ARTICULUS 11.

PONUNTUR OBJECTIONES I. Argumenta Durandi.

Quantum ad secundum articulum, arguendum est contra conclusionem. Unde Durandus (dist. 32, q. 3) contra hanc determinationem sic inquit. Primo. aequalitas vel inaequalitas animarum potest attendi dupliciter, scilicet secundum perfectiones earum gratuitas, et secundum perfectiones naturales. Si quaeratur de aequalitate animarum quoad perfectiones gratuitas, sic dicendum estquod animaenon sunt aequales ab origine, sed inaequales : quia, cum ha perfectiones dependeant ex sola liberalitate divina, communicat eas quibusdam, et quibusdam non communicat, ut placet; et quibus communicat, communicat aequaliter vel inaequaliter, secundum suum beneplacitum. Et per hunc modum anima Christi ab origine excessit omnes animas in donis spiritualibus. Ab instanti enim suae creationis perfecta fuit donis gratiae et gloriae, quod alteri nemini concessum est. Isto modo etiam anima Adae et anima Evae, quae creatae sunt cum originali justitia, luerunt perfectiores animabus omnium posterorum, quae statim ut sunt create, sunt obnoxiae peccato originali. Et dico istud esse ab origine quoad tempus, quia non prius duratione fuerunt quam essent sub ista inaequalitate. Et sic videtur quod conclusio prima diminute procedat, non assignando aliam inaequalitatem nisi ratione corporum. Secundo. Quia si animae comparentur quoad perfectiones naturales, tunc est distinguendum, quia : vel comparantur quoad (a) suas essentias; vel quoad suas proprietates naturales essentiam consequentes; aut quoad proprietates communes toti composito vel subjecto, sicut sunt potentiae vegetativae et sensitivae; aut quoad proprietates proprias ipsi animae, in quibus non communicat corpori ut subjecto, sicut sunt intellectus et voluntas. Si comparentur quoad proprietates toti composito communes, sic non omnes animae sunt aequales ab origine, immo in una sunt nobiliores et perfectiores potentiae sensitivae et vegetativae quam in alia. Cujus ratio est : quia, sicut diversitas actuum transeuntium in aliud secundum rem, provenit ex diversitate principii activi, vel ex diversa dispositione subjecti receptivi, sic diversitas actuum transeuntium in aliud solum secundum rationem, provenit ex diversa perfectione principii elicitivi, vel ex diversa repraesentatione objecti; sed actus sensitivae et vegetativae potentiae sunt diversi et inaequales in perfectione, quia unus perfectius et clarius videt et audit acutius quam alius; ergo istud est vel ex diversitate potentiae cognitivae, vel ex diversitate objecti : non ex diversitate objecti, quia idem objectum eodem modo repraesentatum, videtur vel auditur perfectius ab uno quam ab alio; igitur ex diversitate potentiae. Non sunt ergo aequales, sed potius inaequales. Et istud videtur multum sufficere ad salvandum articulum Parisiensem qui dicit sic : Dicere animam Christi non esse nobiliorem anima Judae, error est. Hic enim articulus dicit quod animae sunt inaequales, sed non determinat in quo. Igitur conclusio praecedens videtur diminute tractare inaequalitatem animarum, cum de hoc nihil dicat. Tertio. Quia si animae comparentur quantum ad proprietates proprias ipsi animae, ut ponit tua conclusio, quae sunt intellectus et voluntas, sic difficile est videre quomodo inter duas animassit inaequalitas perfectionis quantum ad has duas potentias, nisi ponatur inter eas inaequalitas quoad essentias : quia hujusmodi potentiae respiciunt essentiam animae tanquam proprium et per se subjectum cui insunt inseparabiliter, unde sunt in anima separata sicut in conjuncta; et ideo non videtur quod in talibus potentiis possit esse inaequalitas, nisi ponatur inaequalitas in animabus quoad essentias. Quod sic potest probari. Si in talibus potentiis esset inaequalitas, hoc esset ex parte subjecti, vel ex parte agentis; subjecto enim et agente eodem modo se habentibus, necesse est effectum eodem modo se habere. Sed talis inaequalitas non potest esse ex parte subjecti, nec ex parte agentis. Igitur, etc. Minor probatur. Primo, quod (a) ex parte subjecti non possit esse talis inaequalitas, supposita aequalitate animarum quoad essentias ; quia aequalitas subjecti non potest esse causa inaequalitatis proprietatum : quia identitas, ut sic, non est causa diversitatis, nec aequalitas inaequalitatis. Nec ex parte agentis: quia, quamvis Deus creans animas posset in animabus aequalibus quoad essentias communicare inaequales proprietates seu potentias, si tamen rerum natura hoc permitteret; tamen, sicut dicit beatus Augustinus, Stiper Genes. ad litteram (lib. 2, cap. 1), in institutione rerum (et eadem ratio est in creatione vel productione animarum quae sunt a solo Deo) non est quaerendum quid Deus possit, sed quid natura rerum permittit. Cum igitur aequalitas in essentiis animarum non requirat inaequalitatem potentiarum, sed potius oppositum , non est probabile quod in animabus aequalibus secundum essentiam sit inaequalitas potentiarum per se et inseparabiliter consequentium essentias. Si ergo possibile est inaequalitatem esse in animabus secundum essentias, sequitur quod et in potentiis illis. Si vero non, nec in illis potentiis. Ideo de hoc inquirendum est (6). Quarto igitur loco arguit quod in animabus nullo modo possit esse inaequalitas essentiarum, nec in quibuscumque formis essentialibus. Quia in quibuscumque formis ejusdem speciei est dare perfectius et imperfectius, nobilius et ignobilius, secundum intensionem, ibi est (a) dare magis et minus proprie dicta. Et hoc apparet ex 7. Physicorum (t. c. 29), ubi diciturquod propria comparatio secundum magis et minus, est eorum quae participant unam formam secundum speciem, sed secundum alium gradum. Sed si in animabus est inaequalitas quoad essentiam secundum (6) perfectius et imperfectius, nobilius et ignobilius, talis inaequalitas esset in eadem specie, et secundum intensionem; quia in formis, excepta quantitate, non est alius gradus nisi secundum intensionem. Ergo secundum formas substantiales esset dare magis et minus. Et sic unus ignis diceretur magis ignis quam alius, et unus homo diceretur magis homo quam alius; quod nullus dicit, et est contraPhilosophuminPra?dic"meHtis et ubicumque loquitur de hac materia. Quinto ad idem. Quia, si informis substantialibus esset talis gradus, hoc esset : vel ex parte subjecti; vel ex parte agentis; vel ex parte dispositionum praecedentium vel concomitantium introductionem formae substantialis in materia. Non ex parte subjecti; quia materia in qua immediate recipitur forma substantialis cujuslibet rei generabilis et corruptibilis, non habet gradus inaequalitatis, ratione quornm possit esse inaequalitas in formis. Nec secundo ex parte agentis; quia diversitas agentis, vel esset secundum speciem, vel secundum numerum. Si secundum speciem, illa per se non causaret diversitatem, nisi secundum speciem, et non secundum magis et minus in specie eadem, de qua nunc quaerimus. Si vero diversitas agentium esset solum secundum numerum : vel illa agentia essent aequalia; et sic non causarent, nisi aequales effectus : vel essent inaequalia, et differentia secundum magis et minus; et tunc quaerendum esset de causa istius differentiae: quia vel esset ex parte subjecti, vel ex parte agentis, vel dispositionum, sicut prius, et proceditur in infinitum; quod est inconveniens. Nec tertio hoc esset ex diversitate dispositionum, ex qua causa tenentes oppositum sumunt probabilius argumentum, dicentes quod actus activorum sunt in patiente bene disposito. Propter quod, cum materia plus et minus disponatur, recipitur in ea forma perfectior vel imperfectior. Unde in corpore minus disposito recipitur ignobilior anima, ut dicunt, et in corpore melius disposito nobilior. Istud autem non valet. Quia, si ex parte dispositionum esset inaequalitas formarum substantialium, non minus, immo magis esset ex parte dispositionum exsistentium in materia cum forma, quam ex parte dispositionum praecedentium introductionem formae ; quia ilice corrumpuntur in adventu formae, sicut earum subjectum. Nunc TENTURUM est ita, quod ex parte dispositionum concomitantium formam in materia non potest argui inaequalitas formarum substantialium; alioquin cum in eodem supposito pro alio et alio tempore sint dispositiones inaequales, sequeretur quod alio et alio tempore eadem forma substantialis esset nobilior et ignobilior; quod est absurdum. Ergo ex parte dispositionum non potest argui talis inaequalitas formarum. Sexto ad idem, et est confirmatio procedentis. Quia dispositiones materiae non redundant in formam quae non educitur de potentia materiae, nisi forte quantum ad operationes in quibus indiget materia seu corpore. Sed anima humana ponitur esse talis forma, quae non dependet, quantum ad esse, a materia nec a corpore, nec educitur de potentia materiae; quamvis dependeat a corpore quantum ad aliquas operationes sensitivas et vegetativas. Ergo ex diversitate dispositionum materiai vel corporis, potest solum argui diversitas animarum quantum ad praedictas operationes, et non quantum ad earum essentias.

Haec Durandus. II. Argumentum Henrici.

Contra eamdem (a) arguit Henricus, 3. Quodlibet., q. 5, ubi sic dicit. Triplex est genus formae : unum, pure spiritualis non unibilis materiae, ut essentia angeli; secundum, pure corporalis nullo modo a materia separabilis, ut formae materiales; tertium, pure spiritualis materiae unibilis, et tamen a materia separabilis, ut anima rationalis. Quantum ad primum genus formae, determinatur, 8. Metaphysicie(i.c. 10), quod quemadmodum in numero non erit magis et minus, nec in substantia, quae est quasi forma, nisi sit substantia qux sit cum materia. Unde dicit Commentator quod, " sicut forma numeri non suscipit magis et minus, ita nec forma substantialis : non enim est homo unus majoris humanitatis quam alius, secundum formam; sed si fuerit, erit hoc secundum quod forma est in materia. " Ex quo patet quod si plura supposita angelorum sint sub una specie, quod tamen Philosophus non ponebat, oportet ea omnino aequalia esse, cum ratio speciei in indivisibili consistat, et in quolibet sit (6) totum esse speciei, et per consequens omnes proprietates speciem consequentes. Unde, si differant, hoc erit per proprietates a causa exteriori collatas, ut plura dona gratiarum uni collata quam alteri; quod, licet Philosophus non concederet nobis, nullum inconveniens esset. Per omnia videtur idem esse dicendum in animabus rationalibus, quamvis corporibus uniantur. Totum enim esse speciei in quolibet supposito animae consistit, et quaelibet anima non aliud quam ipsa species esse videtur. Nec obstat quod (a) Contra eamdem. - Otii. Pr. 16) sit. - sic Pr. nonnisi in corpore creantur. Tum quia Deus posset ipsas extra corpora creare; unde, quod accipiant esse suum in corpore, accidit eis. Tum quia individuato non fit per aliquid accidentale, realiter diversum a specie. III. Argumenta Bernardi.

Ad idem (") arguit Bernardus deGannato, ibidem, Primo. Quia, si una anima sit nobilior alia in substantialibus, aut hoc esset quantum ad substantialia pertinentia ad speciem, aut quantum ad pertinentia ad individuum. Sed nec sic, nec sic. Igitur nullo modo. Minor probatur. Et primo, quoad primam sui partem. Tum quia quidquid de substantialibus pertinentibus ad speciem pertinet ad unam animarum, pertinet ad quamcumque aliam ; et ideo nihil de substantialibus speciei potest habere una anima, quod non habeat alia. Tum quia essentia speciei in indivisibili consistit; et ideo, si una anima sit nobilior alia in his quae pertinent ad speciem, mutabit primam speciem, sicut unitas addita trinario mutat speciem trinarii; ergo illae duae animae non essent ejusdem speciei, quod patet esse falsum. Tum quia, cum non sint ponendi gradus in forma substantiali, nihil essentiale potest esse in una anima, quod non sit in alia; et sic omnes animae sunt aequalis nobilitatis, quantum ad omnia quae pertinent ad speciem, sive sint essentialia, sive accidentalia per se consequentia speciem. Secundo probatur eadem minor, si loquamur de animabus quantum ad perfectionem essentialem et substantialem quam habent in individuo, quod una anima non sit perfectior alia. Quia individua non addunt aliquid substantiale supra speciem : non formam; quia forma specifica est ultima forma : unde Socrates non addit supra hominem aliquam formam substantialem, quia forma hominis, unde homo est homo (6), est anima rationalis, et haec eadem est forma Socratis. Ergo, cum una anima non sit nobilior alia in substantialibus pertinentibus ad speciem, nec erit etiam in substantialibus pertinentibus ad individuum; eadem enim substantialia pertinent ad speciem et ad individuum. Secundo arguit. Quia, si daretur oppositum, hoc maxime videretur de anima Christi. Sed hoc non debet movere. Quia anima Christi, quantum ad substantialia aut essentialia directe, non est nobilior aliis; sed in hoc quod assumpta est ad esse divinum et substantificata in supposito divino : et sic nobilior est etiam quam angelus. Sed haec nobilitas non est ei essentialis, sicut nec assumptio; nec omnino accidentalis : quia assumpta est ad esse divinum ; esse autem substantiale non est omnino accidens, immo reducitur ad genus essentiae cujus est II. - QUAESTIO I. esse. Secundo, quia corpus cui unita fuit, fuit optime dispositum quantum ad dispositiones quae respiciunt animam inquantum est forma corporis : quia, quantum erat de se, diu poterat vivere; et quantum ad dispositiones quae respiciunt animam inquantum est motrix corporis : quia corpus illud fuit optime dispositum ad omnia opera animae. Et ista fuit bonitas naturalis, in qua Christus excessit omnes homines alios, ut creditur. Secunda fuit bonitas supernaturalis in dono gratiae. Et sic non incidimus in articulum Parisiensem; quia simpliciter dicimus animam Christi nobiliorem omni alia anima illo triplici modo praedicto.

Haec ille. Et in hoc secundus articulus terminatur.