ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit haec Prima conclusio : Formae substantiales non praeexsistunt In materia actu, secundum se totas, nec secundum aliquam sui partem, ante productionem compositi. Haec conclusio est de mente sancti Thomae, 1 p., q. 45, art. 8, ubi sic dicit : " Quidam posuerunt formas non incipere per actionem naturae, sed prius in materia extitisse, ponentes latitationem formarum. Et hoc accidit eis ex ignorantia materia?; quia nesciebant distinguere inter potentiam et actum. Quia enim formae praeexsistunt in materia in potentia, posuerunt eas simpliciter praeexsistere. Alii vero posuerunt formas acquiri et causari ab agente separato, per modum creationis; et secundum hos, cuilibet operationi naturas adjungitur creatio. Sed hoc accidit eis ex ignorantia formae. Non enim consideraverunt quod forma naturalis corporis non est subsistens, sed quo aliquid est; et ideo, cum fieri et creari non conveniat proprie nisi rei subsistenti, formarum, nec est fieri, nec est creari, sed concreata esse. Quod autem proprie fit ab agente naturali, est compositum, quod proprie fit ex materia. Unde in operationibus naturae non admiscetur creatio; sed supponitur ad operationem naturae. "

Haec ille. Simile ponit, de Potentia Dei, q. 3, art. 8, ubi sic dicit : " Circa hanc quaestionem, scilicet utrum creatio admisceatur operibus naturae, fuerunt diversae opiniones. Quarum omnium videtur fuisse radix, unum et idem principium, scilicet quod natura non potest ex nihilo aliquid facere. Ex hoc enim aliqui crediderunt quod nulla res fieret aliter nisi per hoc quod extrahebatur a re alia in qua latebat; sicut de Anaxagora narrat Philosophus, 1. Physicorum (t. c. 32, 33) : qui ex hoc videtur fuisse deceptus, quia non distinguebat inter potentiam et actum. Putabat enim oportere quod actu praeexsisteret, illud quod generatur. Oportet autem quod praeexsistat potentia, et non actu. Si enim non praeextiterit potentia, fieret ex nihilo. Si vero praeextiterit actu, non fieret; quia quod est, non fit, etc. " Vide totum.

Item, in solutione decimi : tf Forma, inquit, praeexsistit in materia imperfecte : non quod aliqua pars ejus sit ibi in actu, et alia desit; sed quia tota praeexsistit in potentia, et postmodum (i) tota producitur; nec perficitur esse formae in materia alio exteriori addito, quodin potentia materiae non esset. "

Item, in solutione duodecimi, dicit : " Esse in potentia et esse in actu non dicunt diversos modos accidentales, ex quorum diversitate alteratio proveniat, sed substantiales. Nam et substantia dividitur per potentiam et actum, sicut et quodlibet aliud genus. "

Haec ibi. Item, 2. Sentent., dist. 18, q. 1, art. 2, ubi sic dicit : a. Quid sint secundum rem rationes seminales, a diversis diversimode assignatur. Quidam enim (a) postmodum. - post motum Pr. dicunt quod forma speciei non recipitur in materia, nisi mediante forma generis; adeo quod est alia forma numero per quam ignis est ignis, et per quam ignis est corpus. Illa ergo forma generalis, incompleta, ratio seminalis dicitur; quia per talem formam inest materiae quaedam inclinatio ad recipiendum formas specificas. Hoc autem non potest esse verum; quia omnis forma quae advenit post aliquod esse substantiale, est forma accidentalis. Si enim post esse substantiae constitutum advenit, ergo, ea recedente, adhuc manet individuum (V) in genere substantiae; quod est contra rationem formae substantialis, [ut dicitur in 2. de Anima (t. c. 8;. Et praeterea, cum omnis forma det aliquod esse, et impossibile sit unam rem habere duplex esse substantiale, oportet quod, si prima forma substantialis adveniens materiae det sibi esse substantiale, quod secunda superveniens det esse accidentale. Et ideo non est alia forma qua ignis est ignis, et qua est corpus, ut Avicenna vult. Et si Commentator in 2. Metaphysicae, dicat genus non esse materiam, sed formam, non tamen ultimam, hoc non dicitur ad significandum ordinem formarum secundum rem, sed secundum rationem; quia genus, quamvis significet totum, ut Avicenna dicit, significat tamen ut indistinctum ; et ita propinque se habet ad rationem materiae. Et praeterea, sequeretur quod res significata per genus, esset pars speciei constitutae per formam superadditam ; et ita de specie praedicari non posset. Nec etiam hoc contingit secundum intentionem Augustini : quia ex virtute formae generalis non necessario sequitur forma specialis; unde non est talis virtus, secundum quam necesse sit fieri, sed secundum quam possit fieri. Ideo alii dicunt quod, cum omnes formae, secundum Philosophum, de potentia materiae educantur, oportet ipsas formas praeexsistere in materia incomplete, secundum quamdam quasi inchoationem; et quia non sunt in esse suo perfectae, non habent perfectam virtutem agendi, sed incompletam ; et ideo non possunt per se exire in actum, nisi sit agens exterius, quod excitet formam incompletam ad agendum, ut sic cooperetur agenti exteriori : aliter enim non posset esse naturalis generatio, sed violenta; quia, ut in 3. Ethicorum (cap. 1) dicitur : Violentum est cujus principium est ab extra, nil conferente vim passo. Has ergo virtutes incompletas in materia praeexsistentes, rationes seminales dicunt; quia sunt secundum esse incompletum in materia, sicut virtus formativa in semine. Hoc autem non est verum; quia, quamvis formae educantur de potentia materiae, illa tamen potentia materiae non est activa, sed passiva tantum. Sicut enim Commentator dicit, 8. Physicorum : Sicut (fc) in motu locali oportet esse aliud movens, IV. - 8 et aliud motum, ita etiam in motu alterationis; et ponit exemplum : quod, quando sanatur corpus naturaliter, cor est sanans, et alia membra sanata. Et sicut in corporibus simplicibus non dicimus quod sint mota ex se secundum situm, quia ignis non potest dividi in movens et motum, ita etiam non potest esse alteratum ex se, sic (a) quod aliqua potentia exsistens in materia, aliquo modo agat in ipsam materiam in qua est, educendo illam in actum ; sed utrumque contingit in animatis, quia sunt mota secundum locum ex se, et etiam alterata propter distinctionem organorum, vel partium, quarum una est movens et alterans, et altera mota et alterata. Et ideo non hoc modo potest accipi virtus seminalis in aliis rebus sicut in habentibus animam. Non tamen sequitur, si in materia est tantummodo potentia passiva, quod non sit generatio naturalis; quia materia coadjuvat ad generationem, non agendo, sed inquantum est habilis ad recipiendum talem actionem; quae etiam habilitas appetitus materiae dicitur, et inchoatio formae : non enim eodem modo omnes motus dicuntur naturales, ut in 2. Physicorum et in 1. Coeli et Mundi Commentator dicit; sed quidam (6) propter principium activum intus exsistens, ut motus localis gravium et levium, et quidam (y) propter principium passivum, quod est secundum potentiam ab agente naturali natam in actum educi, ut in generatione et alteratione simplicium corporum; unde et natura dividitur (2) in materiam et formam. Et ideo concedo quod in materia nulla est potentia activa, sed passiva pure; et quod rationes seminales dicuntur virtutes activae completae in natura cum propriis passivis, ut calor, et frigus, et forma ignis, et virtus solis, et hujusmodi, quae dicuntur seminales non propter esse incompletum quod habeant, sicut virtus formativa in semine, sed quia rerum individuis primo creatis hujusmodi virtutes collatae sunt per opera sex dierum , ut ex eis quasi ex quibusdam seminibus producerentur et multiplicarentur res naturales. "

Haec ille. Ex praedictis potest formari duplex ratio. Quarum prima talis est. Nihil capiens esse per generationem compositi, sicut terminus generationis, secundum se et quodlibet sui, precedit secundum esse actu ipsam generationem compositi. Sed forma substantialis est hujusmodi. Igitur, etc. Secunda talis est. Nulla forma substantialis dans esse substantiale composito vel materiae, compatitur secum in eadem materia aliam formam substantialem secundum esse actu. Sed forma praecedens generationem novi compositi, quae per generationem illam abjicitur, dabat prius esse substantiale suo composito et suae materiae. Igitur nulla entitas formae sequentis erat simul cum illa secundum aliquod esse actu in materia. Secunda conclusio est ista : Non est inconve -niens essentiam alicujus formae substantialis, prius duratione fuisse In materia, quam daret esse composito vel materiae. Hanc conclusionem probabiliter pono, non tamen assertive, quia continetur in quodam tractatu, de quo dubito an sit sancti Thomae, et intitulatur de Natura materiae, ubi sic habetur (cap. 8) : cc Nunc restat ostendere quomodo possibile sit essentiam alicujus formae ponere in homine, sine eo quod sequatur ad eam aliquod esse substantiale. Ad hujusmodi igitur evidentiam, considerandum est quod proprium est substantiae esse simpliciter; unde generatio quae terminatur ad esse substantiale, est generatio simpliciter. Proprium vero accidentis est esse secundum quid ; sicut generatio quae terminatur ad esse rei sub forma accidentali, est generatio secundum quid. Esse autem simpliciter, est esse absolutum, et non dependens ab alterius esse sicut ei inhaerens, licet omnia dependeant a Deo sicut a causa. Sic autem esse continet perfectam rationem essendi, secundum quod perfecta ratio entis reperitur in substantia, ut dicitur, 6. Metaphysicae. Ad illud autem esse absolutum participandum, accedunt partes substantia:, per quod trahuntur ad esse sui totius. Esse vero accidentium dependens est per modum inhaerentis; unde accidentia non trahuntur ad genus illius cui inhaerent. Ex quo patet differentia inter esse accidentis, et esse partium alicujus totius. Esse autem alicujus totius quandoque est proprius effectus Dei, scilicet quando res secundum omnia principia sua ducitur ex nihilo ad esse perfectum ; sicut fuit in prima productione rerum, in qua causalitas extendebatur ad ipsam etiam materiam. Quandoque vero est effectus creaturae, quando scilicet agens physicum agit ex suppositione subjecti, non producens totum id quod pertinet ad esse rei, sed tantum formam, transmutando materiam ad talem formam; ad materiam enim actio creaturae (a) non se extendit. In hoc tamen convenit agens divinum cum physico, quod utrumque ad esse absolutum terminat suam actionem, quod est ultimum transmutationis sive simplicis emanationis, licet in simplici emanatione non sit prius et posterius nisi secundum intellectum tantum. Cum igitur esse absolutum sit terminus utriusque actionis, materiae autem non est esse ut subjecti, quod est absolute, nec etiam formae materialis, cum ipsa non sit ut habens esse, licet sit quo aliquid est, sicut materia est in quo aliquid est, neutra actio terminatur ad materiam, vel ad formam materialem, sed ad esse compositi, cujus est per se et absolute subsistere; de intellectu enim ejus est habere esse, quod non est de intellectu essentiae. In tali autem composito, necessario est duplex compositio : una scilicet suppositi et essentiae, quae in re materiali differunt necessario, cum individuum in materialibus multa addat supra naturam speciei quae essentiam tantum complectitur; alia compositio est totius rei et sui esse. In rebus autem immaterialibus creatis, altera tantum compositio invenitur, scilicet rei et esse. In ipsis igitur essentia non est habens esse per aliquid quod realiter a se differat, cum idem sit essentia et res quae significatur ut habens esse. Et ideo in eis essentia est, non tantum tanquam principium quo aliquid dicitur esse, sed sicut habens esse absolutum non inhaerens. In substantiis vero compositis et materialibus, in quibus essentia differt realiter (a) a supposito, essentia non habet esse nisi per suppositum, cujus est esse absolutum et simpliciter (6). Unde essentia in eis non est ut habens esse, sed ut reducta ad esse per suppositum. " Si autem sit aliqua essentia formae materialis, ad quam non sequitur suppositum aliquod et individuum, cujus est habere esse (y) absolutum, ad quod terminetur actio producentis, possibile est ponere formam aliquam substantialem sine esse; sicut est ponere id quod est principium, sine relatione principii et sine principiato (8). In im materialibus autem non est invenire hoc quod dictum est, cum in eis non sit essentia quae non sit suppositum ; unde posita essentia, necessario ponitur esse quod est suppositi. Ad constitutionem autem suppositi materialis sive individui, quantitas terminata requiritur; quae ubicumque fuerit, individuum necessario erit, cum ipsa sit principium et inseparabile signum individui. Omnes autem formae elementares requirunt terminatas quantitates et diversas ab invicem ; unde ubicumque fuerit forma elementaris, necessario erit suppositum, cujus est habere esse completum et terminatam quantitatem; unde formae elementares non possunt simul esse in una re in essentiis suis. In mixtis autem rebus, in quibus forma non educitur de materia, quantitas non sequitur materiam in ordine ad talem formam, licet esse actu per eam in re habuerit; cum quantitas semper redeat in principium a quo originem sumpsit. Anima autem hominis non est quanta, nec per se nec per accidens; unde non repugnat in tali re (e) ponere essentiam formae a qua (C) dependeat quantitas secundum originem, sine tamen esse quod se habeat ad illam formam ut principiatum ad suum principium. Unde tali essentiae formae ratio actus non competit, sicut nec materiae (a); cum esse sit actus primus et communis, non solum formarum, sed etiam materiarum (6); unde sine esse non dicitur forma actus. Solum enim natura ipsius esse in substantiis impedit duas formas substantiales simul esse : quia esse substantiae est simpliciter; unde quod advenit post, erit accidens. Esse etiam substantiae se habet sicut unitas rei, quia unum et ens convertuntur; unde una res non potest habere duo esse substantialia, nisi amittat suam unitatem ; unde in re composita ex substantia et accidente, non est unitas nisi secundum quid. Nihil igitur contradictionis sustinebimus, si ponamus in re aliquas formas substantiales, ad quas tamen esse non sequitur. Solum enim per naturam ipsius esse simpliciter quod in substantia reperitur, impeditur pluralitas formarum substantialium ejusdem rei. Unde quia certum est, et a philosophis ostensum, quod impossibile est ponere plura esse substantialia in una re, solum forma, ad quam esse sequitur, in ipsa re ponitur; aliae vero ei non connumerantur. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio. In omni substantia quanta, oportet esse essentiam alicujus formae substantialis, a qua originetur quantitas et super quam redeat et terminetur. Sed homo est substantia quanta. Ergo in homine est essentia alicujus formae, a qua originetur quantitas et ad quam terminetur. Illa autem forma non est anima intellectiva, quae nullo modo est quanta; ergo, praeter eam, est in homine essentia alterius formae, ad quam non sequitur esse et quae non dat esse actu. Quod autem talis forma possit postea dare esse materiae vel supposito, ostendit postea ibidem per longum processum. Unde sic sequitur post verba praelibata : " Sciendum , inquit, quod materia est in potentia ad omnes formas quae de ea educi possunt. Unde quanto magis ad plures earum simul accedit, tanto plus perficitur ejus potentia. Et ideo in elementis materia minime est perfecta; quia solum forma unius elementi perficitur simul; et si quando virtus formae alterius elementi sibi adsit, hoc non est per modum manentis, sed per modum alterantis, sicut patet quod calor ignis agit in aerem ad inductionem formae. In corporibus vero mixtis, magis perfecta est materia. Ibi enim, cum una forma mixti quae dat esse tali mixto, sunt omnes formae elementorum, virtute tantum, et non in essentia, quia quaelibet earum requirit debitam et certam quantitatem. Unde, cum unum sit suppositum mixti et esse, una est ejus forma. Supra autem mixta tantum, sunt animata, et praecipue homo, cujus forma non producitur ex materia disposita per qualitales mixti. Unde conveniens est ut in animatis sint essenti materiae. - natura Pr. TENTIAIIUM tiae aliquarum formarum, sine tamen esse. Hoc enim est propinquissimum, in quo animata possunt transcendere simpliciter mixta, in perficiendo suam materiam in acquisitione plurium formarum simul. Videmus enim quod alio modo fit simplex ex mixto, et alio modo aliquid ex materia prima, etc." Post praedicta, ostendit quomodo elementa sunt in mixto; et verba ejus sunt supra recitata in quaestione de pluralitate formarum (dist. 1-5). Et ostenso quomodo miscibilia sunt in potentia propinqua actui, subdit : " Adhuc partes animatorum maxime sunt in potentia propinqua, alteratione tamen maxime distante a suo termino. Ex quo concluditur quod haec propinquitas non est per dispositionem materia?, nec per alterationem aliquam, cujus terminus sit inductio novae formae per essentiam; essentia enim formae noviter induci non potest, nisi praecedente alteratione, cujus terminus est productio formae de novo. Constat tamen quod in parte separata a toto sit forma substantialis. Unde, cum impossibile sit duo esse substantialia in una re ponere, nec per aliquam alterationem praecedentem pars in toto est in potentia maxime propinqua actui, nec forma de novo inducitur nisi per alterationem (unde nec coelum, quod est agens universale respectu inferiorum, nec aliquod particularium agentium agit nisi alteret, et ideo coelum est primum alterans, secundum Philosophum), necessario sequi videtur aliquam formam in parte rei ponere sine esse; et ideo partim est in potentia maxime propinqua actui : esse enim est maxime propinquum formae, quia non requiritur ad hoc quod esse substantias proprium sequatur formam, nisi quod res per se ponatur, quod unica actione fieri (a) potest. (Cap. 9): " Ex praedictis igitur facile est videre triplicem differentiam potentia?, in qua aliquid dicitur esse : scilicet potentiam materia? in qua nihil est de isto quod de potentia educitur; secunda est potentia mixti vel materia? qua? est in alteratione, in qua, licet non sit essentia formae inducendae, est tamen virtus; tertia (6) est potentia totius, secundum quam partes sunt in toto : qua? est maxime actui propinqua; unde in eis cum nihil sit agens ad proprium actum, ut est quando harmonia est perfecta, necessario erunt essentia? formarum prope sua esse. Hoc autem scietur, si gradus et ordo rerum naturalium diligenter discutiatur. Sciendum igitur est quod communissimus unitatis (y) modus repertus in rebus materialibus, est unitas continuitatis (i);

(8) a verbo secunda usque ad tertia, sic habet Pr. : educendo potentiam mixti vel materiae quae est in alteratione in qualibet essentia formae non sit virtus tamen.

in omnibus enim rebus materialibus haec unitas reperitur : primum namque accidens quod sequitur materiam, est quantitas. Super hanc autem unitatem, in diversis rebus, reperitur unitas sua? propriae formae, in quibusdam autem magis, in quibusdam minus perfecte, ut babetur, 5. Metaphysicae. Unitas autem quantitatis in re reperta, maxime potentialis invenitur; quia omne continuum est unum in actu et multiplex in potentia : sicut linea? partes non sunt aliqua duo actu, sed sunt unum actu, ipsa scilicet linea; sunt vero duo in potentia, et facta divisione fiunt in actu : sola enim divisio in continuis facit esse actu; unde in divisione linene non inducitur aliquid novi in ipsis divisis, sed eadem essentia linea?, quae prius erat actu una et multiplex in potentia, per divisionem est facta multa in actu. Est tamen hic similitudo cujusdam corruptionis; quia actus prior qui erat totius, ablatus est, et potentia ducta est ad actum posteriorem per solam divisionem. Consimile penitus reperitur in lapide, et in igne, et in omnibus generabilibus et corruptibilibus (a) inanimatis. Forma enim totius in eis, per eruam habent unitatem sua? naturae, super unitatem quantitatis, secundum totam rationem formae est in qualibet parte talium rerum ; unde, facta divisione, manet essentia ejusdem forma? in partibus ab invicem divisis : quaelibet enim pars ignis est ignis, et quaelibet pars lapidis est lapis. Est tamen in istis divisionibus quaedam similitudo generationis (6) et corruptionis, non quod novae formae per talem divisionem inducantur; sed quia esse sive actus prior aufertur per ipsam divisionem, et potentia ducitur ad actum proprium. Super haec autem sunt animata imperfecta, ut (y) planta?; et quaedam etiam animalia imperfecta, ut sunt animalia annulosa. Et in ipsis iterum idem invenitur : quia, cum avellitur ramus ab arbore, non advenit nova forma vegetabilis, sed eadem essentia quae una erat in arbore tota, et etiam actu una, simul erat multiplex in potentia, et per divisionem novum esse et actus alius et alius secutus estjsimiliter inanimalibus annulosis est animal actu unum, sed est multiplex in potentia accidentali; unde, facta divisione, et remoto esse priori,et unitate actus, sunt multa in actu. Et sic facile est videre quomodo essentia alicujus formae est in potentia accidentali ad esse quod tamen nondum habet. Et hoc totum convenit, propter imperfectionem talium formarum ; quia, cum sint sub uno actu, simul sunt sub potentia multiplici respectu diversorum esse, quae acquiruntur eis sine aliqua corruptione in suis essentiis, sed sola divisione facta. a In animalibus vero perfectis et praecipue in homine, forma quae est una in actu, non est multiplex in potentia, ut per divisionem constituatur eadem essentia formae sub diversis esse et diversis actibus; cum anima hominis non dividatur per se nec per accidens. Unde, cum in homine sit unitas continuitatis cujusdam, quod manifestum est tam in carne sua et in osse, quam in aliis membris quae sibi conjunguntur propter ipsam naturam continuitatis, necessario erit in eo aliqua alia essentia formae, quae per solam divisionem a toto habeat esse actu. Hoc enim in omnibus continuis reperitur. Haec enim est forma, respectu cujus quantitas sequitur materiam, super ipsam formam rediens; semper namque forma a qua quantitas dependet secundum originem, divisibilis est per accidens. Et hoc satis manifestum est; quia, cum partes hominis sint in eadem propinquitate ad per se esse sicut partes aliarum rerum imperfectarum, de quibus dictum est quod nulla nova essentia per divisionem introducitur, sed esse novum acquiritur, forma vero hominis dividi non potest, ut in ea acquirantur multa nova esse, necessario erit in eo alia essentia formae suae, quae per solam divisionem esse acquirat. Sed in hoc est differentia inter perfecta animalia et imperfecta : quia in imperfectis animalibus illa essentia formae non erat simpliciter sine esse, licet esset sine esse acquisito per divisionem ; in perfectis vero sine esse simpliciter et sine esse sibi debito, quia duo esse substantialia simul impossibile est ponere in re una. Alia differentia est ex parte ipsius divisionis. Quia, cum dividi non possit nisi quod est actu quantum, quantitas autem in homine non est actu per formam respectu cujus sequatur materiam ut (a) rediens super formam, sed per animam solam a qua est totus actus qui est in homine, in igne vero et lapide quantitas est actu per formam quam ipsa quantitas sequitur in materia, inde est quod divisio, in homine, est in quantitate actu per animam; sed quod efficitur per divisionem in actu acquisito, non est aliquid de essentia animae, sed est aliquid de essentia formae originalis ipsius quantitatis, cui per divisionem datur esse actu. In rebus vero imperfectis, divisio est in quanto actu ; et hoc, per formam ad quam sequitur ipsa quantitas, cui per divisionem aufertur unum esse actu prius babitum, et acquiruntur ei plura esse sub quibus ipsa essentia dividitur, quae prius erat una, secundum quam erat unum esse in re ante divisionem ; nihilominus illa eadem essentia formae erat in potentia accidentali ad multa esse, simul cum uno esse actu quod habebat, ei ejus subjectum erat una et eadem materia numero. Et tamen constat quod alium respectum habet materia ad esse actu primum, et alios diversos respectus ad alia esse actu per divisionem (6) acquisita; quibus I. - QUAESTIO I. M7 tamen respectibus materiae respondebat eadem essentia formae ante ipsum esse actu. Licet enim potentia materiae non differat ab ejus essentia, secundum quod potentia dicit principium receptivum, differt tamen secundum quod dicit relationem materiae ad formam. Et isto modo in materia possunt esse multi respectus, essentia tamen manente una. Sicut ergo materia, secundum unum respectum tantum unum esse habet, cum (a) aliis tamen respectibus multa habet esse, essentia etiam formae sine (6) esse per divisionem acquisito remanente; ita sub forma perfecta, cujusmodi est anima humana, reperitur in materia hominis unum esse tantum, licet in eadem materia sint essenliae aliarum formarum sine (y) esse, quod tamen eis sola divisione acquiritur, s

Haec ille. Ex quibus omnibus patet quod mens sua est, quod multae formae substantiales sunt in materia secundum essentiam , antequam dent esse proprium illi materiae, et antequam principient aliquod esse substantiale, utputa formae partium nondum a toto suo divisarum, sive in corporibus simplicibus, sive in mixtis, sive in vegetabilibus, sive in brutis, sive in homine. Ex quo sequitur conclusio proposita, scilicet quod multae formae substantiales secundum essentiam praecedunt in materia, antequam dent esse substantiale composito. Et probatur sic ista conclusio. Partes noviter ab invicem separatio, habent novum esse substantiale per aliquam vel aliquas formas substantiales (S). Sed nullius talium formarum essentia (e) est in materia noviter inducta. Igitur essentia talium formarum praecessit in materia, antequam daret esse substantiale composito vel supposito. Major nota est; quia ante divisionem totius, pare non habebat esse per se, et nunc habet. Minor probatur : quia nunquam nova essentia formae inducitur in materia sine alteratione praecedente; hic autem non praecessit alteratio sufficiens, dum (ii) abscinditur primum membrum. Et in hoc primus articulus terminatur, etc.