ARTICULUS II.

RECITANTUR OBJECTIONES S5 1.

Contra primam conclusionem I. Argumenta Durandi.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem, contra primam arguit Durandus (2. Sentem., dist. 12, q. 1). Primo sic. Res, inquit, quae procedunt a Deo, incidunt in compositionem majorem vel minorem, secundum earum majorem vel minorem distantiam ad primam causam. Angeli enim, ut propinquiores causae primae, non incidunt in aliquam compositionem intrinsecam suae essentiae : neque enim habent pluralitatem partium ejusdem rationis, ut sunt partes quantitativae in totis homogeneis; nec diversarum, ut sunt materia et forma. Incidunt tamen in compositionem quamdam extrinsecam , quae est hujus ad hoc; componuntur enim cum suis accidentibus, sed ipsa essentia angeli intrinsece non est composita. Corporalia vero, quae magis distant a Deo, praeter compositionem extrinsecam, incidunt in compositionem intrinsecam; sed differenter : quia corpora incorruptibilia, sicut perfectiora, incidunt solum in compositionem intrinsecam, quae est ex partibus ejusdem rationis; sunt enim quanta, et quaelibet pars est ejusdem rationis cum toto, ut vult Aristoteles, 2. Caeli et Mundi; generabilia vero et corruptibilia, tanquam summedistantia,incidunt in omnes has compositiones, et, praeter hoc, in illam quae est ex partibus diversarum rationum, quae proprie dicuntur partes essentiae, sicut sunt materia et forma, etc. Secundo sic. Secundum Commentatorem, transmutatio fecit scire materiam, operatio vero formam. Et merito : quia, sicut operatio est entis in actu, sic motus et transmutatio sunt entis in potentia, inquantum hujusmodi; potentia autem respicit materiam, sicut actus formam. Ex hoc potest sic argui : 4 Omne illud quod habet materiam quae est in potentia ad esse, potest transmutari de non esse ad esse, et de esse ad non esse. Sed omne quod habet materiam partem compositi, habet materiam quae est in potentia ad esse. Ergo omne quod habet materiam partem compositi, est transmutabile a non esse ad esse, et econtra, ab esse ad non esse; et sic est generabile et corruptibile. - Major patet, primo quantum ad primum membrum, scilicet : omne quod habet materiam quae est in potentia ad esse, potest transmutari a non esse ad esse. Hoc enim statim patet ex diffinitione motus et transmutationis, scilicet quod sunt actus entis in potentia; et ex diffinitione potentiae passivae, quam ponit Aristoteles, 5. Metaphysica (t. c. 7), scilicet quod est principium transmutandi ab altero, quantum ad illud quod est in potentia. Et per rationem : quia ens in pura potentia ad esse, de se non habet actu esse; et ideo, quantum est de se, potest carere quolibet esse actuali, loquendo divisim.

Pari autem ratione, patet quod potest transmutari ab esse ad non esse : quia motus vel mutatio sunt a contrariis in contraria, et ab esse ad non esse, et econtra.

Quod confirmatur per dictum Aristotelis, 9. Metaphysicx (t. c. "17), qui dicit quod eadem est potentia contradictoriorum. Et sic patet major, scilicet quod omne quod habet materiam quae est pura potentia ad esse, potest transmutari ab esse ad non esse, et econtra. .

. Minor probatur, scilicet quod omne quod habet materiam quae est altera pars compositi, habet materiam quae est pura potentia ad esse. Quia nihil unum constituitur a duobus entibus in actu, vel entibus in potentia; sed oportet alterum esse solam potentiam, alterum vero actum. Propter quod, materia quae est altera pars compositi, simpliciter nominat puram potentiam ad esse. Et sic patet minor. Sequitur ergo conclusio principalis, quod omne quod habet materiam quae est altera pars compositi, sit transmutabile de non esse ad esse, et econtra; et ita est generabile et corruptibile. Quod de coelo dici non potest. Sed forte diceret aliquis, quod coelum est transmutabile a non esse in esse, et e converso, sed solum divina virtute, non autem actione naturae; et ita non est generabile et corruptibile per naturam. - Sed hoc non valet. Quia, cum potentia passiva dicatur relative ad activam potentiam, ut patet ex ejus diffinitione, manifestum est quod naturali potentiae materiae oportet correspondere potentiam activam naturalem, et non solum potentiam divinam. Potentia enim passivae materiae, quae est solum in relatione ad potentiam divinam, non est naturalis, sed obedientialis (a). Et ideo, cum in omni materia quae est pars compositi, sit potentia passiva naturalis ad transmutationem, ut probatum est, patet quod omne quod habet materiam partem sui, est transmutabile de non esse ad esse, et econtra, non solum virtute divina, sed per agens naturale. Quod non potest dici de coelo. Non ergo habet materiam partem sui. Sed ad hoc forte dicetur, ut dicunt quidam, quod potentia proprie et per se non est ad non esse, sed ad esse : quia potentia per se est ad actum, non esse vero non dicit actum, sed privationem actus; et ideo potentia nullo modo est ad non esse, nisi per accidens, quatenus est ad plura esse sibi invicem incom-possibilia; propter quod materia non est in (6) potentia contradictionis ad esse et non esse, nisi quia primo est potentia ad formas contrarias vel incompossibiles. Si igitur ponatur aliqua materia, quae sit ad unum esse tantum, sicut materia coeli non est in potentia ad aliam formam, patet quod habens talem formam, non est transmutabile de esse ad non esse; quia oporteret quod ista materia, cum non sit susceptiva alterius formae, omnino exsisteret sine forma. Per eamdem rationem, talis materia non esset transmutabilis ad esse, nisi poneretur quod prius, ordine temporis, talis materia esset sine forma, et deinde transmutaretur ad hanc formam ; quod est impossibile.

Sed istud non valet. Quia, licet potentia per se sit ad esse, seu ad actum, tamen potentia pura non determinat sibi aliquem actum, sed, quantum est de se, indifferens est ad omnem actum qui est actus simpliciter. Quamvis enim illud quod est essentialiter quidam actus, possit determinare sibi quosdam alios actus ad quos est in potentia (sicut forma ignis determinat sibi calorem), tamen illud quod est pura potentia simpliciter, nullum actum sibi potest determinare; quia omnis determinatio est per actum. Propter quod materia, quae est altera pars compositi substantialis, cum sit pura potentia simpliciter, non potest sibi determinare aliquam formam, sed est capax omnis formae substantialis; et, cum non possit omnes simul habere, transmutabilis est de esse ad. non esse, et econtra, de non esse ad esse; quod non potest dici nisi de materia generabilium et corruptibilium. Propter quod in solis generabilibus et corruptibilibus videtur esse materia, quae est altera pars compositi substantialis, etc. Tertio arguit sic. Quia ratio pro conclusione adducta non valet. Ratio enim illa ad hanc formam reducitur : Coelum, vel est materia tantum, vel forma tantum, vel compositum. Non potest dici quod sit materia tantum , quia non esset ens actu; nec forma tantum, quia forma per se subsistens, est actu intellecta. Ergo relinquitur quod sit compositum ex materia et forma. -- Sed haec ratio non valet. Quia divisio substantis per materiam et formam et compositum, si materia et forma proprie 5 accipiantur, prout sunt partes compositi, non se extendit ad omnes substantias. Angelus enim nec e"st materia nec forma, ut sunt partes compositi, nec compositum ex eis. Et similiter dicam de coelo. Divisio enim illa solum (a) se extendit ad generabilia et corruptibilia : in quibus materia est subjectum transmutationis; forma vero est terminus; compositum vero, id quod dicitur generari, inquantum subjectum fit sub termino, scilicet materia sub forma. Si vero accipiatur forma large, pro omni eo quod habet similitudinem aliquam cum forma, sic angelus, cum sit spiritualis creatura, habens aliquam similitudinem cum anima, quae etiam spiritus est, potest dici large forma. Et eodem modo, caelum, cum sit corpus subjectum quantitati et diaphaneitati et motui, potest dici materia; nam subjectum, ad (6) genus causae materialis reducitur. Et talem materiam, scilicet subjectum actu, dicit Philosophus, 8. Metaphysica] (t. c. 12), esse in coelo, ut apparet ibidem intuenti. Dicit enim coelum esse materiam motus localis; consequenter aequiparans materiam coeli materiae accidentium, quae non habent materiam ex qua, sed in qua (y), scilicet subjectum; concludens finaliter (t. c. 14) quod quascumque sine transmutari, supple per se, quia loquitur de accidentibus, sunt aut non sunt, non est horum materia, supple ex qua, quia prius dicit quod habent materiam in qua, scilicet subjectum, quia per se exsistere non possunt, et ideo transmutantur per accidens, transmutato subjecto in quo sunt. Si qua ergo sunt, quae sunt intransmutabilia per se et per accidens, ut corpora coelestia, ipsa non habent materiam ex qua, nec in qua; sed ipsa sunt materia in qua est motus.

Haec ille. II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem conclusionem arguit Aureolus (2. Sentent., dist. 14, q. 1, art. 1) multipliciter. Primo sic. Quia Philosophus dicit, 8. Metaphysicae (t. c. 4), quod transmutationem substantialem consequuntur aliae transmutationes, aliam vero transmutationem non oportet quod sequatur transmutatio substantialis. Et ideo concludit quod non est necesse quod illud quod habet materiam ad ubi, habeat materiam quae est subjectum generationis, innuens ibi quod corpus coeleste nullo modo habeat materiam de genere substantiae. Ubi Commentator, comm. 4 : " Ideo videmus quod corpus coeleste non componitur ex materia quae est in potentia, et forma quae est in actu. " Secundo. Quia idem patet ex 1. Physicorum (t. c. 69), et 7. Metaphysicas (t. c. 8). Dico autem materiam, per quam res potest esse et non esse. Sed caelum non habet potentiam per quam possit esse et non esse, cum sit incorruptibile, ut patet in fine 1. Coeli. Igitur, etc. Tertio. Patet idem per illud 9. Metaphysicae (t. c. 17), ubi dicit quod eadem est potentia contrariorum, sive contradictoriorum. Et per hoc subdit, ibidem, quod impossibile est quod in aeternis sit potentia, nisi ad ubi. Ubi dicit Commentator, comm. 17, quod in talibus corporibus non est (a) potentia ad corruptionem; ergo nec ad fatigationem. Quarto. Idem apparet ex dictis Commentatoris, 1. Caeli, comm. 5, ubi infert quod, " si corpus coeleste sit compositum ex materia et forma, continget quod sit generabile et corruptibile. " Et infra : " Iste locus est fortior omnium locorum facientium errare, quod corpus coeleste est compositum ex materia et forma, d Quinto. Quia Commentator, 1. Caeli, comm. 20, dicit quod " hoc bene apparet, quod corpus coeli non est compositum ex materia et forma, sed est simplex. Formae enim quae sunt in materia, contrariae sunt; et si esset forma in materia sine contrario, tunc natura otiose egisset, cum in ista materia (6) non sit aliqua potentia (y) omnino. Si enim substantia materiae est in potentia, et fuerit aliqua materia in aliquo cujus potentia nunquam exit in actum, potentia illa omnino est otiosa et superflua. Si enim non erit generatio et corruptio, non stabit operatio istius virtutis, scilicet potentiae; operatio enim istius potentia?, quae est ex ea, sicut abscisio ex acumine gladii, est generatio et corruptio. Si igitur ista potentia esset sine generatione et corruptione, contingeret quod aliquid esset ens sine actione propria, propter quam fuit ens; quod est omnino impossibile ". Sexto arguitur. Quia, 2. Coeli et Mundi, comm. 3, dicit quod, si coelum esset compositum ex materia et forma, esset generabile et corruptibile. Et infra, dicit quod, propter hoc, corpus coeleste caret potentia omnino. Et infra, comm. 49, dicit quod, " si corpora coelestia essent eadem genere, et plura specie, essent composita ex materia et forma diversa; et, si esset ita, essent generabilia et corruptibilia, etc. D Septimo. Quia, 1. Coeli, comm. 95, dicit quod corpus neutrum caret subjecto et contrarietate. Et infra (8), dicit quod corpus coeleste non est materia aliqua habens formam; quoniam, si ita esset, tunc esset grave, vel leve. Octavo. Quia, in de Substantia orbis (cap. 2), dicit idem sic : " Corpus coeleste est simplex, non compositum ex materia et forma. Nulla enim est 1,1) in.- Ad. Pr. (6) materia.

natura Pr. (y) potentia.

oppositio Pr. (5) infra. - ita Pr. 6 potentia in eo omnino. Omne enim in quo est potentia, quae est in substantia illa, est ad duo contraria. " Et breviter, istum libellum videtur edidisse pro intentione ista. Unde, 2 Caeliet Mundi, comm.3, dicit quod " corpus coeleste caret potentia omnino. Et hoc amplius declarabitur in de Substantia orbis i.

Haec ille. Nono arguit (Ibid., art. 2) sic. Multitudo non est ponenda, nisi ratio evi lens et necessaria illud probet aliter per pauciora salvari non posse; Deus enim et natura nihil faciunt frustra. Sed materiam ponere in caelo, nulla videtur necessitas. Da enim quod sit: aut hoc erit eorum corporeitas; aut quantitas, quae forte propria est materiae; aut qualitas sensibilis; aut quia formas absolutas necesse est esse intellectuales; aut quia illa corpora essent nobiliora quam animae quae corporibus uniuntur; aut hoc est motus ad ubi; aut alterationis varietas, quia luna nunc est clara, nunc obscura; aut hoc est auctoritas Scripturas, et dicta Sanctorum. Sed nullum istorum necessario concludit materiam esse in caelo. Igitur, etc. Probatur minor.

Materiam enim esse in coelo, non concludit corporeitas; forma enim dat esse corporeum, non materia.

Nec illam concludit quantitas. Licet enim quantitas interminata insit ratione materiae, tamen quantitas terminata inest ratione formae; in caelo autem est tantummodo quantitas terminata.

Nec tertio qualitas sensibilis concludit ibi esse materiam. Sola enim illa qualitas quae magis facta aliquid abjicit a substantia, proprie arguit materiam. Hujusmodi autem qualitates non suntin coelo : non enim potest augeri, nec minui, ut patet, 1. Coeli (t. c. 21), nec in sua natura variari; igitur ibi non sunt accidentia, secundum quae fit transmutatio in substantia, seu in aliis proprietatibus propriis. Omnia ergo accidentia quae in caelo sunt, sunt accidentia quae consequuntur ratione formae, non quae insunt ratione materiae, ut dicit Commentator, in de Substantia orbis. Quaedam enim sunt accidentia passiva, in quibus est alteratio; et talia non sunt in caelo; quia alteratio, secundum quod transmutat subjectum, videtur esse propria corporibus quae miscentur cum potentia et sunt corpora generabilia et corruptibilia. Aliud vero genus accidentium est, quod non mutat substantiam deferentis (a). Et primum horum est motus localis, et raritas, et densitas, et diaphanitas. Et haec sunt in corporibus coelestibus et inferioribus, licet secundum prius et posterius. - Nec quarto probatur in caelo (6) esse materia ratione intellectualitatis, quae consequitur formas abstractas. Tum quia non est verum quod omnis forma abstracta a principio materiali, sit naturae intellectualis : habitus enim morales, in nobis, sunt abstracti hoc modo a materia; et tamen non sunt intellectualis naturae. Praeterea, separatio illa a materia, quam consequitur intellectualitas^, non est a materia altera parte compositi, sed est "a quantitate. Omnis enim forma incorporea habet operationem propriam, nobiliorem operatione quacumque formae corporeae. Illa autem non potest esse operatio sensitiva, quia illa arguit quantitatem. Nunc autem coelum non est substantia incorporea.

Nec quinto excessus nobilitatis arguit in caelo materiam. Non enim est inconveniens quod illud quod est simpliciter nobilius altero, sit ignobilius in aliqua conditione. Sic enim coelum est nobilius verme, in immutabilitate; tamen est ignobilius eo, nec est nobilius anima. Non enim est in ultima sui dispositione et perfectione, nisi in ordine ad alterum.

Nec sexto motus ad ubi arguit materiam esse in caelo : quia motus ille non inest ratione materiae absolutae, sed ratione corporeitatis. Natura igitur corporea, absque hoc quod habeat materiam, potest esse in loco; igitur moveri ad locum. Et talis natura habebit potentiam ad ubi, quae est corporeitatis; sed nullo modo potentiam ad formam substantialem. Haec est intentio Philosophi, 8 Metaphijsicae (t. c. 4).

Nec septimo concludit in caelo esse (a) materiam, alteratio quae apparet in luminositate, sicut in luna. Haecenim variatio non transmutat naturam caeli intrinsece,nec in aliquo accidente ei proprio naturaliter. Non enim luminositas adveniens lunae abjicit aliquid a substantia ejus, nisi privationem. Et haec est ratio Commentatoris, 8. Metaphysicae, comm. 4.

Nec ult imo probant ibi esse materiam,auctori tas Seripturae vel Sanctorum.

Non quidem auctoritas Scripturae. Nam in Genesi, ubi agitur de rerum productione, non dicitur quod firmamentum sit factum de aliquo, puta de medio aquarum ; sed dicit in medio aquarum. Nec dicit quod luminaria sint facta de aliquo, puta de firmamento ; sed dicit quod sunt facta cum firmamento; sicut per oppositum dicitur : Producat terra herbam virentem, etc, et Formavit Deus hominem de limo terrae; ibi enim innuitur quod virentia, reptilia et jumenta et homo facta sunt de terra, ut de materia. Sed, ex circumstantia Scripturae, patet quod caelum quidem fuit creatum secunda die, et non factum de aliquo; facile enim erat Scripturae innuere, Fiat firmamentum de medio aquarum, si factum posuit de materia.

Ulterius, nec dicta Sanctorum concludunt in caelo esse materiam. Unde, cum Ambrosius et Augustinus et alii doctores, puta Damascenus et Magister, ponunt in caelo materiam; si tales auctoritates sint repugnantes propositionibus per se notis, movere non debent, pro eo quod in hac materia magis loquuntur ut aliorum opiniones recitantes, quam ut doctores (6), suam sententiam statuentes. Quod bene (ol) in caelo esse.

inesse Pr. (6) doctores. - doctorum Pr. 7 apparet : quia quilibet eorum sequitur in hac materia philosophiam ejus cujus sectator erat in philosophicis; unde saepe in talibus contradicunt. Illam enim materiam de qua dicunt coelos esse factos, aliqui dicunt esse ignem, secundum opinionem Platonis, qui posuit coelum et sidera esse naturae igneae. Alii dicunt materiam istam fuisse quasi chaos confusum, et in una quidem parte rariorem, in alia vero densiorem. Alii ponunt materiam illam fuisse aquam ; dicunt enim coelum sidereum factum esse de aquis. Quia igitur Sancti sic ad invicem discordant, et diversorum philosophorum sententias conjecerant, satis innuitur nobis quod dicere hoc vel illud, non tangit fidem, nec veritatem sacrae Scripturae. Unde alibi Augustinus ponit angelos habere corpora; quod utique dicit, sectando in hoc sententiam Platonis, qui finxit eos habere corpora. III. Argumenta Godofridi. - Contra eamdem conclusionem arguit Godofridus, 1. Quodlibeto, q. 2. Primo sic. Illud quod est pura potentia ad esse simpliciter, nihil actualitatis includens, est indifferens ad esse et non esse, quantum est de se. Sed materia prima est hujusmodi, si proprie sumatur. Igitur est indifferens ad esse et non esse; et per consequens, illud quod habet materiam, habet in se principium per quod est in potentia ad -esse et non esse; et sic est generabile et corruptibile. Et ideo ponere quod corpus habens materiam partem sui, sit incorruptibile per naturam, est contradictio. Coelum autem ponitur illo modo incorruptibile. Igitur.

Sed dices quod hoc est intelligendum de materia inferiorum, quae est alia a materia coeli : non propter rem additam, quia illa materia nihil addit super istam ; sed propter habitudinem ad formam perfectiorem quam sint formae inferiorum.

Contra. Quia quod est in pura potentia, impossibile est quod includat habitudinem ad formam determinatam ; immo, est indifferens ad omnes formas. Sed materia proprie dicta, est hujusmodi. Ergo impossibile est materiam includere habitudinem ad formam determinatam. Secundo arguit sic. Quia illa materia esset frustra : quia operatio talis materiae est generatio et corruptio, et transmutatio de forma in formam; ergo materia non potest esse nisi in eo quod est generabile et corruptibile per naturam. Tertio sic. Ista tria sunt inseparabilia : materia, contrarium, privatio. Unde ubicumque est unum, sunt alia duo. Cum enim materia sit in pura potentia ad omnes formas, ad hoc quod determinetur ad esse, indiget forma; et quia forma non potest stare cum aliis, dicitur contraria aliis; et sic materia et contrarium sunt simul; et per consequens, privationes omnium formarum sunt simul cum materia. Illa autem quae communicant in materia, sunt ad invicem transmutabilia, secundum Philosophum, 1. de Generatione (t. c. 22). Ergo sequitur quod coelum erit transmutabile ad formam inferiorum, et econtra. -

Dicetur forte quod illud verum est de his quae communicant in materia inquantum est subjectum transmutationis, non autem de illis quae communicant in materia quantum ad essentiam materiae.

Sed hoc non valet. Quia, si verbum Philosophi sit intelligendum illo modo quod communicatio in materia, prout materia est subjectum transmutationis, est causa transmutationis ad invicem, tunc, quando Philosophus dicit quod communicantia in materia sunt ad invicem transmutabilia, erit petitio principii : quia idem esset ac si diceret quod quaecumque communicant in materia, prout sunt transmutabilia (i), suntad invicem transmutabilia ; quod nihil est dicere. Et ideo, cum in coelo non sit privatio, nec contrarietas, manifestum est quod nec materia.

Haec ille, etc. Sj 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Durandi.

Contra secundam conclusionem arguit Durandus (dist. 12, q. i).

Primo. Quia, secundum probationem illius, sequitur quod, sicut corruptibilium et incorruptibilium non est eadem materia, ita nec ipsorum incorruptibilium ad invicem; sed erunt tot materiae primae, quot corpora coelestia. Quod patet sic. Materia unius corporis coelestis, aut est in potentia ad formas aliorum corporum coelestium, aut non. Si sit in potentia ad formas aliorum corporum coelestium, cum eas actu non habeat, est sub privatione earum. Materia autem sub privatione, est principium corruptionis , ut tu dicis. Ergo corpus coeleste esset corruptibile; quod, cum sit impossibile, relinquitur quod materia unius corporis coelestis non est in potentia ad formas aliorum. Sed materia est in potentia ad formas omnium illorum quorum est materia communis. Ergo corporum coelestium ad invicem non est aliqua materia communis; sed erit materia unicuique sibi propria, ratione differens a materia alterius. Et ita, praeter materiam corporum corruptibilium, erunt tot materiae primae, quot sunt corpora incorruptibilia; quod videtur valde inconveniens, quia tunc corpora coelestia differrent genere. Secundo sic. Quia impossibile est ea quae sunt diversarum rationum, esse in aequali gradu propinquitatis ad Deum ; sicut impossibile est diversas species numerorum , esse in aequali distantia ad unum. Si igitur materia corporum coelestium sit alterius rationis a materia inferiorum, impossibile est quod sit in aequali gradu ; sed necessario sunt in diversitate graduum. Cum igitur materia generabilium et [a) illius. - Ad. Tr. 8 corruptibilium sit pura potentia ad esse, et ad omnia quae ad esse consequuntur, impossibile est quod materia generabilium et corruptibilium sit pura potentia ad esse, et ad reliqua quae ad esse consequuntur; quia in pura potentia non sunt gradus, sicut nec in puro actu. Et sic materia prima non erit pura potentia (a); sed erit necessario actus, vel habens actum. Sed utrumque horum est impossibile : quia, quocumque eorum dato, sequitur quod ex ipsa et forma non fieret unum per se; et ita coelum non esset per se unum ; quod est inconveniens. Forte dicetur ad primam istarum rationum, quod corpora coelestia communicant in materia, et tamen non sunt ad invicem transmutabilia; nec proprie materia unius dicitur privata forma alterius. Quia transmutatio fit inter contraria, et non inter similia; communitas enim materiae ad diversas formas, ex qua provenit quod possit ad eas transmutari, est ad diversas formas, secundum gradus specificos. Cum igitur corpora coelestia non differant specie, nec formio eorum, sed solo numero, non sunt ad invicem transmutabilia, non obstante communitate materiae. Nec materia unius est proprie in potentia ad formam alterius; cum forma omnium sit unitis rationis, et per consequens non dicitur proprie privata. Ad secundam similiter, forte dicetur quod materia coeli et corporum inferiorum sunt in diversitate graduum, per habitudinem quam habet ad actus diversorum graduum, et non per hoc quod altera sit pura potentia, altera vero actus vel habens actum; immo, utraque est pura potentia, in qua est dare gradus, non secundum se et absolute, sed per habitudinem ad diversos actus. Sed, quidquid sit de responsione ad primam instantiam, quae videtur satis probabilis, responsio tamen ad secundam rationem non valet, propter duo.

Primo : quia, si habitudo ad actus diversorum graduum sufficeret ad ponendum gradus in materia, vel in pura potentia, sic, in materia aquae, cum sit in potentia ad formas aeris vel ignis, esset diversitas graduum, sicut est diversitas eorum; quod non est verum. - Secundo : quia in his quae sunt diversarum rationum, nec sunt degenere relationis, oportet ponere diversitatem graduum intrinsece et absolute, et non solum extrinsece et relative; quia gradus qui attenduntur in aliquo relative et extrinsece, sunt gradus seminium dici, et non secundum esse. Sed materia non est de genera relationis. Ergodiversitasgraduuiii in ea, debet attendi intrinsece in ea, et non solum extrinsece, per solam habituri inem ad actus diversorum graduum. Forte dicetur aliter : quia in pura potentia pas- (a) et sic materia prima non erit pura potentia. - Om. Pr. siva, sicut est materia, est dare gradus, et in puro (a) actu similiter, accipiendo purum actum proportionabiliter ad puram potentiam, de qua loquimur. Sicut enim materia est pura potentia, ita forma est purus actus : materia enim sic est pura potentia, quod nec est actus, nec habet actum partem sui, est tamen unibilis actui; et similiter, forma sic est actus, quod non est potentia, nec habet potentiam partem sui, et tamen unibilis potentiae. Cum igitur in forma quae sic est purus actus, sit dare gradus diversarum rationum, nec tamen propter hoc oportet quod sit potentia, vel habeat potentiam partem sui; sic in pura potentia possibile est dare gradus diversarum rationum, nec tamen propter hoc oportet quod aliqua potentia sit actus, vel habeat actum partem sui.

Sed ista responsio non valet. Quia impossibile est esse gradum in infimo (6) simpliciter, sicut impossibile est esse gradum in supremo simpliciter. Sed in tota universitate entium, materia prima, quae est ens in pura potentia simpliciter, est infima simpliciter, sicut Deus est supremum simpliciter; inter haec enim extrema, tota universitas entium includitur. Ergo, sicut in Deo et in divina natura non est possibile dare gradus, sic nec in materia, quae est pura potentia ; in intermediis autem, ut in actibus creatis, est dare diversitatem graduum.

Haec ille. II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem arguit Aureolus (dist. 14, q. 1, art. 2). Primo sic. Quia, si materia inferiorum et superiorum sint alterius rationis, cum utraque sit in pura potentia, non habebunt per quid distinguantur. Omnis enim distinctio est per aliquam actuationem. Et ideo Commentator, 12. Metaphysica; (comm. 14), dicit quod materia prima est unum numero per ablationem omnium formarum; quia non habet unde distinguatur. Et, 2. Metaphysicis, dicitur quod in fundamento materiae, nihil est distinctum.

Nec valet quod quidam dicunt, quod hae duae materiae distinguuntur per diversos respectus ad diversos actus et formas. Materia enim non est ad (y) aliquid, nec respectus, secundum Commentatorem, i. Physicorum. Necesse est ergo quod, si aliqua distinguantur respective, quod distinguantur intrinsece per propriam naturam. Sed neutra materia haberet, hoc posito, propriam naturam; repugnat enim materiae habere propriam naturam determinatam. Secundo. Quia materia est in potentia contradictionis^. Metaphysica; (t. c. 17). Unde omne quod est in potentia ad aliquem actum, non determinat sibi illum actum, nec oppositum ejus; alias non :. - QUAESTIO I. 9

esset in potentia. Et si hoc concedatur, tunc coelum non erit naturaliter incorruptibile; quia materia ejus saltem erit in potentia ad privationem formae coeli. Et si dicatur quod non est agens potens reducere illam potentiam in actum, sequuntur duo inconvenientia. Primum est quod saltem caelum non erit, quantum est ex se, incorruptibile; immo, ex intrinseco, et ex suis principiis, erit corruptibile; licet ex extrinseco, et defectu agentis, non sit corruptibile. Secundum est quod Deus et natura fecissent illam potentiam frustra, si non sit agens potens eam reducere ad actum. Tertio arguit. Quia vel illa materia quos est sub forma solis, erit non solum alterius rationis a materia generabilium et corruptibilium, immo et a materia lunae et aliarum stellarum ; et sic tot erunt materiae, quot sunt coeli, et quot sunt stellae. Vel, si dicatur quod materia omnium coelestium corporum sit unius rationis, sequitur quod poterunt ad invicem transmutari; et sic quaelibet stella erit ens corruptibile, cum materia cujuslibet sit privata forma aliarum stellarum. Quarto arguit. Quia saltem unius coeli est una materia, et unius rationis ; et per consequens, materia unius partis est in potentia ad formam alterius partis; et per consequens, quaelibet pare orbis erit corruptibilis, pro eo quod sua materia erit subjecta privationi; et per consequens, totus orbis. Quinto. Quia ubicumque Aristoteles diffinit materiam, dicit quod materia est pura potentia. Unde, 2. Metaphysica;, dicit : in fundamento materiae, nihil est distinctum. Et, 7. Metaphysicae (t. c. 8), dicit quod materia non est quid, nec quale, nec quantum, etc. Et infra, in eodem libro (t. c. 53) : Dico autem materiam, per quam res potest esse et non esse. Et infra (8. Metaph., t. c. 3) : Dico autem materiam, quae, cum non sit res cujus est materia, nisi in potentia, etc. Igitur : vel Aristoteles ignoravit illam materiam coeli; vel, si non (i), oportet quod ei competat diffinitio quam dedit ubique de materia.

Haec Aureolus. III. Argumenta aegidii.

Contra eamdem conclusionem arguit aegidius multipliciter. Primo sic. Materia, secundum se, est potentia pura. Sed actus est qui distinguit. Tolle igitur actum, et tolles distinctionem. Et quia materia coeli est pura potentia, et similiter materia istorum inferiorum, si absolvantur ab omni forma, haec et illa non habebunt per quid distinguantur; quia in potentia pura, nulla potest esse distinctio. Secundo. Quia, si sint duae materiae primae alterius rationis, tunc una illarum plus distabit ab actu primo, qui est Deus, quam alia. Sed hoc est impossibile; quia una potentia pura non potest amplius distare ab actu positivo quam alia. Tertio. Quia materia prima, est medium inter ens et nihil; et sic sua substantialitas est punctualis, quod in ea gradus reperiri non possunt: quia, si sic, aut hoc esset quia una materia plus haberet de entitate quam alia, vel ex eo quod una plus deficeret quam alia. Si ergo materia coeli differt a materia inferiorum, tunc hoc erit primo modo, vel secundo modo. Non primo modo : quia tunc materia coeli non esset materia; quia non esset medium inter ens et nihil, sed erit media inter ens et materiam. Nec secundo modo : quia tunc non erit materia inter ens et nihil. Quarto arguit. Quia illa sunt ejusdem rationis, quae conveniunt in eadem differentia substantiali. Sed omnes materiae conveniunt in eadem differentia substantiali; quia, sicut differentia substantialis constitutiva hominis est rationale, ita differentia substantialis materiae est pura potentia, secundum Commentatorem. Quinto. Quia nunquam aliquis sanctorum aut doctorum aut philosophorum posuit duas materias primas, per essentiam differentes, et alterius rationis. Et in hoc secundus articulus terminatur.