ARTICULUS II.

PONUNTUR OBJECTIONES Argumenta cujusdam.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusionem (apud Gregorium, dist. 38, q. 1, art. 2), probando quod ad bonitatem voluntatis non requiratur duplex bonitas, scilicet finis et ejus quod est ad finem; immo, quod aliqua volitio sit bona, dato quod careat secunda bonitate. Primo. Quia Augustinus, 11, de Trinitate, cap. 6, dicit : Rectic autem sunt voluntates omnes sibimet religata, si bona est illa quo (y) referuntur euncUe (8); si autem prava est, jjiwa? sunt omnes.

Haec ille. Secundo. Quia, in casu, licitum est et bonum odire Deum aut blasphemare, ne incurratur majus malum. Igitur bonitas finis, in casu, sufficit; licet id quod appetitur propter finem sit malum. Consequentia nota est. Et antecedens probatur. Nam aliquis, sine culpa sua praecedente, potest sic a diabolo decipi, ut sibi videatur omnino quod, nisi blasphemet aut odiat Deum, necessario plus peccabit. Iste tunc, secundum judicium rectissimo; rationis, tenetur blasphemare Deum vel odire, ne incidat in majus peccatum : quoniam, secundum communem animi conceptionem, de duobus malis minus malum eligendum est. Cujus causa est, quia.in bonis est econtrario, scilicet quod majus bonum magis est eligendum.

Confirmatur hoc auctoritate Gregorii, 32. Moralium (cap. 18), super illud Job 40 (v. 12), (oc) mali. - boni Pr. (6) det. - dedit Pr. (v) quo. - qua Pr. (8) sunt bonae.

Ad. Tr Nervi testiculorum ejus perplexi sunt, dicentis (a): Nervi testiculorum Leviathan perplexi sunt; quia suggestionum ejus argumenta implicatis inflexionibus alligantur, ut plerosque ita peccare faciant, quatenus, si fortasse peccatum fugere appetant, hoc sine alio peccati laqueo non evadant, et culpam faciant dum vitant, ac nequaquam se ab una valeant solvere, nisi in aliam consentiant (6) se ligari. Et ponit ibidem (cap. 19) plura exempla. Quorum unum est de eo qui juravit celare secreta alterius qui post juramentum indicat se velle committere homicidium, quod ille juratus non valet impedire, nisi prodendo secretum. Hic sic perplexus est, quod, nisi prodiderit, reus videatur homicidii; si prodiderit, perjurii. Secundum est de aliquo qui promisit obedientiam alicui praelato, qui postea praecipit ei facere quod non licet. Hic etiam sic perplexus est, quod, si faciat illud quod jubetur, peccet; si non faciat, inobedientiam incurrere videatur. Et secundum hunc casum, ponatur quod ille praelatus precipiat sibi quod blasphemet Deum aut odiat, et judicet iste quod talis actus contra Deum sit minus malus, quia est ibi tantum unum peccatum, et contra Deum tantum, et multum excusatum propter praeceptum praelati, credatque quod non obedire praelato sit majus malum, quia contra praelatum suum et contra Deum cujus vices gerit, et quod sit violare juramentum et apostatare a voto; in hoc casu, videtur quod iste tenetur et debet blasphemare , et per consequens non peccabit. Unde Gregorius, post verba allegata, docens quid in talibus casibus sit agendum, ait (cap. 20): Est tamen quod ad destruendas ejus versutias utiliter fiat, ut, cum mens inter minora et maxima peccata constringitur, si omnino nullus sine peccato evadendi cutitus patet, minora semper clinantur; quia et qui murorum ambitu ne fugiat undique clauditur, ibi se in fugam praecipitat, ubi murus brevior invenitur.

Confirmatur. Quia ad hoc facit illud capit. Duo mala , quod ponitur in Decretis, dist. 13 (can. 1), et est sumptum ex concilio Toletano octavo. Et similiter, illud quod ponitur in principio distinctionis, scilicet quod adversus naturale jus nulla dispensatio admittitur, nisi forte duo mala ila urgeant (y) ut alterum necesse sit eligi.

Nec valet si dicatur quod in tali casu etiam peccat, quia facit minus peccatum, sicut dicunt auctoritates allegatae : quia nullus faciendo quod debet, peccat; talis autem facit quod debet. Nullus etiam faciendo secundum judicium rectissimum et commune Sanctorum, et canonis, et concilii generalis, peccat; iste autem sic facit. Hoc etiam videtur contra Gregorium, ubi prius (cap. 20), dicentem (a) : Cum in dubiis constringimur, utiliter minimis subdimur, ne (6) in magnis sine venia peccemus. Augustinus quoque, in libro de Mendacio, idem sentire videtur. Unde, post longam disputationem, inquit, cap. 9 : Ita igitur concludendum est, ut quascumque aliena peccata, exceptis his quae immundum faciunt in quem committuntur, non evitet quisque inpeccatis suis, neque-pro se, neque pro quoquam;sed ea sufferat potius fortiter et patienter. Illa vero quae ita committuntur in hominem, ut eum faciant immundum, etiam peccatis nostris evitare debemus; ac per hoc nec peccata dicenda sunt, quae propterea fiunt ut illa immunditia evitetur. Quidquid enim ita fit, ut nisi fieret, juste reprehenderetur, non est peccatum; nullumque peccatum esse, quidquid propter peccata talia factum esset. Propter haec igitur vitanda quisquis mentitus fuerit, non peccat. Item, infra, cap. 18, dicit quod interdum mentiendo faciendum est quod oderis, ut quod amjilius detestandum est devitetur. Et, eodem capitulo, ait : Quae sanctitatis religionisque causa servantur, cum haec violare, injuriosi (I) voluerint, etiam peccatis minoribus, non tamen (e) injuriis aliorum, si conditio proponitur et facultas detur, redimenda (0 sunt; et tunc jam desinunt esse peccata, quae propter vitanda graviora suscipiuntur. Item, Beda (Homil. 44), ut allegatur in Decretis, caiis. 22, q. 4, can. Si quid, ait : Si quid nos incautius jurasse contigerit, quod observatum pejorem vergat in exitum, libere illud salubri consilio mutandum (t)) esse noverimus; acmagis, instante necessitate,pejerandum nobis (8) quam pro vitando perjurio in aliud crimen gravius esse divertendum, etc. Hoc etiam probatur ratione : Nam quicumque eligit minus malum, ut fugiat majus malum, non vult facere minus malum, sed fugere majus malum; sicut et Anselmus, de Casu Diaboli, cap. 13, dicit quod qui vult aliquid propter beatitudinem, non vult aliud quam beatitudinem ; quare talis nullum peccatum incurrit.

Ex praedictis sequitur quod intentio recti finis excusat a peccato. Et in hoc secundus articulus terminatur. (6) constringimur, utiliter minimis subdimur, ne. -constringuntur, utiliter minimis subduntur, nec Pr. (y) non evitet quisque. - evitet quis et Pr. (S) injuriosi. - Om. Pr. (e) tamen. - tantum Pr. (C) redimenda. - redigenda Pr. (vi) mutandum. - vitandum. Pr. (6) pejerandum nobis. - poenitendum. Pr.