in materia humani corporis, est consequens ex necessitate materiae : quia oportebat corpus humanum esse organum tactus, et per consequens medium inter tangibilia; et hoc non poterat esse nisi esset compositum ex contrariis, ut patet per Philosophum, 2. de Anima (t. c. 113 et seq.). Non est autem conditio, secundum quam materia adaptetur formae; quia, si esset possibile, cum forma sit incorruptibilis, potius oporteret materiam esse incorruptibilem. Sicut quod serra sit ferrea, competit formae et actioni ipsius, ut per duritiam sit apta ad secandum; sed quod sit potens rubiginem contrahere, consequitur ex necessitate talis materiae, et non secundum electionem agentis : nam, si artifex posset, faceret serram ex ferro quod non posset rubiginem contrahere. Deus autem qui est conditor bominis, omnipotens est; unde ademit suo beneficio ab homine primitus instituto necessitatem moriendi ex tali materia consequentem : quod tamen (6) beneficium subtractum est per peccatum primorum parentum. Et sic mors est naturalis propter conditionem materiae, et est poenalis propter amissionem divini beneficii praeservantis a morte. "

Haec ille. Similem conclusionem ponit, 1.Senlent., dist. 30, q. 1, art. 1, ubi, in fine, concludit sic : a Isti defectus possunt ad naturam humanam dupliciter comparari : vel scilicet ad eam secundum quod in principiis suis naturalibus consideratur tantummodo; et sic proculdubio non sunt poena ejus, sed naturales defectus, sicut esse ex nihilo vel indigere conservatione est quidem defectus naturalis omnem creaturam consequens, et nulli est poena : vel ad eam prout instituta est; et sic proculdubio poena sunt sibi, quia etiam ex privatione ejus quod gratis - QUAESTIO I. alicui conceditur, postquam concessum est, aliquis dicitur puniri. " - Haec ille.

Ex quibus potest formari talis ratio pro secunda parte conclusionis. Illud est naturale alicui in se considerato, quod ex principiis naturae suae non impeditis causatur. Sed mors et hujusmodi defectus nati sunt causari ex principiis humanae naturae non impeditis. Igitur. Secunda conclusio est liaec: Quod aliqui defectus in nos per originem venientes, habent rationem culpae. Hanc ponit sanctus Thomas, 2. Sentent., dist. 30, ait. 2, primae quaestionis, ubi sic dicit : " Circa hanc materiam duplex error tangitur in littera. Unus est eorum qui simpliciter peccatum originale negaverunt, sicut error Juliani et Pelagii; et hic error veritati fidei non consonat, quia sacramentorum necessitatem et redemptionis tollit, quae (a) contra servitutem peccati in qua nascimur ordinata sunt. Alius est error eorum qui peccatum originale nomine tenus concedentes, secundum rem negabant, dicentes in puero nato nullam culpam esse, sed solum obligationem ad poenam. Et hoc manifeste divinae juslitiae repugnat, ut scilicet aliquis obligetur ad posnam, qui culpam non habet, cum poena juste nonnisi culpae debeatur. Et ideo, his evitatis, simpliciter (6) concedendum est etiam culpam per originem trahi ex vitiatis parentibus in pueris natis. Quod qualiter sit, investigandum est. Sciendum est igiturquod haec tria: defectus, malum, et culpa, ex superadditione se habent. Defectus enim simpliciter negationem boni importat; sed malum nomen privationis est. Unde carentia alicujus, etsi non sit natum haberi, defectus dici potest; sed malum non potest dici, nisi sit defectus ejus boni quod natum est haberi: unde carentia vitae in lapide potest dici defectus, sed non malum ; hominis vero mors est defectus et malum. Culpa autem super hoc addit rationem voluntarii. Ex hoc enim aliquis culpatur, quod deficit in eo quod per suam voluntatem habere poluit. Unde oportet quod secundum hoc aliquid rationem culpae habeat, secundum quod ratio voluntarii in ipso reperitur. Sicut autem quoddam bonum est quod respicit naturam, et quoddam quod respicit personam; ita etiam est quaedam culpa naturae, et quaedam culpa personae. Unde ad culpam persona? requiritur voluntas personae, sicut patet in culpa actuali, quae peractum personae committitur; ad culpam vero naturae non requiritur nisi voluntas in illa natura. Sic ergo dicendum quod defectus illius originalis justitiae quae homini in sua creatione collata est, ex voluntate hominis accidit. Et sicut illud donum naturae fuit, et fuisset in totam (6) simpliciter.

similiter Pr. naturam propagatum, homine injustitia persistente; ita etiam et privatio illius boni in totam naturam perducitur, quasi privatio vel vitium naturo? : ad idem enim genus privatio et habitus referuntur; et in quolibet homine rationem culpae h-bet ex hoc quod per voluntatem principii naturae, id est, primi hominis, inductus est talis defectus. "

Haec ille.

Ex quo potest formari (alis ratio. Omnis defectus voluntarius perfectionis debitae haberi ab aliquo, habet rationem culpae. Sed aliquis defectus in nobis per originem veniens, est hujusmodi, puta defectus originalis justitiae. Igitur, etc. Item, 1" 2 , q. 81, art. 1, sic dicit : i Secundum fidem catholicam tenendum est quod primum peccatum primi hominis originaliter transeat in posteros, propterquod etiam pueri mox nati deferuntur ad baptismum tanquam ab aliqua infectione culpae abluendi. Contrarium autem est haeresis Pelagianae, ut patet per Augustinum in pluribus libris suis. Ad investigandum autem qualiter peccatum primi parentis originaliter possit transire in posteros, diversi diversis viis processerunt. Quidam enim, considerantes quod subjectum peccati est anima rationalis, posuerunt quod cum semine anima rationalis traducatur, ut sic ex infecta anima, animae infectas derivari videantur. Alii vero, hoc repudiantes tanquam erroneum, conati sunt ostendere quomodo culpa aniniae parentis traducitur in prolem, etiamsi anima non traducatur, per hoc quod corporis defectus traducuntur in prolem : sicut si leprosus generat leprosum, et podagricus podagricum, propter aliquam corruptionem seminis, licet illa corruptio non dicatur lepra vel podagra. Cum autem corpus sit proportionatum animae, et animae defectus redundet in corpus, et econtra, simili modo dicunt quod culpa vel defectus animae per traductionem seminis derivatur in prolem (a), quamvis semen actualiter non sit subjectum culpae. Sed omnes hujusmodi viae sunt insufficientes; quia, dato quod aliqui corporales defectus transeant in prolem per originem, et etiam aliqui defectus animae ex consequenti propter corporis indispositionem, sicut interdum ex fatuis fatui generantur, tamen hoc ipsum quod est ex origine aliquem defectum habere, videtur excludere rationem culpae, de cujus ratione est quod sit voluntaria. Unde etiam posito quod anima rationalis traduceretur, ex hoc ipso quod infectio anima? prolis non esset in ejus voluntate, amitteret rationem culpae obligantis ad poenam; quia, ut dicit Philosophus, 3. Ethicorum (cap. 5), nullus improperabit (6) exeo nato, sed 7itagis miserebitur. Et ideo alia via procedendum est. Dicendum ergo est quod omnes homines qui nascuntur ex Adam, possunt ut unus homo considerari, inquantum conveniunt in natura quam a primo parente accipiunt, secundum quod, in civilibus, omnes qui sunt unius communitatis reputantur quasi unum corpus, et lota communitas quasi unus homo; Porphyrius etiam dicit (Praedicab., cap. de Specie), quod participatione speciei plures homines sunt unus homo. Sic igitur multi homines ex Adam derivati, sunt tanquam multa membra unius corporis. Actus autem unius membri corporalis, puta manus, non est voluntarius voluntate manus ipsius, sed voluntate animae quae primo movet membra. Unde homicidium quod manus committit, non imputatur manui ad peccatum , si consideretur secundum se ut divisa a corpore; sed imputatur ei, ut est aliquid hominis quod movetura primo principio motivo hominis. Sic igitur inordinatio quae est in isto homine ex Adam generato, non est voluntaria voluntate ipsius, sed voluntate primi parentis, qui movet, motione generationis, omnes qui ex ejus origine derivantur, sicut voluntas animae movet omnia membra ad actum. Unde peccatum quod sic a primo parente in posteros derivatur, dicitur originale, sicut peccatum quod ab anima derivatur ad membra corporis dicitur actuale; et sicut peccatum (a) actuale, quod per membrum aliquod committitur, non est peccatum illius membri nisr inquantum illud membrum est aliquid illius hominis, propter quod vocatur peccatum humanum, ita peccatum originale (6) non est peccatum hujus personae, nisi inquantum haec persona recipit naturam a primo parente; unde et vocatur peccatum naturae, secundum illud Ephes. 2 (v. 3) : Eramus natura filii irae. "

Haec ille. Ex quibus potest sic argui. Sicut se habent membra corporis unius personae ad animam quoad motum localem, sic se habent omnes homines ab Adam descendentes, quoad motionem generationis. Sed sic se habent membra unius personae ad animam vel voluntatem illius personae, quod inordinatio voluntarie procedens ab anima vel voluntate in motibus et actibus membrorum, culpa est et peccatum. Igitur sic se habebunt singuli homines ad Adam, quod omnis inordinatio procedens a voluntate Adae in origine hominum et transfusione naturae humanae in eos, culpabilis erit. Tunc ultra : defectus originalis justitiae, immo contrarium originalis justitia; est talis inordinatio procedens ab Adam in caeteros; igitur, etc. Eamdem rationem ponit in de Malo, q. 4, art. 1. Tertia conclusio est quod peccatum originale non potest dici proprie habitus positivus per modum qualitatis aut alicujus lormae absolutae, lncUnativus ad malos et vitiosos actus. De hoc beatus Thomas, 1" 2 , q. 82, art. 1, sic dicit : " Duplex est habitus. Unus quidem, quo inclinatur potentia ad agendum : sicut scientias et virtutes habitus dicuntur; et hoc modo peccatum originale (a) non est habitus. Alio modo dicitur habitus, dispositio alicujus naturae ex multis compositae, secundum quam bene se habet vel male ad aliquid; et praecipue (6) cum talis dispositio versa fuerit quasi in naturam (y), ut patet de aegritudine et sanitate. Et hoc modo peccatum originale (3) est habitus. Est enim quaedam inordinata dispositio proveniens ex dissolutione illius harmoniae in qua consistebat ratio originalis justitiae; sicut etiam aegritudo corporalis est quaedam inordinata dispositio corporis secundum quam solvitur aequalitas in qua consistit ratio sanitatis. Unde peccatum originale (e) languor naturae dicitur. "

Haec ille.

Item, ibidem, tertio loco, arguit sic : " In malis actus semper praecedit habitum; nullus enim habitus malus est infusus, sed acquisitus. Sed originale (Q peccatum non praecedit aliquis actus. Ergo originale peccatum non est habitus. " Ecce argumentum. Et sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod obje-etio illa procedit de habitu quo potentia inclinatur in actum. Talis autem habitus non est peccatum originale (ti), quamvis etiam ex peccato originali sequatur aliqua inclinatio in actum inordinatum, non directe, sed per remotionem prohibentis, id est, originalis justitiae quae prohibebat inordinatos motus; sicut etiam ex aegritudine corporali indirecte sequitur inclinatio ad motus corporales inordinatos. Nec debet dici quod peccatum originale (6) sit habitus infusus, aut acquisitus per actum nisi (i) primi parentis, non autem hujus personae, sed per vitiatam originem innatus. "

Haec ille.

Item, in solutione primi, sic dicit : " Sicut aegritudo corporalis habet aliquid de privatione, inquantum tollitur aequalitas sanitatis, et aliquid habet positive, scilicet ipsos humores inordinate dispositos; ita etiam peccatum originale (x) habet privationem originalis justitiae, et cum hoc (A) inordinatam dispositionem partium animae. Unde non est pura privatio, sed quidam habitus corruptus. "

Haec ille.

Ex quibus potest sic argui. Illud quod non est de genere qualitatis, sed est quaedam relatio vel habitudo aut ordo, cum quadam negatione habitus positivi, non potest dici habitus positivus, inclinativus potentiali originale. - instans Pr. (6) praecipue. - praecise Pr. (y) naturam. - habitum Pr. (5) originale. - instans Pr. (e) originale. - instans Pr. (Q originale. - instans Pr. (r)) originale. - instans Pr. (0) originale. - instans Pr. (i) nisi. - Om. Pr. (x) originale. - instantionale Pr. (X) cum hoc. - tamen Pr. . - QUAESTIO I. rura ad actum. Sed peccatum originale (a) est hujusmodi. Igitur, etc. Quarta conclusio est quod in peccato originali (6) est aliquid quasi materiale, scilicet concupiscentia habitualis : et aliquid quasi formale, scilicet privatio Justitiae originalis. De hoc sanctus Thomas, l 2 , q. 82, art. 3, sic dicit : " Unumquodque habet speciem a sua forma. Dictum est autem supra (ibid., art. 2), quod species peccati originalis (y) sumitur a sua causa. Unde oportet quod id quod est formale in peccato originali (5), accipiatur ex parte causae peccati originalis (e). Oppositorum autem oppositae sunt causae. Est igitur attendenda causa peccati originalis (?) ex causa originalis justitiae, quae ei opponitur. Tota autem ordinatio originalis justitiae ex hoc est, quod voluntas hominis erat subjecta Deo. Quae quidem subjectio primo et principaliter erat per voluntatem, cujus est movere omnes alias partes in finem. Unde ex aversione voluntatis a Deo, consecuta est inordinatio in omnibus aliis viribus animae. Sic igitur privatio originalis justitiae, per quam voluntas subdebatur Deo, est formale in peccato originali. Omnis autem alia inordinatio virium animae se habet in peccato originali sicut quoddam materiale. Inordinatio autem aliarum virium animae praecipue in hoc attenditur, quod inordinate convertuntur ad bonum commutabile. Quae quidem inordinatio communi nomine potest dici concupiscentia. Et ita peccatum originale materialiter quidem est concupiscentia, formaliter autem est defectus originalis justitiae. "

Haec ille. Item, 2. Sentent., ubi supra (dist. 30, q. 1), art. 3, sic dicit : " In quolibet peccato est invenire aliquid quasi formale, et aliquid materiale. Si enim consideremus peccatum actuale, ipsa substantia actus deordinati materialiter se habet in peccato; sed deordinatio a fine formale in peccato est, quia ex hoc rationem mali habet praecipue. Unde dicitur quod conversio ad bonum commutabile est materiale in peccato, et aversio a bono incommutabili est ibi sicut formale. Et hoc contingit ex hoc quod etiam in actu virtutis perfectio actus est ex ordinatione ad finem, substantia autem actus est sicut materiale. Sicut autem actuale peccatum consistit in deordinatione actus, ita peccatum originale consistit in deordinatione naturae. Unde oportet quod ipsae vires deordinatae, vel deordinatio virium sint sicut materiale in peccato originali (t,), et ipsa deordinatio a fine sit ibi sicut formale. Illa autem pars quae per se nata est conjungi fini, est ipsa voluntas, quae habet ordinem finis omnibus aliis partibus imponere. Et tunc destitutio ipsius voluntatis ab illa rectitudine ad finem, quam (a) habuit in institutione naturae, est formale in peccato originali (6); et hoc est privatio originalis justitiae. Vires autem appetitus sensibilis sunt natae recipere ordinem ad finem ab ipsa voluntate secundum quod sibi subjecte sunt. Et ideo subtractio illius vinculi, quo quodammodo sub (7) potestate voluntatis rectae detinebantur, est in peccato originali (3) materiale. Ex hac autem subtractione sequitur quod unaquaeque vis in suum objectum inordinate tendat, concupiscendo illud. Et ideo concupiscentia, qua habiles sumus ad male concupiscendum, peccatum originale (s) dicitur, quasi materiale in peccato originali (J) exsistens. Est enim considerare materiale et formale in actibus moralibus, sicut in rebus artificialibus in quibus materia praedicatur de toto, ut possit dici, cultellus est ferrum. Et similiter de peccato potest praedicari illud quod est materiale in ipso. Et per hunc modum peccatum originale concupiscentia dicitur. "

Haec ille. Sciendum autem est quod illa concupiscentia, quam dicimus esse quasi materiale in peccato originali, non sumitur hic prout dicit actum concupiscendi, qui est passio, nec prout dicit naturalem potentiam, quae est principium illius actus vel passionis, nec prout importat qualitatem habitualem inclinantem ad passionem ; sed prout dicit quamdam habilitatem ad inordinatos actus vel passiones virium inferiorum, sive sint appetitivae, cujusmodi sunt vis irascibilis et concupiscibilis, sive sint apprehensivae, cujusmodi est ipse intellectus, et similiter vis cogitativa, vel ratio particularis, ita quod talis habilitas communi nomine dicitur concupiscentia. Potest etiam concupiscentia generaliter importare rebellionem virium inferiorum praedictarum ad rationem et voluntatem. Et quomodocumque sumatur, non dicit nisi quemdam respectum, vel habitudinem, vel forte negationem , aut privationem, et non aliquod positivum absolutum. Et quod ita sentiat sanctus Thomas apparet. Nam, 2. Sentent., ubi supra (dist. 30, q. 1, art. 3), in solutione primi, sic (t,) dicit : a Concupiscentia dicitur dupliciter, scilicet ipse actus concupiscendi, et ipsa habilitas ad concupiscendum. Actus autem ex habilitate causatur. Unde non est inconveniens si peccatum originale (8), quod concupiscentiam actualem causat, (y) sub. - Om. Pr. habitualis concupiscentia esse dicatur. " Item, in solutione secundi, sic dicit : " Differt dicere potentem et habilem. Quod enim aliquis sit (a) potens concupiscere, est ex potentia concupiscibili ; sed quod sit habilis ad concupiscendum, est ex aliquo habitu, vel ex eo quod per modum habitus se habet. Contingit enim ut etiam privatio aliqua habilitatem quamdam relinquat, inquantum privatur aliquid quod impedimentum proestare posset. Et ita dicitur concupiscentia habitualis esse peccatum originale (S): non quidem vis concupiscibilis, neque iterum aliquis habitus, qui aliquid positive dicat; sed ipsa habilitas qiue relinquitur in viribus inferioribus ad inordinate concupiscendum, ex hoc quod ab appetitu subtrahitur retinaculum rationis, quo detinebantur ne effrenate possent in sua objecta tendere. "

Haec ille.

Quod autem non solum inordinatio appetitus sensitivi pertineat materialiter ad peccatum originale, verum etiam inordinatio virtutis cogitativa;, aut etiam intellectus, patet per illud quod dicit, l 2 , q. 82, art. 3, in solutione tertii : a Sicut in bonis intellectus et ratio principalitatem habent; ita e converso in malis inferior pars animae principalior invenitur, quae obnubilat et trahit rationem. Et propter hoc peccatum originale (y) magis dicitur esse concupiscentia quam ignorantia, licet etiam ignorantia inter defectus materiales peccati originalis contineatur. "

Haec ille.

Simile dicit, de Malo, q. 4, art. 2 (post responsionem ad 12 ) : " Inter alias vires, inquit, etiam intellectus a voluntate movetur; et sic defectus intellectus etiam continetur materialiter sub peccato originali. Qui quidem defectus est carentia illius scientiae naturalis quam homo in primo statu habuisset. Et per hunc modum ignorantia materialiter continetur sub peccato originali, j

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio. Peccatum originale (a) proportionatur peccato actuali quoad hoc quod, sicut peccatum actuale consistit in deordinatione actus, ita peccatum originale (t) consistit in deordinatione naturae humanae. Sed in peccato actuali est aliquid quasi materiale, scilicet inordinata conversio ad bonum commutabile, et aliquid quasi formale, scilicet inordinata aversio a bono incommutabili. Igitur suo modo in peccalo originali (Q est aliquid quasi formale, scilicet inordinatio voluntatis, cujus est tendere in ultimum finem ; et inordinatio aliarum virium quarum est tendere in ea quae sunt ad finem, est (ti) quasi materiale. Et in hoc primus articulus terminatur. (a) sit. - est Pr. (S) originale. - instam Pr. (y) originale. - instans Pr. (j) originale. - instans Pr. (t) originale. - actuale Pr. (0 originali. - instanti Pr. (ii) est. - Om. Pr.