ARTICULUS II.

ADDUCUNTUR OBJECTIONES 5j I. - Contra primam conclusionem I. Argumenta Occam.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra praemissa. Et qui-

divisio Pr.

divisio Pr. (a) dimensio. (5) dimensio.

II. - QUAESTIO I. dem, contra primam conclusionem, arguit Occam, in sua Logica, multis modis. Primo sic. Nullum accidens distinctum realiter a substantia, est susceptivum contrariorum, per sui mutationem. Si autem quantitas esset accidens et subjectum qualitatum, manifestum est quod mutaretur in recipiendo qualitatem, et ita, per mutationem sui, reciperet contraria; quod est contra mentem Aristotelis. Secundo arguit sic. De mente Aristotelis est, 4. Physicorum (t. c. 84), quod aer potest condensari sine mutatione omnium qualitatum, vel aliquarum ; unde quando aer condensatur, non oportet quod perdat aliquam qualitatem, vel saltem non oportet quod perdat omnem qualitatem quam habuit prius. Ex quo arguo sic. Quando aer condensatur : aut manet tota quantitas praecedens, et praecise illa quae prius; aut non. Si sic, igitur eadem quantitas est nunc minor quam prius, per hoc solum quod partes quantitatis propinquius jacent nunc quam prius; igitur, cum partes substantiae sint in eodem modo propinquius jacentes nunc quam prius, et propter aliud non ponatur quantitas, videtur quantitas esse superflua. Si autem non manet tota quantitas quae prius, igitur aliqua pare deperditur; et cum ad corruptionem subjecti immediati corrumpatur accidens ejus, sequitur quod non omnis qualitas manet; quod est contra Aristolelem. Terlio sic. De mente Aristotelis est, quod omne accidens est in aliquo subjecto primo : ita quod, si sit accidens partibile, una pars illius accidentis est in una parte subjecti, et alia pars accidentis in alia parte subjecti, sicut tota albedo est in toto corpore, et pars albedinis est in parte corporis; et, si sit accidens indivisibile, est in aliquo subjecto indivisibili primo. Ex quo arguitur quod punctus non sit alia res a linea; nec per consequens, linea est alia res a superficie; nec superficies alia res a corpore; et, eadem ratione, corpus non est alia res a substantia et qualitate, secundum Aristolelem. Quod autem, praedicto modo, ex praedicto principio sequatur quod punctus non sit alia res a linea, probo sic. Quia, si punctus est accidens absolutum, distinctum a substantia, igitur in aliquo subjecto primo erit. Aut igitur in substantia; aut in linea. Non in substantia. Quia : aut in substantia divisibili; aut in substantia indivisibili. Non primum : quia tunc pars puncti esset in parte, et ita punctus esset accidens divisibile; quod tu negas. Nec contingit dare secundum : quia, secundum Aristotelem, in genere substantia; non est nisi materia et forma et compositum, quorum quodlibet, secundum eum, est indivisibile. Sic igitur punctus non est accidens indivisibile, exsistens subjective in aliqua substantia immediate, tanquam in subjecto primo. Nec est primo in linea, vel in parte lineae, tanquam in subjecto primo : quia linea, et quaelibet pars lineae, est divisibilis ; et per consequens, non est primum subjectum accidentis indivisibilis. Sic igitur patet quod de mente Aristotelis est, quod punctus non est accidens indivisibile. Et eadem ratione, linea non est accidens indivisibile secundum latum vel latitudinem, distinctum realiter a superficie. Et, eadem ratione, nec superficies est accidens indivisibile secundum profundum, distinctum realiter et totaliter a corpore; quia Aristoteles non plus ponit corpus, quod est quantitas, esse distinctum a substantia realiter, quam ponat lineam vel superficiem distingui a corpore. Quarto arguit sic. Omnem rem absolutam priorem alia, potest Deus conservare sine mutatione locali ejusdem, et rem posteriorem destruere. Cum igitur, secundum opinionem tuam, hoc lignum sit quaedam substantia habens partes, quarum una est sub parte quantitatis inhaerentis toti, et alia pars ligni est sub alia parte quantitatis, et ista res substantialis est prior natura, illa quantitate inhaerente sibi, poterit Deus sine mutatione locali illius substantiae conservare eam, et destruere illam quantitatem. Quod si sit possibile, ponatur in esse. Quo facto, quaero : aut illa substantia habet partem distantem a parte; aut non. Si sic, igitur est quanta sine quantitate addita ; igitur alia superfluit. Si non habet partem distantem a parte, et prius distabant illae partes, ergo sunt mutatae localiter; quod est contra hypothesim. Quinto sic. Omne quod per seipsum et per partes suas intrinsecas est praesens alicui quanto, ita quod totum est praesens toti, et partes partibus, per seipsum et per partes suas intrinsecas habet partem distantem a parte; omne autem tale, per se et per partes suas est quantum. Sed substantia materialis, per seipsam et partes suas est praesens alicui quanto, puta saltem illi quantitati informanti eam, si sit talis quantitas informans eam. Igitur per seipsam et per partes suas habet partem situaliter distantem a parte; igitur per seipsam et per partes suas est quanta. Sexto arguit. Quia, si quantitas esset tale accidens, medium inter substantiam et qualitatem et subjectum qualitatum, tunc qualitates remanentes in Sacramento Altaris essent subjective in quantitate. Consequens est falsum, ut videtur multis. Igitur et antecedens. Falsitatem probo consequentis. Quia tunc illae qualitates non essent per se subsistentes; quod est contra Magistrum, 4. Sententiarum, qui (i), ubi loquitur de colore, sapore et hujusmodi qualitatibus, dicit quod talia accidentia sunt ibi subsistentia per se. Similiter: si quantitas esset subjectum qualitatum illarum, illa quantitas vere esset ponderosa, et alba, et sapida; sed consequens est contra Glossam, de Consecratione, dist. 2, super illud capitulum, Si per negligentiam, ubi dicit Glossa, quod ponderositas remanet ibi cum

(a) qui. - Om. Tr. aJ;ie accidentibus, et tamen nihil ponderosum est ibi.

Septimo. Linea non est res distincta a superficie. Igitur nec quantitas longa, lata et profunda, distinguitur a substantia. Antecedens probatur. Primo : Quia, si linea sit alia res a superficie, continuans superficies ad invicem, dividatur aliqua talis superficies. Qua divisa, quaero : aut est aliqua nova linea; aut solum linea prior manet. Si est alia linea nova, erunt infinitae novae; quia, diviso corpore, infinitae superficies erunt habentes infinitas lineas; igitur, divisa superficie, erunt infinita puncta terminantia infinitas lineas. Si autem nulla linea sit nova, igitur solum remanet linea quae praefuit, et non magis cum una parte superficiei quam cum alia; igitur, vel remanebit per se, vel in distinctis locis, cum utraque superficie; quorum quodlibet est absurdum ; igitur et illud ex quo sequitur. Secundo : Quia, si linea sit alia res a superficie, et punctus a linea, poterit Deus conservare lineam, et destruere punctum. Quo facto, quaero : utrum linea sit finita; aut infinita? Non infinita; igitur finita; et tamen sine puncto. Igitur frustra ponitur punctus terminans lineam. Similiter, Deus posset conservare lineam, et destruere omnia puncta; quo facto, adhuc linea esset linea, et per consequens, quantitas; et non quantitas discreta; igitur continua. Igitur vere esset quantitas continua, quamvis non esset alia res a linea, vel a partibus lineae, copulans partes ad invicem. Frustra igitur ponuntur talia puncta distincta a linea. Et, eadem ratione, frustra ponuntur lineae distincta: a superficiebus; et, eadem ratione, superficies distinctae a corporibus, et corpora distincta a substantia. Octavo. Quia non videtur consonum theologia;, dicere quod Deus non posset facere parles substantiae dislare situaliter, nisi rem aliam absolutam conjungat eisdem. Quia, si potest facere, vere illa substantia habebit partem distantem a parte, sine re absoluta addita eis; et per consequens, erit quanta sine re de novo addita. Et illud argumentum potest fieri de qualitate. Et ideo, cum substantia possit esse quanta sine quantitate quae sit alia res, et similiter qualitas quanta sine tali re, videtur quod talis res media inter substantiam et qualitatem sit omnino superflua. Nono. Quia numerus non est aliud a rebus numeratis. Igitur quantitas discreta nihil aliud est quam substantiae, vel accidentia numerata; et per consequens, neque quantitas continua. Antecedens probatur : quia unitas rei non est accidens additum rei quae dicitur una; igitur nec numerus est aliquod accidens additum rebus numeratis. Quod autem unitas non sit accidens additum rei quae est una, potest sic ostendi. Quia, si esset accidens, oportet quod sit accidens absolutum, aut respectivum. Sed non est accidens respectivum ; quia nullum terminum realem habere potest. Unde, ad hoc quod aliquid sit unum, non oporiet quod sit alicujus unum, nec quod sit alicui unum ; et sic de aliis casibus, sub quibus aliquid dicitur ad aliud. Nec est accidens absolutum. Quia tunc : vel esset qualitas, quod apparet evidenter esse falsum ; vel quantitas, et tunc, vel continua, vel discreta, quorum utrumque patet esse falsum. Relinquitur igitur quod unitas non est aliquod accidens distinctum realiter ab illo quod est unum, et additum sibi in re extra. Et, eadem ratione, nec numerus est accidens additum rebus numeratis.

Haec ille. II. Argumenta Ajureoli.

Contra eamdem conclusionem arguit Aureolus (dist. 12, q. 1, art. 5), probando quod quantitas non sit accidens habens alias partes a partibus materiae vel substantiae. Primo. Quia ex hac opinione sequitur quod tot sint extensiones in subjecto, quot sunt ibi realitates extensae. Habet enim quaelibet forma in materia suam extensionem , et materia habet suam, licet (a) non primo, sed secundario, et per quantitatem ; una tamen respectu omnium est quantitas, a qua omnia illa consequuntur suas extensiones. Sed hoc consequens est falsum. Igitur, etc. Falsitas consequentis probatur primo : Quia, secundum hoc, oporiet dicere quod superfluat quantitas. Ex quo enim materia habet propriam partibilitatem, et aliae formae similiter, quaero : utrum illa partibilitas sit in eis causata a quantitate; aut non? Si non, ergo superfluit quantitas. Si dicatur quod sic, quaero de illa causalitate : aut est formalis, sicut albedo est causa albi; aut effectiva. Non potest dici quod sit formalis : quia effectus formalis non est aliud quam forma recepta in subjecto; album enim nihil aliud est quam albedo (6) participata a subjecto; per te autem, partibilitas materiae non est ipsa quantitas, imo quantitas est aliquid aliud habens partes; igitur, etc. Nec potest poni quod ista causalitas sit effectiva, quod tamen videtur ponere opinio, quia scilicet ponit (y) quod quantitas ponit partibilitatem in materia et in aliis formis. Hoc enim est impossibile. Tum quia quantitas non est forma activa, secundum Commentatorem, 4. Physicorum(comm. 84). Tum quia quantitas illam partibilitatem educeret de potentia materiae, vel crearet eam ; et utrumque est impossibile. Tum quia partibilitas alicujus habentis partes non potest causari effective naturaliter. Secundo. Tua positio deficit; quia tunc in eodem subjecto esset multiplex quantitas. Nam partibilitas materiae est aliud a materia, et partibilitas formae est aliud a forma. Quod patet. Quia in rarefactione fit realis transmutatio circa partibilitatem aeris, (6) albedo. - albatio Pr (y) ponit. - Om. IV. II. - QUAESTIO I. nulla facta mutatione in substantia ipsius aeris, nec quoad materiam, nec quoad formam. Si autem partibilitas forma? et materiae essent idem omnino quod materia et forma aeris, non posset aer rarefieri sine substantiali transmutatione; quod dicere, est contra experientiam. Igitur illa partibilitas, quae est aliud a materia et forma realiter, est in praedicamento quantitatis. Tamen est illud quo materia est formaliter partibilis, et similiter forma; et per consequens, est illud quo illa sunt quanta : ita quod impossibile est poni illam realitatem, quin illud cujus est, sit eo ipso habens (ot) partes extensas, et extra invicem; nisi tu poneres omnes illas partes simul in eodem puncto; quod est impossibile omnino.

Tum quia, illa realitate remota, corpus resolveretur in non corpus, et divisibile in non divisibile; quod sequitur ex remotione solius quantitatis.

Tum quia ex illa sola partibilitate convenit rei, in qua est, finitas et infinitas, bicubitum et tricubitum , quae non insunt sine quantitate.

Tum quia non apparet in quo alio praedicamento ponatur partibilitas, nisi ponatur in praedicamento quantitatis. Igitur illa partibilitas, omni alio circumscripto, est vera quantitas; et sufficit ad omnia illa quae quantitas ponit in quanto. Cum igitur partibilitates sint plures, et, per te, in eodem subjecto, erunt et plures quantitates et dimensiones simul; quod est impossibile, absque penetratione, ut patet ex 4. Pliysico-rum (t. c. 8). Tertio. Sequitur ex illa positione, quod quantitas habeat quantitatem. Quia quantitas, per te, non est mera (6) partibilitas, sed est aliquid habens partes. Habens autem partes, resolvitur in duo, scilicet in illud quod est partibile, et in ipsam suam partibilitatem. Sed partibilitas est quantitas. Igitur. Quarto. Quia, secundum istam viam, sequitur quod plures dimensiones erunt simul : nam, secundum te, materia per se, et quaelibet forma per se, tam substantialis quam accidentalis, habet suam partibilitatem et dimensionem; ex quo sequitur quod in quolibet puncto erunt plura puncta, et in quolibet situ indivisibili (y) erunt plures lineae, et plures dimensiones non se penetrantes, contra Philosophum, 4. Physicorum.

Haec ille in forma. III. Alia argumenta Aureoli.

Ulterius arguit (i Sentent., dist. 12, q. 1, art. 1), quod nullum accidens sit aliqua realitas in se terminata. Primo sic. Formalis effectus suae forma? et actus, est materiam formare et actuare. Nunc quaero : utrum illa forma sit ipsamet actuatio et formatio; aut aliquid derelictum a forma in subjecto? Non potest dari secundum. Illud enim derelictum : aut esset aliquid absolutum; aut aliquid respectivum. Si sit aliquid absolutum, sequitur quod aliquid potest esse actuatum sjne actu, et formatum sine forma; quia ex quo est absolutum, poterit Deus separare illud a forma.

Item, tunc forma non est causa formalis, sed efficiens; nam, secundum hoc, forma imprimet effectum suum in materia sicut efficiens.

Si detur quod sit aliquod relativum.

Contra : quia tunc esse formatum, esset esse relatum (2).

Item, quia quaeritur de quo praedicamento sit; nec potest assignari, nisi dicatur quod est de genere actionis, puta quod actuatio passiva est de genere passionis, et actuatio activa est de genere actionis; et tunc sequitur quod actio profluat a forma, et quod forma non actuat nisi agendo; et tunc causalitas formae erit causalitas efficientis. -

Item, aliter probatur quod illa actuatio non sit aliud a forma. Quia, si actus sit aliud ab actuatione, tunc, sicut materia actuatur per actum, ita actuabitur per illam actuationem. Et tunc quaero de actuatione illius actuationis, utrum differat ab eadem; et sic erit processus in infinitum. Si autem sit eadem, pari ratione, forma est eadem cum sua actuatione.

Item, aliter probatur. Nam, secundum argumentationem (6) Philosophi contraLycophrontem, tantum valet dicere, Superiicies est alba, et, Superficies albet; nec est differentia, nisi grammaticalis. Aut igitur albere est idem quod albedo ; et habetur propositum. Aut est respectus albedinis ad subjectum, qui est respectus intrinsecus adveniens, et est inhaerentia albedinis ad subjectum; et tunc albere non esl esse quale; nunquam enim relatio dat denominationem nisi sui generis. Et sequitur quod ista predicatio, Superficies est alba, non est absoluta, sed relativa. Et sequitur quod ista praedicatio, Linea est recta, est magis qualitativa quam ista, Superficies est alba: quia inter lineam et rectitudinem non cadit respectus medius; nec esse rectum, est aliud quam.esse indivisum a linea ; et similiter de raritate et partibus. Si dicatur quod albedo non est aliud quam albere, habeo propositum. Patet igitur quod forma et effectus formalis ejus sunt idem. Tunc formatur sic ratio : Forma et effectus formalis sunt eadem realitas. Sed formalis effectus accidentis non est res divisa a subjecto; sed subjectum et formalis effectus sunt unum, per omnimodam et intimam indivisionem. Ergo forma et suum subjectum non sunt res divisa?; sed sunt unum, per omnimodam indivisionem. Major hujus probata est. Minor probatur. Si enim actuatio sit res divisa ab actuabili, cum actuatio ista actuet actuabile, quaero : quid est illud actuare hujus actuationis? Si dicas quod est idem cum actuatione, habetur propositum; quia, pari ratione,standum erit in primo. Si sitaliud, illud (6) argumentationem. - necessitatem Tr. iterum actuabit actuabile, et queram de actuatione ejus; et, si sit eadem, standum erit in primo; si vero sit aliud, proceditur in infinitum. Unde, sicut si vellem probare quod punctus non est res divisa alinea, quia, si esset divisa a puncto, vel econtra, utrumque esset terminatum sine altero, et punctus non esset terminatio lineae, sed esset imprimens ipsam terminationem; sic in proposito, de acluatione et actuabili. Unde ex dictis posset formari talis ratio. Quando aliqua duo sunt indivisa, quodlibet scilicet eorum a tertio, necessario sunt res indivisas inter se. Sed substantia et accidens sunt indivisa in una tertia re, puta in uno effectu formali, scilicet in una informatione et actuatione. Igitur accidens venit cum substantia, ad constituendum unum, per omnimodam indivisionem. Non dico quod sint una realitas; sed fundant unam rem, per indivisionem, quae indivisio vocatur compositio accidentis cum subjecto. Secundo arguit sic. Quando aliquae res faciunt unum unitate quae est relatio positiva, et non unitate quae est negatio divisionis relativae (a), necesse est quod eorum unitas sit per modum acervi. Probatur: quia haec est via Philosophi, 8. Metaphy-sicae: Sed accidens et subjectum non sunt unum per modum acervi. Ergo unioeorum non est relatio; sed est indivisio relativa, seu negatio divisionis. Major est Philosophi. Et probatur ratione : quia acervus non est aliud nisi unio ex aggregatione divisorum. Si dicas quod accidens et subjectum fundant illam relationem per essentias suas, ideo non sunt unum sicut acervus; - hoc non valet. Ex quo enim relatio ista non est unitas, non habeo unum nisi per aggregationem, non autem unitatem per se : in uno enim per se, non est aliquis respectus medius. Item, sequitur quod album significet respectum subjecti ad albedinem ; et tamen Aristoteles dicit quod album non est in genere, propter duo significare; non dicit propter tria. Item, de essentia albi essent tres realitates triuni praedicamentorum. Et ulterius, unitas qualitatis cum subjecto, non esset unitas reducibilis ad praedicamentum qualitatis, sed relationis. Ergo oportet quod accidens et subjectum sint unum unitate quae est indivisio. Tertio sic. Illud quod non est aliud quam quaedam inhaerentia, non est divisum ab eo cui inhaeret, sed facit cum illo unum per indivisionem. Sed accidens est hujusmodi. Igitur, etc. Major patet; quia impossibile est concipere inhaerentiam sine termino inhaerentiae, quod est ipsum subjectum accidentis. Minor probatur. Quia certum est quod illa inhaerentia non est aliquid absolutum, aliud ab accidente. Si igitur sit aliud, oportet quod sit relatio de genere ad aliquid, aut respectus de genere aliorum sex. Non est relatio : quia tunc accidens inhaerere non esset aliud quam ipsum referri, et subjectum recipere esset referri, et cum accidens inhaerendo det esse tale, omne esse tale esset esse relatum,

Item, secundo, pro eadem minore. Non magis est inhaerentia per essentiam quarta species qualitatis, quam alia accidentia; alias essentialius esset accidens, quam alia accidentia. Sed qualitates de quarta specie qualitatis, sunt ipsamet inhaerentia : verbi gratia, figura non est aliud nisi inhaerentia; non enim est aliud nisi adjacentia partium. Unde, si liceret dicere, accidens magis est adjacentia quam accidens. Unde auctor Sex principiorum, assignans rationem sex praedicamentorum (a), dicit quod talium ratio consistit in adjacentia.

Confirmatur. Quia formale esse accidentis est accidere, sicut albedinis est albere; unde sequitur quod albedo non sit aliud quam albere, nec accidens est aliud nisi pura accidentia. Quarto sic. Si aliquod accidens esset aliqua realitas terminata, hoc maxime esset de quantitate. Sed quantitas non est res divisa, faciens unum indivisum per se, non per aggregationem et respectum (6) medium, sed per indivisionem. Igitur, etc. Major patet. Quia magis videtur separabile a substantia., quam alia accidentia : nam quidam dicunt quantitatem esse substantiam, propter convenientiam ejus ad substantiam; et alii dicunt quod in Eucharistia sola quantitas est a substantia separata. Minor probatur. Capio enim lignum. Verum est dicere quod ipsum est partibile per quantitatem. Aut ergo hoc est quia relinquit aliquem modum in substantia, quae sit ipsa partibilitas; aut quia quantitas est ipsamet partibilitas partium substantiae. Non primo modo : quia tunc possem intelligere substantiam esse partibilem sine quantitate; et posset Deus illam facere sub illo modo derelicto, non faciendo eam sub quantitate. Similiter, tunc causalitas ejus esset causalitas efficientis, et non formae. Oportet ergo dare secundum modum, quod scilicet quantitas sit ipsamet partibilitas partium.

Quod confirmatur. Quia aliter non potest vitari quin plures dimensiones essent simul. Nam cum dimensio (y) immediate consequatur partes, si partes ligni (o) sunt divisae a partibus quantitatis, necessario aliae essent dimensiones ligni, et aliae quantitatis. Si enim illud quod substernitur quantitati, haberet partem et partem correspondentem partibus quantitatis substratam, tunc diversae realitates hoc modo haberent aliam et aliam partibilitatem; quia, multiplicato ellectu formali, multiplicatur formalis, ratio illius effectus, et tunc haberent necessario aliam et aliam dimensionem. Quinto sic. Si accidens sit realitas terminata, II. - QUAESTIO I. distincta a substantia, sequuntur multa inconvenientia.

Primum est, quod in naso simo erunt multae simitates. Patet. Quia, cum simitas sit figura nasi, non est aliud quam indivisio quaedam partium simi. Ergo quot sunt partes in naso, tot erunt simitates; quae quidem non erunt unum, nisi per relationem. Sed, per te, in naso est albedo realitas terminata; similiter, sunt ibi multa accidentia, quae, per te, sunt unum per unionem positivam. Ergo indivisiones partium istorum accidentium, sunt unum per unionem quae est relatio, non per indivi-sionem. Igitur erunt ibi multae simitates, quae erunt unum per aggregationem, non per indivisionem. Ex quo enim quodlibet accidens in naso est res terminata, similiter substantia ipsius nasi. Si partes eorum erunt aliae et aliae, ex consequenti indivisio eorum est alia et alia figura; et sic multae simitates, quia impossibile est modificationem esse unam indivisam, nisi modificabilia sint unum indivisum. Sed, per te, substantia nasi, et quodlibet ejus accidens, est unum indivisum. Igitur, eie.

Secundum inconveniens est, quod omne accidens erit unum corpus per se. Probatur : Quia corpus est illud quod est longum, latum et profundum; igitur diversum longum, latum et profundum, est diversum corpus. Sed, per te, hic sunt distincta longa, lata et profunda, fundata super diversas partes subjecti et aliorum accidentium quae partes sunt divisae, et quodlibet in se terminatum. Nec ista plura veniunt per indivisionem ad unum longum et profundum; sed est unio per relationem tantum.

Tertium inconveniens est, quod multae dimensiones (i) et multa corpora sunt simul. Patet ex eodem medio. Sexto arguit (ibid., art. 2) sic. Nam Commentator, 4. Metaphysicae, comm. 2, dicit, ubi dicit Aristoteles quod entia sunt sicut sana : ;i Praedicamenta attribuuntur substantiae, non quia sit agens aut finis eorum, sed quia constituuntur per ipsam."

Item, 7. Metaphysicae, comm. 4, dicit quod " accidentia constituuntur per substantiam; et ideo substantia ponitur in eorum difflnitione ". Et intelligit Commentator, per constitui terminari.

Item, 12. Metaphysicae, comm. 3, dicit quod " substantia est constans per se ", id est, habet terminos per se constantes; u accidens autem constat cum substantia. " Nec solum loquitur de accidentibus quantum ad eorum exsistentias, immo etiam quantum ad eorum essentias, ut patet intuenti totum ejus processum ibidem.

Item, Aristoteles, 7. Metaphysicae (t. c. 12 et seq.), dans causam quare accidentia non habent diffinitionem quidditativam, dicit quod ideo quia non habent essentiam.

Dicit etiam quod sunt entia secundum quid. Nec solum intelligit quod sunt entia debilia; sed intelligit quod sunt diminuta ab entitate, quia eorum entitas non est nisi (a) dimensiones.

divisiones Vi.

modificatio et adjacentia; sicut figura non est aliud quam figuratio, nec candor quam candidatio.

Haec ille, in forma. Ji 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumentum Aureoli.

Contra secundam conclusionem arguit Aureolus (4. Sentent., dist 12, q. 2), probando quod quantitas non sit subjectum aliorum accidentium, sed potius econtra. Et arguit sic. Quantitas non est aliquid habens partes; sed est partibilitas ipsa formalis, qua habens partes est formaliter partibile. Sed constat quod partibilitas est subjective in eo quod habet partes formaliter, cujus sunt omnes qualitates sensibiles. Igitur quantitas est subjective in aliis accidentibus, et non econtra. Assumptum probatur. Quia res est partibilis per quantitatem. Tunc quaero : aut illa partibilitas est ipsamet quantitas, et sic habetur propositum; aut est aliquid aliud impressum a quantitate, et hoc improbatum est supra. II. Argumenta Scoti.

Ad idem arguit Scotus. Primo. Quia, secundum Philosophum, 4. Metaphysicae (t. c. 14 , accidens non accidit accidenti, nisi quia ambo accidunt eidem subjecto; nihil enim hoc illi magis inest, quam illud huic. Secundo. Quia, sicut substantiae convenit per se esse, ita accidenti convenit inhaerere. Ergo, sicut repugnat substantiae inhaerere, ita accidenti per se esse, vel substare. Terlio. Quia nullum dependens terminat dependentiam ejusdem rationis. Sed omne accidens dependet dependentia ad subjectum. Ergo nullum accidens terminat hujusmodi dependentiam. g 3.

Contra tertiam conclusionem I. Argumenta Gregorii.

Contra tertiam conclusionem potest argui per dicta Gregorii de Arimino (dist. 12, q. 2, art. 1, concl. 1), qui probat quod nulla quantitas perdatur in materia, nec acquiratur. Quia, si sic, hoc potissime contingeret in rarefactione, vel in condensatione. Sed in tali condensatione, nulla antiqua quantitas perditur; nec in rarefactione, ulla nova quantitas generatur. Igitur, etc. Minor probatur. Quia ponatur, gratia exempli, quod aliqua portio aeris bipedalis debeat rarefieri motu continuo, quousque fiat quadrupedalis; et rarefiat tota primo, ita quod non prius secundum unam partem, et posterius secundum aliam, sed simul et uno eodem tempore quo rarefit una pars, quaelibet rarefiat. Et loquor de partibus extensionis. Totum istud possibile est, et frequenter contingit. Hoc supposito, ostendo quod, in hujusmodi rarefactione, prior ejus quantitas non corrumpitur. TENTURUM Primo quidem Quia, si corrumperetur ; vel corrumperetur tota simul, in instanti; vel partibiliter, in tempore. Non primo modo. Tum quia : vel in illo instanti generaretur nova quantitas in eadem materia; vel non. Si non, igitur in illo instanti materia esset indivisibilis et inextensa. Quod non est dicendum. Tum quia, cum forma sua substantialis, et qualitates propriae, necessario exigant materiam extensam, tunc in illo instanti esset corrupta sua forma substantialis, et sic nunquam aer rarefieret quin corrumperetur. Tum etiam, quia quaerendum esset ubi esset in illo instanti ipse aer : non enim posset esse nisi in loco punctali, et non contingeret dicere in quo puncto potius quam in alio. Tum etiam, quia, vel tunc esset vacuus locus quem prius occupabat, vel in illo instanti latera continentis concurrerent; quae non sunt dicenda. Si dicatur quod in eodem instanti generetur nova quantitas : aut generatur quantitas major bipedali, et tunc, cum (a) non possit esse major praecise per indivisibile, tum quia indivisibile non redit majus(6), tum quia nulla talia indivisibilia sunt, erit major secundum aliquem excessum divisibilem, et per consequens ipse aer in illo instanti occupabit majorem locum secundum excessum divisibilem, et sic sequitur motus localis ipsius continentis aerem in instanti, et etiam ipsius aeris, loquendo de tali motu secundum locum, quali dicimus moveri illud quod majorem locum occupat quam prius; aut tunc generaretur quantitas aequalis priori, quod dici non potest, quia tunc frustra prior quantitas corrumperetur; aut generaretur minor, quod minus etiam dici potest. Tum quia ipsius continentis et ipsius aeris dati esset motus localis in instanti. Tum quia aer ille condensaretur, et non rarefieret; propinquius enim suae partes jacerent, et ipse minorem locum occuparet. Non potest ergo dici quod quantitas illa corrumpatur in instanti tota simul. Sed nec potest dici quod partibiliter et in tempore. Quia : vel prius ipsa (j) corrumperetur, et post nova generaretur, sicut contingit cum aliquid transmutatur de una qualitate in aliam; aut simul, dum ipsa corrumperetur, alia (o) generaretur, sicut dicunt qui opinantur contraria simul esse in esse remisso, et simul, dum unum corrumpitur, aliud generari^).Non primo modo. Quia tuncsequitur quod in toto illo tempore aer vacuus condensaretur, et fieret minoris extensionis; et sic, quandocumque naturaliter aliquid deberet rarefieri, oporteret ipsum prius condensari, quod patet esse falsum. Praeterea. Aut ipsa corrumperetur partibiliter secundum partes intentionales; et hoc non : quia nulla (a) cum. - tamen Pr. (6) majus.

numerus IV. (y) ipso. - antequam IV. quantitas habet tales; alias unum bipedale esset magis bipedale quam aliud, et idem nunc magis, nunc minus esset bipedale, et sic secundum aliam quantitatem certae mensurae; quod non est intelligibile. Vel secundum partes extensivas, ita scilicet quod prius corrumperetur pars quantitatis informans unam partem materiae, quam pars informans aliam; et hoc non potest dici, quia vel pars materiae prius destituta sua quantitate remaneret sine quantitate omnino, aut informaretur portione quantitatis quae prius informabat aliam portionem materiae et adhuc informat; et utrumque absurdum esse (a), physice speculantibus certum est.

Nec secundo modo. Quia, si corrumperetur partibiliter secundum partes intentionales, et alia simul (6) partibiliter generaretur secundum tales etiam partes, sequitur, ut dictum est, quod quantitas susciperet magis et minus; et ultra hoc, sequeretur quod duae quantitates essent simul in eadem parte materiai primae (j), scilicet pars remanens de priore, et pars generata de novo. Item : Vel illa pars remanens, est aequalis extensionis ut prius; vel majoris. Si aequalis, sequitur alterum duorum : scilicet quod materia non est extensior quam prius, ettamen erit rarior, vel quod aliqua ejus portio exibit de sub priori quantitate, et informabitur nova, remanente tamen in reruni natura ea quae prius informabat. Si majoris extensionis, eadem ratione, tota quantitas corrupta poterit esse extensior, absque corruptione alicujus suae partis; et sic natura frustra corrumpit eam. Frustra etiam generata est nova quantitas; quia non propterea materia est majoris extensionis, quam sit propter solam partem quae remansit ex prima. Sed haec omnia sunt prorsus absona. -

Aut corrumperetur partibiliter secundum partes extensivas; vel forte corrumperetur prius quantitas in extremitate ipsius aeris versus corpus rarefaciens (8), et sicut continue prior corrumperetur, sic nova generaretur. Sed nec hoc dici potest. Nam constat quod non statim partes aeris erunt in summa raritate sua; sed prius eadem pars erit secundum minorem excessum rarior, et postea secundum majorem, donec terminabitur rarefactio. Aut igitur in quolibet instanti temporis mensurantis totam rarefactionem, erit nova quantitas totaliter in illa parte materiae, et nulla durabit per tempus; et hoc est impossibile. Aut pars primo generata remanebit cum sequentibus, sicut contingit in intensione qualitatum; et sic frustra ponitur prior quantitas corrupta, quae fuit antequam materia inciperet rarefieri; sic enim illa remanente poterat materia rarefieri, sicut manente ea quae ponitur noviter generata, et praesertim quia ista non est alterius rationis quam fuit illa. Confirmatur. Quia, si aliquod calidum fiat magis calidum, secundum istam viam, non corrumpitur prior calor, sed remanet; et novus generatur. Rursus : Quia quaelibet pars portionis illius materiae informabitur aliqua parte quantitatis prius generatos, quia nulla exibit de sub sua parte quantitatis, ut statim dicebatur, sequitur necessario quod vel tota, vel aliqua pars ejus simul informabitur duabus quantitatibus. Praeterea (a): Vel prius generata erit aequalis extensionis cum posterius generata, vel majoris; et tunc utroque modo sequitur inconveniens, ut proxime deductum est. Patet igitur, ex praedictis, quod quantitas non corrumpitur in rarefactione. Quod vero nulla generetur, patet etiam ex dictis. Vel enim generaretur remanente tota priore; vel illa desinente (6). Non secundo modo, ut jam probatum. Nec primo modo. Quia : vel priore semper informante totam materiam; et tunc sequitur quod duae quantitates simul eamdem materiam informabunt, et iterum quod eadem primo quantitas erit majoris extensionis quam prius, et per consequens frustra ponitur, propter hujusmodi rarefactionem, generari novam quantitatem; vel priore desinente informare aliquam partem, et aliquam informante; et tunc sequitur quod accidens separetur a subjecto suo, naturaliter remanens in rerum natura, et quod de subjecto transeat ad subjectum; nam pars quantitatis, quae informabat illam partem materiae, quae postea ponitur non informari per priorem, informat postea aliam partem materiae, quam prius non informabat; ex quo ultra sequitur quod duae quantitates, vel duae partes quantitatis, eamdem partem materiae primae (y) informant; quae omnia sunt naturaliter impossibilia. Secundo. Quia, cum in quolibet instanti illius temporis mensurantis rarefactionem sit quantitas materiae major : vel prior remanet cum posteriore; vel non, etc, prosequendo ut prius. Ex eisdem motivis econtrario deductis, potest probari quod in condensatione non corrumpitur prior quantitas, nec nova generatur; sicut faciliter patet inspicienti. Et ideo non oportet ad hoc applicare media.

Haec Gregorius, in forma. g 4.

Contra quartam conclusionem Argumenta Scoti.

Contra quartam conclusionem arguit Scotus, probando totaliter oppositum eorum quae probavit Gregorius, scilicet quod in rarefactione acquiratur nova quantitas, et perdatur antiqua. Primo sic. Quia terminos motus oportet esse incompossibiles, ex 5. Physicorum. Igitur nihil unius termini manet in altero, sicut incompossibile non est cum suo incompossibili.

Si etiam dicatur quod aliqua quantitas hic manet eadem, sed termini mutationis sunt magis, vel majus, et minus, in ipsa quantitate manente;

hoc non valet. Quia subjectum motus et terminos, oportet realiter differre. Sed quantitas illa, et majus et minus in quantitate, non differunt realiter : non enim potest dici quod fiat variatio secundum majus et minus, quin fiat variatio secundum essentiam quantitatis; cum majus et minus non sint nisi ipsum quantum essentialiter. Cum igitur subjectum motusstet sub utroque termino, unus autem terminus non stet cum alio, oportet subjectum motus ab utroque realiter differre. Secundo sic. Quaelibet pars rarioris est rarior. Ergo quaelibet pars rarioris est major, secundum quantitatem, quam prius. Ergo quaelibet est quanta, nova quantitate.

Si dicas quod non sequitur omnino nova quantitas, sed nova secundum partem tantum;

Contra. Quia, si aliquid prioris quantitatis remanet, quaero : in quo subjecto manet? Nonnisi in eodem quo prius; quia accidens non migrat. Igitur quod prius erat quantum hac quantitate, modo est quantum eadem. Ergo non potest esse quantum, nec secundum se totum, nec secundum aliquam partem, nova quantitate; nisi idem sit simul quantum duabus quantitatibus, quod est impossibile; vel nisi in rarefactione sit aggeneratio novarum partium substantiae sub nova quantitate, et aggeneratio quantitatum et ad quantitates praeexsistentes sit rarefactio. Sed hoc nihil est : quia tunc quaelibet pars rarioris erit rarior; illa enim pars antiqua non est rarior formaliter, per hoc quod sibi continuatur aliqua pars nova, etc. J5 5.

Contra quintam conclusionem I. Argumenta Aureoli.

Contra quintam conclusionem potest argui ex dictis Aureoli (dist. 12, q. 1, art. 3), probantis quod dimensiones interminata? non distinguantur a dimensionibus terminatis, sicut ens in potentia ab ente in actu ; sicut videtur sonare conclusio illa, et sanctus Thomas, 4. Senteni., dist. 12, q. l,art. 2, et dist. 44, q. l,art. 1, et multis aliis locis. Primo. Quia Commentator dicit quod dimensiones (a) interminata?, sunt dimensiones simpliciter; ergo sunt dimensiones in actu. Secundo. Quia, secundum Commentatorem, ex dimensionibus interminatis redditur materia partibilis et divisibilis, potens simul recipere plures formas, ut dicit Commentator, in tractatu de Sxibstan-tia orbis (cap. 1); quod non esset, nisi tales essent in actu ; illud enim quod non est partibilitas in actu, non dat esse partibile in actu. Tertio. Quia hujusmodi dimensiones, sunt demonstrabiles ad sensum, secundum Commentatorem, 1. Physicorum, comm. 63, ubi dicit : a. Videmus enim idem demonstratum transferri de carneitate in terrestreitatem. " Et infra (a) : " Necesse est ut tres dimensiones, quae videntur inseparabiles a corpore, et eaedem numero (C), quae dicuntur corpus, sint accidentia, a Sed (y) ens in potentia, non est ad sensum demonstrabile. Igitur. Quarto. Quaero : quid intelligis per dimensiones in potentia? Aut intelligis quod non sint in actu, ut sic partibilitas non sit in actu; et si sic, tunc vera partibilitas in actu generabitur et corrumpetur, et non corpus in actu fiet corpus in actu. Aut intelligitur quod vere sunt in actu, sed propter conditiones aliquas, puta quia carent termino, dicantur in potentia ; et sic concedendum est quod dimensio (3), tam terminata quam interminata, est dimensio (e) in actu. Et ideo insufficienter dictum est quod distinguantur, quia illie sunt in potentia, et istae in actu; non enim declaratum est quid intelligitur per esse in potentia. Quinto. Quia distinctio quantitatis terminatae ab interminata, non est aliqua, nisi haec : quod scilicet trina dimensio, quae dicitur corpus, ut consideratur ut carens, vel non habens de se terminum extrinsecum, puta superficiem, nec terminum intrinsecum, puta bipedalitatem, aut tripedalitatem, aut hujusmodi tantitatem, dicitur et est quantitas interminata ; ut autem consideratur ut habens utrumque terminum, puta superficiem in actu et bipedalitatem vel aliam tantitatem in actu, dicitur quantitas terminata. Patet autem quod prima quantitas et secunda nullo modo differunt essentialiter; immo, eadem quantitas numero, transit de uno termino ad alium. Ergo quantitas terminata et quantitas interminata non differunt modo quo tu ponis. Antecedens patet per Commentatorem, in 4. Physicorum, comm. 15, ubi dicit : n Vidit Aristoteles, quod trina dimensio non separatur a materia, a qua tamen aufertur superficies; et non remanet aliquid in ea, nisi dimensio, quae est in potentia in (Q ea : nam cum determinatur per superficiem, fit corpus in actu; cum vero aufertur superficies, remanet dimensio, id est, corpus in potentia. Igitur proprium est materiae ut habeat dimensiones in potentia. );

Haec Commentator. - Ex quibus apparet quod modus imaginandi materiam cum sua dimensione interminata , est iste : ut scilicet imaginetur in materia trina dimensio, scilicet longitudo, latitudo et profundum, absque omni superficie et figura; et ideo quasi confuse et (a) in potentia, quia non est dare corpus quod sit tale in actu. Cum autem intelligitur forma in materia, tunc ista dimensio intelligitur terminata per ultimam superficiem et figuram. Propter quod, paulo ante, ubi supra (6), dicit Commentator, quod " dimensiones in materia non sunt corpus terminatum ; et forma est determinans materiam et dimensiones, verbi gratia, superficies continens corpus. Et sic aestimatur quod dimensiones sunt materia, quia in hoc conveniunt cum materia, quod determinantur a forma, et sunt in se non termi-natae ".

Haec Aureolus. II. Argumenta Gregorii.

Ad idem arguit Gregorius (dist. 12, q. 2, ait. 1), dicens : Aliqui putaverunt Commentatorem posuisse duplex genus dimensionum. Quarum quasdam vocabat dimensiones interminatas, et dimensiones simplices, et etiam aliquando dimensiones in potentia; et istae erant inseparabiles a materia, et communes generato et corrupto. Quasdam vero alias vocabat dimensiones terminatas, et in actu ; et quod istae erant in materia simul cum aliis, et ab aliis realiter distinctae, et separabiles a materia, nec communes generato et corrupto, sed utrumque habet propriam dimensionem terminatam. Sed imaginatio haec (y) nec fuit Commentatoris, nec est vera. Quod probatur. Primo. Quia superflue ponitur duplex dimensio in materia; nam per unam possunt omnia salvari sufficienter, quae secundum veritatem possunt salvari per duas. Secundo. Quia ponitur impossibile (3) secundum naturam, eo quod ponantur duae quantitates in eodem loco primo se penetrantes : nam tam haec quam illa est longa, lata et profunda; et totam eamdem materiam primo informat (e), secundum illam viam. Terlio. Quia, cum materia rarefit continue, antequam sequatur generatio substantialis : aut in quolibet instanti generatur nova dimensio terminata; et tunc, vel oportet dicere quod nulla duret plus quam per instans; quod est naturaliter impossibile; vel, si durat per tempus, erunt simul in eadem (Q materia infinitae dimensiones terminatae, quarum quaelibet eam totam informabit. Et iterum, cum materia semper fiat extensior, quaelibet dimensionum praedictarum etiam fiet extensior; et sic eadem dimensio (t)) terminata, erit nunc major, nunc minor, nec plus ex se terminata ad certam mensuram, quam (0 eadem. - Om. Tr. illa quam vocant interminatam; et eadem ratione qua primae interminatae dant unam terminativam, dabitur etiam huic secundae alia terminativa, et illi alia, et sic in infinitum. Vel generabitur quaelibet talis in tempore, et partibiliter; et hoc est impossibile, sicut prius probatum est. Vel nulla ante generationem substantialem generabitur, sed eadem successive fiet major et extensior; et sequitur illud quod jam dictum est. Quarto. Quia non est ponenda duplex quantitas in materia, sed una tantum, quae potest terminari majori et minori extensione, seu potest esse plus et minus extensa, et rarior et minus rara, sicut materia quam informat. Nec ad hoc est opus addi, vel subtrahi alia nova quantitas, vel pare quantitatis, sicut nec materiae. Et ipsa, secundum se, absolute considerata, ut indifferens ad hanc et ad illam extensionem, dicitur interminata, et simplex, et in potentia dimensio (a); ut vero est tantae extensionis et mensurae, vel tantae, dicitur terminata. Et secundum hanc, dicuntur formae differre. Et sic intelligitur dictum Commentatoris, 1. Caeli, comm. 75, dicentis quod " diversitas formarum est causa diversitatis quantitatum et magnitudinum recipientium formas ". Et similiter, cum dicit, primo capite de Substantia orbis : et Videmus, inquit, quod forma caliditatis, quando agit in aquam, incipit aqua augeri et crescere in dimensionibus aeris. Cum ergo pervenerit ad maximam quantitatem aquae, tunc subjectum denudabitur a forma aquae, et a quantitate dimensionum aquae propria; et recipiet formam aeris, et quantitatem propriarum dimensionum aeris, etc. " Sensus enim illius auctoritatis est, quod tunc materia denudabitur a quantitate dimensionum aquae propria, et recipiet quantitatem dimensionum propriarum formae aeris, id est, tunc materia et ejus dimensio desinet esse tantae extensionis quantam exigit forma aquae, et fiet tantae extensionis quantam exigit forma aeris. Hoc contingit absque corruptione alicujus prioris quantitatis, et absque generatione novae quantitatis per essentiam. Ubi sciendum quod eadem essentia quantitatis demonstrata, potest esse major et minor, et plus et minus extensa, seu habere partes extremas plus vel minus distantes. Et similiter, materia eadem, praecise, potest esse majoris et minoris extensionis : ita quod nec materia ex se, nec ejus quantitas ex se determinatur ad certum et praefixum gradum extensionis, utpote quod sit bicubita, vel tricubita, aut alicujus alterius certae mensurae; sed talis terminatio provenit ex forma substantiali. Unde materia non habet ex forma substantiali quod sit quanta; quinimmo, quantitas est passio consequens materiam per se. Tamen forma potest dici causa quantitatis materiae, isto modo, quod, secundum exigentiam et conditio- I. - QUAESTIO I. HI nem formae substantialis exsistentis in materia, est quantitas; sicut et ipsa materia est (a) tantae vel tantae extensionis. Hoc vult dicere Commentator, 1. Caeli, comm. 75; et 1. de Anima, comm. 53. Est igitur in una portione materiae semper eadem portio quantitatis ; sed exsistens sub forma substantiali terrae, est tantae extensionis, verbi gratia, unius palmi; exsistens vero sub forma aquae, est decem palmorum ; et sub forma aeris, centum ; sub forma autem ignis, mille. Et hujusmodi diversitatis quantitatum et magnitudinis, seu quod materia et sua dimensio sit tanta vel tanta, causa est diversitas formarum substantialium : nam et ipsa materia et sua quantitas ex se sunt indeterminatae, et indifferentes ad hujusmodi gradus, et in potentia ad quemlibet. Et propter hanc causam, vocat Commentator aliquando dimensiones in materia, dimensiones in potentia.

Haec Gregorius. Sj 6.

Contra sextam conclusionem I. Argumenta Commentatoris.

Contra sextam conclusionem argui potest per argumenta Commentatoris adducta in probatione conclusionis. II. Argumenta Gregorii.

Contra eamdem potest argui ex dictis Gregorii (dist. 12, q. 2, art. 1), qui, ex intentione, nititur probare quod quantitas materiae coaeve inhaeret sibi, nec in eadem materia quantitas quantitati succedit. Primo. Ad cujus declarationem, inquit, sciendum est quod, si talis successio quantitatum in materia naturaliter contingeret, hoc non esset, nisi, vel cum materia mutatur per raritatem vel densitatem, aut cum mutatur secundum generationem et corruptionem substantialem, vel cum res augetur augmento proprie dicto, quod fit per additionem quanti ad quantum, ut de ipso agitur, 1. de Generatione (t. c. 31, 32). Non enim apparet quando alias quantitas corrumpitur, nam nec in motu secundum locum, nec in aliqua alteratione quam non concomitetur generatio substantialis, aut corruptio, aut rarefactio, vel condensatio. Nullo autem praedictorum modorum contingit talis corruptio quantitatis. Igitur nunquam quantitas generatur aut corrumpitur in materia. Quod autem talis corruptio non contingat primo modo, probat multipliciter; cujus argumenta recitata sunt superius, arguendo contra tertiam conclusionem. Quod etiam nec contingat secundo modo, probat multipliciter; cujus argumenta recitata fuerunt in quaestione de inseparabilitate formae a materia. Quod autem nec tertio modo contingat, probat : Nam nec quantitas alimenti corrumpitur, nec quantitas aucti; igitur nulla. Consequentia patet; quia non est aliud, cujus quantitas in tali (i) est. - Om. Pr. at

transmutatione posset corrumpi. Antecedens patet. Quia, si aliqua talis corrumperetur : vel hoc esset ampliatione pororum ipsius augendi; vel (a) in rarefactione, seu partium ejus, seu ipsius alimenti; vel in digestione, aut alia praevia alteratione alimenti; vel in divisione ejus, et distributione (6) partium ad parles aliti; vel in conversione earum in substantiam aliti. Hoc patet : quia in augmento non concurrunt aliae transmutationes, ut patet consideranti, et etiam salis per Commentatorem, 1. de Generatione. Sed in rarefactione non corrumpitur quantitas, ut probatum est supra; nec in conversione, ut patere potest ex alia quaestione; et, eadem ratione, nec in digestione, aut alia alteratione praecedente; nec in divisione, nam, licet per divisionem corrumpatur quantitas totalis, quantum ad esse totius, pro eo quod post divisionem, partes quae erant continua? et simul una quantitas totalis, sunt post divisionem discreta? et non una, ut prius, nulla tamen pars materia? privata est parte quantitatis quam ante habuit, ac per hoc nulla quantitas corrupta est, ad sensum in quo tractatur praesens difficultas. In ampliatione quoque(y)pororumejus quod augendum est, bene (o) patet quod non corrumpitur aliqua quantitas. Si autem nulla quantitas corrumpitur in tali augmento, patet etiam quod nulla de novo generatur, sic scilicet quod aliqua pare materia? informetur alia parte quantitatis, qua prius non informaretur; alioquin ipsa informaretur duabus quantitatibus; quod est impossibile naturaliter. Potest tamen dici quod nova totalis generatur, pro eo quod nova quantitas una totalis resultat ex continuatione partis aggenerata?, per quam augeri dicitur alitum ad partes ipsius aliti; et est talis quantitas quae prius non fuit, licet fuerint partes ejus.

Per similem modum potest probari quod in decremento nulla quantitas corrumpitur, nec aliqua generatur. Secundo arguit sic, Si negaretur eamdem essentiam quantilatis remanere perpetuo in materia, et esse eamdem in generato et corrupto, hoc potissime videretur quod: vel subjectum quantitatis est ipsum compositum, et non materia sola; et sic videretur accidens migrare de subjecto in subjectum : vel secundo, quia, si quantitas corrupti remaneret, igitur procederet in materia formam substantialem ipsius geniti; et sic videretur quod esse secundum quid, praecederet esse simpliciter : vel tertio, quia videretur sequi quod introductio forma? substantialis esset alteratio, quia subjectum ejus esset ens actu, saltem secundum quid : vel quarto, quia tunc forma substantialis non esset causa quantitatis in materia. Sed nullum istorum debet movere. Non quidem primum : quia materia sola est primum (a) vel. - Om. IV. subjectum quantitatis, ut dicit se alias probasse; et rationes ejus adducta? sunt in quaestione de inseparabilitate materia? a forma. Nec secundum debet movere : quia, si loquatur de praecessione secundum (a) finitum tempus, concedendum est quod quamlibet formam, quae de novo inducitur in materia, praecessit in eadem materia quantitas; et similiter, quod hunc et illum actum simpliciter, qui de novo causatur in materia, praecessit actus secundum quid; nec hoc est inconveniens; praecessione tamen perfectionis, forma substantialis praecedit accidentalem, et actus simpliciter (6) actum secundum quid. Nec tertium valet : quoniam, ad hoc quod introductio alicujus forma? sit alteratio, oportet quod subjectum sit actu per formam dantem esse specificum, nomen et diffinitionem; qualis non est quantitas, nec alia forma accidentalis; alioquin subjectum non retineret idem nomen et eamdem diffinitionem sub utroque termino alterationis, per quod differt alteratio a generatione. Nec quartum valet : quia, sicut supradictum est, forma non est causa quantitatis in materia, quantum ad esse quantitatis absolute, sed solum quoad ejus terminationem, sive quantum ad esse tantum vel tantum. Igitur hoc non videtur negandum. Tertio arguit. Quia ista est mens Philosophi et Commentatoris. III. Argumenta ex dictis sancti Thomae.

Contr? eamdem conclusionem potest argui ex dictis sancti Thomae. Nam, 4. Sentent., dist. 12, q. 1, art. 2, q 3, tenet opinionem Commentatoris in hac materia. Ait enim sic : (c Sicut dicit Commentator, in 1. Physicorum (comit). 63), et in libro de Substantia Orbis (cap. 1), in materia generabilium et corruptibilium oportet intelligere dimensiones interminatas ante adventum forma? substantialis; alias non posset intelligi divisio materiae, ut in diversis partibus materiae diversa? forma? substantiales essent. Hujusmodi autem dimensiones, post adventum formae substantialis accipiunt esse terminatum et completum. Quidquid autem intelligitur in materia ante adventum forma? substantialis, hoc manet idem numero in generato et in eo ex quo generatur; quia, remoto posteriori, oportet remanere prius. Dimensiones autem illae interminatae, se habent ad genus quantitatis, sicut materia ad genus substantia?. Unde, sicut in quolibet completo in genere substantiae est accipere materiam, qua? est ens incompletum in genere illo; ita in dimensionibus completis, quae sunt in sacramento Eucharistiae, est accipere dimensiones incompletas, et, his mediantibus, materia panis formam reciperet ejus II. - QUAESTIO I. quod (a) ex pane generaretur, pane non converso in corpus Christi, etc. " Item, eodem quarto, dist. 44, q. 1, art. 1, q 1, in solutione tertii, sic dicit : " Illud quod intelligitur in materia ante formam, remanet in materia post corruptionem; quia, remoto posteriori, adhuc potest remanere prius. Oportet autem, ut dicit Commentator, 1. Physicorum (comm. 03), et in librode Substantia Orbis (cap. 1), in materia generabilium et corruptibilium, ante formam substantialem intelligere dimensiones (6) non terminatas, secundum quas attenditur divisio materiae, ut diversas formas in diversis partibus recipere possit. Unde (y) et post separationem formae substantialis a materia, adhuc dimensiones illae manent eaedem. Et sic materia sub illis dimensionibus exsistens, quamcumque formam accipiat, habet majorem identitatem ad illud quod ex ea generatum fuerat, quam aliqua alia pars materiae sub quacumque forma exsistens. Et sic eadem materia, ad corpus humanum reparandum reducetur, quae prius ejus materia fuerat. "

Haec ibi. Item, 4. Contra Gentiles, cap. 81, sic dicit: " Quod secundo objicitur, impedire non potest quin homo idem numero resurgere possit. Nullum enim principiorum essentialium hominis, per mortem omnino cedit in nihilum : nam anima rationalis, quae est hominis forma, manet post mortem; materia etiam manet, quae tali formae fuit subjecta, sub dimensionibus eisdem, scilicet interminatis, ex quibus habebat ut esset materia individualis. Ex conjunctione igitur animae ejusdem numero ad eamdem materiam numero, homo unus numero reparabitur. "

Haec ille. Item, in scripto Super Boetium, in illa quaestione qua quaerit, Utrum varietas accidentium possit esse causa diversitatis secundum numerum, in solutione quinti, dicit quod accidentia completa sequuntur esse formae in materia; sed dimensiones interminatae praeintelliguntur ante ipsam formam in materia. Et in solutione tertii, dicit : " Etiam ipsae dimensiones terminatae, quae fundantur in subjecto jam completo, individuantur quodammodo ex materia individuata per dimensiones interminatas praeintellectas in materia. " Item, Quodlibeto 11, art. 6, in solutione secundi, dicit quod ideo corpora resurgentium possunt redire eadem numero, quia adhuc manet eadem materia quae fuit sub anima rationali, et eadem quantitas interminata. Et sic videtur quod sexta conclusio sit contra dicta sancti Thomae. Et in hoc secundus articulus terminatur. (r) Unde. - Om. Pr.