ARTICULUS II.

RECITANTUR QUAEDAM OBJECTIONES Argumenta Aureoli.

Quantum ad secundum articulum, recitabuntur obiectiones Aureoli (dist. 14, q. 2, art. 2), qui conatur probare quod intelligentia se habet omnino ad corpora coelestia, vel ad corpus coeleste, sicut forma ignis ad materiam , excepto quod non dat sibi actum primum; dat tamen sibi omnes secundas perfectiones, quod est proprium soli formae. Nam motus circularis, et figura sphaerica, et debita quantitas, et densitas, et raritas sunt in corpore coelesti sequelae horum spirituum, eo modo quo accidentia propria ignis sunt sequelae formae ignis. Hanc autem positionem probat Primo sic. Nam tales spiritus sunt principium motus et quietis, non per modum contactus, etiam virtualis. Formae enim abstracte non agunt per hujusmodi contactum, secundum Commentatorem, in de Somno et Vigilia, sed sunt principium motus modo formae naturalis, quia motus circularis est sequela istarum formarum in corpore coelesti, sicut formam terne consequitur gravitas et motus deorsum ; et hoc modo largitur intelligentia corpori coelesti motum suum, et non impellendo per virtutem, ut alii opinantur. Unde Commentator, 1. Coeli, comm. 5, ubi quaerit, quae est ista natura per quam corpus coeleste nec est grave, nec leve, nec aptum moveri nisi circulariter, et quid est principium naturale istius motus, subdit : " Dicamus igitur quod formae abstracta;, secundum quod sunt formae absoluta:, innatae sunt ut motum ab eis sit rotundum, et ut illud quod ab eis movetur neque sit grave, neque leve, sicut innata est forma ignis ut habeat propriam materiam. Dicitur igitur hoc nomen, natura, secundum hoc de forma ista, sicut dicitur de formis aliorum simplicium, sed aequivoce." Item, secundo tractatu de Substantia orbis, confirmat hanc rationem, dicens (a) hoc corpus non esse grave, neque leve, et moveri circulariter, qua; mobilitas est de genere animae : haec insunt corpori coelesti ex sua anima. Unde dicit quod " necesse est quod principium motus corporis coelestis sit genus animae, et quod motus circularis quem habet, sit animae proprius secundum quod est anima. Et cum ita sit, sequitur quod illa natura, quae facit eum non esse grave, neque leve, et moveri circulariter, sit anima. Natura igitur illius corporis non est nisi a natura animae moventis ". Et sequitur infra : " Et quod corpus coeleste sit materia animalium (6) coelesti uni. " Et infra : " Corpus igitur coeleste est quasi materia illius formae abstracta;, et est materia in actu ; " quod dicit, quia illa forma non dat corpori actum primum. Et infra : a Debes scire quod corpus caeleste non tantum indiget virtute movente in loco, sed virtute largiente in se et in sua substantia permanentiam aeternam, et mensuram propriam istorum corporum , et convenientiam inter ea ad invicem in ordine et quantitate, ita quod ex ipsis corporibus perficiatur unum in actu, scilicet totus mundus. Nulla enim differentia est inter indigentiam virtutis in quolibet corpore simplici, et in uno corpore composito ex corporibus simplicibus, et indifferenter, sive illud corpus sit generatum, sive non generatum. Unde videmus coelum habere unam virtutem non tantum moventem (y), sed etiam conservantem, sicut est dispositio de corpore hominis, et de omni corpore facto propter proprium finem. Finis enim significat agens, propria et vera significatione, sicut motus movens. "

Haec Commentator.

Ex quibus apparet quod, secundum eum, motus et omnes aliae proprietates quae sunt in coelo, omnes sunt naturales sequelae formarum separatarum, ita quod formae illae agunt istas proprietates, non causalitate efficientis, sed formae, quae a Commentatore dicitur causalitas agentis. Item, ibidem, statim post dicta verba, improbat opinionem dicentium (a) quod substantia separata erat tantummodo movens coelum, quasi coelum esset in dispositionibus suis, et quod anima nihil haberet facere cum eo, nisi movere ipsum tantum, et dicit quod hoc fuit absurdum apud Aristolelem. Et quod per agens intelligat formam, et non agens, patet; quia exponit se, dicens quod movens caelum est agens ipsum, id est, quia largitur ei dispositiones per quas acquirit motum proprium. Quod si (S) anima sive intelligentia moveret caelum solo contactu, esset movens, et non agens. Secundo principaliter arguit. Quia, secundum Philosophum et Commentatorem, ista; formae habent subjectum fixum et determinatum, a quo sunt inseparabiles; habere autem subjectum fixum, et determinatum, et esse inseparabile ab eo, sunt conditiones formae materialis. Et hoc est quod Commentator dicit, 2. Caeli, comm. 3 : " Virtus, inquit, quae est in hac natura (j), et loquitur de anima coelesti, est aliquid simile formae materiali, et aliquid quod est simile formae abstractae. Assimilatur enim formae materiali, quia dat huic corpori motum circularem, et quia est in corpore quod movetur per illam. " Et in libello de Substantia orbis, dicit (tract. 1) quod (c fuit declaratum ab Aristotele, de corporibus coelestibus, eorum formas exsistere in suis subjectis tali exsistentia quod non dividuntur divisione sui subjecti)) . Et subdit : " Non est dicendum quod formae quibus moventur corpora coelestia, sint aliae ab aliis formis, ad quas moventur, quasi illae quae dicuntur (5) esse absque materia omnino, et carere situ, sint formae, ad quas moventur, d Et infra, tractatu secundo, dicit quod " materia corporis coelestis dicitur dignius subjectum quam materia. Materia enim dicitur materia, quia (e) est in potentia ad formam ; subjectum autem dicitur quod est fixum respectu formae ". Et infra, in eodem libello, dicit quod necesse est esse animam exsistentem in eo. Item, 1. Caeli, comm. 95, dicit quod non sic est de illo corpore coelesti quod est materia formae corporis coelestis, sicut est de alia materia, quia illa est intellecta in actu, et intelligibile in ultimis suis dispositionibus. Item, 2. Caeli (comm. 37, 61), quod Aristoteles non confundit demonstrationem, quod coelum habet motum talem et figuram inquantum est animal.

Ex quibus patet quod, secundum Commentatorem et Aristotelem, intelligentiae sunt aliquo modo formae materiales, et quodammodo non. (a) dicentium.

dicens Pr. (6) Quod si. - Quasi Pr. DISTINCTIO IX ET X. - QUAESTIO I. Tertio principaliter arguit sic. Quia Commentator, in de Substantia orbis (tract. 2), dicit quod " in animalibus quae hic sunt, videtur quod animae eorum sint necessariae pro (a) esse suorum corporum, et quod non salvarentur nisi per sensibilem animam et per phantasiam. Corpus aulem coeleste, quia est simplex et non transmutabile ab aliquo extrinseco, non indiget in suo esse anima sensibili, nec imaginativa, sed tantum indiget anima ipsum movente in loco, et virtute quae non sit corpus ". Et, 12. Metaphysica: (conim. 36), dicit quod " bene apparet corpora coelestia esse animata, et quod non habent de virtutibus animae, nisi intellectum et virtutem desiderativam, quae movet in loco j. Item, 7. Metaphysica; (eomm. 31), dicit de calore qui est in semine, et de virtute divina in eo exsistente, quod a non est in calore sicut est anima in corpore naturali, sed ita quod est inclusa in eo sicut anima est inclusa in corporibus coelestibus ". Et in de Substantia orbis, secundo tractatu, dicit quod " corpora coelestia sunt subjecta animarum fixarum in eis ". Et hinc est quod Philosophus et Commentator, 8. Physicorum, dicunt formam motricem esse in parte ubi maxime apparet ejus effectus, scilicet in circulo majori. Et in 2. Coeli (comm. 33), dicit Commentator quod in parte orientali; ibi enim maxime apparet ejus effectus.

Ex quibus apparet quod intelligentia movens coelum est anima ejus quodammodo et forma ; nam illa quae dicta sunt non competunt formis abstractis omni modo abstractionis. Quarto arguit sic. Si hoc debet negari a theologo : Aut hoc esset, quia, hac positione posita, sequitur quod coelum esset quoddam compositum nobilius homine. Aut, secundo, quia videtur sequi quod sol et luna et stellae possent rationabiliter adorari, vel saltem posset eis honor exhiberi, cum essent substantiae ita nobiles, immo beatae. Aut, tertio, quia, ex quo habent liberum arbitrium, poterunt peccare sicut angeli, et tunc videtur sequi quod : aut sunt damnati et (6) sunt de consortio daemonum, quod est erroneum ; vel sunt boni et de consortio angelorum, et tunc debent coli, et posset fieri festum de sole, sicut de Michaele. Aut, quarto, quia videtur sequi quod, si motus coeli est sequela illarum formarum, tunc non cessaret post judicium, aut illae formae remanerent otiosae. Aut, quinto, quia haec positio contradixit Augustino, qui videtur dicere quod spiritus moventes caelos sunt angeli, ac per hoc missi; sed non essent missi, si essent naturaliter uniti. Aut, sexto, quianon videtur utrum post judicium illi spiritus separentur perpetuo ab illis corporibus, quia tunc essent perpetuo modo eis innaturali , et per consequens retardarentur a sua beati- U) pro. - in Pr. (6) et. - aut Pr. tudine, nec tota intensione ferrentur in illud summum bonum propter desiderium administrandi corpora, sicut Augustinus dicit de anima hominis; vel utrum perpetuo remanerent uniti corporibus sicut spiritus humani, quia hoc videtur absurdum. Aut, septimo, quia videtur quod illi spiritus essent ibi arctati ad locum, nec possent moveri nisi illa corpora secum moverent, et ita essent affixi (a) corporibus ; quod videtur multum repugnare enti libero : non enim possent se movere ad aliquem locum, nisi secum trahendo coelum, si coelo naturaliter sunt uniti. Aut, octavo, quia coelum empyreum, quod est immobile, non habet spiritum aliquem sibi unitum naturaliter, et tamen est nobilius aliis coelis, cum eos contineat, et ita nec alii debent habere.

-Si, inquam, illa positio esset neganda, maxime videretur propter aliquod istorum octo. Sed nullum istorum debet movere. Non quidem primum. Nam non est inconveniens concedere coelum nobilius homine, licet Scriptura dicat coelum esse factum propter servitium hominis. Nam et angeli sunt nobilioris naturae quam homo, et tamen sunt propter hominem, quia omnes sunt admi7iistratorii spiritus, in ministerium missi propter eos qui haeredilatem capiunt salutis, secundum Apostolum (Hebraeor., 1, v. 4). Nec obstat quod dicitur nobilius non ordinari ad ignobile. Hoc enim est verum prima intentione, non secunda, ut tangit Aristoteles, 2. Coeli, et 12. Metaphysicx. Unde coeli et angeli sunt prima intentione propter nobilitatem Dei, propter quod finis omnium motorum coelestium est tinis eorum prima intentione. Secunda vero intentione est finis generatio et corruptio et conservatio rerum in esse. Nec debet movere secundum; quia antiqui adorantes coelum et stellas erant idolatrae, quia attribuebant eis rationem primi principii. Nec debet movere tertium ; quia spiritus motores corporum coelestium non fuerunt creati ante omnem diem cum aliis angelis in coelo empyreo, ubi fuit bonorum confirmatio, et malorum aversio, sed creati sunt cum suis corporibus secunda die, sicut anima rationalis creata est cum corpore et in corpore humano sexta die. Et ideo, licet habuerunt liberum arbitrium ad bonum et malum, tamen scientes malitiam spirituum apostatandum, et eorum damnationem , et gloriam bonorum, facti sunt de consortio angelorum beatorum, sicut dicit Augustinus in Enchi., 58 cap. Nec debet eis fieri festum in speciali et solemnitas, quia licet sit probabile, non constat eos esse unitos. Nec est dubium quin angeli, qui de facto dicuntur movere corpus coeleste, includantur in communi festo angelorum. Propter operationem etiam quam habent in haec inferiora, non debent coli in speciali, quia ista necessario procedunt, et formam terrae consequitur gravitas et motus deorsum ; et hoc modo largitur intelligentia corpori coelesti motum suum, et non impellendo per virtutem, ut alii opinantur. Unde Commentator, 1. Coeli, comm. 5, ubi quaerit, quae est ista natura per quam corpus coeleste nec est grave, nec leve, nec aptum moveri nisi circulariter, et quid est principium naturale istius motus, subdit : " Dicamus igitur quod formae abstractae, secundum quod sunt formae absolutae, innatae sunt ut motum ab eis sit rotundum, et ut illud quod ab eis movetur neque sit grave, neque leve, sicut innata est forma ignis ut habeat propriam materiam. Dicitur igitur hoc nomen, natura, secundum hoc de forma ista, sicut dicitur de formis aliorum simplicium, sed aequivoce." Item, secundo tractatu de Substantia orbis, confirmat hanc rationem, dicens (a) hoc corpus non esse grave, neque leve, et moveri circulariter, quae mobilitas est de genere animae: haec insunt corpori coelesti ex sua anima. Unde dicit quod " necesse est quod principium motus corporis coelestis sit genus animae, et quod motus circularis quem habet, sit animae proprius secundum quod est anima. Et cum ita sit, sequitur quod illa natura, quae facit eum non esse grave, neque leve, et moveri circulariter, sit anima. Natura igitur illius corporis non est nisi a natura animae moventis ". Et sequitur infra : " Et quod corpus coeleste sit materia animalium (6) coelestium.)) Et infra : " Corpus igitur coeleste est quasi materia illius formae abstractae, et est materia in actu ; " quod dicit, quia illa forma non dat corpori acium primum. Et infra : " Debes scire quod corpus coeleste non tantum indiget virtute movente in loco, sed virtute largiente in se et in sua substantia permanentiam aeternam, et mensuram propriam istorum corporum , et convenientiam inter ea ad invicem in ordine et quantitate, ita quod ex ipsis corporibus perficiatur unum in actu, scilicet totus mundus. Nulla enim differentia est inter indigentiam virtutis in quolibet corpore simplici, et in uno corpore composito ex corporibus simplicibus, et indifferenter, sive illud corpus sit generatum, sive non generatum. Unde videmus coelum habere unam virtutem non tantum moventem (y), sed etiam conservantem, sicut est dispositio de corpore hominis, et de omni corpore facto propter proprium finem. Finis enim significat agens, propria et vera significatione, sicut motus movens. "

Haec Commentator.

Ex quibus apparet quod, secundum eum, motus et omnes aliae proprietates quae sunt in coelo, omnes sunt naturales sequelae formarum separatarum, ita quod formae illae agunt istas proprietates, non causalitate efficientis, sed formae, quae a Commentatore ii) moventem. - immoventem Pr. dicitur causalitas agentis. Item, ibidem, statim post dicta verba, improbat opinionem dicentium (a) quod substantia separata erat tantummodo movens coelum, quasi caelum esset in dispositionibus suis, et quod anima nihil haberet facere cum eo, nisi movere ipsum tantum, et dicit quod hoc fuit absurdum apud Aristolelem. Et quod per agens intelligat formam, et non agens, patet; quia exponit se, dicens quod movens coelum est agens ipsum, id est, quia largitur ei dispositiones per quas acquirit motum proprium. Quod si (6) anima sive intelligentia moveret coelum solo contactu, esset movens, et non agens. Secundo principaliter arguit. Quia, secundum Philosophum et Commentatorem, istae formae habent subjectum fixum et determinatum, a quo sunt inseparabiles; habere autem subjectum fixum, et determinatum, et esse inseparabile ab eo, sunt conditiones formae materialis. Et hoc est quod Commentator dicit, 2. Caeli, comm. 3 : " Virtus, inquit, quae e^t in hac natura (j), et loquitur de anima coelesti, est aliquid simile formae materiali, et aliquid quod est simile formae abstractae. Assimilatur enim formae materiali, quia dat huic corpori motum circularem, et quia est in corpore quod movetur per illam. " Et in libello de Substantia orbis, dicit (tract. 1) quod (c fuit declaratum ab Aristotele, de corporibus coelestibus, eorum formas exsistere in suis subjectis tali exsistentia quod non dividuntur divisione sui subjectis . Et subdit : a. Non est dicendum quod formae quibus moventur corpora coelestia, sint aliae ab aliis formis, ad quas moventur, quasi illae quae dicuntur (5) esse absque materia omnino, et carere situ, sint formae, ad quas moventur. 11 Et infra, tractatu secundo, dicit quod " materia corporis coelestis dicitur dignius subjectum quam materia. Materia enim dicitur materia, quia (e) est in potentia ad formam ; subjectum autem dicitur quod est fixum respectu formae ii. Et infra, in eodem libello, dicit quod necesse est esse animam exsistentem in eo. Item, 1. Coeli, comm. 95, dicit quod non sic est de illo corpore coelesti quod est materia formae corporis coelestis, sicut est de alia materia, quia illa est intellecta in actu, et intelligibile in ultimis suis dispositionibus. Item, 2. Coeli (comm. 37, 61), quod Aristoteles non confundit demonstrationem, quod coelum habet motum talem et figuram inquantum est animal.

Ex quibus patet quod, secundum Commentatorem et Aristolelem, intelligentiae sunt aliquo modo formae materiales, et quodammodo non. DISTINCTIO IX ET X. - QUAESTIO I. Terlio principaliter arguit sic. Quia Commentator, in de Substantia orbis (tract. 2), dicit quod " in animalibus quae hic sunt, videtur quod animae eorum sint necessarius pro (a) esse suorum corporum, et quod non salvarentur nisi per sensibilem animam et per phantasiam. Corpus autem coeleste, quia est simplex et non transmutabile ab aliquo extrinseco, non indiget in suo esse anima sensibili, nec imaginativa, sed tantum indiget anima ipsum movente in loco, et virtute quae non sit corpus ". Et, 12. Metaphysicae (comm. 36), dicit quod " bene apparet corpora coelestia esse animata, et quod non habent de virtutibus animae, nisi intellectum et virtutem desiderativam, quae movet in loco d. Item, 7. Metaphysicae (comm. 31), dicit de calore qui est in semine, et de virtute divina in eo exsistente, quod (( non est in calore sicut est anima in corpore naturali, sed ita quod est inclusa in eo sicut anima est inclusa in corporibus coelestibus ". Et in de Substantia orbis, secundo tractatu, dicit quod " corpora coelestia sunt subjecta animarum fixarum in eis ". Et hinc est quod Philosophus et Commentator, 8. Physicorum, dicunt formam motricem esse in parte ubi maxime apparet ejus effectus, scilicet in circulo majori. Et in 2. Coeli (comm. 33), dicit Commentator quod in parte orientali; ibi enim maxime apparet ejus effectus.

Ex quibus apparet quod intelligentia movens coelum est anima ejus quodammodo et forma ; nam illa quae dicta sunt non competunt formis abstractis omni modo abstractionis. Quarto arguit sic. Si hoc debet negari a theologo : Aut hoc esset, quia, hac positione posita, sequitur quod coelum esset quoddam compositum nobilius homine. Aut, secundo, quia videtur sequi quod sol et luna et stellae possent rationabiliter adorari, vel saltem posset eis honor exhiberi, cum essent substantiae ita nobiles, immo beatae. Aut, tertio, quia, ex quo habent liberum arbitrium, poterunt peccare sicut angeli, et tunc videtur sequi quod : aut sunt damnati et (6) sunt de consortio daemonum, quod est erroneum ; vel sunt boni et de consortio angelorum, et tunc debent coli, et posset fieri festum de sole, sicut de Michaele. Aut, quarto, quia videtur sequi quod, si motus coeli est sequela illarum formarum, tunc non cessaret post judicium, aut illae formae remanerent otiosae. Aut, quinto, quia haec positio contradixit Augustino, qui videtur dicere quod spiritus moventes coelos sunt angeli, ac per hoc missi; sed non essent missi, si essent naturaliter uniti. Aut, sexto, quianon videtur utrum post judicium illi spiritus separentur perpetuo ab illis corporibus, quia tunc essent perpetuo modo eis innaturali , et per consequens retardarentur a sua beatitudine, nec tota intensione ferrentur in illud summum bonum propter desiderium administrandi corpora, sicut Augustinus dicit de anima hominis; vel utrum perpetuo remanerent uniti corporibus sicut spiritus humani, quia hoc videtur absurdum. Aut, septimo, quia videtur quod illi spiritus essent ibi arctati ad locum, nec possent moveri nisi illa corpora secum moverent, et ita essent affixi (ot) corporibus ; quod videtur multum repugnare enti libero : non enim possent se movere ad aliquem locum, nisi secum trahendo coelum, si coelo naturaliter sunt uniti. Aut, octavo, quia caelum empyreum, quod est immobile, non habet spiritum aliquem sibi unitum naturaliter, et tamen est nobilius aliis caelis, cum eos contineat, et ita nec alii debent habere.

Si, inquam, illa positio esset neganda, maxime videretur propter aliquod istorum octo. Sed nullum istorum debet movere. Non quidem primum. Nam non est inconveniens concedere coelum nobilius homine, licet Scriptura dicat coelum esse factum propter servitium hominis. Nam et angeli sunt nobilioris naturae quam homo, et tamen sunt propter hominem, quia omnes sunt administratorii spiritus, in ministerium missi propter eos qui haeredilatem capiunt salutis, secundum Apostolum (Hebrieor., 1, v. i). Nec obstat quod dicitur nobilius non ordinari ad ignobile. Hoc enim est verum prima intentione, non secunda, ut tangit Aristoteles, 2. Caeli, et 12. Metaphysica;. Unde coeli et angeli sunt prima intentione propter nobilitatem Dei, propter quod finis omnium motorum coelestium est finis eorum prima intentione. Secunda vero intentione est finis generatio et corruptio et conservatio rerum in esse. Nec debet movere secundum; quia antiqui adorantes coelum et stellas erant idolatrae, quia attribuebant eis rationem primi principii. Nec.debet movere tertium ; quia spiritus motores corporum coelestium non fuerunt creati ante omnem diem cum aliis angelis in coelo empyreo, ubi fuit bonorum confirmatio, et malorum aversio, sed creati sunt cum suis corporibus secunda die, sicut anima rationalis creata est cum corpore et in corpore humano sexta die. Et ideo, licet habuerunt liberum arbitrium ad bonum et malum, tamen scientes malitiam spirituum apostatandum, et eorum damnationem , et gloriam bonorum , facti sunt de consortio angelorum beatorum, sicut dicit Augustinus in Enchi., 58 cap. Nec debet eis fieri festum in speciali et solemnitas, quia licet sit probabile, non constat eos esse unitos. Nec est dubium quin angeli, qui de facto dicuntur movere corpus coeleste, includantur in communi festo angelorum. Propter operationem etiam quam habent in haec inferiora, non debent coli in speciali, quia ista necessario procedunt, et TENTIAItUM non a libero arbitrio ipsorum. Propter duo etiam in speciali non sunt colendi. Primo, propter periculum idolatriae. Secundo, quia est dubium utrum sint naturaliter uniti, vel tantum voluntarie. Tamen non est dubium quod sol et luna, cum sint corpora, non sunt veneranda. Motores vero eorum inter caeteros spiritus venerantur. Nec quartum debet movere ; quia, etsi motus circularis consequatur illos spiritus, sicut accidentia propria ignis consequuntur formam ignis, ut sint in corporibus coelestibus spiritus isti, sicut naturale principium, tamen quia (a) moventur per appetitum ex desiderio primi principii, et ad jussum ejus, apprehenso in fine judicii fine universi, a motu cessabunt; motus enim animalis finem habet, facta mutatione circa intentum. Ex tunc igitur erunt naturaliter in quiete, sicut homo quandoque stat, quandoque quiescit, et utroque modo naturaliter. Nec quintum debet movere; quia illi spiritus non aliter dicuntur missi, nisi quia motus exercent pro conservatione hominum et continuatione ipsorum. Sextum etiam non valet; quia post judicium a suis corporibus non separabuntur, nec unquam separati sunt. Non enim possunt ab eis voluntarie separari, sicut nec anima a corpore; nec per corporis corruptionem , sicut anima; nec per divinam potentiam, quia hoc non expedit, nec aliquid exigit, licet divina potentia posset eos separare. Erunt autem perpetuo beati et contemplationi vacantes, sicut hodie vacant, et movent illa corpora. Septimum etiam non obviat; quia illi spiritus, cum sint rationales et intellectuales, nullum impossibile appetunt. Nunquam igitur desiderant esse alibi, sicut nec boni spiritus optant esse extra corpora, secundum illud Apostoli (2. Corinth., 5, 4): Nolumus spoliari. Nec isti spiritus relinquere corpora sua appetunt, ut intra partes orbium hinc aut illinc possint discurrere. Octavum denique non obviat; quia coelum empyreum non est animatum, quia nec motus ejus nec aliquid apparens videtur hoc probare. Tamen, posito quod non sit animatum, adhuc sua corporeitas est nobilior corporeitate caelorum mobilium, pro eo quod hujusmodi corpora aliquid participant de ratione materias, quia non sunt in ultima perfectione, nisi ex alio, scilicet intelligentia; coelum autem empyreum ex se est in suis dispositionibus. Quinto principaliter arguit sic. Quia non videtur fidei dissonare, immo videtur sequi ex multis quae fides tenet, quod motores orbium non tantummodo se habeant ad coelos sicut figulus ad rotam. Quod apparet, Quia coeli, secundum fidem, sunt principium et causa efficiens multorum animatorum ; quod est fortissimum argumentum, quod in eis sit spiritus et corpus, sicut dicit Commentator, 12. Metaphysicae (coram. 36); impossibile est enim quod purum corpus sit causa in essendo et conservando ipsius animati. Nec hoc posset salvari, si illi spiritus tantummodo unirentur in ratione motoris, cum motor nihil faciat ad actionem quae provenit ex mobili, nisi quia applicat activa passivis. Tum secundo, quia in coelo apparent virtutes quae non possunt reduci in corporeitatem coeli. Oriens enim habet specialem virtutem ; unde est dextrum coeli. Occidens etiam habet suam specialem virtutem, et similiter meridies; et sic de aliis domibus. Probatur enim experimento, quod idem planeta in alia et alia domo habet aliam et aliam virtutem ; quod maxime relucet in motu maris. Polus etiam arcticus et antarcticus habent aliam et aliam virtutem ; sicut patet in motu acus (a) praecedente alteratione adamantis. Nec hoc potest attribui stellis; quia in polo antarctico non est stella; unde, si stella nautica mutaret locum, adhuc ille polus haberet eamdem virtutem. Igitur necesse est quod tales virtutes deriventur a caelo in virtute animae sibi unitio; non enim potest attribui naturalibus partibus corporis. Tum terlio, quia quiero an coeli sint indifferentes ad motum circularem, aut naturaliter ad ipsum inclinentur. Si sint indifferentes, igitur motus non est naturalis. Si vero babent inclinationem ad illum, quaero : ista inclinatio a quo est? Non enim potest esse a figura sphaerica; quia motus est causa quod sit in tali figura, et non e converso. Nec oritur illa inclinatio a natura corporeitatis; quia motus circularis est proprius animae, nec convenit corpori ut sic. Tum quarto, quia corpus coeleste tunc esset corpus mathematicum : quia non esset in eo principium naturale; ergo non esset corpus physicum; et haec est ratio Philosophi, 1. Coeli. Et si dicatur quod ideo remanet physicum, quia est principium altera-tionis in rebus;

non valet; quia omne corpus physicum non tantum habet principium motus qui est alteratio vel generatio, sed hoc habet inquantum est principium motus localis : nullum enim corpus physicum, sive sit simplex, sive mixtum, caret motu locali ad quem non sit determinatum ex principio (6) naturali intrinseco. Sequitur etiam quod nec figura sphaerica nec aliqua proprietas erit caelo naturalis, nisi detur principium naturale intrinsecum determinans ad tales proprietates; corporeitas enim caeli posset esse figurae ovalis, sicut circularis, inquantum corporeitas est. Et haec est intentio Philosophi et Commentatoris, 3. Caeli, ubi arguit contra ponentes ignem habere figuram pyramidalem, quia corpus nobilius, ubi dicit Commentator (r), DISTINCTIO IX ET X. - QUAESTIO I. quod corpus non habet talem figuram, quia corpus, sed quia animatum. Tum quinto, quia aliter non apparet quomodo isti spiritus possent movere illud corpus. Aut enim impellendo ante se, aut trahendo post se, aut quomodocumque vis, necesse est illos spiritus moveri (a) localiter motu circulari. Vel, si sint immobiles, stabunt in determinata parte orbis, pellendo partem post partem si sint in oriente, vel trahendo ad se si essent in occidente; et sic sunt in continuo tractu vel pulsu; et tunc coelum aliquando moveretur tardius, aliquando velocius. Et si dicatur quod moverent sola voluntate ;

hoc est impossibile, nisi per hoc quod est sibi proprium et naturaliter unitum, sicut anima habet dominium supra corpus. Sexto principaliter arguit (6) quod ista positio videtur divinam potentiam magnificare. Magnificatur enim Creator ex magnitudine speciei creaturae, sicut dicit Sapiens [Sapient., cap. 13). Si igitur Deus sic ordinavit universum, quod, dispositis elementis et inferioribus, superposuit animalia totum mundum causantia et regentia et conservantia, universa tamen sub ejus arbitrio, ita quod ordinem istum et actionem valet immutare, sicut habetur de actione ignis in camino puerorum, si tali modo ponatur, non apparet quod repugnet divinoe potentia;. Septimo arguit (Ibid., q. 3, art. unie). Quia Commentator, 2. Cceli, coram. 62, dicit quod a in genere animatorum nobilius animatum est coelum primum, quod movetur motu diurno ". Et, 12. Metaphysica, comm. 36, dicit quod " corpora coelestia, cum habeant appetitum propter intellectum, necesse est illa esse nobiliora corporum sensibilium ". Et ibidem dicit quod principium omnium substantiarum sunt anima et corpus, aut intellectus et anima et desiderium tantum, quae sunt corpora coelestia. Quia enim sunt principia animatorum, fuit necesse ut essent animata, et ut principia eorum sint anima et corpus. Item, de Substantia orbis (cap. 1), dicit quod " coelum dicitur vivum per principium separatum quod est in eo, non per principium (y) quod est pars in eo ". Unde est vivum et appetens et motum in loco universaliter. Homo vero tantum est intelligens per (8) partem sui, hoc est quia intellectus copulatur homini per partem sui, puta per phantasmata; et ideo non est universaliter intelligens per omnes partes suas, sed suum intelligere viget in determinata parte, non formaliter, sed objective. Forma vero corporis coelestis, eo quod unitur sibi non mediante parte aliqua, dat corpori coelesti, quod sit intelligens universaliter secundum totum. Et hoc est, quod idem Commentator ait, 2. Caeli, comm. 3, quod " haec corpora sunt intellectiva et animata secundum universum, propter hoc quod formae eorum non sunt divisibiles secundum corporis divisionem ". Ex quibus videtur quod coelum sit animatum, ac per hoc quod intelligentia sit aliquo modo ejus forma. - Haec ille. Et in hoc secundus articulus terminatur.