ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES g 1.

Ad argumenta contra primam CONCLUSIONEM Ad argumenta Durandi. - Quantum ad tertium articulum, restat praedictis objectionibus respondere. Idcirco Ad primum contra primam conclusionem, dicitur quod, cum in mixto non remaneant elementa formaliter et in actu, sed tantummodo in virtute, scilicet quantum ad qualitates suas; ideo unum elementum non agit ibidem in aliud, sed una qualitas in aliam sibi contrariam, et etiam in non contrariam. Et ad improbationem hujus partis, qua dicitur quod una qualitas mixti agit in aliam sibi contrariam,

dicitur quod improbatio illa fundatur in falso, scilicet quod duae qualitates contrariae essentialiter distinctae, non possint esse in eodem subjecto adaequato. Hujus enim oppositum ponitsanctus Thomas, multis locis, puta de Malo, q. 5, art. 5, in solutione sexti argumenti, ubi sic dicit : " Ita sunt contraria? qualitates (y) in corpore mixto, sicut sunt contraria elementa in mundo. Et sicut contraria elementa non se invicem corrumpunt, quia conservantur per virtutem coelestis corporis, a quo actiones eorum regulantur; ita contrariae qualitates in corpore mixto regulantur et conservantur ne se invicem corrumpant, per formam substantialem, quae est impressio quaedam corporis coelestis. Nihil enim in istis inferioribus agit ad speciem, nisi per virtutem coelestis corporis. Unde, quamdiu forma habet suum vigorem ex impressione coelestis corporis, conservatur corpus mixtum in esse. Et inde est quod corpus coeleste per accessum et recessum causat generationem et corruptionem in istis inferioribus, et quod durationes omnium corporum inferiorum mensurantur periodo corporum coelestium. Unde, si aliqua forma esset cujus vigor semper remaneret ex impressione suae causae, nunquam sequeretur corruptio per actionem qualitatum activarum et passivarum. "

Haec ille.

Ex quibus apparet quod, secundum eum, in mixto sunt qualitates contrariae, ex quarum actione potest sequi corruptio corporis mixti, sed ex impressione (a) talis actionis et regulatione per formam substantialem impeditur corruptio mixti. Item, quod in mixto sint qualitates contrariae in esse confracto et remisso, testatur idem ipse, in tractatu quem edidit super hac materia, qui intitulatur Quomodo elementa sunt in mixto, ubi sic ait : a Qualitates elementorum activae et passivae contrariae sunt ad invicem, et magis et minus recipiunt. Ex contrariis autem qualitatibus quae recipiunt magis et minus, constitui potest media qualitas quae sapiat naturam utriusque extremi, sicut pallidum inter album et nigrum, et tepidum inter calidum et frigidum. Sic igitur, remissis excellentiis qualitatum elementorum, constituitur ex his quaedam qualitas media quae est propria qualitas corporis mixti, differens tamen in diversis secundum diversam mixtionis proportionem, etc. " Item, 4. Sentent., dist. 44, q. 1, art. 1, q 1, in solutione quarti, sic dicit : " Sicut qualitas simplex non est forma substantialis elementi, sed est accidens proprium ejus, et dispositio per quam materia efficitur propria tali formae; ita forma mixtionis, quae est qualitas resultans ex qualitatibus simplicibus ad medium venientibus, non est forma substantialis corporis mixti, sed est accidens proprium, et dispositio per quam materia fit necessaria ad formam, etc. " Item, de Veritate, q. 8, art. 14, sic dicit : " Formae quae sunt unius generis, unam potentiam respiciunt : sive sint contrariae, ut albedo et (6) nigredo; sive non, ut triangulum et quadratum. Hae igitur formae in subjecto tripliciter esse dicuntur. Uno modo, in potentia tantum; et sic sunt simul, quia una est potentia contrariarum et diversarum formarum unius generis. Alio modo, secundum quod sunt in actu imperfecto, ut cum sunt in fieri; et sic etiam simul esse possunt, ut patet cum aliquis dealbatur : tunc enim, toto dealbationis tempore, albedo inest ut in fieri, nigredo vero ut in corrumpi. Tertio modo, ut in actu perfecto, ut cum jam albedo est in termino dealbationis. Et sic impossibile est duas formas unius generis esse simul in eodem subjecto : quia oporteret eamdem potentiam ad diversos actus terminari ; quod est impossibile, sicut unam lineam ex una parte terminari ad diversa puncta. "

Haec ille.

Ex quibus apparet quod formae contrariae remissae a suis excellentiis, et in esse et actu imperfecto, possunt esse in eodem subjecto primo et adaequato. Et sic probatio fundata in opposito non valet. Similiter, probatio qua probatur unam qualitatem mixti non posse agere in aliam non contrariam sibi, ut calidum in humidum, non valet. Dicitur enim quod calor naturalis mixti agit in humidum sibi subjectum, ipsum consumendo, sicut ponit sanctus Thomas, 1 p., q-. 119, art. 1; et 2. Sen-tent., dist. 30, q. 2, art. 1.

Et cum quaeritur an calidum agat in humidum, ut in subjectum, aut ut in (a) contrarium, etc.;

dicitur quod tanquam in subjectum : non sic intelligendo quod caliditas sit subjective in humiditate; sed sic quod (S) idem subjectum est calidum et humidum, et quod calor et humiditas sunt in eodem subjecto. Et tunc patet quod prima improbatio hujus partis non procedit contra nos.

Ad secundam dicitur quod calor non solum agit actione univoca, immo actione aequivoca, utputa rarefaciendo, resolvendo, disgregando. Et ideo non est inconveniens, si agit in proprium subjectum, ut instrumentum alicujus formae substantialis extrinsecae vel etiam intrinsecae ipsi mixto; sicut patet in mixtis viventibus : nam calor est instrumentum animae vegetativae, et agit per totum corpus, digerendo, nutriendo, augmentando.

Ad tertiam dicitur quod calor consumit humiditatem proprii subjecti inquantum corrumpit (j) densitatem quam requirit humiditas, et causat in eo raritatem illi incompossibilem : ad quam etiam raritatem sequitur exhalatio humidi, et occupatio loci majoris, et exitus ejus in totum vel in partem extra corpus mixtum , et consequenter ejus deperditio et separatio, ac resolutio, aut consumptio. Ad secundum negatur antecedens. In omni enim mixto homogeneo vel heterogeneo est principium suae corruptionis, non solum passivum, sed activum, principale aut instrumentale, tanquam quod aut tanquam quo. Conceditur tamen quod ad corruptionem mixti et ejus putrefactionem aut resolutionem concurrit agens extrinsecum, sive sit coelum, sive locus continens, vel aliquid aliud, quod intendit unam qualitatem mixti et remittit aliam. Et sic qualitas illa intensa est principium activum ut quo destructionis alterius qualitatis, et consequenter ipsius substantiae corporis mixti. Et hoc vult Aristoteles, 4. Meteorologicorum (cap. 2), ubi allegatur. De et pro praedictis, Albertus, 4. Meteorologicorum primo tractatu, cap. 4, sic dicit: " Calor quaedam habet inquantum calor, et quaedam inquantum est naturalis, et quaedam inquantum est calor et naturalis simul. Inquantum enim est calor, alterare habet, et dissolvere, et congregare homogenea, et disgregare heterogenea. In eo vero quod est naturalis, habet in se virtutem formativam uniuscujusque naturae cujus calor naturalis esse dicitur : sic enim est in eo vis coeli, et motorum coelestium, et vis complexionis, sive formae illius naturae quam format; sicut in calore seminis plantae vel animalis, est vis quae vocatur formativa plantae, vel animalis (8); et eodem modo est in mineralibus et calore eorum. Et sic opus caloris est educere formam de materia, quae potentia est in ipsa, et figurare organa, et ordinare situm membrorum et partium sub forma terminante materiam. Hoc etiam modo calidum habet illud opus quod est terminare et complere unumquodque in esse suo. Per hoc autem quod est calor naturalis simul, habet digerere humidum, et commiscere cum sicco proportionabiliter naturae quae est forma et species mixti, ut humidum sit in quantitate, et subtilitate, et commixtione debita, quae exigitur ad speciem hanc vel illam, quam format calor inquantum est naturalis. Haec autem proportio est secundum proportionem geometricam (a),sicut ostendimus in libro de Generatione et corruptione. Quod autem hoc opus sit digerere humidum sibi subjectum, inquantum est utrumque simul, scilicet calor et naturalis, prima facie deprehendit qui modum considerat hujus operis. Quia digerendo humidum, necesse est quod aliquid de humido resolvatur et permutetur; quod nullo modo potest nisi inquantum est calor. In digestione autem, humidum terminatur (6) ad speciem ejus cujus est humidum, sicut ad speciem partis plantae vel animalis vel mineralis. Et hoc nullo modo faceret inquantum est calor, sed potius resolveret totum humidum, ita quod siccum incineraretur. Facit igitur hoc inquantum est naturalis. Et sic digestio humidi est caloris ut est calor naturalis simul. "

Haec ille. Item, cap. 6, sic dicit : " Estautem attendendum, quod, licet putrefactio et combustio habeant unum finem et similem viam resolvendo corpora mixta, tamen putrefactio naturalis est et generationi naturali ipsius commixti opposita, et combustio est violenta. Cujus vera causa est, quia naturalis actio no i est, nisi fiat aliquo naturalium principiorum et intrinsecorum operante vel cooperante. Putrefactio ergo (y) est via naturalis, cum liat calido intrinseco educente humidum. Calor enim naturalis, sicut supra diximus, duo habet, scilicet vim naturae commixti corporis, et vim caloris ignis. Est autem naturalis corruptio quoties amittit virtutem mixti corporis propter defectum alicujus conservantis (5) commixtionem sub forma substantiali. Tunc enim non retinet nisi proprietatem caloris ignis respectu mixti illius cujus ipse fuit calor naturalis. Est autem proprietas caloris ignis dissolvere et educere subtile a grosso, quod facit calor ille humorem naturalem continue ad superficiem educendo, et tunc humescit extra mixtum,sicut ligna, animalia et lapides,quando incipiunt putrescere. Tunc autem cum humidum illud finitum est continue eductum, tandem relin- Ifi) propter defectum alicujus conservantis. Pr. tenentis

quit cineres, et sic putrefactio fit. Combustio autem non sic agit, eo quod calor naturalis non adhuc a virtute naturae destitutus sit; et ideo fit ibi violentia : quia calor interior, cum sit in vigore naturae, adhuc contentivus est mixti, et inquantum tale non coagit igni comburenti, sed reluctatur, et vim patitur; unde totum principium combustionis est extra, cum nihil confert sive coagit calor naturalis intrinsecus inquantum est naturalis. Et ex hoc patet causa quare combustio violenta est, et putrefactio naturalis ; nec est hujus alia causa quae vera sit. "

Haec ille. Item, in eodem capitulo, sic dicit : " Non autem uno modo possunt se habere naturalia agentia et patientia in generatione, quae est via in naturam, et in corruptione, quae est via extra naturam; sed potius, cum in generatione agant et patiantur informata virtutibus quae dicuntur formativae ipsius naturalis rei quae generatur, oportet quod in corruptione agant et patiantur destituta (a) virtutibus illis. Retinent tamen virtutes proprias secundum quod sunt qualitates simplicium elementorum. Et licet utraque naturalis sit, tamen generatio magis est naturalis quam corruptio. Naturale tamen est quod leve discedat a gravi, et calidum a frigido, et humidum a sicco; et haec natura est simplicium, non commixtorum. Sicut enim ad commixti naturam non movet aliquid habens motum rectum, sed potius illud quod habet motum obliqui circuli incaelo, sicut sol et planeta?, et secundum periodum motus (6) illius attenditur tempus generationis; ita necesse est quod qualitates mixtorum destitutae virtutibus periodi, moveant ad corruptionem, et secundum recessum ab illis virtutibus erit tempus naturalis corruptionis. "

Haec ille.

Ex quibus apparet quomodo mixta, tam heterogenea quam homogenea, habent in seipsis principium activum suae corruptionis, saltem par-tiale. fj 2. -

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM I. Ad argumentum Durandi.

Ad argumentum Durandi contra secundam conclusionem, dicitur quod recte concludit quod peccatum originale (y) inter omnia peccata minus habet de ratione voluntarii, et consequenter minimum de ratione culpae. Et hoc conceditur; quia nec est voluntarium voluntate propria, nec directe voluntate aliena, sed solum indirecte et interpretative. De hoc sanctus Thomas, de Malo, q. 4, art. 1, sic dicit : " Aliquis homo singularis dupliciter potest considerari. Uno modo, secundum quod est quaedam persona singularis (2). Alio modo, secundum quod est pars alicujus collegii. Et utroque modo ad eum potest aliquis actus pertinere. Pertinet autem ad eum, inquantum est singularis persona, ille actus quem proprio arbitrio et per seipsum facit. Sed inquantum est pars collegii, potest ad eum pertinere aliquis actus quem per seipsum non facit, nec proprio arbitrio, sed qui fit a toto collegio, vel a pluribus de collegio, vel a principe collegii: sicut illud quod princeps civitatis facit, dicitur civitas facere, ut dicit Philosophus. Hujus enim collegium totum reputatur quasi unus homo, ita quod diversi homines in diversis officiis constituti , sunt quasi diversa membra unius corporis naturalis, ut Apostolus inducit de membris Ecclesias, 1. Corinth. 12 (v. 12etseq.). Sicergo tota multitudo hominum a primo parente humanam naturam accipientium, quasi unum collegium, vel potius sicut unum corpus unius hominis consideranda est. In qua quidem multitudine unusquisque homo, etiam ipse Adam, potest considerari, vel quasi singularis persona, vel quasi aliquod membrum illius multitudinis, quae per naturalem originem derivatur ab uno. Est autem considerandum quod primo homini in sua institutione datum fuerat divinitus quoddam supernaturale donum , scilicet originalis justitia, per quam ratio subdebatur Deo, et inferiores vires rationi, et corpus animae. Hoc autem donum non fuerat datum primo bomini ut singulari personae tantum, sed ut cuidam principio totius naturae humanae, ut scilicet ab eo per originem derivaretur in posteros. Hoc autem donum acceptum primus homo per liberum arbitrium peccans amisit, ec tenore quo sibi datum fuerat, scilicet pro se et prc sua posteritate tota. Defectus igitur hujus doni totam ejus posteritatem consequitur. Et sic iste defectus eo modo traducitur in posteros, quo modo traducitur natura humana. Quae quidem traducitur, non quidem secundum se totam, sed secundum aliquam partem sui, scilicet carnem cui Deus animam infundit. Et sic, sicut anima divinitus infusa pertinet ad naturam humanam ab Adam derivatam, propter carnem cui conjungitur, ita et defectus praedictus pertinet ad animam propter carnem quae ab Adam propagatur, non solum secundum corpulentam substantiam, sed etiam secundum rationem seminalem, id est, non solum materialiter, sed sicut a principio activo : sic enim filius accipit a patre naturam humanam. Si ergo consideretur defectus iste hoc modo per originem in istum hominem derivatus, secundum id quod iste homo est quaedam persona singularis, sic hujusmodi defectus non potest habere rationem culpae, ad cujus rationem requiritur quod sit voluntaria. Sed si consideretur iste homo genitus ut quoddam membrum totius humanae naturae a primo parente propagatae, ac si omnes homines essent unus homo, sic habet rationem culpae propter voluntarium ejus principium, quod est actuale peccatum primi parentis. Sicut si dicamus quod motus manus ad homicidium perpetrandum secundum quod manus per se consideratur, non habet rationem culpae; quia manus de necessitate movetur ab alio. Si autem consideretur ut est pars totius hominis qui voluntate agit, sic habet rationem culpae; quia sic est voluntarius. Sicut igitur homicidium non dicitur culpa manus, sed culpa totius hominis; ita hujusmodi defectus non dicitur esse peccatum personale, sed peccatum totius naturas; nec ad personam pertinet, nisi inquantum natura inficit personam. Et sicut ad unum peccatum faciendum diversae partes hominis adhibentur, scilicet ratio, voluntas, manus, et oculus, et hujusmodi, et tamen est unum solum peccatum, propter unitatem principii, scilicet voluntatis, a quo peccati ratio ad omnes actus partium derivatur; ita et ratione principii, in tota natura humana consideratur quasi unum peccatum originale. Propter quod Apostolus dicit, Rom. 5 (v. 12) : In quo omnes peccaverunt; quod, secundum Augustinum, potest intelligi, in quo, scilicet primo homine, vel in quo, scilicet peccato primi nominis, ut peccatum primi hominis sit (a) quasi commune peccatum hominum. "

Haec ille. Item, 2. Sentent., dist. 33, q. 2, art. 1, in solutione secundi, sic dicit : " Inter omnia peccata minimum (6) est originale, eo quod minimum (v) habet de voluntario. Non enim est voluntarium voluntate istius personae, sed tantum voluntate principii naturae. Peccatum autem actuale, etiam veniale, voluntarium est voluntate personae in qua est; et ideo minor paena debetur originali quam veniali. Nec obstat quod originale non (8) compatitur secum gratiam. Privatio enim gratiae non habet rationem culpae, sed pcenae, nisi inquantum ex voluntate est. Unde ubi minus de voluntario, ibi minus de culpa, etc. " Item, l 2 , q. 82, art. 4 : " In peccato originali sunt duo. Quorum unum est defectus originalis justitiae. Aliud autem est relatio hujusmodi defectus ad peccatum primi parentis, a quo per vitiatam originem deducitur. "

Haec ille. Ex quibus patet quod peccatum originale minimum habet de ratione culpae, quia minimum de ratione voluntarii ; secundo, quod hoc peccatum non univoce, sed multum aequivoce dicilur peccatum cum peccatis actualibus. Et possent assignari innumerae dissimilitudines et differentiae; sed pro nunc sufficit assignare quatuor. Prima, quia alia peccata consistunt in deordinatione actus, vel omissione (e) actus; hoc autem consistit in deordinatione ipsius naturae. Secunda est, quia alia peccata sunt voluntaria voluntate proprii suppositi in quo sunt, vel voluntate personae ; hoc autem tantummodo est voluntarium voluntate naturae vel principii (a) naturae, et alieni, non proprii suppositi. Tertia est, quia alia peccata sunt culpae, et habent rationem culpae, ex relatione inordinationis in eis reperte ad proprium subjectum vel suppositum ; hoc autem non habet rationem culpae, nisi ex relatione ad naturam suppositi, vel ad suppositum extrinsecum, scilicet Adam. Quarta est, quia istud peccatum est quodammodo necessarium, alia vero non ; hoc est naturale, alia sunt personalia, si ita liceat loqui. Et infinite tales differentiae inter hoc et alia possent assignari. Et ideo argumentum Durandi non militat contra nos. II. Ad argumenta aliorum.

Ad primum autem argumentum aliorum contra eamdem conclusionem, negatur major; quia, ut patet ex dictis, peccatum originale aequivoce dicitur peccatum cum aliis, nec consistit in voluntaria commissione, nec in voluntaria omissione. Tamen ad hanc rationem respondet Gregorius de Arimino (dist. 30, q. 1, art. 1, concl. 1), dicens quod, " quamvis peccatum originale non sit culpa actualis, de qua major habet veritatem (6), est tamen culpa habitualis, vel quasi habitualis, scilicet vitium ad culpam actualem inclinans. Unde peccatum originale duplici ratione culpa dici potest. Una est, quia est inclinativum ad culpam; et hanc tangit Augustinus, 5. Contra Julianum, cap. 3, dicens quod, sicut caecitas cordis, quam solus removet illuminator Deus, et peccatum est quo in Deum non creditur, et paena peccati qua cor superbum digna animadversione punitur, et causapeccati cum mali aliquid errore cordis exci committitur; ita concupiscentia carnis adversus quam (j) bonus concupiscit spiritus, et peccatum est, quia inest illi inobedientia contra dominatum mentis, et paena (o) peccati, quia reddita est meritis inobedientis, et causa peccati defectione consentientis, vel contagione nascentis. Ubi nota quod dicit inest illi inobedientia contra dominatum mentis; est enim principium desideriorum spiritualibus desideriis adversantium. Alia ratio est, quia est macula et vitium dehonestans naturam. Unde, sicut actualis culpa commissionis mentem deformat, sic quod propter eam poena juste debetur animae deformate, sic et hujusmodi vitium dehonestat et (e) inquinat mentem, propter quod poenam juste meretur, sicque vere illud dicitur culpa. Et hanc rationem innuit Augustinus, lib. 2. de Gratia Christi et peccato originali, cap. 40, ubi dicit quod Deus hominem damnat propter vitium quo natura dehonestatur, non propter naturam quae vitio non aufertur. Et si dicas quod eadem ratione alii habitus vitiosi, qui ex pravis actibus acquiruntur in hominibus, essent culpae, potest probabiliter responderi, quod etiam illi utique culpae sunt antequam eorum reatus per poenitentiam dimittatur, sicut et originale vitium etiam culpa est antequam per baptismum reatus ejus extollatur : tam enim per poenitentiam quam per baptismum absolvitur anima a reatu, et decoratur gratia, per quam etiam contra inclinationem vitiosam juvante Deo fortis efficitur, ut vitium in illa non dominetur; et ideo nec illud post baptismum, nec illa post poenitentiam sunt culpae, etc. "

Haec Gregorius. Sed tamen videtur mihi quod illa responsio, licet multa vera dicat, tamen continet quinque improbabilia. Primum est, quia supponit quod peccatum originale sit quaedam qualitas habitualis ad peccatum inclinans; quod est falsum. Secundum est, quod ad rationem peccati sufficiat esse inclinativum ad actum malum; hoc enim non sufficit, quia (a) tunc objecta exteriora et appetitus sensitivus possent dici peccata. Tertium est, quod omne vitium dehonestans naturam habeat rationem culpae; hoc enim falsum est, quia tunc lepra posset dici peccatum. Quartum est, quia in ista responsione nihil dicit de voluntario, quod tamen requiritur ad veram rationem culpae, ut saepius dictum est. Quintum est, quod habitus ex pravis actibus acquisitus habeat rationem culpae;hoc enim multum novum est inter Theologos. Et de hoc beatus Thomas, 1" 2 , q. 82, art. 1 (ad 2 ). Arguit enim sic: " Actuale peccatum plus habet de ratione culpae quam originale, inquantum plus habet de ratione voluntarii. Sed habitus actualis peccati non habet rationem culpae, alioquin sequeretur quod homo dormiens culpabiliter peccaret. Igitur nullus habitus habet rationem culpae originalis, etc. "

Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod actuale peccatum est inordinatio quaedam actus. Originale vero, cum sit peccatum naturae, est quaedam inordinata dispositio ipsius naturae, quae habet rationem culpae inquantum derivatur ex primo parente. Hujusmodi autem inordinata dispositio naturae habet rationem habitus; sed inordinata dispositio actus non habet rationem habitus. Et propter hoc originale peccatum potest esse habitus; non autem peccatum actuale. "

Haec ille.

De ista materia etiam diffuse loquitur, l 2", q. 71, art. 3. Tenenda est igitur prima responsio superius posita.

Auctoritas vero Augustini allegata ad probandum minorent, non est ad propositum; quia ex illa habetur quod defectus in nobis sunt poenae peccati actualis primi parentis, cum quo tamen stat quod hujusmodi defectus babent rationem, non solum poenae, sed culpae. Unde Augustinus, 3. Contra Julianum, cap. 3, ait quodmalaquae in hac transitoria vita patiuntur infantes, sub justo et omnipotente Deo non irrogarentur, si nulla ex parentibus merita mala traherentur. Et infra, cap. 4, sic dicit: Genus humanum ex initio quo deseruit Deum, trahit damnatae originis noxam his omnibus dignissimam poenis, nisi ubi (a) parcit ratione (6) dispositionis occultae inscrutabilis sapientia Conditoris. Ex quo patet propositum. Et ulterius, quia, sicut supra allegatum est, originale peccatum est peccatum, et (y) causa peccati, et poena peccati. Item, Augustinus, super Psalm. 50, sicut allegat Magister in praesenti distinctione, ait quod nemo nascitur nisitrahens pcenam et meritum paenae. Certum est autem quod meritum poenae utique culpa est, cui poena debetur. Et ex hoc ibidem Magister concludit quod peccatum originale est culpa. Ad confirmationem, dicit Gregorius quod, " sicut ipsemet Augustinus declarat, 1. Retractationum, cap. 9, in fine, illa verba dicta sunt contra Mani-chaeos, qui negant peccatum originale : quo negato, praedicta non essent supplicium peccati; et tamen nec sic culpandus esset Deus, sed laudandus; et hoc intendit ibidem concludere ". ij 3.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM Ad argumenta Gregorii.

Ad primum contra tertiam conclusionem, dicitur quod Augustinus in illis auctoritatibus sumit vocabulum concupiscentiae non pro potentia concupiscibili, nec pro aliquo actu ejus, nec pro aliquo habitu positivo de genere qualitatis, sed pro quadam habilitate ad inordinate et effrenate concupiscendum, modo superius expresso in probatione tertiae conclusionis. De hoc sanctus Thomas, de Malo, q. 4, art. 2, sic dicit :-a Peccatum originale est peccatum hujus personae vel illius prout consideratur ut quaedam pare multitudinis ab Adam derivate, ac si esset quoddam membrum unius hominis. Dicium est autem superius quod unius hominis peccantis est unum peccatum , secundum quod ad totum refertur et ad primum peccandi principium, licet executio peccati fiat per diversa membra. Sic igitur peccatum originale in isto homine vel in illo, nihil est aliud quam illud quod ad ipsum pervenit per originem ex peccato primi parentis; sicut peccatum in manu aut in oculo nihil aliud est quam illud quod pervenit ad manum vel oculum ex motione primi principii peccantis, quod est voluntas : licet ex una parte fiat motio per naturalem originem, ex alia vero parte per imperium voluntatis. Illud vero quod pervenit ad manum de peccato unius hominis singularis, est quidam effectus et impressio motus primi inordinati qui erat in voluntate; unde oportet quod ejus similitudinem gerat. Motus autem voluntatis inordinatus est conversio ad bonum aliquod temporale absque ordine convenienti ad debitum finem : quae quidem inordinatio est aversio ab incommutabili bono; et hoc est quasi formale, illud autem quasi materiale : nam formalis ratio moralis actus accipitur per comparationem ad finem. Unde et id quod ad manum pertinet, de peccato unius hominis, nihil aliud est quam applicatio ejus ad aliquem effectum sine aliquo ordine justitiae. Jam vero, si motus voluntatis pervenit ad aliquid quod non est peccati susceptivum, puta ad lanceam vel gladium, non dicimus ibi esse peccatum, nisi virtualiter et per modum effectus, inquantum scilicet lancea vel gladius movetur per actum peccati et perficit effectum peccati, non quod ipsa lancea vel gladius peccet, quia non sunt aliquid hominis peccantis, sicut manus vel oculus. Sic igitur in peccato primi parentis fuit aliquid formale, scilicet aversio ab incommutabili bono, et aliquid materiale, scilicet conversio ad bonum commutabile. Ex hoc autem quod aversus fuit ab incommutabili bono, donum originalis justitia? amisit. Ex hoc vero quod conversus fuit inordinate ad bonum commutabile, inferiores vires quae erigi debebant ad rationem, depressae sunt ad inferiora. Sic igitur et in his quae ex ejus stirpe oriuntur, superior pars animae caret debito ordine ad Deum, qui erat per originalem justitiam; et inferiores vires non subduntur rationi, sed ad inferiora convertuntur secundum proprium impetum; et ipsum etiam corpus in corruptionem tendit secundum inclinationem contrariorum ex quibus est compositum. Sed superior (a) pars animae, et etiam quaedam inferiorum virium quae sunt sub voluntate et ei natae sunt obedire, recipiunt hujusmodi sequelam primi peccati secundum rationem culpae; sunt enim susceptivae peccati hujusmodi partes. Sed inferiores quae non subduntur voluntati, scilicet potentiae animae vegetabilis, et etiam ipsum corpus suscipit hujusmodi sequelam secundum rationem paenae, non autem secundum rationem culpae, nisi forte virtualiter, prout scilicet hujusmodi poena peccatum consequens, est productiva peccati, secundum quod vis vegetativa per decisionem corporalis seminis operatur ad traductionem peccati originalissimul cum humana natura. Sed inter superiores vires quae suscipiunt defectum per originem traductum secundum rationem culpae, est una quae movet omnes alias, scilicet voluntas; omnes autem aliae moventur ab illa ad suos actus. Semper autem quod est ex parte agentis et moventis est sicut formale; quod autem est ex parte mobilis et patientis (a) est sicut materiale. Et ideo, cum carentia originalis justitiae se habeat ex parte voluntatis, ex parte autem inferiorum virium a voluntate motarum sit pronitas ad inordinate appetendum, quae concupiscentia dici potest, sequitur quod peccatum originale in hoc vel in illo homine nihil aliud (6) sit quam concupiscentia cum carentia originalis justitiae. Ita tamen quod carentia originalis justitiae est quasi formale in peccato originali; concupiscentia autem est quasi materiale : sicut in peccato actuali, aversio ab incommutabili bono est quasi formale, conversio autem ad commutabile (y) bonum est quasi materiale; ut sic intelligatur in peccato originali anima aversa et conversa, sicut in peccato actuali, ut ita dicam, est actus aversus et conversus. "

Haec ille. Ex quibus patet primo, quod concupiscentia non dicit totum quod pertinet ad rationem peccati originalis. Secundo, quod nec dicit illud quod est principalius in peccato originali, scilicet formale, sed illud quod est minus principale, scilicet materiale. Tertio, quod concupiscentia in proposito non est aliud quam pronitas inferiorum virium ad rebellandum rationi, vel ad tendendum in id quod est contrarium rationi. Quod expressius patet, ibidem, in solutione quarti in oppositum, ubi sic dicit : a Concupiscentia, secundum quod pertinet ad originale peccatum, non est concupiscentia actualis, sed habitualis. Sed intelligendum (3) est quod ex habitu efficimur habiles ad aliquid. Dupliciter autem aliquod agens potest esse habile ad agendum. Uno modo, ex aliqua forma inclinante ad hoc; sicut aliquod grave, ex forma sua quam habet a generante, inclinatur deorsum. Alio modo, ex subtractione ejus quod impediebat: sicut vinum effunditur, fractis circulis qui effusionem impediebant; et equus concitatus praecipitanter vadit, fracto freno quo retinebatur. Sic igitur concupiscentia habitualis potest dici dupliciter. Uno modo, aliqua dispositio vel habitus inclinans ad concupiscendum : sicut si in aliquo ex frequenti actu concupiscendi causaretur habitus concupiscentiae; et sic concupiscentia non dicitur esse peccatum originale. Alio modo, potest intelligi habitualis concupiscentia ipsamet pronitas vel habilitas ad concupiscendum, quae est ex hoc quod vis concupiscibilis non perfecte subditur rationi, sublato freno originalis justitiae; et hoc modo peccatum originale, materialiter loquendo, est habitualis concupiscentia. Nec tamen sequitur, si habitualis concupiscentia, positive accepta, non habet rationem pecia) superior.

inferior Pr. cati actualis, secundum quod causatur ex actibus personae, quod propter hoc habitualis concupiscentia, per remotionem accepta, non habeat rationem originalis peccati, secundum quod ex actu primi parentis causatur; quia peccatum originale non eadem ratione dicitur peccatum, qua et actuale : quia peccatum actuale consistit in actu voluntario alicujus personae, et ideo quod ad talem actum non pertinet, non habet rationem actualis peccati; sed peccatum originale est personae secundum naturam quam ab alio traxit per originem, et ideo omnis defectus in natura prolis inventus, derivatus a peccato primi parentis, habet rationem peccati originalis, dummodo sit in subjecto quod sit susceptivum culpae : nam, sicut dicit Augustinus, 1. Retractationum (cap. 15), concupiscentia dicitur peccatum, quia est a peccato facta. "

Haec ille. Ad secundum patet per idem; et similiter ad tertium, quartum et (a) quintum; quia solum concludunt quod peccatum originale, materialiter, est concupiscentia habitualis, non quidem positive, sed privative sumpta. Cum quo stat quod carentia originalis justitiae formale est in peccato originali. Unde sanctus Thomas, ubi supra (de Malo, q. 4, art. 2), sic dicit: " Anselmus sic argumentatur in libro de Conceptu virginali : Omne peccatum est injustitia, et per consequens excludit aliquam justitiam; sed peccatum originale non excludit aliam (6) justitiam quam originalem ; ergo peccatum originale est carentia originalis justitiae. " Et postea respondet dicens : ((Ad illud quod quaerebatur de carentia originalis justitiae, dicendum est quod est (y) sicut formale in peccato originali. " Quod enim concupiscentia positive dicta, sine quocumque alio, non habeat rationem peccati originalis, arguit sic sanctus Thomas, ubi supra, octavo loco (3) : " Si concupiscentia est originale peccatum : aut habet per sui essentiam; et sic remanente concupiscentia post baptismum, non esset solutum peccatum originale, quod est inconveniens : aut dicitur peccatum originale propter aliquid aliud adjunctum; et sic illud aliud magis est peccatum originale. Non ergo originale peccatum est concupiscentia. " Et postea respondet : " Dicendum, inquit, quod aliquid dicitur ali-quale propter aliud, non solum sicut propter accidens, sed etiam sicut propter formale principium; sicut corpus dicitur vivum propter animam, nec tamen sequitur quod corpus non sit pars rei viventis. Et similiter concupiscentia dicitur originale peccatum propter carentiam originalis justitia;, quae, sicut dictum est, se habet ad ipsam ut formale ad materiale. Unde non sequitur quod concupiscentia non sit aliquid originalis (a) peccati. "

Haec ille. Ad sextum dicitur quod Augustinus large accipit ibi qualitatem et affectionem. Nam qualitas dici potest omne quod denominat aliud, sive sit quid absolutum, sive respectivum, sive sit positivum, sive privativum, ut patet ex dictis beati Tbomae statim recitatis, ubi vult quod carentia originalis justitiae potest dici formale principium, qualificans concupiscentiam et dans ei rationem peccati originalis. Similiter affectio sumitur ab Augustino pro habilitate ad affectum actualem. Cur autem dicitur languor naturae, ostendit sanctus Thomas, 2. Sen-tent., dist. 30, in expositione litterae, ubi sic dicit : " Hic ponuntur octo nomina peccati originalis. Quorum differentia sic accipi potest. Potest enim hoc peccatum nominari vel per comparationem ad modum quo causatur in nobis, vel per comparationem ad (6) subjectum in quo est, vel per comparationem ad peccatum actuale ad quod inclinat. Et quia per originem vitiatam in nos pervenit, ideo ex modo quo causatur in nobis nominatum, dicitur peccatum originale. In peccato autem actuali (y) duo consi-r derantur, scilicet : defectus seu deformitas peccati; et secundum hoc nominatur fomes peccati, quasi fomentum praebens ad peccandum, sicut siccitate lignorum fovetur ignis : et iterum delectatio, quae consistit in conversione ad bonum commutabile; et sic dicitur concupiscentia, quae est per deordinationem actu exsistentem in partibus animae, subtracto retinaculo originalis justitiae : vel (8) in ordine ad actum concupiscentiae ad quem peccatum originale inclinat; et sic dicitur concupiscibilitas. Subjectum autem in quo peccatum originale consistit, est homo, qui ex duabus naturis constat, rationali et sensitiva. Potest ergo peccatum originale nominari, vel per comparationem ad rationalem , vel per comparationem ad sensitivam. Si primo modo, sic, ex parte ejus quod est formale in peccato originali, scilicet carentia debitae justitiae, dicitur languor naturae; ex parte vero ejus quod est materiale, scilicet inordinatio inferiorum virium, dicitur tyrannus, inquantum per inordinationem virium inferiorum injuste et quodammodo tyrannice ratio in servitutem peccati trahitur. Ex parte autem sensitivae, quae est potentia organis affixa, dicitur lex carnis, ex eo quod per traductionem carnis traducitur; et dicitur lex membrorum, inquantum in membris completis dominatur, et quodammodo secundum conditionem eorum inclinat in actum, ut scilicet in delectabile membris homo inclinetur, quod est eis conveniens. "

Haec ille. (a) originalis.

materialis Pr. Ad septimum, octavum, nonum, decimum, undecimum, dicetur in sequenti distinctione ubi inquiretur in quo sit subjective peccatum originale, et quomodo traducatur et causetur in prole. Hoc tamen dicendum videtur pro nunc, quod peccatum originale non est proprie habitus naturalis, nec infusus, nec acquisitus ex actibus proprii suppositi. Unde sanctus Thomas, de Malo, ubi supra (q. 4, art. 2), arguit sic : (c Omnis habitus, aut est naturalis, aut acquisitus, aut infusus. Sed peccatum originale non est habitus naturalis; quia, secundum Dionysium, 4. cap. de Divinis Nominibus : nihil quod inest alicui secundum naturam, est ei malum. Similiter etiam nec est habitus acquisitus : quia habitus acquisiti causantur ex actibus, ut patet per Philosophum, 2. Ethicorum (cap. 1); peccatum autem originale non acquiritur, sed trahitur per originem. Similiter etiam non est habitus infusus; quia talium habituum solus Deus est causa intus operans in anima, qui tamen non potest esse causa peccati. Igitur nullo modo peccatum originale est habitualis concupiscentia. J Ecce argumentum.Sequitur responsio : " Ad quintum, inquit, dicendum est quod, sicut habitus vitiosus qui est proprius hujus personae, est acquisitus ex actibus hujus personae; ita et habitualis concupiscentia quae pertinet ad peccatum naturae, est acquisita ex voluntario actu primi parentis; non autem est naturalis proprie loquendo, neque infusa. "

Haec ille.

In prima vero secundae, ut supra allegatum est (l 2 , q. 82, art. 1, ad 3 ), dicit quod talis habitus " non debet dici infusus, nec per actum alicujus suppositi acquisitus, sed per vitiatam originem innatus t. Quomodo autem origo filiorum Adae dicatur vitiata, dicetur post in hac vel sequenti quaestione. Palet igitur ex praedictis, quod, cum peccatum originale non sit habitus positivus absolutus de genere qualitatis, puta talis, non oportet quaerere tam sollicite causam productivam talis qualitatis in anima, nec oportet fingere aliquam malam qualitatem causatam a diabolo vel serpente in carne primorum parentum, a qua pullulet alia qualitas in anima. Nam (a) totum hoc videtur esse fictio. Augustinus autem per verba in undecimo argumento recitata, intendit quod diabolus, vel serpens, in quo loquebatur diabolus, fuit causa infectionis carnis primorum parentum, non quidem efficiens perficiens, scilicet inducendo aliquam qualitatem, sed efficiens per modum removentis prohibens, inquantum consuluit et suggessit eis peccatum, quod abstulit justitiam originalem prohibentem hujusmodi concupiscentiam habitualem, et infectionem corporis et potentiarum vege-tativarum. Vel forte locutus est parabolice, aut non suam, sed aliorum opinionem recitando. Mirabile namque esset si serpens, aut aliqua creatura, prota) Nam.

non Pr. pria virtute posset talem qualitatem in carne hominis causare, a qua necessario anima inficeretur, et tali infectione quam nulla creatura, sed sola Dei gratia posset tollere ab anima, sicut habet dicere illa fictio. Et multa alia inconvenientia quae per se patent. g 4.

Ad argumenta contra quartam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Durandi.

Ad primum contra quartam conclusionem, dicitur quod utique recte concludit quod sola carentia originalis justitiae sive personalis (a), non sufficit ad rationem peccati originalis, sed ultra hoc requiritur quod talis justitia sit debita haberi; et ideo conclusio illa non dicit quod carentia originalis justitioe sit peccatum originale, sed privatio; quia, juxta praedicta in secunda conclusione, malum addit supra defectum. Unde beatus Thomas, de Malo, q. 4, art. 2, sic arguit, secundo loco (6) : a Anselmus dicit in libro de Conceptu virginali sic : Factus est homo, ut inordinatam concupiscentiam sentire non deberet. Sed, sicut in eodem libro dicitur, peccatum est non solum cum non habet homo quod deberet habere, sed etiam cum habet quod non debet habere. Ergo concupiscentia est peccatum originale, etc. j Et postea, in solutione, concedit totum argumentum. Ex quo patet quod, secundum eum, peccatum originale est contra duplex debitum : primo, quia homo caret justitia originali quam debet habere; secundo, quia habet inordinatam concupiscentiam quam debet non habere. Item, ibidem (art. 1), et ubicumque loquitur de hac materia, dicit quod a donum originalis justitiae datum fuit homini primo, non ut personae singulari tantum, sed ut cuidam principio totius naturae humanae, ut scilicet ab eo per originem derivaretur in posteros. Hoc autem donum acceptum primus homo per liberum arbitrium peccans amisit, eo tenore quo sibi datum fuerat, scilicet pro se et pro sua tota posteritate ".

Haec ille. - Ex quo patet quod ideo carentia hujus originalis justitia? peccatum est : quia Adam, et quilibet homo ex Adam veniens, debebat talem justitiam habere in se; et ultra hoc, Adam debebat eam transfundere in posteros. Conceditur igitur quod sola carentia originalis justitioe non esset peccatum, nisi esset debita haberi; et similiter concupiscentia habitualis non esset peccatum, nisi quia homo debet eam non habere. Ad secundum dicitur quod bene concludit quod ad completam rationem peccati originalis, non solum concurrit carentia originalis justitiae cum debito habendi eam, immo, ultra hoc, requiritur quod talis vitiosus defectus sit voluntarius, modo quo supra dictum est, voluntate scilicet Adae.

Cum autem ulterius dicitur quod illa carentia non aliter fuit voluntaria, etc;

dicitur quod, sicut aliquis dicitur peccare per electionem, quia eligit scienter illud cui est annexa peccati deformitas, licet non eligat deformitatem de per se ; sic Adam voluntarie induxit defectum originalis justitia; in se et suis posteris, quia scienter elegit aliquid cui consecutive erat annexus iste defectus, et cui incompossi-bilis erat justitia originalis opposita huic defectui, licet hunc defectum non de per se elegerit. Et conceditur ulterius quod sic eligendo, meruerit perdere originalem justitiam, et talem defectum incurrere, et incurrit dignitatem habendi talem defectum, et indignitatem habendi donum originalis justitiae. Sed negatur ulterior consequentia, qua infertur quod peccatum originale principaliter consistat in tali dignitate mali, et indignitate boni, vel in tali merito, aut demerito. Cujus ratio est, quia, licet apud Theologos idem actus sit peccatum et demeritum, tamen differunt ratione, taliter quod prius actus habet rationem peccati et culpae quam demeriti. Unde beatus Thomas, l 2 , q. 21, art. 3, sic dicit : (c Actus bonus vel malus habet rationem laudabilis vel culpae, secundum quod est in potestate voluntatis ; rationem vero rectitudinis et peccati, secundum ordinem ad finem ; rationem vero meriti vel demeriti, secundum retributionem justitiae ad alterum. " Et has tres conclusiones approbat ibidem per tres articulos. Ex quo patet quod, cum peccatum originale proportionetur actuali peccato Adae, in peccato originali : primo est ratio defectus; secundo, ratio mali; tertio, ratio peccati; quarto, ratio culpae; quinto, ratio demeriti; et proportionabiliter totum hoc fuit in peccato primo Adae. Vanum est ergo dicere quod ratio meriti vel demeriti constituat rationem culpae in peccato actuali vel originali. Similiter, falsum est quod sine tali merito vel demerito, dignitate vel indignitate, reliqua quae occurrunt ad peccatum originale, non sufficiant ad constituendum perfecte et sufficienter rationem mali, peccati, vel culpae. Est enim in eo ratio mali; quia est ibi defectus boni debiti et apti inesse. Secundo est ibi ratio peccati; quia talis defectus deordinat effective et formaliter a fine. Tertio est ibi ratio culpae; quia talis defectus est voluntarius : non quidem ratione meriti vel dignitatis; sed quia voluntas Adae elegit aliquid repugnans dono originali justitiae, et annexum defectui ejus. Ad quod , quarto loco, secuta est ratio meriti et demeriti, dignitatis et indignitatis, de quibus loquitur arguens. Ad tertium patet per praedicta; quia argumentum deficit in duobus. Primo, quia (a) dicit originale peccatum consistere in defectu originalis jUSti-Ja) quia. - qui Pr. tiae, secludendo concupiscentiam ; cujus oppositum supra visum est per argumenta Gregorii fundata in dictis Augustini. Secundo, quia ponit indignitatem habendi originalem justitiam et meritum carendi ea pertinere intrinsece ad rationem peccati originalis, et esse partem ejus ; quod est statim negatum. Ad quartum dicitur quod huic argumento respondet sanctus Thomas, de Malo, q. 4, art. 1, ubi arguit sic : " Secundum Anselmum (lib. de Concept. Virg.), peccatum originale est carentia originalis justitiae. Aut ergo originalis justitia conveniebat animae primi hominis naturaliter ex sua creatione ; aut erat donum superadditum ex divina liberalitate (a). Si autem fuit animae naturalis, nunquam eam amisisset peccando ; quia, ut dicit Dionysius, 4. cap. de Divinis Nominibus, data naturalia in daemonibus permanserunt; et sic etiam omnes homines originalem justitiam haberent : quia quod est naturale uni animae, est omnibus animabus naturale; et ita nullus nasceretur cum peccato originali, id est, cum carentia originalis justitiae. Si autem illa justitia fuit donum superadditum ei ex divina liberalitate, aut ergo Deus illud donum dat, aut non. Si dat, non nascitur homo cum carentia originalis justitiae, neque potest anima per carnem infici. Si autem non datur ei a Deo, hoc non videtur ei esse imputandum, sed Deo qui non dat. Nullo ergo modo homo peroriginem peccatum contrahere potest." Ecce argumentum. Sequitur solutio : " Dicendum, inquit, ad undecimum, quod originalis justitia fuit superaddita primo homini ex divina liberalitate; sed quod huic animae non detur a Deo, non est ex parte ejus, sed ex parte humanae naturae, in qua invenitur contrarium prohibens. "

Haec ille.

Dico igitur ad argumentum, quod carentia originalis justitiae in nobis est a Deo tanquam a non influente eam, sed a natura humana tanquam a ponente obstaculum tali justitiae, vel saltem a principio naturae, scilicet Adam.

Et si contra hoc arguitur, quia, secundum te, indignitas naturae non est quid intrinsece pertinens ad originale peccatum, modo autem dicis quod indignitas naturae praecedit, ordino causalitatis, defectum justitiae originalis, et sic videtur contradictio;

dicitur quod indignitas est duplex. Quaedam se habens mere negative, id est, non dignitas : et talis praecedit carentiam originalis justitiae in ipso qui contrahit originale, et in natura prout est in tali supposito; tamen talis indignitas non est meritum nec demeritum. Alia est indignitas se habens privative vel contrarie : et talis non praecedit in parvulo qui contrahit originale peccatum, nec in natura prout est in illo; praecessit tamen in natura et in principio naturae, scilicet in Adam, qui propter suum actuale peccatum reddidit naturam humanam indignam dono justitiae originalis, et meruit ea privari in se et suis posteris. Non ergo concluditur quod in eo qui contrahit originale, indignitas se habens per modum contrarii, praecedat vel constituat originale peccatum, nec quod sit causa vel pars originalis peccati, sed quod talis indignitas praecessit in principio naturae, scilicet Adam. Ulterius dicitur quod argumentum non potest aliud concludere, nisi quod sola carentia originalis justitiae debitae haberi non constituit rationem originalis peccati ; quod conceditur. Sed cum hoc stat quod talis carentia cum relatione ad causam proximam, scilicet peccatum Adae, sit peccatum, id est, prout est volita ab Adam , vel propter ejus peccatum voluntarium inducta, est peccatum originale. Si quis tamen vellet, posset dicere quod de ratione originalis peccati sunt tria. Primum est, habitualis concupiscentia. Secundum est, carentia originalis justitiae debitae inesse. Tertium est, quod ista duo causata sint ex demerito et indignitate primi parentis, et ab Adam per motionem generationis simul cum natura transfusa. Ponere autem in anima parvuli aliquam indignitatem culpabilem praecedentem carentiam originalis justitiae quasi causam ejus, falsum est, et improbabile. II. Ad argumenta aliorum.

Ad primum negatur minor. Quia in Adam potuit dici peccatum non solum actus voluntarius inordinatus, nec solum reatus paenae vel poena cum reatu, immo poena cum relatione ad actum inordinatum ut effectus ad causam : ita quod reatus non sufficit ad constituendum peccatum originale, nec poena cum reatu, nisi ex relatione eorum ad peccatum actuale Adae. Et ideo similiter peccatum originale in parvulo est poena cum relatione ad illud peccatum. Et de hoc sanctus Thomas, de Malo, ubi supra (q. 4), in fine secundi articuli, sic dicit : " Ad illud vero quod quaerebatur : utrum sit poena tantum, vel poena et culpa;

dicendum quod, si comparetur ad istum hominem prout est persona quaedam, non habito respectu ad naturam, sic est paena; si autem comparetur ad principium, in quo omnes peccaverunt, sic habet rationem culpae. "

Haec ille.

Item, l 2", q. 82, art. 4 : " In peccato originali sunt duo : quorum unum est defectus originalis justitiae; aliud est relatio hujus defectus ad peccatum primi parentis, a quo per vitiatam originem deducitur, j Item, 2. Sentent., dist. 31, q. 1, art. 1 : " Infectio, inquit, ex inordinata voluntate primi parentis procedens, in ipso quidem primo parente fuit dupliciter, scilicet per modum peccati actualis, inquantum eam per propriam voluntatem contraxit, et etiam ulterius per modum peccati naturalis, inquantum natura in eo infecta est. In sequentibus autem non est nisi ut peccatum naturale, etc. " Ex quibus patet quod reatus sive poena (a) non constituit origi- (a) sive paena. - sine personali IV. nale, nec est principale in eo; sed illa quae superius dicta sunt. Ad secundum dicitur quod similitudo inter meritum Christi et demeritum Adae, quantum ad hoc valet, quod, sicut illi quae regenerantur in Christo, primo constituuntur justi per infusionem gratiae, et secundo ex gratia debetur eis vita aeterna, et habent ad illam habendam dignitatem; et sic propter peccatum Adae, illi qui ab eo carnaliter generantur, primo constituuntur peccatores, secundo rei pcenae aeternae. Dicitur secundo, quod, sicut effectus meriti Christi in regeneratis ab ipso, non est quodcumque debitum, nec jus habendi gloriam, nisi praesupposita justificante gratia, ita nec effectus peccati Adrr in generatis ab ipso, est quicumque reatus, nisi praesupposita culpa. Et ita argumentum non concludit quod peccatum originale sit reatus, sed potius oppositum, quod sit culpa, ad quam sequitur reatus. Dicitur tertio, quod, sicut ante infusionem gratia? per Christi meritum, nullum praecedit debitum recipiendi, in eo qui per Christum regeneratur; ita nec ante carentiam justitiae originalis, praecedit aliquod debitum vel indignitas culpabilis, in eo qui per Adam vitiose generatur. Et ita patet quod illa similitudo male adaptatur, cum ponat reatum in parvulo, nulla praecedente in eo culpa. De hoc sanctus Thomas, 2. Sentent., dist. 20, q. 2, art. 3, in solutione tertii, sic dicit : a Peccatum non transit in posteros a primo parente per modum demeriti, quasi ipse omnibus mortem demeruerit et infectionem peccati; sed per modum traductionis consequentis traductionem naturae. Non enim actus unius personae toti naturae mereri vel demereri potest, nisi limites humanae naturae transcendat, ut patet in Christo qui est Deus et homo. Unde a Christo nascuntur filii gratiae, non per traductionem carnis, sed per meritum actionis. Ab Adam vero nascuntur filii irae per propagationem, non per demeritum. "

Haec ille.

Item, 3 p., q. 8, art. 5, in solutione primi, sic dicit : " Peccatum originale in Adam, quod est peccatum naturae, derivatum est a peccato actuali illius, quod est peccatum personale ; quia in eo persona corrumpit naturam : qua corruptione mediante, peccatum primi hominis derivatur ad posteros, secundum quod natura corrupta corrumpit personam. Sed gratia non derivatur a Christo in nos mediante humana natura, sed per solam personalem actionem ipsius Christi. Unde non oportet in Christo distinguere duplicem gratiam, quarum una respondeat naturae, alia personae, sicut in Adam distinguitur peccatum naturae, et peccatum personas, ii

Haec ille.

Ex quibus patet quod similitudo inter meritum Christi et demeritum Adae male ad propositum applicatur. Ad confirmationem dicitur quod peccaverunt per fallaciam consequentis, arguendo a propositione habente plures causas veritatis ad unam illarum : . - QUAESTIO I. nam excessus et maioritas meriti Christi super demeritum Adic, non consistit in hoc quod ]ier Christum conferatur justitia et debitum gloriae, per Adam vero traducatur reatus sine culpa realiter distincta a reatu ; sed ille excessus attenditur quoad alia : quia scilicet meritum Christi restituit majora bona quam abstulerit Adam. Tamen neuter eorum confert debitum paenae vel proemii sine culpa vel justitia praecedente tale debitum causaliter. Et ideo vanum est dicere peccatum originale non esse aliud quam reatum. De hoc sanctus Thomas, de Malo, q. 4, art. 6, in solutione septimi, sic dicit : " Donum Christi est potentius quam delictum Adae; quia restituit homines in statum altiorem quam habuerit Adam ante peccatum : scilicet in statum gloriae, qui est absque periculo peccandi. Sed oportet quod hoc agatur per conformitatem ad Christum, ut effectus sit similis suae causae. Sicut enim Christus assumpsit vetustatem paenae, ut per mortem nos a morte redimeret, et sic resurgendo ad vitam repararet; ita homines per Christum : primo quidem, per gratiam Christo conformantur, manente vetustate paenali; et tandem resurgentes transferuntur in gloriam, etc. " Ad tertium dicitur quod nec Paulus, nec Magister senserunt unquam, quod nati ex Adam contraherent reatum, nisi quia prius contrahebant culpam ex qua sequebatur reatus. Quod apparet per verba sua : quia primo dicit quod omnes peccaverunt peccato Adae; et secundo dicit quod ejus reatum incurrunt. Unde argumentum procedit ex falsa expositione verborum Magistri.

Ad confirmationem, dicitur quod Magister recitat illa verba, non tamen asserit illa, nec approbat per sequentia, ubi tenet peccatum originale esse concupiscentiam. Illa autem opinio improbabilis est, et derogat divinae justitiae, cum ponat a Deo infligi poenam sine quacumque culpa ejus qui punitur, actuali vel (a) originali, et ponat reatum contrahi sine fundamento reatus. Ad quartum dicitur quod peccatum originale non consistit in hoc quod est esse reum illius pcenae, quam dicimus privationem originalis justitiae; nec in hoc quod est esse indignum tali justitia, ut patet per praedicta. Et ideo utraque illarum opinionum falsa est : quarum una ponit quod formale in peccato originali est esse reum pcenae; et alia ponit quod consistit in hoc quod est esse dignum carere (6) originali justitia. Conceditur autem quod peccatum originale est quid praevium ad hoc quod est reatus paenae aeternae, et ad hoc quod est indignitas habendi vitam aeternam. Conceditur ulterius quod haec poena quae est reatus ad carendum originali justitia, et indignitas habendi originalem justitiam, consequuntur indignitatem pcccati Adae, et multas alias indignitates poenales exsistentes subjective in prole, et in origine prolis, et in parentibus proximis prolis; non autem sequuntur aliquam indignitatem culpabilem exsistentem in anima parvuli qui caret originali justitia, ut saepe dictum fuit. Et haec de quaestione sufficiant. Benedictus Deus. Amen.