ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES Ad argumenta Scoti.

Quantum ad tertium articulum, dicitur ad objectiones. Et Adprimam siquidem dicitur quod peccat per fallaciam secundum non causam ut causam; quia quod, cum gratia viatoris nunc stet peccatum veniale, non autem cum dono justitiae originalis primorum parentum, hoc non est ideo, quia donum illud perfectius conjungeret ultimo fini quam gratia Joanni Baptistae, vel Hieremiae, vel Apostolis in eorum ultima sanctificatione collata; sed potius ideo, quia donum illud non solum subdebat mentem Deo, verum etiam corpus animae, et omnes potentias inferiores rationi; immo generaliter omnia inferiora quae sunt in homine suis superioribus : in tantum quod ordines inferiores violari non poterant, nisi prius natura vel tempore sublato superiori. De hoc sanctus Thomas, de Malo, ubi supra (q. 7, art. 7), sic dicit: " Conditio status primi hominis talis erat, quod, tali statu durante, nullo modo poterat peccatum veniale committere. Cujus ratio est (6), quia taliter homo erat in statu innocentiae institutus,utdicit Augustinus, 14. de Civitate Dei (cap. 17, 23), quod quamdiu pars superior hominis firmiter Deo inhaereret, omnia inferiora superiori parti subdebantur, non solum partes animae, sed etiam corpus ipsum , et alia exteriora. Superior autem pars hominis, scilicet mens, a sua rectitudine qua Deo subdebatur, removeri non poterat, nisi per peccatum mortale, quod est aversio a Deo. Nulla igitur inordinatio in inferioribus partibus animae poterat esse antequam peccaret mortaliter. Unde patet quod peccatum veniale, quod est in sensualitate ante deliberationem rationis, in statu innocente esse non potuit, cum (a) omnis motus inferiorum partium sequeretur ordinem partis superioris. Sed quia etiam in superiori ratione contingit esse peccatum veniale, posset alicui videri quod saltem illud peccatum veniale in statu innocentiae in Adam esse potuit. Sed etiam in hoc eadem ratio invenitur, si quis diligenter consideret. Nam, cum potentiae distinguantur secundum objecta, secundum ordinem objectorum est etiam ordo potentiarum. Contingit autem in objectis rationis esse ordinem superioris et inferioris, et in speculativis et in practicis. Sicut enim principium indemonstrabile est supremum in speculativis, ita finis se habet in operabilibus. Unde, quamdiu superior ratio hominis bene se habuisset circa finem, nullo modo deficere potuisset circa ea quae sunt ad finem, propter indefectibilem ordinem inferiorum ad superiora secundum conditionem illius status. Sicut etiam in speculativis, quamdiu homo habet rectam existimationem circa principia, nisi sit defectus in connexione principiorum ad conclusiones, non poterit incidere aliquis defectus circa conclusiones. Manifestum est autem quod peccatum mortale est per aversionem a fine, peccatum autem veniale est inordinatio circa ea quae sunt ad finem; unde impossibile erat hominem in statu innocentiae peccare prius venialiter quam mortaliter. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod consequentia primi argumenti non valet, quia assumit pro causa illud quod non est causa; et quomodo imperfecte concipit virtutem originalis justitiae, vel donum primi status; et quomodo non tangit omnes ordines illius status, sed solum supremum. Item, quomodo imperfecte concipit causam peccati venialis. Hoc enim non contingit ex conjunctione vel separatione ad ultimum finem, nec ex aversione vel conversione ad illum, sed potius ex perversitate inferiorum ordinum. Ut puta : quia sensualitas non perfecte subditur rationi; vel quia ea quae sunt ad finem non perfecte subduntur ordini finis; vel quia conclusiones non stant sub ordine primorum principiorum, ut patet ex praedictis. Ad secundum negatur minor. Dicitur enim quod, stante statu innocentiae, Adam non potuit talia quae sunt ex suo genere venialia committere; sicut patet ex probatione conclusionis, et similiter ex statim dictis. Quod enim talia committantur, non potest contingere nisi duobus modis, scilicet vel quia mens aversa est ab ultimo fine, vel quia inferiora non perfecte subduntur suis superioribus, modo prius expresso. Unde sanctus Thomas, ubi supra, scilicet de Malo, q. 7, art. 7, sic dicit: " Communiter dicitur quod Adam non potuit in primo statu venialiter peccare antequam peccasset mortaliter. Posset autem aliquis aestimare hoc ideo esse, quia peccata quae sunt in nobis venialia, homini in statu innocentiae fuissent mortalia propter excellentiam sui status. Sed hoc dici non potest. Contingit enim unum et idem peccatum gravius esse propter personae excellentiam. Sed circumstantia personae non aggravat peccatum in infinitum, ut faciat de veniali mortale, nisi transferat in aliam speciem peccati. Sola enim hujusmodi circumstantia facit de veniali mortale. Hoc autem contingit cum alicui personae, propter aliquam sui status conditionem fit aliquid contra praeceptum exsistens, quod in inferiori persona non habet rationem contra praeceptum exsistentis; sicut in sacerdote uxorem ducere, est contra praeceptum de voto continentiae (oc) implendo, non autem in laico, qui non vovit. Et sic illud quod est veniale vel nullum peccatum in laico, est peccatum mortale in sacerdote. Si vero actus superioris personae non repugnet praecepto specialiter sibi facto, non est peccatum mortale, quia omne peccatum mortale est contra praecepium divinae legis, nisi forte per accidens, ratione scandali sequentis; quamvis etiam hoc fiat contra praeceptum de non praebenda occasione ruinae. Non autem potest dici, quod actus peccatorum venialium fuerint aliter contra praeceptum primo homini in statu innocentiae quam nobis. Unde non potest dici quod fuissent ipsi peccata mortalia quae nobis sunt venialia, propter excellentiam sui status. Sed potius dicendum est quod conditio sui status talis erat, quod, tali statu durante, nullo modo poterat committere peccatum veniale. "

Haec ille. Ad argumentum pro parte affirmativa quaestionis, factum in principio quaestionis, respondet sanctus Thomas, de Malo, ubi supra, in solutione quarti, ubi sic : " Veniale et mortale peccatum in tantum repugnant integritati primi status, quod illa integritas neutrum eorum compatitur. Sed peccatum mortale in tantum plus opponitur, quod poterat integritatem primi status corrumpere; non autem peccatum veniale. "

Haec ille. Et haec de quaestione sufficiant. Benedictus Deus. Amen. (a) continentis:.

continue Pr. (a) eunt. - quia Pr.