ARTICULUS 111.

DANTUR SOLUTIONES 8 1.

Ad argumenta contra primam conclusionem Ad argumenta aliquorum modernorum.

Quantum ad tertium articulum, restat, cum Dei adjutorio, ad objecta respondere. Et quidem, Adprimum contra primam conclusionem, respondit Gregorius de Arimino (dist. 16, q. 2), qui in hac parte tenet cum sancto Thoma, quod a propter illam rationem fuerunt moti Manichaei ad ponendum duas animas in homine, qui, ut ait Augustinus, 10. Super Genesim, cap. 13, cum viderent carnem sine anima non posse concupiscere, quamdam aliam animam, ex alia natura (a) Deo contraria, carnem habere putaverunt, unde concupiscat adversus spiritum. Sed, ut in 12. capitulo ait, non oportet, propter hujusmodi carnis et spiritus repugnantiam, et concupiscentiarum (6) contrata) natura. - materia Pr. riarum, diversas animas ponere. Similiter, in lib. 83. Quaestionnm, q. 40 : Ex diversis, inquit, fisis, diversus appetitus animarum est; et subdit : Non itaque ob hoc putandum est esse diversas naturas animarum, quia diversas sunt voluntates, cum etiam unius animae voluntas pro temporum diversitate varietur, etc. Et facit ad propositum tota illa quaestio. Item, Contra Julianum, lili. 6, ante medium (cap. 14) : Molibus, inquit, suis anima quos habet secundum spiritum, adversatur aliis motibus suis quos habet secundum carnem; rursus, motibus suis quos habet secundum carnem, adversatur aliis motibus suis quos habet secundum, spiritum (a); et ideo caro dicitur concupiscere adversus spiritum , et spiritus adversus carnem. Ex quibus etiam patet quod unius et ejusdem animae sunt plures motus sibi adversantes. Dicendum ibitur quod actus appetendi aliquid , et actus renuendi illud idem, si uterque sit rationalis, vel uterque sensualis aut naturalis, sunt contrarii; nec unquam simul sunt in eodem homine. Sed actus appetendi rationalis, non est contrarius formaliter actui renuendi sensuali, etiam respectu ejusdem objecti, (E) licet virtualiter sint contrarii. Et istud patet : quoniam appetitioni rationali contrariatur renuitio rationalis de eodem objecto, et ista renuitio rationalis, alterius rationis est a renuitione sensuali ejusdem objecti; et quia uni tantummodo unum est contrarium, 10. Afetaphysicae (t. c. 17), sequitur quod ista sensualis non sit illi appetitui rationali contraria formaliter, licet virtualiter, utpote quia in contrarios effectus est inclinativa. "

Haec Gregorius , et bene, nisi quia non ponit tales appetitus habere diversa subjecta, puta diversas potentias animae, cum neget potentias animae distingui ab anima. Dicitur igitur, consequenter ad principia sancti Thomae, quod non est inconveniens, appetitus contrarios formaliter vel virtualiter, esse in eodem homine, et in eadem anima, secundum diversas potentias, ut puta appetitum sensitivum et intellectivum ; sicut eadem superficies potest esse subjectum albedinis et nigredinis, secundum aliam et aliam sui partem. Et potissime, quia appetitus sensitivus non habet pro subjecto adaequato animam, sicut intellectivus, cum appetitus sensitivus sit actus totius conjuncti. Unde argumentum non concludit in homine esse diversas animas, sed diversos appetitus, et diversas animae potentias. Ad secundum et lertium respondis Gregorius quod " non apparet ulla impossibilitas quod eadem anima, circa idem objectum, habeat unum actum appetendi mere naturaliter receptum, mediante sensatione illius objecti et transmutatione alicujus (a) a verbo rursus usque ad spiritum, om Pr (Z) et. - Ad. Pr. organi corporalis, et alium spontaneum et liberum, pravia (a) deliberatione causatum ".

Haec ille.

Sanctus Thomas diceret quod argumentum secundum concludit quod in homine sunt duae potentiae appetitivae, non autem duae animae, quia eadem anima potest simul habere duos actus appetitivos, secundum duas potentias appetitivas. Et ad tertium, diceret similiter. Ad quartum dicitur quod sensationes sunt subiective, non in anima sensitiva, nec intellectiva, nec in aliqua potentia animae, tanquam in subjecto proximo et totali; sed proximum et totale subjectum sensationis est illa pars conjuncti composita ex materia et forma, quae est subjectum potentiae sensitivae. Ex quo patet quod neutrum consequens ibidem illatum sequitur, scilicet quod sensatio sit subjective in anima intellectiva, nec quod anima separata possit sentire; cum tales actus sint totius conjuncti, sicut subjecti, et sicut agentis. Ad quintum dicit Gregorius, et bene, quod " anima sensitiva in homine non est extensa, nec materialis, sicut nec intellectiva, cum ipsa intellectiva sit sensitiva ". Ad sextum dicit quod " per idem argumentum posset probari quod homo, in generando, produceret animam intellectivam; quia alias, quoad continuationem suae speciei, esset ignobilioris conditionis aliis animalibus : nam anima intellectiva, est forma specifica hominis; nec alicujus alterius formae generatio sufficit ad continuationem humanae speciei ". Respondendo autem ad argumentum, dicit primo, quod i concedendum est quod homo, in generatione hominis, producit aliquam animam sensitivam, sicut multi et magni concedunt. Sed ex hoc non sequitur quod in homine sint duae animae distinctae, quarum una sit sensitiva, et alia intellectiva; nam sensitiva prius introducitur; et, facta ulteriori dispositione ad animam intellectivam, simul corrumpitur sensitiva, et infunditur intellectiva; sicut dicendum est de aliis formis substantialibus quae praecedunt animam intellectivam, et similiter sensitivam et vegetativam, in materia quae disponitur ad intellectivam ; simul enim cum posterior generatur, prior corrumpitur)).

Haec ille.

Et concordat cum sancto Thoma, qui hanc responsionem sententialiter ponit, 1 p., q. 76, art. 3, in solutione tertii; et de Potentia Dei, q. 3, art. 9, in solutione noni; et in de Anima, q. 11, in solutione principali. Sed contra istam solutionem arguitur multipliciter. Primo sic : Si forma educta per agens naturale de potentia materiae, corrumpitur adveniente anima, ita quod sola anima manet;

Contra. Quia illa forma non potest corrumpi, nisi ab aliquo agente naturali. Sed agens naturale non corrumpit unam G9 formam, nisi inducendo aliam; cum intentio naturae magis sit ad esse formae inducendae, quam ad non esse formae abjiciendae. Ergo in instanti introductionis animae, in quo, secundum te, corrumpitur prima forma, inducitur alia ab agente naturali. Sed illa non est anima, cum a solo Deo creetur. Igitur alia forma substantialis, praeter animam, simul inducitur cum anima. Quod autem ab agente naturali corrumpatur praecedens forma, patet : quia quod generatur naturaliter, habet naturaliter corrumpi; sed prima forma fuit naturaliter genita; igitur naturaliter corrumpitur; ergo ab agente naturali. Secundo. Quia nullus potest dici generare solum corrumpendo, sed inducendo. Sed homo generat hominem. Ergo hoc est inducendo aliquam formam exsistentem de essentia hominis jam generati. Sed non potest esse quod virtus seminis hominis inducat animam rationalem, quae a solo Deo cieatur. Igitur inducit aliquam aliam.

Nec valet si dicatur quod virtus seminis inducit dispositionem accidentalem, et non aliquam formam substantialem. Quia agens naturale non transmutat materiam generando, nisi inquantum (a) est in potentia ad esse substantiale; immo non transmutat secundum esse accidentale, nisi natum esset ulterius transmutare ad esse sub stanliale. Sed transmutans materiam secundum quod est in potentia ad esse substantiale, prius transmutat ad formam substantialem. Ergo oportet quod virtus seminis hominis inducat non solum dispositionem accidentalem, sed formam substantialem. Tertio sic. Terminus alicujus productionis est duplex, scilicet forma et compositum. Sed impossibile est esse eumdem terminum generationis et creationis in homine, accipiendo terminum pro composito, quod est homo : quia, si ita esset, tunc totus homo diceretur creatus, sicut totus dicitur generatus; quod est falsum. Nec similiter, accipiendo pro forma : quia tunc sequeretur quod agens naturale cooperaretur Deo in creatione; et per consequens, quod simul cum Deo crearet. Ergo, praeter animam, quae est terminus creationis, oportet ponere aliam formam, quae sit terminus generationis. Quarto. Duae mutationes non terminantur ad eamdem formam. Sed in productione hominis est duplex transmutatio, scilicet creatio et generatio. Igitur est ibi duplex terminus, et sic duplex forma. Quod autem ibi sint duae mutationes, patet : quia est ibi generatio hominis, et creatio animae, quae non sunt eadem mutatio; quia agens naturale non agit nisi educendo de potentia materiae, anima autem non educitur de potentia materiae. Quinto. Quia diversa agentia agunt ad diversas formas. Sed Deus et virtus seminis sunt diversa agentia. Igitur, etc. Sexto. Quia creans non agit ex supposita materia. Sed generans agit ex supposita materia. Ergo impossibile est actionem creantis et generantis terminari ad eamdem formam. Item, arguitur secundo loco (a), quod sensitiva praecedens intellectivam non corrumpatur adveniente intellectiva. Primo. Quia talis sensitiva se habet ad intellectivam, sicut imperfectum ad perfectum, et non ut repugnans; sicut patet de materia et de forma, et de potentia et actu. Ergo illa sensitiva praecedens non repugnat intellectiva;, sed est dispositio ad eam ; et sic non videtur quod corrumpatur. Nec similiter vegetativa, in adventu sensitivae. Secundo. Omnis corruptio naturalis, est terminus alicujus motus ordinati ad ipsam. Sed nullus motus praecessit infusionem animae rationalis, qui esset ordinatus ad corruptionem sensitivae praecedentis continue; immo, pnedicta sensitiva promovebatur usque ad infusionem animae. Ergo in instanti infusionis non corrumpitur, sed potius perficitur, et manet cunfej. Quod autem nullus motus praecesserit ordinatus ad corruptionem sensitivae, probatur : quia, cum inter introductionem illius sensitivae et illius intellectivae fuerit multum tempus intermedium, si aliquis motus fuisset ordinatus ad corruptionem illius sensitivae ante infusionem rationalis, tunc ille motus statim incepisset, quando sensitiva fuit introducta; sed hoc est inconveniens, quia ex hoc sequitur quod illa sensitiva, statim cum fuit, incepit corrumpi. Tertio. Quia, si forma inducta virtute seminis postea corrumpitur, quaeritur : a quo corrumpitur effective? Non enim ab anima rationali; quia corrumpens effective, non est forma inducenda, sed agens inducens formam. Nec similiter formaliter; quia forma corrumpens formaliter aliam, habet contrarium ; anima autem non habet contrarium, nec aliqua forma substantialis. Similiter nec corrumpitur a se ipsa ; quia nihil corrumpit seipsum, saltem per se, sed potius nititur salvare se. Nec corrumpitur ab influentia caeli : quia nec ab eadem innuentia cum illa qua inducta est illa forma, quia illa influentia magis conservaret eam quam corrumperet; nec a contraria influentia, quia non potest assignari ratio quare influentia coeli sit contraria praecedenti formae in instanti infusionis animae plus quam ante vel post. Nec per virtutem generantis particularis, per quam fuit educta; quia agens naturale semper pro movet et conservat suum effectum, nec unquam per se corrumpit ipsum. Ergo illa forma a nullo corrumpitur; et sic manet cum anima.

Nec valet, si dicatur quod agens particulare corrumpit eam per accidens.

Contra. Quia quod fit per accidens, non semper fit, sed ut in paucioribus; igitur, si dicta forma per accidens corrumpitur ab agente particulari , hoc non erit semper. Quarto. Si talis forma in adventu aniniae corrumperetur, frustra induceretur. Sed natura nihil agit frustra. Igitur forma non corrumpitur. Quod autem (a) frustra introduceretur, patet (6) : quia, si nihil eorum quae erant in materia, remansit in ea, in adventu aniniae rationalis, ita quod sola materia prima remanet cum anima, frustra videretur alia introduci.

Nec valet, si dicatur quod non frustra introducitur, quia oportet materiam transire per illam ad animam rationalem, licet non maneat; sicut non frustra aliquis transit perviam ad terminum, licet, habito termino, non maneat in via. Contra hoc enim arguitur. Quia, si natura potest deducere materiam ad illam dispositionem quae requiritur ad introductionem intellectivas per viam breviorem, frustra deduceret eam perviam longiorem. Sed, si in infusione animae (it resolutio usque ad primam materiam, natura potest deducere materiam ad dispositionem necessariam ad introductionem animae intellectivae brevius quam inducendo formam aliquam de menstruo vel semine. Ergo frustra induceret illam formam. Major nota est. Minor probatur : quia, si fiat resolutio usque ad primam materiam in infusione animae, dispositio necessaria ad infusionem animae est denudatio materiae ab omni forma; sed in corpore seminis vel menstrui fit talis resolutio et denudatio, absque introductione alterius formae; ergo, si in infusione animae fiat resolutio usque ad primam materiam, natura potest brevius deducere materiam ad dispositionem necessariam infusioni animae, quam educendo talem formam de potentia materiae. Item, arguitur tertio loco, quod in generatione hominis non fiat resolutio usque ad materiam primam. Primo sic (t). Quia perfecte leprosus generat leprosum, semper vel frequenter. Sed hoc non esset verum, si fieret resolutio usque ad primam materiam, in adventu animae rationalis. Igitur non fit talis resolutio. Minor probatur : Quia causa quare leprosus generat leprosum, non est casus; quia sic fieret raro; quod est falsum. Nec materia, quae indifferens est ad quamcumque dispositionem. Nec anima; quia illa potest esse forma corporis sani, et est ut in pluribus. Nec accidentia naturaliter consequentia animam : quia tunc omnis habens animam, esset leprosus; quod est falsum. Nec influentia corporis; quia, si alius generasset in eodem loco, generasset sanum. Nec spiritus decisi cum semine : tum quia corrumpuntur; tum quia corrumpitur dispositio per quam materia erat eis proportionata, propterquam (y) ti verbo Item, usque ad Primo sic, habet Pr. Undecimo.

proportionem magis nati sunt agere in unam materiam quam in aliam, cum ponatur sola materia nuda remanere. Sed nihil aliud praeter praedicta potest esse causa praedictae infectionis, nisi hoc quod forma educta de potentia materiae a patre, sive a virtute seminis patris, manet in adventu animae; nec fit resolutio usque ad primam materiam. Ergo, si fiat talis resolutio, non posset reddi causa illius quod dictum est. Secundo. Si fiat resolutio usque ad primam materiam, tunc dispositio materiae ad recipiendum animam et quamcumque formam substantialem, esset denudatio ab omni forma. Sed, stante ista hypothesi, ista dispositio aequaliter invenitur in materia asini in instanti introductionis formae ipsius, sicut in materia hominis; quia utrobique fit resolutio usque ad primam materiam. Ergo, secundum praedictam positionem, aequaliter in instanti in quo introducitur forma asini in materia asini, posset introduci anima intellectiva, sicut in materiam propriam hominis. Hoc autem est impossibile. Tertio. Si non remaneret cum anima aliqua forma substantialis educta de potentia materiae a virtute seminis, sequitur quod in homine non esset aliquid vere genitum. Sed hoc est falsum. Igitur. Major probatur : quia esse animae, cum sit per creationem, non est genitum ; nec esse materiae primae, similiter est genitum, cum sit ingenita, secundum Philosophum; igitur, nisi maneat aliqua alia forma, sequitur quod in homine non sit aliquid proprie genitum.

Si dicatur quod esse animae est genitum, quia agens naturale disponit materiam ad recipiendum ipsam ;

Contra hoc arguitur dupliciter. Primo : Quia, si ponitur fieri resolutio usque ad primam materiam, essentia materiae, prout consideratur sine omni forma, est in maxima aptitudine ad recipiendum animam; sed talem aptitudinem non dat naturale agens materiae; ergo naturale agens non disponit eam ad recipiendum animam.

Secundo, quia posset aliquis dicere quod immo disponit, corrumpendo formas impedientes receptionem animae, arguo sic : Quia, si, propter hoc, dicitur quod esse animae est genitum, hoc esset quia agens naturale disponit materiam ad ipsam animam ; sed hoc est falsum. Quarto. Si fiat talis resolutio usque ad primam materiam, nihil est in me a patre meo, nisi materia prima; nec illa est in me a patre meo, nisi quia prius fuit in corpore patris mei. Sed praedicla materia essentialius fuit in porco, vel in alia re comesta a patre meo, quam in patre meo : quia in patre meo uoii fuit sub propria forma, sed sub forma seminis; in porco autem fuit sub propria forma. Ergo, stante illa positione, nihil esset in mea patre meo. Quinto. Quia, si nulla forma substantialis, quae erat a patre in materia ante adventum animae rationalis, remaneret in materia cum anima rationali in sua infusione, tunc filius non contraheret a parentibus peccatum originale. Consequens est falsum. Probatur consequentia : Quia tale peccatum non causatur a materia prima, nec ab anima, nec a conjunctione utriusque; cum hoc totum fuerit in Christo, in quo tamen non fuit peccatum originale. Ergo hoc est ab aliqua dispositione causata in materia ante adventum animae, et manente cum anima; et, si illa dispositio est forma substantialis, habetur statim propositum. Si etiam sit accidens, habetur propositum; quia illud accidens oportet fundari super aliquam formam substantialem, immediatius inhaerentem materiae quam inhaereant talia accidentia.

Si dicas quod illae dispositiones simul introducuntur cum anima, et sequuntur ipsam;

Contra. Quia illud quod est contra dignitatem alicujus formae substantialis et ejus naturalem inclinationem, non consequitur eam naturaliter. Sed dispositiones antecedentes tale peccatum, sunt contrariae dignitati animae, et contra ejus naturalem inclinationem; cum ejus inclinatio naturalis sit ad illud quod est bonum secundum rationem, in cujus contrarium tendit dispositio per quam trahitur peccatum originale. Ergo dictae dispositiones non sequuntur exsistentiam animae in materia; immo praecedunt; et consequenter, fundantur super aliam formam manentem cum anima.

Si dicas quod peccatum originale non est quid positivum, sed tantum est carentia originalis justitiae cum debito habendi eam, et anima sic carens non potest tenere vires suas in perfecta obedientia rationis;

Contra hoc arguitur. Primo : quia ista positio ponit aliquam dispositionem virium inferiorum , per quam rebellant rationi ; sed quod rebellat rationi, non consequitur animam rationalem; ergo talis dispositio non sequitur animam rationalem, sed magis antecedit. Secundo : quia illa solutio falsum supponit, scilicet quod peccatum originale non sit nisi talis carentia justitiae originalis, et derelictio hominis in suis propriis naturalibus; quod est falsum : quia super illud, Homo quidam descendebat ab Hierusalem, etc. (Luc, cap. 10, v. 30), dicit Glossa, quod per illum significatur genus humanum, quod per peccatum originale fuit spoliatum gratuitis, et vulneratum in naturalibus; sed vulneratio naturalium videtur importare, ultra spoliationem a gratuitis, quamdam dispositionem positivam inficientem naturam ; ergo originale non est sola carentia justitiae originalis, etc. Haec et multa alia argumenta fiunt contra solutionem datam. Ad quorum solutionem, praenoto quaedani dicta sancti Thoniae, 3 quaest, de Potentia Dei, art. 9, in solutione sexti, ubi sic dicit : " Generans generat sibi simile in specie, in quantum generatum per actionem generantis perducitur ad participandum speciem ejus; quod quidem fit per hoc quod generatum consequitur formam similem generanti. Si ergo forma illa non sit subsistens, sed esse suum sit solum in hoc quod uniatur ei cujus est forma, oportebit quod generans sit causa (") ipsius formae, sicut accidit in omnihus formis materialibus. Si autem sit talis forma, quae subsistentiam habeat, et esse suum non dependeat totaliter ex unione ad materiam, sicut est in anima rationali, tunc sufficit quod generans sit causa unionis talis formae ad materiam, per hoc quod disponit materiam ad formam. "

Haec ibi.

Item, in solutione deciminoni, sic dicit : " Licet anima rationalis non sit a generante, unio tamen corporis ad eam, est quodammodo a generante; et ideo dicitur homo generari. " Item, in solutione vigesimi, sic dicit : " Pro tanto in homine non est duplex esse, quia non est sic intelligendum corpus esse a generante, et animam a creante, quasi corpori acquiratur esse separatim a generante, et separatim esse animae a creante ; sed quia creans dat esse animae in corpore, generans autem disponit corpus ad hoc quod sit particeps hujus esse per animam, etc. " Multa alia dicit ibi, utilia ad dissolutionem replicarum prius factarum. Unde, Ad primam replicaui, dicitur quod forma quae praecessit in materia corporis humani animam intellectivam, corrumpitur vel destruitur per agens naturale, et per agens supernaturale. Per agens siquidem naturale corrumpitur, quia per virtutem seminis paterni.

Et ad hujus improbationem, dicitur quod tale agens destruit formam praecedentem, et inducit sequentem, instrumentaliter et dispositive. Licet enim non sit causa secunda formio quoad esse suum absolute, est tamen causa quod habeat esse in materia, et quod uniatur materiae, ut dicium est. Deus etiam , qui est principalis causa introductionis animae intellectivae, est etiam causa expulsionis praecedentis formae. Et quod homo agat instrumentaliter ad inductionem animae, testatur sanctus Thomas, ubi supra, in solutione vigesimi primi. Ad secundam replicant, dicitur quod virtus seminis non solum corrumpit formam praecedentem, immo est causa unionis animae ad corpus; et sic non solum est causa dispositionis accidentalis, verum etiam forma? substantialis, modo praedicto. Nec oportet quod homo, generando hominem, tantam causalitatem habeat super formam sui geniti, sicut alia naturalia generantia; quia forma illa non habet esse a materia dependens, sicut aliae formio naturales. Ad tertiam dicitur quod terminus alicujus productionis non solum est forma substantialis, aut compositum, immo etiam dispositio materiae, vel unio formae ad materiam. Ideo dicitur quod, in productione hominis, totum compositum est terminus creationis quantum ad unam sui partem, scilicet animam, et terminus generationis quoad aliam, scilicet quoad dispositiones corporis et unionem formae cum materia. Similiter, dicitur quod anima est terminus generationis et creationis, aliter tamen et aliter : quia, quoad esse suum, est terminus creationis; sed quoad unionem sui cum materia, est terminus generationis. Nec sequitur quod homo, vel semen hominis concreet. De huc sanctus Thomas, uhi supra, in solutione vicesimi primi, sic dicit : " Duo agentia disparata non possunt hoc modo se habere, quod actio unius terminetur ad materiam, et alterius ad formam. Hoc autem contingit in duobus agentibus ordinatis, quorum unum est instrumentum alterius; actio enim principalis agentis, quandoque se extendit ad aliquid ad quod non potest se extendere actio instrumenti. Homo autem est sicut instrumentum quoddam divina virtutis. Unde non est inconveniens, si virtus divina sola faciat animam rationalem, actione naturae se extendente (a) solum ad disponendum corpus. "

Haec ille. Ad quartam dicitur quod duae mutationes totaliter disparatas, non habent eumdem terminum (S); sed duae mutationes vel productiones ordinatu; ad invicem, possunt habere eumdem terminum, taiiiendiver-siniode (y), sicut in proposito. Nam anima rationalis, est terminus creationis intrinsecus, generationis vero extrinsecus. Item, potest dici terminus creationis quoad esse, generationis vero quoad uniri materiae, vel quoad hoc quod ex ipsa et ex materia fiat compositum, vel quoad hoc quod participetur a materia. Ad quintam dicitur quod non oportet diversa agentia agere ad diversas formas substantiales. Possunt enim agere ad eamdem, sed ordine quodam, quia unum ut principale, aliud ut instrumentale, et aliis modis. Ad sextam, negatur consequentia. Non enim sequitur quod, si creans et generans diversimode agant, quod eorum actiones nullo modo ad eamdem formam possint terminari; sed solum quod non eodem modo. Ad primam secundo loco, dicitur quod, licet anima sensitiva praecedens, sit dispositio ad intellectivam quoad suum fieri, non autem quoad suum factum esse; ideo non oportet quod simul sint, sed potius factio unius praecedat factionem alterius. Nec oportet quod omne imperfectum stet cum perfecto ad quod disponit, potissime quando ex illis nullo modo potest heri (8) unum, nec per se, nec per accidens, utputa quia sunt duo actus unius generis pellicientes eamdem proximam potentiam, ut in proposito. Ad secundam, negatur minor; quia sicut alteratio praecedens inductionem animae intellectivae ordita) extendente. - extendere Pr. nabatur ad ejus inductionem, ita et ad sensitivae procedentis expulsionem. Nec est inconveniens quod illa sensitiva, statim cum fuit, inciperet corrumpi, vel potius compositum ex illa et materia; quia non ad hoc fuit inducta, ut quiesceret in materia, sed potius ut esset via ad ulteriorem perfectiorem, quasi minus repugnans ultimato termino generationis. Unde sanctus Thomas, ubi supra (de Potentia Dei, q. 3, art. 9), in solutione decimi, sic dicit : (( Embrio, antequam habeat animam rationalem, non est ens perfectum, sed in via ad perfectionem ; unde non est proprie in genere vel in specie, nisi per reductionem, sicut incompletum reducitur ad genus vel speciem completi. " Ad tertiani dicitur ut ad primam. Talis enim forma corrumpitur a generante particulari. Et ad hujus improbationem, dicitur quod, licet generans intendat promovere et conservare suum effectum quem principaliter intendit inducere, tamen effectus non principaliter intentos, et qui sunt dispositiones ad effectum principalem quoad fieri incom-possibiles illi, saepedestruit; sicut apparet in blado, quia natura prius inducit formam herba?, et postea destruit illam, adveniente forma grani vel floris. Unde sanctus Thomas, ubi supra, in solutione noni, sic dicit : a Aliter est in generatione hominis vel animalis, et aliter in generatione aeris vel aquae. Nam generatio aeris est simplex, cum in tota generatione aeris non appareant nisi duae formae substantiales, una quae abjicitur, et alia qua3 inducitur: quod totum fit simul in uno instanti; unde ante introductionem formae aeris, semper manet ibi forma aquae; nec sunt ibi dispositiones ad formam aeris. In generatione autem hominis, apparent diversae formae substantiales, cum primo appareat sperma, postea sanguis, et sic deinceps, quousque sit forma hominis. Et sic oportet quod hujusmodi generatio non sit simplex, sed continens in se plures generationes et corruptiones. Non enim potest esse quod una et eadem forma substantialis gradatim educatur in actum. Sic igitur, per virtutem formativam quae a principio est in semine, abjecta forma spermatis, inducitur alia forma; qua abjecta, inducitur alia. Et sic primo inducitur anima vegetabilis; deinde, illa abjecta, inducitur anima quae est vegetabilis et sensibilis; qua abjecta, inducitur, non per virtutem praedictam, sed a creante, anima quae simul est rationalis, sensibilis et vegetabilis. "

Haec ille.

Similia dicit, in de Anima, quaest. 11, etc. Ad quartam dicitur quod responsio ibidem data, bona est.

Et ad illius improbationem, dicitur negando minorem, scilicet quod natura posset materiam brevius ducere ad dispositionem convenientem animae. Nec valet probatio ejus. Quia, licet denudatio materiae ab omni alia forma, sit dispositio quaedam ad inductionem animae rationalis, tamen non est totalis, nec praecisa sufficiens; quia inter formas quibus materia spoliatur, est certus ordo, sic quod, post expulsionem unius, oportet advenire aliquam in certo gradu excedentem eam, et postea aliam magis excedentem, et sic paulatim procedere de imperfecto ad perfectum, et non saltare de imperfecto ad perfectissimum. Unde proxima dispositio ad inductionem animae rationalis, est expulsio animae sensitiva?, non autem expulsio formae sanguinis, aut menstrui, vel animae vegetabilis. Ad primum tertio loco, dicitur quod causa quare leprosus, ut communiter, generat leprosum, est ultima quae ibi tangitur. Quia agens agit simile, non solum quoad naturam speciei et accidentia consequentia illam, immo quantum ad accidentia consequentia individuum generans, si virtus sit fortis. Unde quia semen leprosi, et spiritus in eo conclusi, et virtus formativa, omnia ista decisa sunt a leproso, ideo agunt ad similem dispositionem in genito. Et ad hujus improbationem, dicitur quod, licet infectio impressa embrioni, dum esset sub forma sensitiva, destruatur adveniente anima rationali, tamen similis imprimitur virtute seminis in materia vel corpore cui infunditur anima intellectiva, quia virtus formativa non solum causat dispositiones precedentes animam intellectivam, immo etiam dispositiones illam concomitantes. Ad secundum patet per praedicta. Quia scilicet proxima dispositio ad animam intellectivam, non est sola spoliatio materiae ab omni forma praecedente quocumque modo indifferenti, sed certo et determinato modo : puta, quod ante instans inductionis animae rationalis, immediate praecesserit anima sensitiva in eadem materia, et quod in illo instanti expellatur. Non ergo sola spoliatio materiae est dispositio ad animam intellectivam, sed etiam praecessio multarum formarum substantialium. Et sic patet quod consequentiae illatas ibidem non valent, scilicet quod materia essentialiter sit disposita ad formam hominis, et ad formam asini : tum quia praecessio aliarum formarum requiritur, tam ad inductionem animae asini, quam ad inductionem animae rationalis; tum quia, praeter dispositiones praecedentes, requiruntur aliae concomitantes. Et sic non sola spoliatio materiae est sufficiens dispositio ad animam hanc vel illam. Ad tertium, negatur antecedens illud conditionale. Nec valet ejus probatio; quia, licet materia hominis non possit proprie dici genita, nec ejus anima, tamen (a) compositum est et dicitur vere genitum, non quidem propter generationem alicujus suae partis essentialis, sed quia generatio est causa unionis partium ad invicem. Et similiter, licet anima rationalis non sit proprie terminus generationis intrinsecus, quasi capiens esse per generationem, est tamen terminus quasi extrinsecus, quia unitus materiae per generationem. Conceditur tamen quod aliter dicitur homo generari quam asinus; quia scilicet forma asini capit esse per generationem, forma vero hominis non accipit per generationem esse simpliciter, sed esse in materia. Et ideo responsio ibidem data, si valeat, debet intelligi quod esse animae non est generatum , sed tamen per generationem est materiae communicatum, qua generatione materia est disposita positive et privative ad hoc ut posset participare esse animae rationalis.

Et ad primam hujus improbationem, dicitur quod spoliatio materiae a forma, vel carentia omnis, vel habilitas ad formam, non est sufficiens dispositio materiae ad formam intellectivam ut intellectiva est, quia, praeter hoc, multa requiruntur praecedentia et concomitantia ; licet materia nuda, sit sufficienter, sine alio, disposita ad formam intellectivam ut dat esse corporeum. Et de hoc alias dictum fuit.

Secunda vero improbatio procedit ex falso intellectu solutionis. Nec enim conceditur quod esse animae sit generatum plus quam anima per agens naturale ; sed tamen conceditur quod utrumque est communicatum materiae per agens naturale. Ad quartum, negatur consequentia, vel antecedens illud conditionale: quia, licet virtus seminis nullam formam substantialem manentem in homine produxerit, causavit tamen dispositiones concomitantes animam, et etiam praecedentes; et sic univit formam substantialem hominis ipsi materiae. Et sic filius habet animam a patre : quia virtute patris facta est unio formae ad materiam ; et totum compositum, quod est tertia entitas a forma et materia distincta (a), est veraciter productum per actionem generantis. Isto modo intelligo illud quod dicit sanctus Thomas, ubi supra (de Potentia Dei, q. 3, art. 9), in solutione secundi : u Totus, inquit, homo egreditur de femore patris generantis, propter hoc quod virtus seminis de femore egredientis operatur ad unionem corporis et animae, disponendo materiam ultima dispositione, quae est necessitas ad formam ; ex qua unione homo habet quod sit homo; non autem ita quod quaelibet pars hominis per virtutem seminis causetur. " Ad quintum, negatur consequentia. Nec valet probatio ejus. Quia peccatum originale nec causatur ab anima, nec a materia prima, nec ab aliqua forma substantiali distincta ab anima, nec ab aliquo accidente absoluto. Nec ex unione animae ad corpus causatur effective. Sed dicitur quod illud peccatum consequitur naturam humanam, non absolute, sed naturam acceptam a primo parente per generationem lactam virtute seminis abillo mediate vel immediate decisi. Et ideo ab eodem causatur effective tale peccatum , a quo communicatur natura ipsi genito. De hoc sanctus Thomas, 1" 2", q. 81, art. 1, in soluta) distincta. - Om. Pr. tione secundi : ii Etsi, inquit, anima non traducatur, quia virtus seminis non potest causare animam rationalem, movet tamen ad ipsam dispositive. Unde per virtutem seminis traducitur humana natura a parente in prolem, et simul cum natura naturae infectio : ex hoc enim (it iste qui nascitur consors culpae primi parentis, quod naturam ab eo sortitur per quamdam generativam motionem. " Item, in solutione tertii, sic dicit : ii Etsi culpa non sit actu in semine, est tamen ibi virtute natura humana, quam concomitatur talis culpa. " Item, in solutione quarti : ii Semen est principium generationis, quae est proprius actus naturalis, ejus propagationi deserviens ; et ideo magis inficitur anima per semen quam per carnem jam perfectam, quae jam determinata est ad personam. "

Haec ille.

Similia dicit, de Potentia Dei, ubi supra (q. 3, art. 9), in solutione tertii, ubi sic : " Peccatum originale dicitur peccatum totius natune, sicut peccatum actuale dicitur peccatum personae. Unde quae est comparatio peccati actualis ad unam personam singularem, eadem est comparatio peccati originalis (a) ad totam naturam humanam traditam a primo parente, in quo fuit peccati (6) initium, per cujus voluntatem in omnibus peccatum originale (y) quasi voluntarium reputatur. Sic ergo originale peccatum est in anima, inquantum pertinet ad humanam naturam. Humana autem natura traducitur a parente in filium per traductionem carnis, cui postmodum anima infunditur; et ex hoc infectionem incurrit, quia fuit cum carne traducta una natura. Si enim non uniretur corpori ad constituendam naturam , sicut unitur angelus corpori assumpto, infectionem non reciperet. " - Haec ille. - Item, in solutione quarti, sic dicit : " Peccatum originale (o) per se respicit naturam, animam vero ex consequenti. "

Haec ille. - Ex quibus patet quod, ad salvandum quod peccatum originale traducitur a parentibus in filios, non oportet fingere aliquam formam substantialem aliam ab anima intellectiva, concomitantem eam in homine; sed sufficit dicere quod, praeter animam rationalem, quae est forma partis, est in homine forma totius, id est, natura resultans ex materia et anima rationali, ad quam sequitur peccatum originale, dum communicatur per generationem naturalem filio a patre. Et cum hoc patet quid sit causa efficiens illius peccati, proxima quidem (e) semen vel generatio seminalis; prima vero, Adam vel ejus voluntas. - Utrum autem peccatum originale sit sola carentia, postea videbitur. Et sic patet ad replicas contra solutionem sexti principalis contra primam conclusionem. Sed quia in praedictis frequenter dictum est quod virtus seminis, licet non causet animam rationalem, causat tamen dispositiones ad eam, non solum praecedentes, sed etiam concomitantes, ideo contra hoc arguitur sic a quibusdam. Primo. Nullum agens potest causare accidentia consequentia aliquam formam, nisi causet illam formam ad quam illa accidentia consequuntur. Sed agens naturale non potest causare animam rationalem. Ergo nec accidentia consequentia ad illam. Sed, secundum te, omnia accidentia quae suntin homine, ordine naturae sequuntur animam rationalem, quia non consequuntur aliam formam substantialem. Ergo nec semen, nec aliquod agens naturale, potest esse causa alicujus formae aut dispositionis accidentalis exsistentis in homine; et sic filius nihil habebit a patre, sicut a sua causa ; quod est falsum. Secundo sic. Si semen est causa aliquarum dispositionum exsistentium in homine : aut illae dispositiones sequuntur animam ordine naturae; aut praecedunt. Si (a) dicas quod sequuntur;

Contra. Quia nec semen, nec virtus ejus, agit aliquid postquam reposuit foetum in specie; sed faetus reponitur in specie per animam rationalem; ergo nihil quod lit post infusionem animae, fit a virtute seminis; ergo semen non causat dispositiones sequentes animam. Si autem dicas quod causat dispositiones praecedentes animam ordine naturae, habetur propositum, scilicet quod in homine sint plures formae; quia tales dispositiones non fundantur super animam, quia prius non fundatur super posterius, sed super aliquam aliam formam, quae simul manet in homine cum anima rationali. Tertio sic. Cujus remolio est causa remotionis alterius, ejus positio est causa positionis illius alterius; quia, si negatio est causa negationis, et affirmatio affirmationis. Sed corruptio sive remotio convenientium dispositionum in materia, est causa separationis animae a corpore. Ergo exsistentia talium dispositionum in materia, est causa exsistente animae in corpore vel materia; et per consequens, praecedunt eam ordine naturae in materia. Hoc autem non esset, nisi fundarentur super aliquam formam substantialem inhaerentem materiae simul cum anima.

Si dicatur quod illae dispositiones praecedunt ordine naturae animam secundum genus causac efficientis, quia tenent formam in materia; sed anima praecedit eas secundum genus causae materialis subjecti; - Contra. Quia illud quod praesupponit animam secundum genus causae subiectivae, afficit animam ut subjectum ; sed dispositiones accidentales corporales non afficiunt animam ut subjectum ; igitur non praesupponunt animam. Quarto sic. Quidquid sequitur exsistentiam animae intellectivae in materia, potest per ipsam restaurari semper ad plenum; cura ipsa sit forma incorruptibilis, in natura sua nullum patiens detrimentum. Sed praedicta accidentia non semper restaurantur ad plenum, sicut patet de radicali. Ergo non consequuntur essentiam animae, sed praecedunt; et sic fundantur in aliqua alia forma substantiali. Quinto. Si talia accidentia consequerentur animam, non possent corrumpi ab intrinseco, nec ab extrinseco; et sic nunquam corrumperentur; quod est falsum. Ergo praecedunt eam ; et sequitur illud quod prius. Antecedens probatur. Quia unumquodque illorum non corrumperetur a seipso, ut de se patet. Nec unum ab alio : quia effectus non agit contra naturalem inclinationem causae; anima autem est causa omnium illorum accidentium, si omnia consequuntur illam, et nullum praecedit ;ergo nullum illorum accidentium agit corrumpendo alterum, contra inclinationem animae, quae est omnium causa conservans. Nec etiam ab anima corrumpentur, quia habet ea conservare. Nec ab agente extrinseco : quia agens extrinsecum non corrumpit aliquid, nisi illud cujus materia habet annexam privationem; sed, si sola anima intellectiva in homine immediate informat materiam primam, materia non habet annexam privationem; quia anima, cum sit forma nobilissima, non relinquit in materia quam informat, privationem , sicut nec forma corporis coelestis, propter nobilitatem suam. Ergo, si talia accidentia sequuntur animam, non poterunt corrumpi ab aliquo agente intrinseco, nec extrinseco. Sexto. Quia unus puer ab instanti infusionis animae habet aptitudinem ad longiorem vitam quam alius. Sed hoc non potest provenire exparte animae, quae est essentialis in omnibus, cum non recipiat magis et minus; nec ex parte materiae, quae indifferens est respectu cujuscumque complexionis; nec ex parte aliquarum complexionum causatarum ab instanti infusionis animae ab aliquo agente naturali, quia agens naturale nihil agit in instanti, nisi sit tale quid terminus alicujus motus, quod non videtur esse verum de talibus dispositionibus,si ponerentur. Relinquitur ergo quod hoc sit propter aliquas dispositiones exsistentes in materia ante infusionem animae, quae manent cum anima. Et, si illae dispositiones sunt formae substantiales, habetur propositum ; et similiter, si sint accidentia, quia talia oporteret fundari super aliquam formam substantialem manentem cum eis. Ad istas replicas dicitur. Et primo, Ad primam dicitur quod major est falsa, potissime ubi in productione alicujus effectus concurrunt duae causae agentes, una principalis, et alia instrumentalis. Tunc enim possibile est formam substantialem produci a causa principali, accidentia vero consequentia formam, tanquam dispositiones sui subjecti, produci a causa instrumentali, in virtute principalis agentis.

Et ulterius, dicitur quod major est falsa in casu quo agens aliquod, licet non sit causa formae quoad ejus esse, est tamen causa unionis formae cum sua propria materia, tanquam approprians materiam tali formae per dispositiones positivas et privativas, sicutest in proposito de virtute seminis. Verum est tamen quod, si accidentia consequentia formam sint subjective in ipsa forma, et non in subjecto formae, nec in toto composito (sicut intellectus et voluntas sunt subjective in anima, et non in materia, nec in composito), tunc major est vera. Sed accidentia de quibus loquimur, non sunt hujusmodi; cum talia sint actus totius conjuncti, et non animae, nec materiae. Potest ulterius dici quod, sicut agens naturale, puta virtus seminis, producit talia accidentia, ita producit formam vel naturam ad quam sequuntur illa accidentia. Illa enim accidentia non consequuntur animam rationalem praecise, sed compositum ex materia et ex anima rationali ut dat esse corporeum, vel esse vivum, aut sensitivum , aut hujusmodi; semen autem est causa talis compositi et naturae quae dicitur forma totius, puta humanitatis, vel animalitatis, aut corporeitatis, licet non sit causa animae quoad suum esse. Ad secundam dicitur quod illae dispositiones ordine naturae sequuntur animam. Et ad hujus improbationem, dicitur quod semen, licet non agat in foetum post repositionem fcetus in sua specie completa, agit tamen in instanti quo accipit speciem completam. Tali autem completo, insunt dispositiones (a) quaedam, quae ordine naturae, licet non temporis, sequuntur inductionem formae specificae in materia; et potissime tales dispositiones, quae secundum unam considerationem praecedunt formam, et secundum aliam consequuntur illam ; cujusmodi est in proposito, sicut in aliis quaestionibus tactum fuit. Calidum enim et frigidum, et multae aliae dispositiones, praecedunt animam ut dat esse hominem; sequuntur autem eam ut dat esse corporeum, vel esse vivum, aut sensitivum. Cum autem dicitur quod, si praecedunt animam, ergo fundantur super aliam formam substantialem, etc;

dicitur quod fundantur non super aliam formam, sed super eamdem ut dat primas perfectiones, puta esse corporeum, vel vivum, non autem super essentiam animae ut est anima, et ut dat postremas perfectiones. Et de hoc satis dictum est in praecedentibus quaestionibus. Ad tertiam dicitur quod responsio ibidem data, non valet. Sed debet dici totaliter per oppositum, scilicet quod tales dispositiones sunt priores ordine naturae, secundum genus causae materialis, ipsa anima, ut anima est dans postremas perfectiones; sunt vero posteriores anima, secundum genus causae efficientis, tamquam effectus ejus. EI ideo nil mirum si, eis ablatis, anima separatur a corpore; quia corpus, eis ablatis, non remanet in sufficienti dispositione ad animam ut anima est, licet tales dispositiones non sint mediae inter materiam et animam ut dat esse corporeum. Unde, si anima daret praecise illam perfectionem, nulla dispositio accidentalis ad unionem anima? cum materia requireretur. Sed quia anima inseparabiliter dat esse corporeum, et esse vivum, et hujusmodi (a), ideo requiruntur ad talem unionem : ita quod anima ut dat esse corporeum, praecedit eas, et nullo modo ab eis praeceditur, nec ordine durationis, nec naturae; ut autem dat alias perfectiones, praeceditur ab eis in genere causae materialis, sed praecedit eas in genere causae formalis, et aliquo modo in genere causae efficientis et (inis. Ad quartam , negatur antecedens pro prima parte, nisi intelligatur de accidentibus sic sequentibus animam , quod nullo modo eam praecedunt, sicut sunt potentiae animae, et earum actus. Secus est de dispositionibus materialibus, quae secundum unum ordinem naturae praecedunt, licet secundum alium animam consequantur.

Potest tamen aliter dici, quod major habet veritatem, intellecta de accidentibus consequentibus animam rationalem immediate et de proximo, illo inodo quo propria passio sequitur suum subjectum, ut sunt potentiae animae abstractae a corpore, sicut intellectus et voluntas. Secus est de accidentibus consequentibus animam non immediate, sed compositum ex materia et anima ut dat esse corporeum, aut vivum, aut sensitivum. Unde apparet falsitas consequentis; quia, si valeret, utique probaret quod nullus homo posset perdere potentias sensitivas, puta visum, vel auditum, nec vitam, et multa alia (6), quae consequuntur animam in materia. Ad quintam, negatur antecedens illud conditionale. Et ad ejus probationem, dicitur quod una talium dispositionum corrumpitur ab alia, non quidem tanquam ab agente, sed tanquam a ratione agendi : sicut humiditas cerebri potest destrui a calore cordis; et in tali corruptione, agens corrumpens non est sola anima, nec solus calor, sed ipsum cor, quod est pars animalis composita ex materia et forma, substans calori; licet ratio agendi principalis sit anima, et secundaria ratio sit calor. Nec valet quod dicitur in oppositum. Quia, licet agens naturale non intendat principaliter destructionem sui effectus totalis, sed conservationem, quandoque tamen destruit unum particularem effectum, propter generationem alterius; sicut coelum destruit aerem, ut generetur ignis. Sic in proposito : anima vegetativa quandoque destruit unam dispositionem animalis, ut generet contrariam ; tum quia, ut tactum est, in tali corruptione aliud est agens ad generationem] et aliud ad corruptionem ; tum quia, dato quod esset idem agens principale, agit tamen per diversa et contraria instrumenta. Consimiliter, non valet probatio qua arguitur quod tales dispositiones non possint destrui ab extrinseco. Dicitur enim quod anima rationalis compatitur secum privationem alterius formae, licet forma coeli non compatiatur. Nec sequitur quod ideo forma coelestis sit simpliciter nobilior anima rationali; sed secundum quid, scilicet in ratione formae; quia perfectius informat materiam, et terminat ejus appetitum. Ad sextam dicitur quod illius effectus de quo argumentum loquitur, vera causa est tertia quae ibi assignatur, scilicet bonitas complexionis. Ulterius, dicitur quod illa complexio causatur ab agente naturali , in instanti infusionis animae rationalis, tota simul. Nec hoc est inconveniens : quia, sicut anima infunditur in instanti, quia illa infusio est terminus praecedentis alterationis, licet extrinsecus, ita et inductio omnium qualitatum animam consequentium; ideo possunt causari in instanti, potissime cum omnis resistentia sublata sit in illo instanti. Et de hoc alias dictum est. Sciendum tamen quod ad istas sex replicas respondet Hervaeus, in suo tractatu de Pluralitate formarum.

Et ad primam dicit quod, " si aliqua accidentia consequantur aliquam formam substantialem ut causam effectivam completam, nullum agens posset causare illa accidentia sic consequentia, nisi creando formam illam. Sed agens quod causat aliqua accidentia consequentia formam substantialem, non ut causam effectivam, sed ut causam subjectivam (quia scilicet sustentantur per illam sicut per partem sui subjecti), non oportet quod causet vel producat illam formam substantialem. Nunc autem accidentia con-sequentiaanimam, consequuntur eam secundo modo, et non primo; quia ipsa est causa subjectiva illorum, non autem effectiva totalis. " Ad secundam dicit quod " semen causat dispositiones ordine naturae consequentes animam, secundum genus causae materialis vel subjectivae. " Et quando dicitur contra hoc : quia semen vel agens naturale nihil agit post repositionem, etc, - dicit quod, " licet habeat colorem, loquendo de post tempore; tamen, loquendo de post natura, falsum est : quia, licet illud quod causatur a semine, sit posterius (a) anima, vel esse animae in materia, secundum genus causae subjectivae; tamen, secundum genus causae efficientis conservantis et tenentis formam in materia, est prius ipso esse animae in materia ". Ad tertiam dicit quod (6) " tales dispositiones sequuntur secundum genus causae subjectivae, et sunt ejus effectus isto modo. Ipsae autem econtra sunt (a) causa effectiva, tenens et conservans unionem animse cum materia; ideo earum remotio potest esse causa remotionis animae a materia ". Ad quartam dicit quod " major est falsa. Non enim oportet quod accidentia qnae consequuntur exsistentiam animae in materia, possint ad plenum semper restaurari, licet anima in sua essentia non patiatur detrimentum. Hoc enim falsum est, sive ponatur illa accidentia sequi animam ut subjectum , sive ut causam efficientem. Quia, si sequantur eam primo modo, planum est; quia conservatio effectus plus dependet a causa efficiente, quam a subjecto. Si etiam sequantur eam ut causam efficientem, adhuc falsum est : nam effectus causae incorruptibilis, et non patientis detrimentum in essentia sua, potest impediri; sicut patet de effectibus solis ". Ad quintam dicit quod " antecedens pro utraque parte falsum est ". Et ad probationem, dicit quod aulium illorum accidentium potest corrumpere aliud, praecipue de accidentibus quae sunt in diversis partibus subjecti. Nec est inconveniens quod unus effectus alicujus causae, et praecipue subjectivae, agat contra alium effectum ejusdem causae. Immo, unus effectus alicujus causae agentis posset agere non solum contra alium effectum ejusdem, immo, per accidens, agere contra exsistentiam suae causae, puta animae : quia anima, propter suam nobilitatem, et suarum operationum, requirit humidum, et subtile, et calidum satis competenter intensum ad vivificandum ; et hoc intenditur per se; sed per accidens contingit unum evaporare aliud, vel perdere (6) aliud. Potest etiam dici quod anima, ut est forma diversarum operationum, nata est causare contrarias et diversas dispositiones in partibus corporis; et ideo contingit, ex consequenti, quod illae partes in se mutuo agant, et se indispositas respectu animae faciant o. Ad sextam dicit quod " unus puer habet ab instanti infusionis animae quod sit longioris vitae quam alius, propter dispositiones quae in instanti infusionis animae inducuntur cum anima ab agente naturali, quod potuit eas producere in instanti, quia illud instans fuit terminus praecedentis alterationis quae ordinabatur ad inductionem illarum dispositionum. Et illae dispositiones sunt terminus illius alterationis, non quidem terminus intrinsecus, sed extrinsecus; quia illae dispositiones sunt diversae ab omni accidente quod prius erat acquisitum in materia, dum alterabatur n.

Haec Hervaeus, et bene, nisi quod videtur contradicere dictis et fundamentis sancti Thomae, qui communiter in hac materia ponit animam intellectivam, et omnem formam substantialem, se habere ad dispositiones materiales in ratione causae efficientis, sicut et ad materiam, inquantum dat esse actu lnateriae et omnibus ad eam pertinentibus, et nullo modo in ratione subjecti ; econtra vero, ubilibet, dicit talia accidentia disponentia materiam, sicut et materia quam disponunt, se habere ad formam substantialem in ratione causae subjectivae et materialis, et nullo modo in ratione causae efficientis. Ideo responsio Hervaei in hac parte non videtur concordare sancto Thomae. Sic ergo patet ad argumenta contia solutionem inducta, et quomodo nulla ratio de praedictis concludit in homine plures esse animas. Verum antiquitus fiebat, ad hoc probandum , tale argumentum : Ponatur enim quod sit unum monstrum, habens duo pectora, et duo capita, et totum duplex usque ad tibiam vel pedem. Ille pes animabitur, vel ab utraque anima, vel a nulla ; quia non est dare a qua magis animetur qiianijab alia. Non potest dici quod a nulla animetur, cum habeat operationes vitae. Relinquitur ergo quod ab utraque; et sic in illo pede sunt duae formae substantiales, scilicet duae animae. Non ergo est inconveniens duas animas, vel duas formas substantiales, esse in eadem materia. Ad hoc argumentum responsum est dudum, quod in tali casu ubi sunt duo capita et duo colla et duo pectora, ita quod membra principalia plurificantur, ad quae sequitur animas plurificari, caeteris membris quae sequuntur postea unitis, puta renibus et tibiis, illud provenit ex hoc quod partes materiae quae deserviunt reliquis membris quae uniuntur ad invicem, conglutinantur in matrice. Nec renes etiam aut pes talis monstri, in quo fit unio, est ita unus sicut in uno homine; immo semper apparet unus radius vel linea in loco conjunctionis, in quo utraque pars materia quae debellat sequi distinctionem illorum capitum et pectorum, conjungitur et conglutinatur. Et tunc dicitur quod anima quae vivificat caput et pectus quae sunt ad unam partem illius monstri, vivificat illam partem renum et pedis quae nata erat sequi illud caput et pectus, et non totos renes, vel totos pedes. Et sic, alia anima quae est in alio capite et pectore, vivificat aliam partem renum et pedis quae nata erat sequi aliud caput et pectus, et non totum. Quando ergo quaeritur : aut utraque anima vivificabit illum pedem, aut altera tantum,

dico quod utraque : non tamen ita quod quaelibet earum vivificet totum pedem; sed una anima vivificabit unam partem illius pedis, illam scilicet quae nata erat sequi ad illud caput et pectus quae principialiter vivificantur ab illa anima; et similiter, alia anima aliam partem. Et sic non sequitur quod in eadem parte materia? sint duae formae substantiales. Et sic ille pes erit unus continuitate, propter conglutinationem utriusque partis materiae deservientis utrique animae, sed non ex unitate formae : sicut si fieret unus scyphus ex auro et argento, esset unus continuitate, sed non forma ; sicut enim dicit Philosophus, 5. Metaphysica; (cap. de Uno), aliud est esse unum continuitate, et esse unum forma. g 2. - Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumenta Aureoli.

Ad primum contra secundam conclusionem, respondit Gregorius de Arimino (dist. 15, q. 1, art. 2), negando antecedens. Et ad probationem, dicit quod " nec illae partes aquae sunt aqua quae dicitur elementaris, nec illi cineres sunt terra, nec illi fumi sunt aer; et ideo in nullum trium elementorum resolvitur. Non resolvitur etiam in ignem, sed ignis ex eo generatur. Quomodo autem ignis possit ex ligno generare cineres, est alia quaestio, non pertinens ad propositum ". -Haec ille.

Et haec solutio est eadem cum solutione illa antiqua Hervaei, dicentis quod " mixtum dicitur resolvi in elementa, non tantum propter primam materiam elementorum remanentem in mixto, nec propter formas elementorum ibidem remanentes, sed propter qualitatem mediam, in qua, virtute dicuntur manere elementa sive qualitates elementorum simplices, et, qua (a) corrupta, iterum generantur. Ubi sciendum est quod mixtio non fit, nec mixtum, hoc modo quod scilicet formae elementorum, una vel plures, remaneant in mixto, nec propter hoc quod qualitates simplices elementorum secundum suas essentias intense vel remisse remaneant in mixto; quia, dato quod tales qualitates sic remaneant, non tamen, propter hoc, illud cujus essent, esset (6) mixtum. Sed mixtum et mixtio propter hoc fit, quod ex elementis ad invicem conjunctis, et per mutuam actionem ad invicem corruptis, quantum ad esse substantiale, et quantum ad accidentale, resultat virtute alicujus agentis alterius ab elementis, per se intendentis generationem alicujus mixti, aliquod mixtum, et aliqua qualitas media inter extrema, differens ab eis, non sicut remissum ab intenso, sed specifice, sicut rubedo differt ab albedine et nigredine. Verbi gratia : mollities resultat ex humido et sicco commixtis, quae differt specifice ab utroque; et utraque qualitas, scilicet humiditas et siccitas, dicuntur manere virtute in mollitie, non tamen secundum essentias suas intensas aut remissas, sed quia aliquid convenit mollitiei ex natura humidi, sicut facere illud cujus est cedere tangenti, et aliquid ratione sicci, scilicet quod illud non est fluidum, vel quod cedit absque divisione superficiei : ita quod in tali qualitate media non est compositio plurium partium secundum rem, sed solum secundum (y) rationem; quia talis qualitas media habet aliquid inquantum convenit cum uno extremo et aliud inquantum convenit cum alio. Et talis qualitas media, est propria dispositio mixti, et diversificatur in diversis mixtis ".

Haec Hervaeus.

Et sciendum quod nec Gregorius nec Hervaeus concedunt mixtum proprie resolvi in elementa, hoc modo quod scilicet quatuor elementa, aut aliquod ex illis, mox possit extrahi de mixto sine nova generatione substantiali ipsius elementi et corruptione mixti, quasi forma elementi secundum suam essentiam, vel aliquid essentiae suae, praecesserit in mixto. Sed talis resolutio intelligenda est sic,.quod scilicet quodlibet tale mixtum potest immediate corrumpi in unum vel plura elementa, et quodlibet elementum potest immediate generari ex tali mixto ; quia est in potentia proxima actui in tali mixto, potius quam aliquod mixtum in alio. Et ideo talis generatio elementi non videtur ad sensum nova generatio, sed quasi extractio rei prius actu exsistentis de occulto ad publicum ; cum tamen in rei veritate sit vera et propria generatio elementi. Nunc igitur, ad formam argumenti, dicitur quod ideo mixtum potest resolvi in quatuor elementa, quia continentur virtualiter in mixto. Et ad hujus (a) improbationem, dicitur quod non (6) est simile de continentia qua intellectivum continet vegetativum et sensitivum, et de continentia qua mixtum continet elementa : quia intellectivum non continet vegetativum et sensitivum in potentia passiva, proxima vel remota, sed solum in potentia quasi activa, quia scilicet potest omnia quae vegetativum et sensitivum possunt, et aliquid ultra; sed mixtum continet elementa in potentia non (y) pure activa, sed magis passiva. Unde sanctus Thomas, in tractatu de Natura materiai (cap. 8) : " Videmus, inquit, quod alio modo fit simplex ex mixto, et alio modo aliquid fit ex materia prima. In materia prima enim nihil est de actu formae educendae de ea : sicut nec in aere est aliquid de forma phialas, antequam phiala fiat; et in ligno similiter nihil est de lecto, antequam fiat; sic enim se habet materia prima ad illa quae fiunt ex ea, sicut argentum ad statuam, et lignum ad lectum, ut dicitur, 1. Physicorum (t. c. 69). In mixto vero formae miscibilium manent secundum virtutem. Virtus autem ad actum pertinet. Et ideo in mixto est unde agatur ad generationem alterius miscibilium, secundum quod virtus unius miscibilium vincit super proportionem in qua salvatur forma mixti. Unde, corrupto mixto, generatur corpus simplex : in hac namque transmutatione fit spoliatio omnium quae erant ipsius mixti, nec aliquid manet nisi materia prima tantum. Sed in generatione ipsius mixti non fit spoliatio simplicium usque ad materiam primam; aliter virtutes simpli- (a) hujus. - hujusmodi Pr. (6) non. - Om. Pr. (y) non. - activa Pr. ciuni non manerent in mixto; nunc autem manent. Unde non est corruptio simpliciter, per quam fit generatio compositi, cum elementa non corrumpantur penitus : idem enim est de materia disposita per aliquam alterationem factam circa ipsum subjectum, et de mixto; tunc enim virtus formae inducendae est in ea. Unde potentia sua non est adeo remota ab actu formae, sicut ante alterationem : ante namque alterationem ipsa materia erat in potentia remota ab actu; inchoata vero alteratione, incipit potentia appropinquare actui. Sic, vincente altero miscibilium, appropinquatur ad actum simplicis elementi. Cum vero alteratio magis et magis intenditur, plus et plus acceditur ad actum. Unde, completa alteratione, materia (a) in actu constituitur. Alia est igitur potentia materiae nudae et nondum alteratas, a potentia mixti, in qua est virtus alterativa; unde haec est propinquior actui quam illa, et perfectior, quia magis accidit ad actum suum. Si igitur esset in mixto essentia formae elementi simplicis, quod est impossibile, statim unico actu virtutis suae fieret per se exsistens : esse enim est propinquissimum essentiae formas (6), licet ab invicem differant. Ideo, licet propinquior sit potentia in qua miscibilia sunt in mixto actui suo, quam potentia materiae nudas, in qua nihil est de actu, alteratione tamen indiget ad hoc quod haec potentia actui suo conjungatur. Unde miscibilia tunc (y) sunt in mixto (S) in potentia maxime propinqua actui, quando mixtum est in optima sui proportione; sed tunc maxime elongata sunt ab actu suo in tali genere; non tamen tantum distant sicut potentia materiae nuda?. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod ideo ex mixto potest generari corpus simplex, quia est in eo non secundum suam formam substantialem, sed secundum suam virtutem. Et sic materia mixti est in potentia proxima ad formam elementi, licet non sit in potentia propinquissima. Ad aliam improbationem hujus rationis, qua probatur quod continentia talium qualitatum elementarium non possit esse ratio resolutionis, etc: et arguitur quod tunc ignis agens in lignum generaret aquam et aerem, si talis resolutio fiat ratione symboli, etc.;

dicitur primo, quod inter mixtum et elementa est plus quam symbolum : tum quia qualitas mixti continet in virtute totam virtutem elementi, non solum alteram qualitatem ejus; tum quia forma substantialis mixti continet in virtute formam substantialem elementi. Ideo argumentum non improbat integram responsionem nostram, sed capit eam imperfecte.

Secundo potest dici, ut prius, quod arguens supponit falsum, scilicet quod in combustione ligni fiat resolutio in aquam elementarem, vel quod, si fiat in aquam elementarem, quod illa resolutio fiat sine nova generatione aquae; unde dicitur quod, dum ignis comburit ligna, potest utique separare per viam compressionis, vel alio modo, humores adhaerentes ligno per viam contiguitatis. Sed haec non est resolutio mixti in elementa; quia ille humor prius erat in actu, nec ullo modo erat pare ligni. Conceditur tamen quod ignis potest generare aliquem humorem ex ligno, licet humor ille sit contrarius igni in una qualitate. Et hoc de necessitate habet concedere arguens, immo quod potest generare aquam , vel producere aquam. Quod patet : quia ipse ponit quod in illo ligno de quo loquitur, est aliqua realitas formas aquae, non tamen completa; immo caret propria terminatione, ut ejus verbis utar, nec habet nomen, nec diffinitionem formas aquae; et post combustionem illius ligni, dicit quod est vera aqua. Tunc arguitur sic : Ante istam combustionem et resolutionem, per te, non est ibi vera aqua, et post illam combustionem et resolutionem est ibi vera aqua, et forma illa incompleta acquisivit suum complementum; ergo per actionem alicujus (a) agentis ; non autem alterius quam ignis; igitur ignis dedit complementum formas aquae, et de aqua incompleta et in potentia, fecit aquam completam et in actu. Quanta igitur facilitate ipse ponit quod ignis potest facere de aqua incompleta aquam completam, ita potest alius concedere quod ignis propria virtute potest generare aquam ex ligno, vel alium humorem; sed hoc erit de per accidens. Ad confirmationem ibidem factam, qua quaeritur quomodo differt resolutio a corruptione,

dicitur quod, cum ex mixto fiunt elementa, utique est ibi vera generatio elementorum, et vera corruptio mixti; tamen talis corruptio dicitur resolutio potius quam corruptio qua (6) unum corpus simplex corrumpitur in aliud, vel unum mixtum in aliud mixtum, hac ratione, quia scilicet elementa praeexsistebant in mixto in potentia proxima, non autem unum simplex in alio; nec unum mixtum in alio, modo prius exposito. Et sic patet quod corruptio et resolutio differunt sicut superius et inferius, quia scilicet omnis resolutio est corruptio, sed non omnis corruptio est resolutio, et hoc, loquendo de resolutione substantiali ipsius compositi. Cum autem dico quod nullum mixtum est in alio mixto in potentia ita proxima sicut elementa sunt in mixto, intelligo hoc de mixto quod natum est generari ex alio per viam alteratio-nis praecedentis; quod dico, ad excludendum ea quae generantur per solam divisionem totius continui in partes integrales. Item, intelligo de mixtis habentibus completam speciem, et non se habentibus per TENTURUM modum viae ad aliud; quod dico, ad excludendum formas embryonum et cadaverum. Ad secundam confirmationem, dicitur quod Aristoteles ponit mixtum componi ex elementis, et resolvi in illa, non eo modo quo arguens sibi imponit, sed alio modo superius exposito : quia scilicet aliqualiter manent in mixto, et nata sunt generari ex mixto, et extrahi (a) de illo, sicut de hoc in quo sunt in proxima potentia, licet non in actu substantiali. Ad secundum principale respondet Gregorius (dist. 15, q. 1, art. 2), dicens quod " non omnia corpora mixta nutriuntur, ut patet de lapidibus et metallis. Item : non omnia quae nutriuntur, nutriuntur ex igne, aqua, terra et aere; sed quaedam ex aliis corporibus, quaedam ex aliquo vel aliquibus horum ". Item, dicit quod " non est intelligendum ea quae nutriuntur esse ex illis ex quibus nutriuntur, isto modo quod illa ex quibus nutriuntur, secundum suas formas ingrediantur constitutionem nutritorum; alias homines constarent ex vino, pane, herbis et aliis innumerabilibus quae sumuntur in alimentum ; sed quia illa in substantias nutritorum convertuntur, et ex similibus, multis intervenientibus transmutationibus, generata sunt. Unde patet quod argumentum nullius est efficaciae ".

Haec Gregorius, et bene.

In idem redit illud Hervaei, dicentis quod " mixta nutriuntur ex elementis tanquam ex materia transeunte, et non permanente. Et illo modo etiam sunt ex elementis composita et facta)). Ad tertium dicit Gregorius, quod " mixtio potest sumi tripliciter, et similiter mixtum. Nam ad generationem alicujus mixti plures concurrunt transmutationes : quoniam primo miscibilia dividuntur ii) partes, et ilice invicem congregantur, et juxtaponuntur; deinde mutuo alterantur, et inde continuantur; postremo ipsa corrumpuntur, et nova substantia generatur. Potest igitur mixtio primo modo accipi, pro congregatione et juxtapositione partium miscibilium praecise (6); et talis mixtio non est generatio. Secundo modo, pro alteratione miscibilium, et unione et continuatione eorum ; et nec sic est generatio simpliciter proprie dicta. Tertio modo, potest sumi pro generatione consequente praedictas mixtiones; et sic est proprie generatio. Differt tamen a generatione in communi : quia non omnis generatio praesupponit ejusmodi praecedentes mixtiones; et ideo non omnis generatio est mixtio, sed omnis mixtio sic dicta, est generatio j. Ulterius, dicit quod et nec in mixtione primo modo dicta, aut secundo modo, miscibilia simpliciter corrumpuntur; sed essentialiter sunt in tali mixto, seu aggregato. Sed non sic vertitur quaestio ista de mixto, sed de mixto mixtione tertio modo dicta; et in tali utique miscibilia simpliciter corrumpuntur. Quae, si dicantur non corrumpi vel manere, improprie dictum est, vere tamen, ad sensum Philosophi, qui ideo dicit illa non corrumpi totaliter, quia quod generatur ex ipsis et manet, est medium inter illa, non per participationem , sed per convenientiam : convenit enim in propriis qualitatibus cum illis miscibilibus, plus quam illa inter se, et per consequens etiam in forma quam tales qualitates consequuntur, et similiter etiam in operationibus provenientibus ex qualitatibus illis; et quia potest per suas qualitates in operationes aliquo modo similes, ideo dicitur continere illa in virtute, et etiam illorum virtutem salvare ".

Haec ille, et optime.

Et tunc, ad improbationem hujus responsionis, qua infertur quod simili modo, cum ex aere generatur ignis, posset dici quod aer non corrumpitur, quia manet qualitas symbola, etc,

negatur consequentia : quia forma aeris non manet in igne in potentia proxima, sed multum remota, ut dictum fuit; nam ignis habet in actu siccitatem repugnantem formaliter humiditati aeris, mixtum autem non habet qualitatem contrariam qualitati alicujus elementi, ita formaliter sicut duo elementa ad invicem. Item, quia non.tota virtus ignis, nec ejus forma substantialis manet virtualiter in aere, sicut in mixto; ideo non est simile. Per idem patet quod non ita potest dici quod in illo casu aer remaneat in igne sicut elementa in mixto. Dicitur tamen quod, tam in primo casu quam in secundo, est vera generatio, et vera corruptio. Ad confirmationem , dicit Gregorius quod " non ideo praecise gutta vini non miscetur mille amphoris aquae quia corrumpitur, sed quia convertitur in aquam. In vera enim mixtione, nullum miscibilium manet, neque unum in aliud convertitur; sed omnia corrumpuntur, et convertuntur in quoddam medium commune. Et istud patet ex littera, si auctoritas plene allegetur. Ait enim sic : Solvitur enim species, et transmutatur (a) in communem (6) aquam. Et iterum, immediate sequitur (t. c. 89), ad propositum : Cum autem potentiis sequantur, tunc transmutatur utrumque in dominans ex sui natura; non generatur autem alterum horum, sed medium ".

Haec ille. Ad quartum patet ex solutione primi. Nam elementa non sic sunt in mixto, sicut in nuda potentia materiae, sed sicut in materia proxima, non tamen propinquissima. Unde sanctus Thomas, ubi supra (de Natura materiae, cap. 9), sic dicit : " Facile est videre triplicem potentiam in qua aliquid dicitur esse, scilicet : potentiam materiae nudae, in qua nihil est de isto quod de potentia educitur in actum ; potentiam mixti, vel materiae quae est in alteratione, in qua, licet essentia formae non sit, virtus tamen ejus ibi est; potentiam totius, secundum quam paria) esse.

Ad. Pr. tes sunt in toto, quae est maxime actui propinqua, etc. "

Haec ille. Ad quintum dicit Gregorius, quod a illa diffinitio mixtionis debet intelligi de mixtione secundi modi, non tertii. Potest etiam - intelligi de tertia illud dictum ; et tunc debet exponi : mixtio est miscibilium alteratorum unio, unio, inquam, in (a) uno effectu communi medio et convenienti. Aliter, et non minus bene, potest dici quod mixtio ideo dicitur unio, quia praesupponit talem unionem; ita quod illa praedicatio non intelligatur per essentiam, sed per concomitantiam. Advertendum tamen quod non omne quod dicimus mixtum, praesupponit talem mixtionem; et ideo non omne mixtum dicitur mixtum (6) propter hujusmodi mixtionem, sed propter convenientiam et aequivalentiam ejus ".

Haec ille.

Quare autem dicat hoc, ratio est, quia, secundum eum, et Augustinum, 3. Super Geri., cap. 12, aliqui pisces ita generati sunt ex aqua, et non ex aliquo alio elemento. Quod utrum sit verum, non est ad propositum.

Tunc, ad improbationem hujus responsionis, qua quaeritur, Utrum illa forma mixti quae eminenter continet formas elementorum, etc,

dicitur quod formae elementorum nullo modo manent secundum suas essentias in forma mixti. Cum hoc tamen stat quod illud sit vere mixtum : tum quia elementa conversa sunt in illud, et istud generatum est immediate post illorum corruptionem ; tum quia virtus eorum manet in mixto; tum quia formae elementorum remanent in mixto in potentia proxima, ut ex illo possint generari; non sic est de vegetativo et sensitivo respectu intellectivi, nec de perfectionibus creaturarum respectu Dei. Ad confirmationem, dicitur quod in mixtione tertii modi est vera corruptio elementorum, et vera generatio mixti, licet Philosophus distinguat inter mixtionem ei generationem et corruptionem. Quod facit, tum quia triplex est mixtio, et solum in tertia est generatio et corruptio, non autem in prima nec secunda; tum quia in generatione elementi ex elemento, vel mixti ex mixto, est generatio et corruptio, non tamen mixtio nec resolutio; tum quia in tali mixtione elementa remanent in potentia proxima in illo quod ex eis generatur, ideo non dicuntur omnino corrumpi; et similiter, quia in tali resolutione non educuntur de potentia multum remota, ideo non dicuntur omnino generari; licet in primo casu veraciter corrumpantur, et in secundo veraciter generentur. Et ideo mixtio et resolutio distinguuntur a generatione et corruptione, quia non semper sese concomitantur; et, si aliquando sint idem, hoc est per accidens, et non per se. Ad sextum respondet Gregorius, dicens quod " nec ignis, nec aliquod aliorum trium corporum, est alicujus substantia; quae sit per se unum elementum, secundum illam diffinitionem elementi; sed sic solos causae intrinsecae rei, scilicet materia et forma, sunt elementa ipsius. Et si adhuc amplius contrahatur ad illud in quod etiam res resolvitur, sola materia rei est ejus elementum. Ista patent per Commentatorem, ibidem. Et si quaeratur propter quid ista quatuor prima corpora vocantur elementa respectu aliorum,

dico quod propterea quia: vel ex eis alteratis prius et mixtis, et tandem corruptis, alia immediate generantur; vel ex eis quae sunt immediate ex illis sic genita: quamvis non omnia alia corpora ex eis sic generata sint; et nec omnium isto modo dicuntur elementa, sed multorum J.

Haec Gregorius, et bene.

Potest etiam dici quod, licet illa diffinitio conveniat quatuor corporibus simplicibus, ex hoc non sequitur quod elementa maneant in mixto sub formis propriis, licet aliqualiter maneant. Et hoc etiam habet arguens dicere, cum non ponat aliquam formam elementi retinentem nomen et diffinitionem et complementum formae elementaris remanere in mixto, sed quamdam ejus partem. Et sic ipse, dum vult omnia elementa esse in mixto, nullum ponit in mixto, nec salvat diffinitionem elementi ad litteram. Ad septimum dicit Gregorius, et ad confirmationem, quod propositio in qua fundatur, scilieet quod sicut se habent illae duae litterae b et a ad hanc syllabam 6a, quod ita se habeant formae elementares ad formam mixti, etc, dicit, inquam, quod " illa falsa est. Nec illam unquam posuit Aristoteles in una translatione, nec in alia. Unde false allegatur)). Ulterius, dicit quod probatio arguentis ad illam propositionem adducta, " non valet, cum sit ex utraque affirmativa in secunda figura, " sic arguendo: Iste sonus ba est una qualitas; forma mixti est una forma; igitur. Ulterius, dicit quod " Philosophus, ibidem, ubi allegatur, non principaliter inquirit utrum elementa sint in mixto, vel non, nec ex principali intentione agit ibi de forma mixti; sed principaliter intendit probare quod in rebus est praeter materiam alia causa, quae est forma. Gratia tamen exempli, loquitur specialiter de forma mixti, quam antiqui non ponebant esse distinctam ab elementis; et probat quod ipsa est aliud quid ab eis, nec ex eis composita. Propter quod Philosophus est ex toto contrarius intentioni hujus opinantis; quia non dicit nec intendit quod elementa sint in mixto, sed solum quod, etiamsi essent, adhuc, praeter illa, oporteret ponere formam mixti; et secundum hoc directe procedit ratio sua. Quamvis autem illa major superius negata non possit haberi a Philosopho, tamen Commentator videtur eam ponere, sed male. Nec mirum, cum expresse ponat elementa in mixto; et in hoc errat. Nihilominus, cum hoc (a) est contrarius I (a) hoc. - iemoore Pr. IV. - 6 intentioni opinantis, qui nullam aliam formam ponit in mixto, nisi formas elementorum, vel saltem unam formam conflatam ex eis; quod nec Aristoteles, nec Commentator unquam sensit, sed totum oppositum, etc. i). Vide ibi rationes Gregorii contra Aureolum, in isto proposito; et similiter contra aliam phantasiam Aureoli, in eadem materia, ponentis formas elementares compositas intrinsece ex duabus realitatibus diversarum rationum, quarum una manet in mixto, alia non; et quomodo peroptime confutat illa duo falsa fundamenta. Tunc, ad improbationem hujus responsionis ponentis formam mixti esse simpliciorem quam sit illa syllaba ba, vel sta, - dicitur quod forma substantialis non habet partes qualitativas, nec materiales unius rationis, nec diversarum rationum, ut arguens fingit, et ut Gregorius improbat.

Utrum autem haec syllaba ba, vel sta, sit sonus indivisibilis vel divisibilis, et utrum sit forma simplex vel composita, et utrum prolatio illius syllabae sit in instanti vel in tempore, non est ad propositum. Credo tamen quod non sit una qualitas per se, et quod non in instanti sed in tempore proferatur. Ad octavum dicit Gregorius, quod " in mixtione omnia elementa corrumpuntur, et quod, praeter illa, est aliquod extrinsecum agens corrumpens illa, et inducens formam mixti; et hoc, sive sit aliqua virtus exsistens incontinente, sive calor aliquis, seu aliquid aliud. Et hoc satis patet in mixtione tyriacae, et aliorum electuariorum : nam praeter omnia illa miscibilia, necessaria est actio ignis, vel immediate calidi continentis ".

Haec Gregorius.

Et tunc, ad hujus responsionis improbationem, qua dicitur quod ea quae corrumpuntur secundum substantiam, non sunt; quae autem non sunt, misceri non possunt; et sic nullum erit mixtum ex elementis, si elementa non sunt ad invicem commixta, etc;

dicit Gregorius, quod, si loquamur de mixto vere genito, illud non debet intelligi esse mixtum ex elementis per essentiam, sed per convenientiam et aequivalentiam, vel virtualem continentiam, ut supra dictum est. Tu autem adde quod, licet ea quae nullo modo remanent in mixto, vel aliquo composito generato, nec actu, nec potentia proxima, nec in se, nec in suo effectu, non possint dici commixta, nec illud in quo talia nullo modo remanent, possit dici mixtum ex illis; tamen illud quod est generatum ex aliquibus, et in quo talia remanent in proxima potentia, et in suo effectu, potest dici ex illis mixtum ; sicut in proposito, ut dictum est saepe. Ad nonum, negatur minor, scilicet quod fornice elementorum sint tales, quod ab eis possit aliqua realitas tolli, alia remanente ; nisi loquendo de partibus integralibus et quantitativis. Et alia quae ibi finguntur, multum vana sunt (a). Nec valet probatio per similitudinem de syllaba : tum quia falsum est quod sonus ille sit una per se forma; tum quia, dato quod sic esset, non sequitur quod ita sit de aliqua forma substantiali. Unde arguit sic Gregorius (ibid., art. 1) contra istam imaginationem : " Quia, si forma elementaris habeat tales realitates partiales : aut una illarum est actus alterius; et sic forma elementaris erit essentialiter composita ex proprio actu et propria potentia; quod nullus diceret. Ulterius, sequitur quod ipsa erit compositum substantiale, per se generabile et corruptibile : generabile quidem, dum mixtum dissolvitur in elementa; quoniam tunc realitas quae erat in mixto, recipit suam actualitatem, et tunc est verus et integer ignis in actu, et ipsa forma ignis, cujus pars praefuerat; quod est valde absurdum. Similiter, illa forma erit compositum corruptibile, dum venit ad mixtionem; quia tunc forma elementi perdit suam actualitatem propriam, remanente sola realitate potentiali et terminabili. Aut secundo modo, neutra illarum realitatum est actus alterius; et tunc, cum illae non sint ejusdem rationis, secundum omnes, et sint in eodem subjecto primo, non constituunt unam formam, plus quam faciant grammatica et musica in anima, vel albedo et dulcedo in lacte. Praeterea : Si neutra est alterius actus, utraque informat materiam immediate; et sic, cum ea, unum per se compositum constituit; et sic ex materia et ex una illarum realitatum resultat unum per se compositum , et ex eadem materia et alia realitate resultat compositum alterius rationis, aliud saltem partialiter a primo.

Confirmatur : Quia, si, per divinam potentiam, una illarum realitatum informaret unam partem materiae, et alia aliam portionem distinctam et discretam ab alia, non est dubium quod ex eis cum suis materiis constituerentur duo composita diversarum rationum. Et sic sequitur quod ignis, et quodlibet elementum, non sit unum nisi per accidens, propter unitatem materiai ; sicut musicum et grammaticum sunt unum propter unitatem subjecti musicae et grammaticae, s Multa alia inconvenientia sequuntur ex illa opinione. Ad decimum dicitur quod Commentatorem in hac parte non sequimur. Et sic patet ad argumenta contra secundam conclusionem inducta per Aureolum. Ex quorum solutione solvi possunt omnia alia quae contra eamdem fieri solent, utputa ista : Primo (a). Una sola forma cum materia non facit mixtionem, nec forma per se accepta, nec materia per se accepta, nec duae materiae, nec duo accidentia. Relinquitur ergo quod mixtio sit secundum plures Ibi "mas substantiales manentes in mixto. Secundum est tale. Si elementa non manent in mixto nisi in virtute tantum,

- Contra. Quia : aut - QUAESTIO I. dicuntur manere, quia manent eorum virtutes propriae ; aut quia manent virtutes consimiles. Non primo modo : quia virtutes eorum non manent, illis corruptis, aliter accidens transiret de subjecto in subjectum. Nec secundo modo sufficit dicere : quia in igne remanet similis (a) virtus ei quae erat in aere, quia communicant in calore; et tamen non dicitur ignis misceri ex aere. Tertium est. Quia mixta sunt plus composita quam elementa. Sed hoc non esset verum, si utrobique non esset alia compositio, nisi ex una forma substantiali et prima materia. Ergo oportet dicere mixta esse composita ex pluribus formis substantialibus. Quartum est. Mixtum fit ex miscibilibus, sicut ex principio materiali. Sed, si elementa tantum virtute maneant in mixto, sive in forma mixti, tunc elementa magis se tenent ex principio formali, vel ex parte principii formalis. Quintum est. Quia, aut aliquid remanet de elementis in mixto praeter materiam primam, ex quo mixtum fiat materialiter; aut non. Si non, ergo non plus fieret mixtum ex elementis materialiter, quam unum elementum ex alio. Si sic : aut illa est forma substantialis, et sic habetur propositum ; aut est accidens, et tunc idem sequitui , quia forma accidentalis non manet nisi fundata super aliquam formam substantialem, praecedentem saltem ordine naturae. Ad primum horum (6) dicitur, seoundum Hervaeum, quod non ideo aliquod compositum dicitur substantialiter mixtum, quia forma elementaris in eo remaneat una vel plures, nec quia qualitates elementorum eaedem numero intensae vel remissa; remaneant, nec ideo quia similes qualitates in specie remanent; sed propter hoc quod quaedam media qualitas, resultans ex illis corruptis, in qua elementa manent in virtute et in potentia proxima, remanet in mixto. Unde argumentum procedit ex insufficienti divisione. Ad secundum dicitur quod non ideo dicuntur elementa manere in virtute, quia eorum propriae qualitates remaneant eaedem numero, vel similes specie; sed qualitates eorum manent virtute in quadam qualitate media, et in proxima potentia ad actum. Non sic est de igne generato ex aere. Ad tertium dicitur quod mixta dicuntur magis composita quam elementa, inquantum remanent qualitates elementorum, quae dicuntur simplices, in illa qualitate media mixtorum. Quae quidem qualitas dicitur composita, non secundum partes realiter differentes, quae sint materia et forma, vel partes quantitativa;, aut essentiales, sed secundum partes virtuales, differentes tantum sicut vegetativum et sensitivum differunt in homine, secundum rationem. Ad quartum dicitur quod mixtum est ex miscibilibus, sicut ex materia transeunte, quantum ad suas formas substantiales; licet maneant quoad qualitates in illa qualitate media, aliquo modo, sicut expositum fuit. Nec tamen oportet quod pertineant tantummodo ad principium formale mixti; immo possunt, secundum quod manent in tali qualitate virtute, pertinere ad principium materiale, inquantum talis qualitas est dispositio materia; ad formam mixti. Si autem ponantur formae substantiales elementorum manere in forma substantiali mixti in virtute, sicut vegetativum in sensitivo, adhuc posset teneri mixtum fieri ex elementis materialiter; quia tale mixtum non potest fieri nisi ex elementis corruptis mediate, vel immediate, ita quod oportet elementa esse materiam transeuntem talis mixti, non autem (a) materiam permanentem. Ad quintum dicitur quod nihil idem numero, quod fuerit in elementis, manet in mixto, nisi sola materia prima. Et tamen unum elementum magis dicitur manere in mixto quam unum elementum in alio : quia de novo ex elementis corruptis fit aliquid in mixto, in quo virtute manent qualitates elementorum ; et forte consimili modo formae substantiales elementorum manent in forma substantiali mixti virtute, sicut vegetativum in sensitivo. Argumentum autem procedit ac si aliquid idem numero, quod fuerit in elementis, praeter materiam primam, remaneat in mixto. Omnia ista quae dicit Hervaeus videntur concordare cum dictis saneti Thomae, uno excepto. Quia sanctus Thomas videtur dicere, in multis locis (6), quod illa qualitas media, in qua dicuntur elementa virtualiter remanere, est realiter qualitas composita ex partibus diversarum rationum, et habere aliquid formaliter in se de calore, et aliquid de frigiditate, et sic de aliis : ita quod quandoque intenditur una ejus pars, et alia remittitur; et secundum hoc, mixtum magis appropinquat ad hoc elementum vel illud; ut patet in tractatu de Natura materiae, superius allegato. ij 3.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta quorumdam.

Ad argumenta primo loco inducia contra tertiam conclusionem, dicitur. Et Ad primum respondit Gregorius (dist. 16 et 17, q. 2, concl. 1), t concedendo consequentiam. Et cum ulterius assumitur, quod omne quod inest homini per formam per quam est animal, inest ei inquan- TENTURUM tum est animal; - (licendum quod haec est falsa, sumendo ly inquantum reduplicative, ut sumit argumentum in ulteriori deductione. Nam habet multiplicem instantiam. Aliquod enim bicubitum, per eamdem formam est quantum, et est bicubitum; et per consequens, per formam per quam est quantum, est bicubitum; nec tamen est bicubitum inquantum quantum, quia non omne quantum, est bicubitum. Similiter, aliquod album, per formam perquam est album, est quale; nec tamen est album inquantum quale. Nec probatio valet: sive enim, in illa, propositio sumpta sit disjunctiva, sive de praedicato disjuncto, est falsa; et instantia potest haberi in simili, in exemplis positis, si quis advertat, et in multis aliis. " - Haec Gregorius. - Et si contra hoc arguitur : Quia idem videtur esse dictu : Hoc convenit Socrati per formam per quam est animal, et, Hoc convenit Socrati inquantum est animal;

respondetur quod falsum est, quia plus importat secunda quam prima. Nam, ad veritatem secundas, requiritur quod hoc conveniat Socrati per formam per quam est animal, et sub ratione qua dat esse animal : ita quod reduplicatio proprie dicta requirit quod forma reduplicata sit causa inhaerentiae praedicati ad subjectum, sub ratione illa qua reduplicatur, hoc est, ut fundat talem rationem, et non sub ratione communiori, nec minus communi, sed sub illa sub qua reduplicatur primo et adaequate; quorum altero deficiente, reduplicativa est falsa, ut patet de ista, Socrates est bicubitus inquantum quantus, vel, Socrates est albus inquantum qualis. Ad secundum, negatur antecedens, et similiter assumptum in probatione illius. Dicitur enim quod nullum accidens idem numero, quod fuerit in corrupto, manet in generato. Et de hoc in praecedentibus satis habitum est. Sed contra hoc potest multipliciter argui. Primo. Quia, secundum Commentatorem, eadem quantitas numero manet in generato et corrupto. Secundo. Quia in instanti in quo interficitur animal, cadaver est tantae quantitatis, et consimilis organizationis, sicut erat vivum. Sed hoc non esset, nisi manerent accidentia eadem numero. Quod probatur : Quia agens naturale potius est in agendo quam corrumpens violentum. Sed agens naturale non potuit inducere tantam quantitatem, et talem organizationem, in instanti, sed per multum tempus. Ergo nec agens corrumpens (a) potest inducere in instanti talia accidentia; nec est dare aliud agens, a quo producantur in instanti. Tertio. Quia sensus deprehendit eamdem quantitatem et similia accidentia in mortuo, quae erant in vivo. Aut ergo remanent eadem accidentia in numero, ut apparet secundum sensum; aut non eadem. Si eadem, habetur propositum. Si non eadem, sed (a) corrumpent.

correspondens Pr. similia, quaeritur : quid determinat cadaver ad talia accidentia similia prioribus? Quia : aut natura materiae primae determinat cadaver ad ista accidentia consimilia; aut anima; aut praecedentia accidentia in vivo; aut influentia coeli ; aut agens particulare; aut spiritus qui erant in corpore animalis; aut naturalis ordo formae ad formam; aut omnia ista simul. Sed nihil istorum potest determinare cadaver ad talia accidentia nova. Igitur non sunt noviter introducta; sed sunt eadem numero, quae prius er"nt in vivo. Probatur assumptum quoad singulas partes :

Et primo, quod non materia prima : quia illa, quantum est de se, est indeterminata ad quamcumque formam, vel quodcumque accidens.

Secundo, quod nec anima : quia in illo instanti anima non est, vel saltem est separata a materia; et tunc non potest determinare materiam ad aliquod accidens. Item : quia, cum anima non determinet materiam ad formam substantialem sequentem, cum sit repugnans sibi; igitur nec ad accidentia consequentia illam, immo ad opposita. -

Nec tertio, praecedens quantitas et alia accidentia. Tum quia, secundum te, in illo instanti non sunt; ergo tunc non causant. Tum quia non possunt determinare ad formam substantialem sequentem; igitur nec ad ejus accidentia.

Nec quarto, virtus coeli : quia si ita esset, tunc quodcumque animal moriens (a) in eodem loco et situ ad coelum, haberet consimilia accidentia cum quocumque alio ibidem moriente; quod est falsum.

Nec quinto, agens particulare hoc faoit : Quia hoc non posset facere, nisi per hoc quod contrapatitur ab eo in quod agit; et ideo in hoc assimilatur passo; et per consequens, inducit de novo similia accidentia accidentibus ejus quod corrumpitur. Sed hoc non potest esse. Tum quia corrumpens violentum, sicut est gladius, non contrapatitur a qualitatibus animalis occisi. Tum quia, cum agens conspatiatur ab eo in quod agit secundum qualitates activas, magis assimilaretur cadaver noviter genitum viventi quod corrumpitur secundum qualitates activas, quam secundum passivas. Hoc autem est falsum : quia secundum istas maxime differunt mortuum et vivum; quia vita consistit in calido et humido, mors vero in frigido et sicco. Tum quianon est verisimile quod agens particulare, tam fortem impressionem recipiat a vivo ad ejus corruptionem, quod possit per illam impressionem ita in perfectum effectum animalis vivi, sicut poterat ipsum vivum; nunc autem ita perfectae quantitatis et organizationis est mortuum sicut vivum. Tum quia magis determinaret ad qualitates dissimiles vivo, quam ad similes; sicut ignis generans ignem ex aqua, magis determinat effectum suum ad qualitates oppositas qualitatibus aquae, quam ad similes.

Nec sexto, potest dici quod spiritus determinent ad talia accita) moriens. - movens Pr. dentia. Tum quia in illo instanti non sunt : pereunt enim pereunte corpore, secundum auctorem libri de Differentia spiritus et animae; corpus autem, secundum te, tunc perit. Tum quia illi spiritus, cum agant naturaliter, non determinarent ad accidentia introducta violenter, sicut est cicatrix, quae simul manet in vivo et mortuo. Tum quia illi spiritus, cum eorum operationes sint vitales, animales et naturales, non determinarent nisi ad formam cujus operationes possent esse vitales, cujusmodi non est forma cadaveris, immo ei (a) repugnant; et si non possunt determinare ad formam cadaveris, ergo nec ad accidentia consequentia illam.

Nec septimo, ista determinatio potest provenire propter ordinem naturalem formae ad formam : quia quod aliqua forma determinata sequatur post aliam formam determinatam, oportet hoc provenire ex aliqua causa, et finite determinata; sed quod determinata forma cadaveris sequatur post talem determinatam, non potest reduci in aliquam causam effectivam determinatam, sicut patet, deducendo per singula praedicta; quia nec materia, nec anima, etc.

Nec octavo], omnia praedicta simul possunt causare predictam determinationem : quia, si ita esset, quodlibet eorum faceret aliquam dispositionem, sive aliquid pertinens ad dictam determinationem; sed hoc non potest esse, ut patuit, discurrendo per singula praedicta, eo modo quo probatum est quod nullum eorum facit talem determinationem; quia, si facerent aliquam dispositionem ad hoc pertinentem, illa esset aliquod accidens manens post separationem animae, et oporteret eam fundari super aliquam formam substantialem, quae prius esset cum anima, et postea maneret cum forma cadaveris.

Nec nono, potest dici quod talis determinatio sit a casu, cum sit semper, vel frequenter. Unde relinquitur quod talis determinatio sit propter formam substantialem prius manentem cum anima et postea cum forma cadaveris, et quod eadem accidentia numero sint in vivo et mortuo. Quarto contra eamdem solutionem quaeritur. Quia ponatur quod bos cadat de aliquo loco alto, et quod moriatur in medio spatii. Tunc quaero : utrum motus factus in toto spatio sit unus, aut non? Non potest dari quod non sit unus : quia in toto spatio non potest dari quies interrumpens motum; quia manifeste videtur continue moveri. Si autem est unus numero, sequitur quod idem accidens manet in vivo et mortuo. Et ulterius, oportet quod idem corpus mobile maneat in toto motu; et consequenter, oportet quod habeat eamdem formam substantialem numero in toto tempore motus. Et sic eadem forma substantialis genita manet in vivo et mortuo, scilicet forma corporeitatis. Ad primani replicant, dicitur quod opinio Comta) ei.

eis Pr. I mentatoris de dimensionibus interminatis, non est quoad illud quod tangitur vera, ut alias videbitur. Ad secundam replicant, dicit Hervaeus, et (a) alii, per hunc modum, quod scilicet minor est falsa. Et ad probationem, dicunt quod causa quare natura posuit tantum de tempore ad producendum animal, vel ad tantam quantitatem, nec tamen agens violentum posuit tantum de tempore ad generandum cadaver aequalis quantitatis, est quia animal generatur ex multo minori materia, ad quam oportuit fieri multam additionem per multas transmutationes alimenti, antequam perduceretur animal ad perfectam quantitatem quam habet in fine augmenti; sed cadaver generatur simul ex tanta materia, quanta erat in animali quod corrumpitur, quod habebat perfectam quantitatem ; et ideo ex animali corrupto habente tantam quantitatem, potuit statim generari cadaver habens aequalem quantitatem cum animali corrupto ; animal autem non potuit statim generari cum tanta quantitate, quia generabatur ex habente multo minus de materia, et multo minorem quantitatem, cui non erat nata succedere tanta quantitas. Alia etiam causa est, quia imperfecta citius generantur quam perfecta. Unde ex animali combusto posset generari satis cito ignis major animali combusto, non propter hoc quod in igne generato remaneret aliqua forma substantialis, quae prius fuisset in animali, sed propter hoc quod ignis non requirit tantum tempus ad suam generationem et productionem ad debitam quantitatem, sicut animal, quod est ens perfectum. Nec sequitur quod agens quod inducit in instanti tantam quantitatem, sit perfectius aut virtuosius quam illud agens quod tardius producit animal ad aequalem quantitatem : quia, dato quod, quantum ad quantitatem molis, plus faceret, tamen, quantum ad quantitatem virtutis et perfectionis, plus facit virtus generativa animalis; quia plus perfectionis est in uno vivo et in ejus operatione, -quam in mille cadaveribus et eorum operationibus. Ad tertiam, dicitur quod, quidquid appareat sensui, nihil idem numero, vel quantum ad formam substantialem, aut accidentalem, manet in vivo et mortuo. Unde, mortuo animali, in instanti mortis introducuntur similia accidentia quantum ad quantitatem et figuram, et quaedam talia qualia fuerant in vivo. Tamen satis probabile est quod non quantum ad omnia sint similia, licet non sit tam notabilis varietas, quod possit discerni. Et quando dicitur quod non potest reddi causa quae determinet ad talia accidentia,

dicitur quod falsum est.

Et quando probatur quod non, quia materia non determinat, etc.;

dicitur quod alia a materia determinant.

Secundo, cum dicitur quod anima non determinat, verum est effective; sed non sequitur quin ordinabiliter determinet, eo quod tali formae nata est succedere talis forma cadaveris immediate. Et ad hujus improbationem, qua dicitur quod anima tunc non est, etc, - dicitur quod, licet forma quae non est, non possit effective determinare materiam ad talia accidentia, ipsa efficiendo; tamen potest determinare ordinabiliter, quia determinans ordinabiliter non determinat ad formam cum qua est, sed ad formam quae ei succedit. Et cum ulterius dicitur quod nihil determinat subjectum ad illud quod repugnat sibi;

dicitur quod falsum est (a) de determinante ordinabiliter : quia determinans isto modo, et illud ad quod determinat, debent esse talia, quorum unum natum sit formaliter excludere aliud; et talia sibi repugnant.

Tertio, dicitur quod accidentia praecedentia determinant ordinabiliter. Nec oportet ea simul esse cum eo ad quod determinant. Et cum dicitur quod illa accidentia praecedentia non possunt determinare materiam ad accidentia, nisi praedeterminando eam ad formam substantialem cadaveris,

potest concedi. Et cum dicitur quod non possunt determinare ad formam cadaveris; cum sit repugnans vitae ad quam determinant ;

dicitur quod non est inconveniens quod illud quod determinat ad vitam sicut dispositio manens cum vita, possit determinare ad formam oppositam vitae ordinabiliter, dummodo sit nata ei succedere immediate; cum et ipsa forma vitae determinet sic materiam ad formam oppositam. Ulterius, cum dicitur quod talia accidentia non deberent introduci cum forma cadaveris, immo opposita accidentia, cum forma cadaveris sit opposita formae vitae,

dicitur quod, licet accidentia per omnia similia non sint nata consequi oppositas formas, tamen accidentia vicina et modicum discrepantia, possunt consequi oppositas formas, quarum una nata est immediate consequi alteram. Et sic est hic; nam accidentia vivi et mortui aliquam discrepantiam habent, et variationem.

Quarto, dicitur quod virtus coeli determinat effective, una cum aliis predictis et agente particulari concurrentibus. Et quod adducitur contra hoc, non probat, nisi quod sola virtus caeli, non concurrentibus aliis, ad hoc non sufficeret. - Quinto, dicitur quod agens particulare non per hoc solum agit ad talia accidentia, quia contrapatitur a vivo, etc. Et quod dicitur contra hoc, quia gladius corrumpens non contrapatitur, etc; -dicitur quod, prater gladium, in tali morte, est aliud corrumpens, scilicet calor intensus in spiritibus et in humoribus corporis, qui non sunt adhuc partes corporis; et tale agens contrapatitur. Nec fit ita cito abscisio, quin fiat in tempore, quantumcumque parvo, in quo potest esse alteratio disponens ad aliam formam. Et cum dicitur ulterius, quod, cum agens assimiletur passo secundum quod (a) est. - Om. Pr. contrapatitur ab eo secundum suas qualitates activas, tunc secundum hoc generans assimilaretur cadaveri vivo praecedenti, etc.;

dicitur quod, cum qualitates activae non solum sint causae aliarum qualitatum activarum, puta calor caloris, sed etiam passivarum, sicut calor est causa siccitatis, ideo, licet agens contrapatiatur ab eo in quod agit secundum qualitatem activam, et secundum eamdem agat postea, producendo suum effectum, non tamen oportet quod plus assimilet passum, seu effectum quem producit, rei quam corrumpit, in qualitate activa, quam in passiva. Quare autem plus assimilet in passiva, hoc ideo est, quia, licet utraeque qualitates sequantur compositum ex materia et forma, tamen qualitates activae magis se tenent ex parte formae, passivae autem ex parte materiae; et ideo magis manet similitudo in passivis, cum diversitate formarum. Vel hoc ideo est, quia effectus non solum dependet ex agente particulari, sed ex dispositione quae praecessit in materia, modo quo expositum est supra, et ex multis aliis, quae magis ordinata sunt ad qualitates passivas quam ad activas.

Quod autem dicitur, quod vita consistit in humido et calido, etc, intelligendum est non absolute, sed comparative; quia carnes mortuae sunt complexionis calidae et humidae, licet non ita sicut carnes vivae. Nec oportet, ut ratio deducit ultra, quod vel cicatrix, vel quodcumque aliud accidens, sit ita perfecte in mortuo sicut erat in vivo, licet non fiat ita notabilis varietas, quod magna dissonantia appareat inter ea.

Ad illud quod ulterius additur, dicitur quod non oportet quod determinet ad qualitates oppositas, quae sint omnino contrariae, sed ad qualitates quae opponantur sicut intensum et remissum.

Illud autem quod adducitur de igne et aqua, non valet : quia hoc est ratione materiae in qua fit talis generatio, quod generatum habet qualitates omnino contrarias ipsi corrupto; quia , si generaretur ignis ex aere, non generaretur ex omnino contrario quoad qualitates.

Dicitur sexto, quod probabiliter potest dici quod spiritus determinant ad talia accidentia. Et ad hujus improbationem, dicitur quod ille liber non est authenticus. Vel potest dici quod auctoritas illa non loquitur de spiritu qui est corpus subtile, qui non est pars animalis, sed de spiritu qui est anima, quae perit cum corpore animato, saltem quoad animas non rationales. Spiritus autem rationalis, licet in hora mortis non pereat, tamen separatur a corpore.

Quod autem ultra dicitur, quod, cum illi spiritus agant naturaliter, non determinant ad accidens violentum, cujusmodi est cicatrix;

dicitur quod hoc est satis rude : quia vulnus, licet fiat violenter, tamen cicatrix, quae inducitur sanato vulnere, causatur naturaliter in corpore vivo; et ideo naturaliter succedit in mortuo.

Quod etiam ulterius sequitur, est valde rude : quia operatio spiritus, qua agit ad introductionem formae cadaveris, non oportet quod sit operatio formae cadaveris, ut principii activi; quia forma cadaveris non comparatur ad illos spiritus ut ad instrumentum quo operatur, sed ut effectus ad causam.

Septimo, dicitur quod ordo formae ad formam est causa hujus determinationis. Et ad hujus improbationem, dicitur quod, prester talem ordinem, est aliqua causa effectiva, scilicet virtus coeli, et continentis, et illi spiritus, et si quod est aliud concurrens. Quod autem objicitur contra hoc, supra solutum est.

Octavo, dicitur quod omnia praedicta simul sunt causa talis determinationis, ita quod diversa diversimode ad hoc faciunt. Et quod dicitur, quod tunc quodlibet faceret aliquam dispositionem,

non oportet, loquendo de facere active; quia alia concurrunt ad effectum, prater agens. Sed verum est quod quodlibet praedictorum aliquid aliquo modo confert ad effectum. Et ostensum est quod illud quod objicitur contra singula, non valet. Ad quartam replicant, dicitur quod, in illo casu, totus motus, in cujus una parte ponitur bos vivus moveri, et in alia parte bos mortuus, non est unus numero, nec continuus; immo mobilia sunt diversa, et motus sunt discontinuati. Et quando dicitur quod immo, quia non intervenit quies media;

dicitur quod sicut ad hoc quod duo corpora sint discontinua, non requiritur quod sit spatium interjectum, cujus interpositione discontinuantur, quia ultima duorum corporum, quae sunt discontinua, possunt esse simul; ita etiam duo motus possunt se habere consequenter, et esse discontinui, absque hoc quod interponatur quies media, vel tempus; sicut patet per Philosophum, 5. Physicorum (t. c. 40), ubi dicit quod febris potest se habere consequenter, et absque interpositione temporis, ad motum localem. Et 8. Physicorum (t. c. 72), dicit, in ultima ratione quam adducit ad probandum motum reflexum non esse unum, quod, dato quod in motu (a) reflexo non intercideret quies media, adhuc non sequeretur quod esset unus et continuus; immo una pars se haberet consequenter et absque interpolatione temporis ad aliam, ita quod motus ad A punctum, in quo fit reflexio, et motus ab eodem puncto A, adhuc essent discontinui, dato quod non interveniret quies media ; quia in eodem instanti potest esse linis unius praecedentis (6) motus, et initium sequentis. Et sic fieret, ut dicitur, si lapis molaris obviaret lapillo sursum projecto. Et quando dicitur quod non est ibi dare instans in actu, quia non est quies media;

dicitur quod, comparando nunc ad motum primi mobilis, in quo est tempus et instans sicut in subjecto, non est aliquod mine in toto tempore in actu, sicut nec in toto motu primi mobilis est aliquod mutatum esse in actu, cum semper continuetur (y).

(6) unius praecedenta. - Om. Pi:

Dicitur tamen aliquis motus mobilium inferiorum uti aliquo nunc temporis in actu, inquantum aliquis motus finitur vel incipit in illo nunc. Et sic dico quod motus illius bovis utitur actu, illo instanti temporis in quo moritur bos; quia in illo instanti in quo bos fuit primo non ens, et in quo cadaver fuit primo ens, fuit finitus primus motus, et fuit initium indivisibile sequentis. Nec ex hoc sequitur quod idem nunc accipiatur his proprie : quia bis accipi est duabus vicibus accipi; vicissitudo autem non potest proprie esse sine successione. Sed est ibi applicatio ejusdem nunc ad diversa indivisibilia actualia exsistentia diversorum motuum. Notandum tamen quod motus qui fuit in bove vivente, non dicitur terminari per se, per adeptionem alicujus termini positivi; sed dicitur tunc terminari, quia tunc primo non est. Et hoc ideo est, quia talis motus terminatur per accidens, inquantum suum primum non esse sequitur ad non esse alterius, scilicet subjecti. Et eodem modo dicendum est de omnibus alte-lationibus praecedentibus inductionem formae substantialis in quacumque materia; nulla enim talis habet terminum intrinsecum simpliciter. Et sic patet ad omnes replicas contra solutionem secundi principalis contra tertiam conclusionem. Sciendum tamen est quod ad hoc argumentum brevius respondit Gregorius de Arimino (dist. 16 et 17, q. 2, concl. 1), negando antecedens. Et ejus probationem dicit non valere : " quia fundatur in falso, scilicet quod primum subjectum accidentium sit compositum ex materia et forma; " quia, secundum eum, prima materia est subjectum omnium accidentium corporalium. Et sic evadit omnes istas difficultates. Sed quia sanctus Thomas tenet quod nullum accidens corruptibile absolutum unitur materiae primae immediate, sed sola forma substantialis, ideo solutio Gregorii non potest a nobis sustineri in hoc.

Sciendum ulterius, quod in tractatu de Natura materiae, qui ascribitur beato Thomae, ponitur alia solutio ad argumentum et ad replicas praelibatas. Ibidem namque (cap. 7) fit talis distinctio : quod scilicet accidentium quaedam sunt eadem in vivo et mortuo, vel in generato et corrupto, secundum speciem, non autem secundum numerum; quaedam autem manent eadem numero quoad essentiam accidentis, licet non quoad idem esse; quaedam autem nec sic nec sic; ita quod frequenter dicit in eodem tractatu, quod essentia quantitatis, et figurae, et cicatricis, et coloris, quae fuit in corrupto, remanet in generato, licet non eadem essentia sub eodem esse. Sed istud videtur repugnare dictis sancti Thomae in Summa, et multis aliis locis. Ideo ista diffinitio non videtur tenenda, nisi cum prolixa glossa, de qua forte alias. Ad tertium principale respondit Gregorius (ibidem), quod a illud dictum Philosophi, secundum vim vocis acceptum, intelligi oportet de diffinitione data per terminos obliquos : verbi gratia, si dicatur quod homo est compositus ex corpore et anima rationali. Talis enim diffinitionis partes utique significant partes rei, una materiam, et alia formam. Nec ex hoc sequitur quod sint plures formae substantiales in re diffinita. De diffinitione autem quae datur per terminos rectos, genus et differentiam, non potest illud dictum proprie intelligi. Quoniam, secundum mentem Philosophi, genus non significat partem, sed totum ; alias non plus praedicaretur in quid quam differentia. Potest tamen, proprie dici significare partem, pro eo quod significat rem imperfecte et confuse, et per hoc quasi partialiter. Et similiter differentia. Tota vero diffinitio significat explicite et perfecte. Et hoc bene docet Avicenna, 5. suae Metaphysicae, cap. 5, ubi movens quaestionem, quomodo partibus diffinitionis dicuntur respondere partes rei, et loquens de tali diffinitione, dicit talem multitudinem non esse in re, sed in intellectu, vel secundum intellectum, pro quanto res concipitur ut non terminata, conceptu communi, et etiam ut terminata ; quae terminatio et interminatio non est in re, sed in conceptu. Et propter hoc dicit ipse, quod, cum diffinimus hominem, dicentes quod est animal rationale, non intendimus quod sit compositum ex animali et rationali, sed quod ipse est animal rationale, ita quod primo significatur homo ut quoddam commune et non terminatum, deinde per differentiam quasi terminatur ".

Haec Gregorius, et bene. Ad quartum respondit, " negando consequentiam. Quoniam non ideo Philosophus volens illud probare, probat non esse processum in infinitum in praedicatis in quid, seu potius in diffinitionibus et partibus earum, quia secundum multitudinem talium sit in re multitudo formarum; sed, sicut etiam innuit Commentator, coram. 10, ideo quia, si essent infinita; formae in re, diffinitiones vel partes diffinitionis essent infinitae; quod est falsum. Cum hoc autem bene stat quod non sint plures formae in re quae diffinitur.

Auctoritas autem Commentatoris non est contra : quia, qualitercumque intelligi debeat illa universalitas formarum, non dicit quod illae formae sint simul in materia; sed (a) quod unam recipit mediante alia, quia scilicet prius unam, deinde aliam. "

Haec Gregorius. Sed contra istas solutiones ad tertium et ad quartum potest replicari Primo (6) sic. Ordini praedicabilium i-n praedicamento, debet natura rei respondere; alioquin talis ordo esset cassus et vanus, sicut est de chimaera et similibus. Sed natura rei tali ordini non responderet, nisi diversa praedicabilia exsistentia ordinate in eodem genere, dicerent diversas formas pertinentes ad illud genus. Ergo diversa praedicabilia exsistentia in genere substantiae ordinate, puta corpus, animal (a), et similia, dicunt diversas formas substantiales. Sed de qualibet substantia particulari exsistente in genere substantiae, praedicantur plura talia praedicabilia. Ergo in omni substantia exsistente in genere substantiae, sunt plures formae substantiales, saltem loquendo de substantiis materialibus.

Si dicatur quod ad hoc sufficit differentia rationis,

Contra. Quia : aut ista differentia rationis provenit ex parte rei; aut ex parte intellectus. Si ex parte rei, hoc non posset esse, nisi diversis rationibus responderent diversae res; et sic habetur idem quod prius. Ex parte autem intellectus non potest provenire talis diversitas rationum; cum intellectus sit potentia passiva, et una exsistens respectu omnium intelligibilium ; diversitas autem effectus non potest provenire ex parte subjecti, praecipue quando subje-tum est unum, sed magis ex parte principii activi.

Si dicas quod talis ordo fundatur super eadem forma, prout dat diversas perfectiones, puta esse substantiam, esse corpus, et sic de aliis,

Contra. Istae perfectiones, aut sunt diversas re, aut tantum ratione. Si re, habetur propositum ; quia tunc erit alia forma quae dat esse hoc, et alia quae dat esse illud. Si dicatur quod differunt ratione, sequitur inconveniens prius illatum ; quia quaeretur : unde provenit talis diversitas rationis? Secundo sic. Diversa objecta intellectus sunt diversa quod quid est. Sed genus et differentia sunt diversa objecta intellectus, cum unum sine alio intelligi possit. Igitur, etc. Sed diversa quod quid est sunt a diversis formis ; quia quod quid est est a forma. Igitur genus et differentia dicunt diversas formas. Tertio. Quia idem non potest esse simile et dissimile eidem, secundum eamdem formam. Sed homo secundum quod est animal, est similis asino ; secundum vero quod est homo, est ei dissimilis. Igitur alia forma est secundum quam est homo, et alia secundum quam est animal. Quarto. Quia, si per eamdem formam asinus habet quod sit asinus et animal et corpus et substantia, tunc, intellecto corpore, intelligeretur asinus, animal, etc. Consequens est falsum. Probatur consequentia : quia unumquodque intelligitur, intellecta sua forma; sed, secundum te, forma qua asinus est asinus et animal et corpus, etiam substantia, est una et eadem ; igitur. Quinto. Quia, secundum Philosophum, 9. Metaphysica (t. c. 22), simplex, aut totaliter cognoscitur, aut totaliter ignoratur. Ergo, per oppositum, illud quod nec totaliter ignoratur, nec totaliter attingitur, est compositum. Sed omne quod est in praedicamento substantiae, potest sciri secundum suum genus generalissimum, et ignorari secundum suam differentiam. Ergo omne tale est compositum ex pluribus formis. Sexto. Secundum Philosophum, ibidem, in simplicibus non est quaestio. Sed de quidditate formali cujuslibet substantiae potest formari quaestio, et quaeri quid est, ut quid est homo, vel animal (V), et propter quid est, ut propter quid homo est animal, vel hujusmodi. Ergo quidditas cujuslibet substantiae, etiam quantum ad illud quod se tenet ex parte formae, est composita; quod non esset, nisi haberet plures formas. Ad primam harum, secundum Hervaeum, dicitur quod ordo praedicamentalis non fundatur immediate super rem extra, sed mediante operatione intellectus rationes rerum apprehendentis. Et ideo non oportet quod diversitas praedicatorum, in eadem linea praedicamentali, de eodem individuo praedicantium, fundetur super diversas formas ejusdem rei, sed super unam formam, quae fit in una re, etsi (6) habens plures rationes. Ordo igitur praedicamentalis habet fundamentum in re, non immediatum, sed remotum. Pro immediato autem fundamento, habet esse quod res habet in anima, et ordinem qui rem sequitur secundum esse tale. Et ideo ordo praedicamentalis non requirit realem diversitatem in ipsis ordinatis, sed tantum ordinem rationis. Nec tamen est figmentum, sicut chimaera; cum habeat fundamentum remotum in re, non autem chimaera. Ideo prima responsio quae ibi adducitur, fuit bona.

Et ad hujusmodi improbationem, dicitur quod ista diversitas rationum provenit ex parte rei, sicut ex parte ejus quod natum est esse fundamentum talium plurium rationum ; ex parte autem intellectus, sicut ex parte subjecti quod natum est diversimode et ad diversos conceptus moveri ab eadem re. Cujus causa est : quia res, una cum intellectu agente, movet intellectum possibilem ad speciem intelligibilem, vel ad conceptum aliquem, sicut causa aequivoca; in causa autem aequivoca, non est inconveniens plura et differentia specie fieri, manente eodem principio activo et passivo, et precipue quando fiunt quodam ordine ; sicut de eadem re, intellectus, quodam ordine, habet diversas conceptiones magis et minus determinatas. Quando ergo dicitur quod non potest esse ex parte rei talis diversitas rationum, nisi sint diversae formae secundum rem in eodem,

negandum est; quia idem potest esse causa plurium, in causis aequivocis. Et si dicatur quod tunc res movens (y) intellectum sic aequivoce, est nobilior ipso intellectu qui movetur;

ad hoc dicitur quod non sequitur; quia (8) res materialis non movet intellectum in virtute propria, sed in virtute intellectus agentis, qui est nobilior intellectu possibili. Vel potest dici quod ista diversitas rationum provenit non ex pluribus causis exsistentibus in re, sed ex comparatione ejusdem secundum eamdem formam ad diversa, et prout dat diversas perfectiones, modo quo prius dicebatur.

Et ad hujus improbationem, dicitur quod esse corpus, et esse animatum, et sic de aliis, usque ad speciem specialissimam et individuum contentum sub ea, sunt idem secundum rem, et differunt ratione. Unde autem proveniat ista differentia rationis, dictum est. Ad secundam replicam, dicitur quod non oportet (a) omnia quae sunt diversa objecta intellectus, esse diversa quod quid est secundum rem; sed sufficit quod sint diversa secundum rationem. Et ideo possunt sumi ab una forma, habentes plures rationes. Ad tertiam, dicitur quod, accipiendo similitudinem proprie dictam, homo et equus non sunt similes, etiam secundum quod sunt animalia : quia similitudo perfecta et proprie dicta, non est convenientia in genere, sed in specie specialissima; alioquin album et nigrum essent similia. Sed, accipiendo largo modo similitudinem, pro quacumque convenientia in aliquo generali, talis similitudo potest convenire eidem, et respectu ejusdem, cum dissimilitudine proprie dicta, quae est secundum species specialissimas : sicut album et nigrum sunt proprie dissimilia, in eo quod album et nigrum; sunt autem largo modo similia, in eo quod colorata. Ad quartam, dicitur quod, licet sit eadem forma qua asinus est asinus, et qua asinus est corpus, non tamen oportet quod, intellecto corpore, intelligatur asinus, nisi in universali, et in potentia : quia corpus non imponitur ad significandum determinate asinum, vel ejus formam, sed indeterminate; unde dicit aliquid quod indeterminate se habet ad asinum et multa alia; et contractum ad asinum, non dicit aliam formam, in asino, ab illa qua asinus est asinus. Ad quintam, dicitur quod simplex, cognitione qua secundum suam essentiam cognoscitur, totaliter attingitur quantum ad essentiam, vel totaliter ignoratur, nihil sciendo isto modo de ejus essentia. Sed, loquendo de cognitione alicujus simplicis per effectum suum, sic potest quoad aliquid cognosci, et quoad aliquid ignorari; non quod sit in simplici secundum rem aliud et aliud, sed secundum rationem ; et quandoque per effectum potest innotescere quoad aliquam rationem suam, puta quod sit substantia, et latere quoad aliam, scilicet quod sit talis substantia in speciali. Et sic etiam forma rei materialis, si in se posset videri ab intellectu, intelligeretur totaliter, saltem quantum ad totalitatem rei; TENTURUM sed quia apprehenditur per effectum, potest quoad aliquid latere, et quoad aliquid cognosci. - Potest autem brevius dici, in summa, quod simplex totaliter attingitur, vel ex toto ignoratur, quoad totalitatem rei; quia non habet partes reales, quarum una possit cognosci, altera ignorata. Sed quoad totalitatem rationis, non oportet; quia quodlibet simplex potest habere plura secundum rationem. Ad sextam, dicitur quod in simplicibus non est quaestio qua quaeratur de una parte secundum rem, altera parte scita; tamen, secundum quod habent partes rationis, potest in eis esse quaestio; quia possunt in eis esse plura secundum rationem, quorum unum potest sciri, altero ignoto.

Aliter potest dici, quod in simplicibus, quando videntur in se, non est quaestio; sed bene potest in eis et de eis esse quaestio, quando cognoscuntur per effectum. Istae solutiones sunt Hervaei; et, si bene intelligantur, bonae et sufficientes sunt. Sed sciendum quod, cum dicit quod ordo praedicabilium non habet proximum fundamentum in re, sed remotum, hoc potest tripliciter intelligi : utputa quod ista praedicabilia, substantia, corpus, animal, non fundentur immediate in re extra. Primo modo, quod natura significata per ista tria nomina, non sit immediate et formaliter in re extra, sed solum sit fabricata per intellectum; et iste sensus est falsus. Secundo modo, quod conceptus, vel ratio horum nominum, fundetur in re ut in fundamento remoto, ita quod nulla res immediate sibi respondeat, sed solum mediate; et iste sensus est falsus, quia illis conceptibus immediate respondet natura rei, sicut immediatum et proximum fundamentum suae veritatis, ut signatum et repraesentatum suo aeigno et repraesentativo. Tertio modo, quod intentioni (a) generis vel speciei aut differentiae, quam intellectus attribuit naturis rerum, nulla res extra immediate correspondeat, sed solum mediate; puta quod haec natura animal dicatur genus, non secundum esse extra, sed ut est intellecta, et habet in intellectu esse objectivum vel intellectivum ; et iste sensus est verus. Et de hoc pulchre loquitur sanctus Thomas, 1. Sentent., dist. 2, q. 1, art. 3, per totum. Dicendum est ergo quod eadem res extra, immediate fundat conceptum substantiae, et corporis, et animalis, et hominis; et intellectus inter hos conceptus ponit ordinem realem. Natura autem, ut intellecta sub istis conceptibus, et secundum esse quod in illis vel per illos habet in intellectu, distinguitur a seipsa, secundum rationem ; et habet ordinem rationis ad seipsam, secundum quod diversimode concipitur alio et alio conceptu. Et sic jjrdo iste non immediate fundatur in re extra : quia ordo posterior est suis extremis ; una autem res non potest habere vicem duorum extremorum, nisi plurificetur per intellectum. Et si ulterius quaeritur : unde habet res quod possit immediate fundare conceptus tales plures;

dicitur quod hoc est non solum quia habet in se plures entitates essentiales aut accidentales realiter diversas, sed etiam quia continet in se eminenter et unite perfectiones alibi realiter dispersas : sicut quia perfectio corporeitatis reperitur alicubi sine perfectione vitae, et vita sine cognitione, et cognitio sine intellectu, anima vero intellectiva continet unite omnes illas perfectiones, ideo potest fundare quatuor conceptus, ac si constitueretur ex quatuor formis realiter distinctis. Et quod dico de anima intellectiva, intellige de homine. Item, alio modo supra tacto per Hervaeum: quia scilicet res potest in multos effectus, ideo, dum cognoscitur, non in se, sed per suos effectus, potest fundare multos hujusmodi conceptus. Quomodo autem conceptus generis et differentiae non sumantur a diversis formis, ostendit sanctus Thomas, de Spiritualibus creaturis, q. 1, in solutione argumenti vigesimi quarti; item, 1 p., q. 76, art. 3, in solutione quarti; et q. 50, art. 2, in solutione primi. Et hoc in idem redit cum primo; quia ex hoc res, puta anima intellectiva, potest in multos effectus specie differentes, quia continet virtualiter plures formas inferiores. Sed de hoc nihil plus ad praesens. Ad argumenta secundo loco contra tertiam conclusionem inducta, dicitur. Et Ad primum quidem, dicit Gregorius (dist. 16 et 17, q. 2, concl. 4), quod " hoc nomen corpus aequivoce sumitur. Quandoque enim significat ipsam quantitatem, seu dimensiones, sicut apud Commentatorem, in de Substantia Orbis, cap. 1, etl. Physicorum, comm. 63. Quandoque autem, omnem naturam seu substantiam quantam, ut apud Augustinum, 7. Super Genesim, cap. 21, ubi ait : Nos dicimus corpus, naturam quantam longitudine, latitudine, altitudine, spatium loci occupantem; et isto modo homo est corpus, et etiam materia ejus est corpus. Moderni autem doctores distinguunt corpus, in corpus quod est genus (et sic dicitur de omni substantia composita ex materia et forma substantiali), et corpus quod est altera pars compositi, vel significat alteram partem compositi, distinctam contra formam. Primo modo, concedo quod homo est corpus. Sciendum tamen quod, sicut (a) animal, esto quod significet totum compositum, quia tamen ejus differentia constitutiva, ut loquar modo consueto, significat determinate formam, scilicet animam, ideo animal dicitur esse animal principaliter per animam; sic, licet corpus quod est genus, significet substantiam compositam, et de illa solum secundum hunc modum accipiendi praedicetur, quia tamen ejus differentia constitutiva significat determinate materiam, sicut patet in diffinitione ejus, nam diffinitur quod est substantia materialis, ideo I corpus dicitur esse corpus principaliter per materiam, id est, quia est ex materia compositum; et non est corpus per aliquam aliam formam ab anima intellectiva ", nec per animam, sed per materiam. Ad secundum dicit sic : " Corpus altera pars compositi, est sola materia. Verumtamen hoc potest dupliciter accipi. Primo modo, communiter; et sic quaelibet materia est corpus. Quo modo etiam accipit Commentator, 1. Physicorum, comm. 63, ubi, posita distinctione de duplici alteratione, scilicet substantiali et accidentali, ait : u. Et cum (a) consideraverunt istud quod defert utramque transmutationem, invenerunt ipsum idem numero, et corpus demonstratum; videmus enim idem corpus, in eodem loco, transferri de carneitate in terrestreita-tem, et de terrestreitate in vegetabilitatem, etc. " Et in 12. Metaphysicis, comm. 22, dicit quod elementa atterantur ad invicem in accidentibus et formis substantialibus, remanentibus illis in hac corporeitate singulari (6). Constat autem quod illud non potest intelligi nisi de materia sola, non autem de composito ex materia et forma substantiali quacumque : tum quia in nullo elementorum est plus quam una forma substantialis; tum quia sola materia, secundum ipsum, est subjectum generationis; sicut patet fj) in eodem commento primi Physicorum, per eumdem, contra Avicennam; et infra, comm. 66. Nec est contra hoc, quod ibidem (comm. 63) dicit, quod qui ponit hanc materiam esse corpus, peccat; quoniam tunc accipit corpus pro ipsis dimensionibus, quas probat, ibidem, differre a materia. Et istud clarum est volenti aspicere. Sic autem accipiendo corpus, potest concedi quod ignis et quaelibet substantia materialis, seu corpus primo modo dictum, est compositum ex corpore et forma. Alio modo, potest accipi specialiter corpus pro materia organizata; et sic sola animata consueta sunt dici composita ex corpore. Ad tertium dicit quod " forma cadaveris de novo introducitur, non tamen semper ejusdem rationis, sicut assumit argumentum : sicut nec semper eodem modo dissolvitur harmonia et corrumpitur complexio animalis; sed aliquando per superabundantiam unius (5) humoris, aliquando per superabundantiam (e) contrarii; et quandoque per excessum unius qualitatis, aliquando per excessum unius qualitatis contrariae; et interdum, tam variae et tam diversae complexiones generantur, quod eas etiam diversae formae cadaveris secundum speciem consequuntur; quod etiam aliquando apparet sensibiliter, ex diversitate accidentium ipsorum cadaverum, quamvis etiam exterioribus accidentibus non percipiatur talis diversitas. Non tamen nego quin etiam a diversis causis possit sequi forma cadaveris ejusdem rationis. Nec hoc est inconveniens : quoniam hoc etiam videmus in pluribus effectibus naturalibus; eumdem enim calorem secundum speciem causat sol et ignis, et sic de multis aliis ". Ad quartum dicit, " concedendo quod frequenter multa accidentia manent eadem numero, et in eodem subjecto. " Et dicit quod " sola materia est subjectum ". Ad quintum dicit quod " nulla de consequentiis ibi factis valet, si in eis capiatur corpus pro altera parte compositi. Nam, sicut eadem ipsa materia exsistens in sepulcro, fuerat pars essentialis natura; humanae in Christo; ita et idem corpus exsistens in sepulcro, fuerat pars naturae humanae in Christo. Et quod tunc erat mortuum, prius fuerat vivum : nam tale corpus Christi nihil aliud erat intrinsece quam ipsa materia; et iterum fuit unita Verbo, absque assumptione novae rei.

Idem etiam dico de corporibus Sanctorum, loquendo praecise de eo quod est essentialiter corpus. Verumtamen in eis novae formae substantiales introductae sunt; quod neminem puto debere negare ; alioquin pulveres in quos resoluta sunt multa corpora Sanctorum, quos veneramur, fuissent partes essentiales illorum Sanctorum, dum viverent; quod est absurdum, et manifeste falsum. Et ideo quilibet habet concedere quod tales reliquias veneremur, non quia fuerunt ipsae partes Sanctorum, sed quia pars earum fuit pars Sanctorum. Istam autem partem dico solam materiam ". Hae sunt solutiones Gregorii ad prima quinque argumenta. Verumtamen, quia in dictis solutionibus, licet plura vera dicat, tamen duo principaliter dicit contra mentem beati Thomae et suorum sequacium ; quorum primum est quod materia prima est corpus quod dicitur pars hominis, secundum est quod subjectum proximum et immediatum accidentium corporalium est materia prima ; et consequenter dicit quod eadem accidentia numero, quae fuerunt in vivo, remanent in mortuo; ideo, secundum principia beati Thomae, oportet aliter respondere. Et ideo Ad primum dicit Hervaeus, negando minorem. Et ad probationem, dicit quod, a si esse sit idem re cum essentia, esse substantiale corporeum in homine, non est divisibile in partes quantitativas, nisi ratione materiae, quae est quanta per accidens. Et, licet anima sit indivisibilis, potest tamen esse causa talis divisibilitatis, sive quantitatis : quia, licet divisibile et indivisibile habeant oppositas rationes, ita quod esse unum non sit esse alterum ; non tamen sunt ita opposita, quod unum non possit esse cum alio, et esse causa alterius, et esse pars ejus; sicut patet de unitate compositi ex materia et forma, quae (a) est indivisibilis in materiam et formam, et tamen est pars compositi ex materia et forma. Similiter, si esse differat ab essentia, non oportet quod esse substantiale corporeum hominis sit divisibile, cum tale esse sit in sola anima separata, in qua ponitur totum exsistere hominis remanere, ab illis qui ponunt esse et essentiam realiter differre; sed esse accidentale ejus est divisibile. Et similiter, ad illud quod dicitur de spirituali et corporali,

dicendum quod si spirituale dicitur illud cujus esse nullo modo potest communicari corpori, sicut est angelus, tale etiam spirituale et corpus non proprie opponuntur sicut opponuntur album et nigrum, quod habeant esse circa idem ; sed sunt disparata, ita quod unum non potest esse alterum, nec stare cum altero in eodem subjecto vel supposito creato. Si autem forma spiritualis dicatur forma quae non est quanta per se, nec per accidens, potest tamen esse forma corporis, talis forma spiritualis, licet non possit esse corpus, potest tamen esse pars corporis, nec ei opponitur proprie. Unde esse corporeum substantiale hominis, potest esse ab anima, sive esse differat ab essentia, sive non. "

Haec Hervaeus.

- Item, ibidem, dicit: (( Forma corporalis, vocando formam corporalem, formam quae constituit substantiam corporalem in esse corporali, non oportet quod sit quanta per se, vel per accidens; sed bene est pars quanti per accidens. Et sic est hic : nam anima est pars hominis, qui, per accidens quod est quantitas, ratione materiae est quantus. "

Haec ille, et bene.

De dubio autem quod replicat de esse corporeo, etc,

dicendum quod esse corporeum hominis potest dupliciter accipi. Primo modo, prout dicit esse essentiae rei corporea?; et sic illud esse non est aliud quam essentia corporea. Et sic tale esse est quid quantum, per se, vel per accidens : per se quidem, loquendo de corporeitate substantiali; per accidens vero, loquendo de corporeitate quae est de genere quantitatis. Secundo modo, potest sumi pro actuali exsistentia rei corporeae; et tale esse est penitus incorporeum, cum principaliter sit actus animae intellectiva;, et ex consequenti totius compositi, scilicet hominis. Ad secundum respondet Hervaeus, quod " corpus et anima non sunt partes viventium, secundum rem ; immo, secundum rem, corpus nominat totum, et includit realiter animam, licet indeterminate, et anima nominat partem. Sed dicuntur partes secundum rationem; sicut si animal et rationale, vel magis anima rationalis, dicerentur partes. Nec per consequens distinguuntur contra se invicem secundum rem, sed tantum secundum rationem; hoc excepto, quod sic corpus dicit totum secundum rem, sed anima dicit partem secundum rem ; et ideo nihil prohibet unum includere alterum secundum rem, saltem indeterminate. Verumtamen, licet ita sit, tamen (a) vivum magis dicitur componi ex corpore et anima, quam ignis vel quodcumque aliud inanimatum dicatur sic componi ex corpore et forma : quia anima plus elevatur super materiam, quam aliae fornice materiales ; quia, per ipsam , compositum habens eam, movet seipsum; et ideo magis dicitur vivum componi ex corpore et anima, quam ignis ex corpore et forma ignis. Vel hoc ideo est, quia (6) vulgus communiter credit animam esse aliud praeter totum corpus, nec includi in corpore; ideo sic loquitur de animatis. Et similiter philosophi sic loquuntur, quia loquendum est ut plures ".

Haec ille. Ad tertium dicitur quod solutio Gregorii bona est ad hoc argumentum. Ad quartum, negatur major; quia nullum accidens idem numero manet in generato et corrupto, licet similia sint in hoc et in illo. Ad quintum, negantur consequentiae ibidem factae. Verum, quantum ad primum consequens ibidem illatum, dicit Hervaeus, quod " corpus Christi vivum et mortuum, fuit idem numero, propter unitatem materiae, et propter unitatem suppositi; tamen non dicitur idem numero simpliciter, propter unitatem materiae, sed propter unitatem suppositi. Non autem dicitur idem numero, propter unitatem formae vivi et mortui; quia nec una fuit forma vivi et mortui ".

Haec ille.

Dicitur ergo ad illam primam consequentiam, quod corpus Christi in sepulcro exsistens, fuit pars essentialis naturae humanae in Christo, per synecdochen : quia scilicet pars illius corporis, scilicet materia prima, fuit pars naturae humanae in Christo; non autem totum illud corpus, quoad formam et materiam. Et similiter, conceditur quod corpus illud mortuum, fuit idem numero cum corpore Christi vivo, quantum ad materiam; et ultra hoc, quia eidem supposito uniebatur istud et illud. Ulterius, dicitur quod corpus illud mortuum, non fuit noviter assumptum a divinitate, quoad omnes ejus partes essentiales, scilicet materiam et formam, sed solum quoad ejus formam substantialem.

Et eodem modo dicitur de corporibus Sanctorum. Unde Hervaeus de hoc sic dicit : " Licet in cadavere mortuo nihil remaneat nisi prima materia, de his quae fuerunt in corpore vivo; tamen, quia communiter natum est post vivum succedere tale cadaver, et non aliud, nisi hoc fiat per combustionem, tale cadaver magis inducit in memoriam et venerationem Sanctorum, quam forma ignis. Et ideo Ecclesia, habendo cadavera et ossa Sanctorum, magis dicit se habere corpora eorum, quam habendo ignem vel vermem. Et propter eamdem causam, illa ossa possunt magis dici ossa Sanctorum, quam porcorum : quia talia non sunt nata descendere immediate, sed per multas transmutationes, a porcis vel bobus; nec ita liabent referri in porcos, sicut in Sanctos. Et eadem ratione, cadavera aliorum hominum dicuntur corpora eorum, etc. " Ad sextum principale dicitur quod in Christo numquam fuit aliqua forma substantialis, nisi anima sua rationalis. Et tunc Ad primam hujus improbationem, respondit Hervaeus, quod Spiritus Sanctus causavit formam corporeitatis, quae est anima, quia in homine non est alia forma corporeitatis praeter animam; quam quidem non facit agens naturale, nisi disponendo materiam ad eam, per organizationem, et per alias dispositiones accidentales, quas facit in instanti infusionis animae. Et sic dicitur Spiritus Sanctus formasse corpus Christi in instanti, modo quo format agens naturale, post alterationem praecedentem : quia scilicet, in instanti infusionis animae, causavit organizationem, et alia accidentia disponentia ad animam, et manentia cum ea. Procedit ergo argumentum ex suppositione falsi, scilicet quod Spiritus Sanctus formaverit corpus Christi, causando in eo aliam formam corporeitatis substantialem, praeter animam ; quod est falsum. Ad secundam improbationem dicitur quod Christus habuit corpus a matre sua, sicut praeparante materiam transeuntem; sicut si aliquis diceretur habere panem a dante farinam (a). Non autem habuit corpus ab ea, sicut a dante formam substantialem corporeitatis manentem in eo, ut assumitur in minori, et falso. Ad tertiam dicitur quod corpus et anima, nec in Christo, nec in alio vivente, sunt plures essentiae Omnino diversae secundum rem, sed secundum rationem, et vulgi opinionem, qui credit corpus omnino diversum ab anima, sicut a parte secundum rem contra eam divisa. Nunc autem loquendum est ut plures, sed intelligendum ut pauci. Ad quartam dicitur ut prius. Et de hoc Beatus Thomas, 3 p., q. 50; art. 5, sic dicit : " Hoc quod dico simpliciter, potest dupliciter accipi. Uno modo, prout simpliciter idem est quod absolute; sicut simpliciter dicitur, quod nullo addito dicitur (2. Topic, cap. 4). Et hoc modo corpus Christi vivum et mortuum, simpliciter fuit idem numero : dicitur enim aliquid esse idem numero simpliciter, quia est supposito idem ; corpus autem Christi vivum et mortuum, fuit supposito idem, quia non habuit aliam hypostasim vivum et mortuum, praeter hypostasim Verbi Dei. Alio modo, simpliciter idem est quod omnino vel totaliter. Et sic corpus Christi non fuit simpliciter idem numero : quia non fuit totaliter idem, cum vita sit aliquid de essentia corporis viventis; est enim praedicatum essentiale, non accidentale ; unde consequens est quod corpus quod desi- i nit esse vivum, non totaliter idem remaneat. Si auj tem diceretur quod corpus Christi mortuum, totaliter I idem remaneret,sequereturquod non esset corruptum corruptione mortis; quod est haeresis Gaianitarum, ut Isidorus (lib. 8 Etymol., cap. 5) dicit, et habetur in Decr., caus. 24, q. 3 (c. 39). Et Damascenus dicit, lib. 3, cap. 28 (de Fid. Ortli.), quod corruptionis nomen duo significat : uno modo, separationem animae a corpore, et alia hujusmodi; alio modo, perfectam dissolutionem in elementa. Ergo incorrui ptibile dicere corpus Domini, secundum Julianum et Gaianum, secundum primum modum corruptioj nis, ante resurrectionem, est impium ; quia corpus Christi non esset consubstantiale nobis, nec in veri- ; tate mortuum esset, nec secundum veritatem salvati essemus. Secundo modo autem corpus Christi fuit incorruptum. "

Haec ille.

Et ad id quod adducitur contra hanc solutionem, dicit Hervaeus, quod a corpus non supponit pro natura corporea, sive i pro corporeitate, sed pro supposito habente corporeitatem; et ideo, non obstante quod non fuerit simpliciter eadem corporeitas, propter diversitatem forma?, fuit tamen simpliciter idem corpus, propter identitatem suppositi pro quo supponit corpus. Nec est simile de corpore et de albedine; quia, licet corpus non sit adjectivum, nec dicatur denominative, sicut termini adjectivi, est tamen concretum substantivum, et stat pro supposito v.

Haec ille.

Aliter potest dici, quod, dato quod corpus supponat pro natura corporea unita Filio Dei, adhuc tamen natura corporea viva, et natura corporea mortua, dicuntur idem corpus simpliciter, ratione identitatis suppositi; non sic intelligendo, quod hoc corpus aut illud esset suppositum, sed quia hoc et illud unitum fuit eidem supposito. Et ulterius, notandum est quod inter corpus Christi vivum et corpus Christi mortuum, non solum fuit illa unitas suppositi, immo fuit alia unitas, multum faciens ad propositum , scilicet unitas actualis exsistentiae; quia per idem esse erat hoc corpus et illud , scilicet per esse divini suppositi. Has autem duas unitates, nunquam habuit corpus vivum et corpus mortuum alterius hominis, praeter Christum.

Ad Glossam ibi adductam, dicit Hervaeus, quod a Glossa illa sic intelligenda est, quod caro Christi non defecit in interitum corruptionis quae est putrefactio; non autem quin, quantum ad esse carneum quod habebat in corpore vivo, fuerit corrupta, et (a) resolutio fuerit facta usque ad primam materiam, sicut in corruptione cujuslibet substantiae. Et ad illud quod postea subjungitur, dicendum quod caro quandoque accipitur pro parte organici corporis, sicut pes et oculus vel nervus sunt partes organica;; et caro sic dicta, non fuit eadem viva et mortua. Quandoque autem caro accipitur pro supposito habente naturam carneam, (a) et. - Om. Pr. sicut in Verbum caro factum est; et sic , sicut fuit idem suppositum in morte et in vita, ita fuit eadem caro viva et mortua )i. - Haec ille.

Tu dic, ut prius, quod, accipiendo carnem non pro supposito, sed pro natura carnea, adhuc fuit eadem numero, tum propter unitatem materia?, tum propter unitatem suppositi, tum propter unitatem exsistentia? actualis. Et ista est intentio sancti Thomae. - Et ad textum illum, Non dabis Sanctum tuum, etc, Hervaeus dicit quod " intelligitur de corruptione quae est putrefactio. Et non corrumpi tali corruptione, dicitur fuisse privilegium Christi, licet hoc fuerit communicatum Beatae Virgini; quia hoc debebatur principaliter Christo. Sed fuit communicatum Beatae Virgini, inquantum caro Christi erat quodammodo caro ejus, ut videtur Augustinus dicere ".

Ad confirmationem, dicit Hervaeus, quod, " si loquamur de carne prout sumitur pro supposito habente carnem vel naturam carneam, leve erit solvere ; quia Christus post resurrectionem ostendit discipulis suppositum carneam naturam habens, non quidem in se, sed in natura resurgente sibi unita, quod jacuerat in sepulcro, quamvis natura carnea resurgentis et jacentis non esset eadem quantum ad formam. " Si autem accipitur ibi caro pro parte organizata, tunc dicit quod " Augustinus, in illa auctoritate, loquitur secundum opinionem vulgi, qui non viget nisi cognitione sensitiva; vel loquitur de eadem carne secundum formam accidentalem, quae est figura, non quantum ad identitatem numeralem, sed specificam ". Tu dic, ut prius, quod haec caro et illa dicuntur eadem caro, propter praedictam triplicem unitatem. Ad aliam confirmationem ex dicto Hilarii, dicit qui supra, quod " Hilarius vocat carnem spoliatam Christum ; unde caro stat ibi non pro natura carnea, sed pro supposito habente carneitatem. Et sic caro sic dicta, fuit eadem viva et mortua. Sed ex hoc non sequitur quod remanserit aliqua forma prius exsistens. Vel potest dici quod caro spoliata et vestita, fuit eadem quantum ad materiam; et hoc sufficit ad hoc (a) quod possit dici nunc vestita, nunc spoliata s.

Haec ille.

Tu dic quod caro mortua, erat spoliata anima, per synecdochen, quia scilicet pars ejus essentialis quandoque fuerat sub anima. Et hoc modo loquendi utuntur Sancti et vulgus; sicut cum dicunt, hic, vel in hoc loco, est sepultus talis homo, cum tamen in illo loco non sit totus ille homo, sed una pars ejus, id est, materia, quae fuit pars ejus. Unde ex illis auctoritatibus nihil concluditur, quia sunt figurativa? et impropriae. Ad aliam confirmationem, dicit Hervaeus, quod " privatio importata in hoc quod dico spoliata, non negat subjectum suum, immo ponit; sed subjectum illius privationis non est caro viva, sed caro mortua. Et sic stat quod caro corporis vivi fuerit corrupta ". Et si dicatur quod caro privata, et caro cum habitu, puta caro viva, debent esse una ;

dicitquod ti verum est quantum ad primam materiam, et non plus; quia caro viva non erat subjectum vitae, quae est anima, nisi quantum ad materiam primam ".

Haec ille, et bene; et redit in idem cum eo quod dixi de synec-doche. Ad quintam probationem principalis argumenti (i), dicit Hervaeus, quod, " sicut, large loquendo, Sancti dicunt Filium Dei assumpsisse hominem, cum tamen non assumpserit proprie hominem, cum homo stet pro supposito, sed quia assumpsit humanitatem vel naturam humanam; ita dicitur assumpsisse corpus, quod stat pro supposito, proprie loquendo, quia assumpsit naturam corpoream. " - Haec ille.

Tu dic, ut prius, quod, accipiendo corpus etiam pro natura corporea, Christus assumpsit corpus ex matre, per synecdochen , quia scilicet accepit ab ea partem corporis. Adprimam confirmationem, dicit Hervaeus, quod " nova forma fuit introducta in corpus Christi mortuum. Nec tamen propter hoc fuit illa nova assumptio novae naturae; sed fuit ibi adventus novae formae ex antiqua assumptione; sicut et (6) quando convertebatur in substantiam ejus materia nutrimenti, quae non fuerat a principio assumpta, non erat proprie assumptio nova; sicut nec esset nova assumptio vestis, si vestis lanea alicujus converteretur in vestem lineam ".

Haec Hervaeus, et bene; dum tamen intelligatur sic, quod non fuit in morte Christi assumptio novae naturae totaliter distinctae a priori natura.

Ad aliud quod tangitur in illa confirmatione, dicit idem, quod, " licet humana natura uniatur divino supposito una unione principali, quae fundatur immediate super formam compositi, vel super naturam integram compositam ex materia et forma, tamen videtur probabiliter posse dici quod, praeter principalem unionem, materia habet propriam unionem seu relationem unionis ad divinum suppositum, cujus ipsa est immediatum fundamentum ; et illa unio materiae mansit in morte. Et licet materia non possit esse nec assumi sine forma, tamen exsistens conjuncta formae, potest esse immediatum fundamentum talis unionis sibi propriae. Non obstante quod sit ibi nova relatio unionis, fundata super novam formam introductam in morte, tamen adhuc stat quod remansit unio praecedens, quae erat sibi propria : ita quod, dato quod ponatur materia aliquo modo de novo uniri nova unione fundata supra novam formam, mediante illa forma, inquantum est pars novi compositi, tamen adhuc stat quod manet unita priore unione. Dato etiam quod totius naturae humanae compositae ex materia et forma non ". - QUAESTIO I. sit nisi una unio, fundata immediate super formam quae est anima, adhuc non sequitur quod prima unio, qua uniebatur materia cum anima divino supposito, in morte desierit esse; quia fundamentum ejus immediatum, scilicet anima rationalis, semper mansit unitum. Sed verum est, si materia non habeat propriam unionem, quod materia in morte desiit esse unita formaliter et actu in morte, illa unione prima, et uniebatur actu, mediante alia unione fundata super formam substantialem de novo introductam. Sed quia illa unio secunda, aliquo modo virtualiter sequebatur ex prima, quia ex unione prima quam habuerat unita animae, fundata immediate super animam inquantum est forma compositi, debebatur sibi quod unita remaneret in morte, potest dici materiam manere unitam in morte, etiam priore unione, scilicet virtualiter, et etiam unitam (a) nova unione, propter conjunctionem compositi ex nova forma et materia cum divino supposito. " -Haec ille, et bene.

Potest autem dici breviter, quod prima unio qua natura integra uniebatur divino supposito, erat una in actu, et duae in potentia ; quae potentia reducta fuit in actum, Christo moriente; et sic tam anima quam materia prima remanserunt unitae divino supposito prima unione, quia illa unio remansit in se, vel in suo effectu, vel in sibi aequivalenti. Potest etiam dici quod unio quae dicit relationem, fuit alia post quam ante; non autem unio quae dicit indivisionem actualis exsistentiae, qua exsistebat suppositum divinum, et natura assumpta, et ejus partes; quia in Christo non fuit nisi unicum tale esse, ut ostendit sanctus Thomas, 3 p., q. 17, art. 2, et Quodlibeto 9, art. 3. Et talis identitas unionis sufficit in proposito. Ad sextam, dicitur quod anima est vi sacramenti sub Sacramento, secundum quod dat esse corporeum, non autem secundum quod dat esse animatum, sive secundum quod est anima. Ad confirmationem, dicitur similiter. Illa autem solutio quae datur in primo loco, scilicet quod corpus Christi dicit materiam cum dimensionibus, non valet.

Sed secunda quae datur ibidem , bona est. Ad cujus evidentiam, dicit Hervaeus, quod " quando in aliqua essentia simplici inveniuntur plures perfectiones, quae, licet in aliis rebus realiter plurificentur, tamen in illa re simplici sunt unum realiter, et sola ratione differunt, inquantum illa realis essentia invenitur principium alicujus actus realis secundum alteram illarum perfectionum, tunc secundum illam dicitur per se requiri ad eliciendum actum, et secundum aliam non dicitur requiri, sed concomitative se habere : sicut eadem divina essentia est natura et voluntas, et realiter est natura, et realiter est voluntas, et natura et voluntas in ea non differunt nisi sola ratione, et tamen, in generatione Filii, essentia divina ut natura, est per se principium productivum, sed ut voluntas, se habet tantummodo concomitative, non quin essentia, quae est realiter voluntas, vere et realiter sit illud quod est principium productivum Filii, sed quia, ad hoc quod talis essentia sit principium productivum Filii, non requiritur quod ipsa secundum quod est hujusmodi principium, sit voluntas ut voluntas. Et, sicut si eadem essentia esset calor et color, diceretur calefacere secundum quod calor, sed secundum quod color, concomitative se haberet; sic in proposito : licet illud in quod convertitur forma panis, sit realiter et essentialiter forma corporeitatis, et sit anima, tamen non est terminus conversionis, in eo quod anima, sed in eo quod forma corporeitatis; quia, dato quod illa essentia non esset anima, et esset forma corporeitatis, adhuc converteretur in eam forma panis, quia verba sacramenti efficiunt quod significant, et significant conversionem fieri in corpus. Sic ergo essentia in quam convertitur forma panis, et est forma corporeitatis, et est animal; sed tamen inquantum est anima, est ibi solum concomitative, quia accidit illi essentiae quod sit anima, ad hoc quod fiat in eam conversio panis; sicut in generatione Filii, dicitur concomitative se habere voluntas ".

Haec ille, et bene.

Et tunc, ad improbationem hujus responsionis, dicit quod (eminor supponit falsum, scilicet quod esse corporeum et esse animatum, sive forma corporeitatis et anima, dicant intentiones logicas, vel ens rationis. Hoc enim est falsum ; immo forma corporeitatis et anima dicunt res veras. Et ideo quando ponitur quod forma hominis, secundum quod dat esse corporeum, sit terminus conversionis, non ponitur terminus per accidens, immo ponitur terminus per se. Sed, si quaeratur quare etiam ipsa anima, cum sit realiter eadem cum forma corporeitatis, non ponitur esse terminus hujus conversionis, secundum quod anima; dico quod causa hujus est, quia, dato quod illa essentia non esset anima, dum tamen esset forma corporeitatis, adhuc fieret in eam conversio, sed, si esset anima, et non forma corporeitatis, non fieret in eam conversio s.

Haec ille, et bene. Ad primam confirmationem, dicit quod a res quae est anima, est ex vi sacramenti sub Sacramento, sed non secundum quod est anima; et ideo anima, secundum quod anima, dicitur esse ibi concomitative ". - Haec ille.

Ubi sciendum quod, cum dicitur : anima secundum quod est forma corporeitatis, vel anima secundum quod est anima, est terminus conversionis , potest esse quadruplex sensus. Unus est, quod ly secundxim quod redu-plicet aliquem conceptum factum per intellectum. Secundus est, quod reduplicet rem cum conceptu. Tertius est, quod reduplicet diversas formas, aut formalitates, extra intellectum, in re formaliter exsistentes. Quartus est, quod reduplicet rem pro quanto nata est fundare talem conceptum, quod idem est, rem ut continet talem perfectionem, et non pro quanto continet aliam perfectionem, quae alibi realiter distinguuntur : ita quod, quia continet hanc, est terminus, et non quia continet illam ; aut ex eo, quia fundat talem conceptum, et non quia fundat alium. Et iste sensus est verus; tres alii sunt falsi. Ad secundam confirmationem, dicit quod, " si est ita, ut quidam dicunt, quod (a) Sacramentum sic fuit institutum, ut non conficeretur nisi Christo vivente, argumentum supponit falsum. Si autem non est ita, potest dici quod, sicut est alia forma corporis Christi vivi, et alia forma corporis Christi mortui , ita non est inconveniens quod in aliam et aliam formam fiat conversio, Christo vivo et mortuo. "

Haec ille.

Secunda responsio videtur probabilior. Ideo dico quod quantam unitatem habebat corpus Christi mortuum ad vivum, tantam habuisset terminus conversionis in Sacramento tunc et prius. Ad tertiam confirmationem, dicit quod, " secundum quosdam, corpus Christi mortuum esset (6), stante illa hypothesi, sub Sacramento, solum quantum ad materiam. " Aliter potest dici, quod corpus mortuum potest dici illud quod per mortem est generatum. Et tale corpus mortuum, est cadaver : cadaver enim non corrumpitur per mortem, quia quod est corruptum, jam non est; sed magis generatur. Et tale corpus mortuum, non esset sub Sacramento, stante hypothesi, nisi quantum ad solam primam materiam. Alio modo, dicitur corpus mortuum, quod fuit vivum, sed est per mortem corruptum. Et tale corpus mortuum, est idem realiter quod homo mortuus. Et tale corpus mortuum, stante hypothesi, fuisset sub Sacramento, quantum ad suas partes, quse sunt anima rationalis et materia prima, quaein morte cujuslibet hominis remanerent, licet divisim.

Et si dicatur contra hoc, quod non remanerent divisim, si conjungerentur in Sacramento,

dicit quod, " licet secundum esse sacramentale, quo sunt in Sacramento, unirentur, non tamen unum uniretur alteri ut forma materiae. Prima autem unio non repugnat morti, sed secunda. Unde, quantum ad divisionem oppositam secundae unioni, adhuc remanerent divisa in morte. "

Haec ille.

Mihi videtur quod, in illo casu, in sabbato sequenti, esset in Sacramento corpus Christi mortuum, et non vivum. Nec anima esset tunc sub Sacramento, sed forma cadaveris, quia, licet forma cadaveris non esset in corpore Christi, tempore consecrationis, esset tamen in corpore Christi, sequenti sabbato, concomitative, licet non virtute sacramenti. Omnia enim absoluta accidentia, et omnes absolutas formas quas habet materia Christi extra Sacramentum, habet sub Sacramento; secus de respectivis. (x) quod.

Om. Pr. (6) esset. - esse Pr. Ad quartam confirmationem, dicit qui (a) prius, quod a plus dicitur cadaver hominis corpus hominis, quam ignis generatus ex aere dicatur corpus aeris. Primo, quia ex homine semper generatur cadaver, nisi homo combureretur, et non sic semper ex aere generatur ignis. Secundo, quia in pluribus accidentibus ejusdem speciei convenit homo cum cadavere suo, quam aer cum igne. Tertio, quia magis apparet vulgo, quod corpus quod fuit in vivo, sit in mortuo, quam quod corpus ignis fuerit corpus aeris. Et de Christo est adhuc alia specialis ratio, quia scilicet fuit idem suppositum vivi et mortui ".

. Haec ille.

Adde aliam rationem : quia cadaver illud et corpus Christi viventis habebant idem esse actualis exsistentiae. Ad quintam confirmationem, dicit quod " homo, bene, et consueto modo loquendi, potest dicere, corpus meum, et substantiam meam, corpus quod est ipse, et substantiam quae est ipse, et suppositum quod praedicatur de ipso ; sicut vere potest dici suppositum Socratis, suppositum quod est Socrates. Sed verum est quod non ita consuevit dici communiter animal meum sicut corpus meum : quia corpus, secundum rationem intelligendi, videtur importare rationem partis magis quam animal, licet utrumque dicat totum; vel quia non consuevit dici animal meum, nisi possessive ".

Haec ille.

Adde quod utrumque potest dici per synecdochen ; et utrumque potest negari, proprie loquendo. Item, quod tales locutiones sunt introductae a Sanctis, et a vulgo, ex dictis Platonis, ponentis animam uniri corpori solum ut motorem mobili, et non ut formam materiae, et ulterius ponentis quod anima rationalis sola est verus homo, et non compositum ex anima et corpore; homo autem sic dictus, potest dicere, hoc est corpus meum, sicut nauta potest dicere, haec est navis mea.

Ad septimam probationem principalem sexti argumenti principalis, dicit qui (6) supra, quod " forma cadaveris non potest dici forma putredinis, hoc modo quod sit putredo, vel putrefaciet, sed quia per eam sequuntur dispositiones, per quas illud cujus est forma, est faciliter putrefactibile. Et talis decuit introduci in morte Christi (y). Tum quia natura rei, supposita morte, aliud non patitur. Tum quia, si posset aliter fieri, magis decuit sic fieri : quia Christus, in paenalitatibiis, potissime corporalibus, consequentibus totam naturam usque ad mortem inclusive, debuit assimilari fratribus; talis autem forma introducitur in instanti mortis ". Et ad probationem minoris, dicit quod " operatio formae cadaveris non est putrefactio; sed corpus cujus est forma, fit a calore continentis faciliter putrefactibile. Non autem oportet quod mobile quod faciliter potest moveri aliquo motu, semper moveatur illo motu. Unde non oportet quod corpus Christi inceperit putrefieri; immo potuit, vel propter frigiditatem temporis, vel propter unguenta, vel propter utrumque, impediri ne putresceret ".

Haec ille.

Adde quod etiam, sicut in Christo patiente, multa mirabilia supra naturam, divina virtute, factasunt; ita et in ejus sepulto cadavere fieri potuit, et factum est. Ad primam confirmationem, dicit qui (a) supra, quod " major supponit duo falsa. Primum est, quod materia, quacumque virtute, possit esse sine quacumque forma; et hoc esse falsum, supponitur ad praesens; vel quod in Christo vivo fuerit alia forma praeter animam. Secundum est, quod operatio formae cadaveris sit putrefacere. Et ex his falsis, non mirum si concludit falsum ".

Haec ille. Ad secundam confirmationem, dicit quod i in instanti mortis Christi, fuit completum opus nostrae redemptionis; et in illo instanti, et non post, fuit introducta illa forma ". Et si dicatur quod ordine naturae est post mortem,

dicit quod " est ut sic, et est ut non : quia ex parte agentis, quod non expellit animam nisi inducendo formam et incompossibi-lem, forma cadaveris praecessit in morte; sed ex parte materiae, praecessit separatio animae, quia prius intelligitur materia spoliata anima, quam recipiat formam et incompossibilem ".

Haec ille.

Tu adde quod non omnes poenalitates assumptae a Christo, finitas sunt in morte; nec sola poena mortis fuit causa nostrae salutis, immo sepultura, et descensus ad inferos, aliquid contulit ad salutem, sicut et resurrectio. Primum patet per sanctum Thomam, 3 p., q. 49, art. 6, ubi dicit, quod " Christus in sua passione quadrupliciter seipsum humiliavit infra suam dignitatem. Primo quidem, quantum ad passionem et mortem, cujus debitor non erat. Secundo, quantum ad locum; quia corpus ejus positum est in sepulcro, et anima ejus in inferno, etc. ". Simile dicit, q. 51, art. 1 ; et q. 52, art. 1. Ex quo patet quod non omnes poenalitates Christi finitae sunt in instanti mortis. Quomodo autem sepultura et descensus ad inferos aliquid contulerit nostrae saluti, quaere ibidem. Ad tertiam confirmationem, dicit qui supra, quod " natura non sufficit, nec patitur quod aliqua forma exsistens cum anima, remaneat in morte, quia impossibile est talem formam esse. Nec etiam patitur quod materia possit esse sine forma. Et ideo oportet poni in morte Christi novam formam fuisse introductam naturaliter, et illam miraculose corruptam in resurrectione. Et dato etiam quod forma nova non fuisset introducta in morte, adhuc oporteret ponere miraculosam corruptionem dispositionum cadaveris, quibus constat repugnare qualitates et dispositiones corporis gloriosi ".

Haec ille, et bene. Ad argumenta tertio loco inducta contra tertiam conclusionem, respondit Hervaeus, et Gregorius. Hervaeus siquidem, Ad primum sic dicit : (( Diversitas in per se accidentibus et proprietatibus eorum quibus contingit simpliciter et in se esse, arguit in eis diversas species; sicut diversitas proprietatum ignis et aquae, arguit quod sint diversarum formarum specie. Sed diversitas accidentium consequentium illud cui non competit in se esse, non oportet quod concludat diversas formas substantiales; quia proprietas aliqua per se consequitur formam aliquam, inquantum est illius quod habet simpliciter esse. Nunc autem pars non habet esse simpliciter et in se; sed totum, est illud quod simpliciter et in se est. Et ideo proprietas quae invenitur in aliqua parte alicujus corporis, magis debet dici proprietas totius ex parte, quam proprietas partis in se. Unde et pars in toto potest habere aliquam operationem, quam in se non posset habere; sicut patet de oculo, qui habet aliquam operationem in animali, quam non posset habere separatus ab animali et erutus. Dicendum ergo quod pluralitas diversarum formarum vel proprietatum accidentalium exsistentium in diversis partibus viventium , non arguit plures formas substantiales in eis; sed arguit perfectionem formae substantialis totius, quae etiam est eadem forma partium ; quae, propter perfectionem suam qua potest in multas operationes, requirit talem diversitatem in partibus. Quod autem hoc argumentum manifeste concludat falsum, patet ex hoc quod, si multae proprietates diversos arguerent multas formas substantiales, necessario arguerent diversitatem in formis super quas immediate fundantur; constat autem quod audire, videre, gustare et hujusmodi, consequuntur animam sensitivam ; ergo necessario oporteret in diversis organis sensitivis esse diversas animas sensitivas, in eodem animali; quod nullus dicit. "

Haec ille, et bene, et conformiter dictis sancti Thomae, de Anima, q. 9 : " Formae, inquit, perfectiores habent plures operationes et magis diversas quam formae minus perfectae. Et inde est quod ad diversitatem operationum, in rebus minus perfectis, sufficit diversitas accidentium ; in rebus autem magis perfectis, requiritur ulterius diversitas partium , et tanto major, quanto forma fuerit perfectior. Unde videmus quod igni conveniunt diversae operationes, secundum diversa accidentia : ut ferri sursum, secundum levitatem ; et calefacere, secundum calorem, etc. " Vide ibi multa ad propositum. Ad primam confirmationem, dicit quod " immo idem numero, multiplex in virtute, potest causare contraria; et praecipue potest idem causare aliqua quae sibi repugnant et contrariantur, quando alterum eorum per accidens repugnat alteri, vel per IV. - 1

TENTURUM accidens sequitur ex eo quod est causa contrariorum, vel quando causantur in diversis partibus ad diversas operationes ordinatis. Et sic est in proposito. Nam appetitus delectabilis inclinans ad motum localem, non directe et per se repugnat gravitati, sed per accidens, inquantum contingit ipsum delectabile esse in loco cujus accessus est contra inclinationem gravis. Iterum etiam resolutio et indispositio membrorum, quae sunt instrumenta motus, non sequitur per se ex appetitu movente, immo est praeter intentionem appetitus inclinantis ad motum ; sed provenit ex necessitate materiae, quae est in potentia ad tales passiones, quae consequuntur motum localem in corporibus passibilibus, sicut sunt calor, et resolutio humidi, et laxatio membrorum. Quandoque etiam contraria fundantur in diversis partibus, sicut siccitas est in corde, humiditas in cerebro. Ad istam autem diversitatem cooperantur agentia extrinseca. Sicut autem eadem forma potest esse causa diversorum accidentium et contrariorum, ita et contrariarum operationum ". Ad secundam confirmationem, dicit quod " eadem forma, prout est in una parte materiae, potest per accidenscorrumperesuamcxsistentiam in alia partes. Vel dicendum ad minorem, quod anima exsistens in una parte, non corrumpit seipsam, virtute propria, prout est in alia, nec suam exsistentiam in alia; sed hoc facit aliquod agens extrinsecum, quod facit motum cordis esse (a) vehementiorem quam natura sua requirit. Ad tertiam confirmationem, dicit quod, " si.caro et os abscidantur partim et non totaliter, remanet prima forma, scilicet anima. " Si autem totaliter abscidantur, dicit quod " non remanet eadem caro numero quae prius, post abscisionem, nisi quantum ad primam materiam ". Et quando quaeritur quare ita faciliter reuiiiuntur,

dicit quod " causaest, quia dispositiones quae introducuntur in carnem abscisam, et dispositiones carnis reliquae, a qua est abscisa, sunt vicinae; quia etiam sunt vicinae dispositionibus quae processerant in carne abscisa, et propter hoc, ita faciliter reuiiiuntur. Causa ergo talis minionis, non est identitas alicujus formae remanentis in carne abscisa et conjuncta, sed vicinitas dispositionum ".

Sed est hic bona difficultas (6). Quia, si talis caro abscisa inveniatur postea vivere et exercere operationes vitae, sequitur quod a privatione in habitum possit aliquid per naturam redire : quia constat quod illa caro abscisa, quamdiu erat separata a reliqua carne, erat privata anima; quia nullus ponit quod in tali carne, quamdiu est separata a reliqua carne, sit anima.

Respondet qui supra, quod, " si talis caro reunita inveniatur habere opera vitae, potest dici quod ex hoc non sequitur quod naturali- (6) difficultas. - diffinibilitas Pr.

I ter flat regressus a privatione in habitum, quantum ad illud cui primo et per se convenit privari vita et habere vitam, quia hoc est totum, vel saltem partes principales a quibus dependet anima secundum quod est unita materiae, sicut est caput, vel cor; sed quoad (a) illas partes quarum non est principaliter talis habitus, scilicet vita, nisi ex habitudine ad totum, et sine quibus potest esse habitus qui est vita, dicendum quod non est inconveniens quin tale carens vita, possit recuperare vitam. Si autem talis caro reunita inveniatur non habere opera vitae, tunc dicendum est quod talis caro semper est distincta secundum formam a reliqua carne, licet fiat unum cum ea, continuitate; et dicitur quod forma quae fuit introducta, facta abscisione, remanet in ea. "

Haec ille. Ad quartam confirmationem, dicit quod a sanguis non est pars hominis in actu. Et ideo nec forma hominis est in sanguine, nec forma sanguinis in homine, nisi sicut in loco, et hoc per accidens, ratione totius quod est in homine, non sicut pars in toto, sed sicut in loco vel in vase. Forma ergo sanguinis et forma hominis non stant simul in eodem, sed in diversis. Et ideo non sequitur quod plures formae substantiales sint in eodem, ita quod sint in eo sicut in illo quod informant et cui dant esse ".

Haec ille. Ad quintam, dicitur quod " nutritio fit non per hoc quod forma nutriti educatur de potentia materiae nutrimenti, sed per hoc quod materia spoliata forma sua, efficitur sub forma nutriti. Nec propter hoc sequitur quod illud quod plus habet de materia, plus nutriat; quia illud quod nutritur, requirit, ad restaurationem deperditi, materiam secundum determinatam quantitatem. Nec similiter sequitur quod illud melius nutriat, quod citius spoliatur forma sua, nisi forma sua sit talis quod habeat immediatum ordinem ut ab ea fiat immediate transitus ad formam nutriti. Unde non oportet, propter nutritionem, ponere in homine aliquam formam eductam de potentia materiae ". Ad illud autem quod ibi additur, dicitquod " responsio illa non est necessaria ad solvendum argumentum praemissum, quia, ut dictum est, in tali nutritione nulla forma educitur de potentia materiae ".

Haec ille. Istae sunt responsiones Hervaei. Gregorius (dist. 16 et 17, q. 2) vero praecise tangit primum. Et respondet sic : (c Concedo, inquit, consequens iliidem illatum. Et dico quod talis diversitas accidentium et operationum non provenit ex diversitate formarum substantialium, sed ex conditione unius formae, quae requirit suum proprium et debitum subjectum taliter organizatum, et talibus accidentibus diversas partes materiae informantibus et perficientibus dispositum; et eadem ipsa, in hujusmodi diversis organis et partibus, est diversarum operationum primum principium. Et omnia haec, quilibet ponens animam formam corporis, habet concedere. Nec praeter illam, pro hujusmodi diversitate accidentium et operationum, oportet alias formas substantiales in illis partibus fingere.

Quod autem dicitur, quod, secundum hoc, non posset probari quod aliqua differant specie, in genere substantias ;

dico quod immo. Nam, licet ex hujusmodi diversitate in partibus unius totalis perfectibi-lis, quod est proprium et debitum formae susceptivum, non possit argui (a) diversitas formarum substantialium ; quando tamen in propriis susceptivis (6) et perfectibilibus talis accidentium et operationum diversitas reperitur, bene (y) arguitur diversitas spe-cifica substantialis. Unde, quia in corpore cervi, quod totum comparatur ad suam animam ut proprium perfectibile, et in corpore Ieonis, quod est etiam unum perfectibile suae animae proprium, videmus hujusmodi diversitatem actuum, bene arguimus (S) in eis diversitatem speeificam animarum; nec tamen in diversis partibus ejusdem corporis dicimus animas specie diversas exsistere, non obstante quod in eis sit diversitas specifica accidentium et operationum, quia nulla istarum partium per se est proprium animos susceptivum, s

Haec ille. Ad alia argumenta nihil dicit. II. Ad argumenta Scoti.

Ad argumenta Scoti penultimo inducta, nunc restat dicere. Et ideo Ad primum dicitur, negando minorem, si intelligatur de re primo contenta sub specie panis: quia, sicut corpus Christi vivum et mortuum, non fuit totaliter aut omnino, sed quantum ad aliqua, idem numero; ita nec contentum primo sub specie panis in hostia consecrata in nocte caenae, fuisset omnino idem numero. Tamen primo contenta in eadem hostia in sabbato, fuissent eadem numero (e); nisi, secundum modum loquendi Gregorii, vocemus corpus Christi materiam organizatam; quia, secundum illum modum loquendi, diceretur quod primo contentum sub hostia est materia organizata. Ad secundum, negatur minor; quia anima intellectiva, secundum quod dat esse corporeum, est quid reale, licet distinctio inter illa esse, vel animae ut dat illa esse, sit per rationem. Nec tamen nos dicimus quod anima cum tali distinctione vel negatione, sit terminus conversionis; sed solum quod compositum ex materia et forma dante esse corporeum, est per se terminus conversionis; non autem compositum ex materia et forma dante esse animata) argui. - autem Pr. (6) susceptivis.

susceptibilibus Pr. (y) bene.

unde Pr. (8) bene arguimus. - inde arguis Pr. (e) fuissent eadem numero. - Om. Pr. I tum (i) est per se terminus conversionis. Et ideo argumentum procedit ex falso intellectu dictorum sancti Thomas ; quia nec ipse, nec ipsum sequentes, ponunt quod aliquod abstractum per intellectum, sit terminus conversionis, aut aliquod universale vel commune, sed quod terminus conversionis de per se est quid corporeum (6), non autem de per se est quid animatum. Ad tertium dicitur quod primus et per se terminus conversionis est corpus physicum per formam naturalem et substantialem dantem esse corporeum corporeitate substantiali, sic quod de ratione primi (y) et per se termini non est forma dans ulteriorem perfectionem. Nec tamen primus et per se terminus excludit ulteriorem perfectionem, sed compatitur. Utrum autem qualitas aut quantitas sit de ratione primi et per se termini conversionis panis, dicitur quod sic, illo modo quo est de ratione corporis physici , vel corporis Christi, et non aliter. Nec sequitur quod ille terminus sit ens per accidens, nisi corpus Christi sit ens per accidens. Non enim omne illud est ens per accidens, distinctum contra ens per se, quod in sua ratione includit accidens, nisi includat illud tanquam partem sui, per modum aggregati ex duobus nullum per se ordinem inter se habentibus.

Quod si dicatur quod quantitas non est in Sacramento nisi per concomitantiam ;

dicitur quod hoc est verum, loquendo de quantitate ut est quantitas; sed oppositum est verum, loquendo de quantitate prout est determinativa entis physici. Ad quartum dicitur quod argumentum non plus concludit, nisi quod verba prolata super panem habent efficaciam convertendi panem in aliquod compositum ex materia et forma substantiali, et non solum in compositum ex materia et qualitate, vel in materiam sub modo quantitativo; licet Gregorius oppositum diceret. Ex hojc autem non sequitur quod forma corporeitatis necessario sit aliud ab anima, nec quod de necessitate sit anima; quia tam forma qiuc est anima, quam forma quae est aliud ab anima, est vel esse potest forma corporeitatis. Et ideo utraque potest esse pare primi termini conversionis. Ad quintum dicitur quod in hac propositione, Hoc est corpus meum , ly corpus in suo principali et per se significato non includit carnem ut caro est, nec ossa inquantum hujusmodi; nec talia excludit; quia caro non est proprie caro nisi per animam, similiter nec os, nisi aequivoce. Dicitur autem quod includit de per se compositum ex materia et forma dante esse corporeum, physicum, organicum, proportionabile animae humana?. Non dico quod actu . habeat animam, sed omnes dispositiones praevias animationi. Nec oportet quod illas habeat per aliquam lormam substantialem aliam ab anima, sed a forma quacumque, sive sit anima, sive non anima; quia, ut prius dictum est, anima continet in se perfectionem formarum quae non sunt animae, et ultra. Et ut continet alias, est pars per se termini conversionis, non autem ex hoc quod est anima. Ad sextum dicitur primo, quod ista via salvat veritatem Eucharistia;; quia, secundum eam, Eucharistia conservata in casu primi argumenti, veraciter continebat, et nunc continet verum corpus Christi et verum sanguinem, quantum ad illa quae de per se pertinent ad terminum conversionis.

Secundo, dicitur quod ista via sufficienter salvat veritatem corporis et sanguinis Christi, et eorum identitatem in vita et morte et post mortem Christi, quanta et qualis est necessaria, sicut diffusius patuit ex predictis. Sed, secundum viam (a) quam arguens prosequitur, non potest salvari quod Christus in vita sua fuerit veraciter homo, vel, ut verius loquamur, quod Filius Dei fuerit veraciter homo. Quia, cum in corpore assumpto esset alia forma substantialis, quae non erat anima, secundum sic opinantem, tale corpus non potuit esse veraciter animatum ; quia, secundum philosophiam et veritatem, nec anima, nec aliqua alia forma substantialis informat subjectum exsistens actu, praeter talem formam. Et sic corpus illud non erat animatum; nec ex anima et corpore constituebatur aliqua natura per se una, qua Filius Dei posset dici homo. Et si Filius Dei non fuit homo, ergo nec fuit filius Mariae, nec redemit genus humanum. Et multa alia falsa sequuntur in fide, et erronea. Ad septimum, negatur minor. Licet enim cadaver remanens post mortem animalis, appareat frequenter ejusdem rationis, a quocumque animal occidatur, tamen non semper sic est. Item, dato quod minor esset vera in aliquo sensu, non sequitur quod forma cadaveris praefuerit animali, ut superius diffusius est ostensum ; quia ab agentibus diversarum rationum potest produci idem effectus secundum speciem. Causa autem quare cadaver assimilatur sic et tam multipliciter animali vivo, et non est statim dissimile, est, ut reor, quia, sicut materia per multas transmutationes producta est ad actum animalis, sic non per unam statim, sed per multas, recedit ab organizatione et accidentibus animalis : ita quod nil retineat idem in numero, sed consimile; sed paulative discedit ab animalis similitudine (6). III. Ad argumenta Aureoli. - Ad primum Aureoli, dicitur quod caro hominis potius dicitur ex traduce quam anima hominis, quia caro accipit esse substantiale et simpliciter in actu per actionem et virtutem humani seminis, non autem anima humana, (6) Responsio ad octavum Scoli omittitur in variis editionibus Auctoris. sicut superius diffusius est ostensura Et ideo divisio argumenti est insufficiens. Ad confirmationem, negatur major; quia, licet forma, quae est anima rationalis, non sit ex traduce, tamen ipsum uniri materiae, et informare materiam, et communicare suum esse materiae, est per actionem agentis physici, ad quae sequitur iste effectus formalis qui est esse animatum, esse hominem, esse carnem, vel esse carneum. Et patet manifeste falsitas hujus majoris; quia anima humana non producitur absolute ab aliquo agente physico, et tamen ejus effectus formalis qui est animatio, vel vivificatio, et humanatio, est ab agente physico, alias homo ut homo, et ejus vita, non esset ab agente physico. Et quia arguens loquitur de traduce, videndum est quid sit traductio. De hoc sanctus Thomas, 2. Sentent., dist. 18, q. 2, art. 1 : " Traductio, inquit, duo importat, scilicet originem et decisionem (a). Non enim ignis generatus ab igne generante, proprie traduci dicitur; similiter, nec lignum divisum in partes, dicitur quod una pars ejus traducatur ab alia. Unde traductio proprie est in generatione animatorum, quae est per decisionem seminis. Et ideo non potest dici (6) traduci ab aliquo, illud quod ab eo originem non habet, nec divisionem recipit. Dividitur autem aliquid dupliciter : scilicet per se, ut corpus; et per accidens, ut forma corporalis materiae impressa. Anima autem rationalis, nec corpus est, nec virtus corporalis, etc. " Item, eadem quaestione, art. 3, in solutione quarti, sic dicit : " Modus traductionis seminis est similis in homine et in aliis animalibus ; quia in semine huminis etiam virtus formativa est, sicut in aliis animalibus. Sed quia actio illius virtutis est materialis, non potest ejus actio pertingere ad essentiam imma-terialem ; sed tamen, per actionem hujus virtutis, primo conceptus consequitur vitam nutritivam, et postea vitam sensitivam. Sed quia, ut Avicenna dicit, in hoc processu sunt plures generationes et corruptiones, sicut quod semen convertitur in sanguinem, et deinceps, quando venitur ad secundam perfectionem, prima perfectio non manet eadem numero, sed acquiritur simul cum acquisitione secundae. Et sic patet quod, in infusione animae rationalis, simul consequitur (y) in una essentia animae animam sensitivam et vegetativam; et priores perfectiones non manent eaedem numero. "

Haec ille.

Ex quibus patet quomodo caro humana est ex traduce: quia per virtutem seminis decisi a parentibus generata est, mediate vel immediate; et non quod habeat eamdem formam substantialem, quam habebat in patre vel matre. Ad secundum dicitur, juxta praedicta, quod anima et corpus non se habent, proprie loquendo, sicut materia et forma. Sed est ibi quaedam similitudo formae et materiae, inquantum corpus dicit quoddam compositum potentiale, vel per modum potentialis se habens ad ultimam perfectionem quam dat anima, scilicet esse animatum, vel animal, vel homo; sicut dicimus quod natura generis se habet ut materia respectu differentiarum, quamvis genus et differentia non dicant diversas realitates. Tunc, ad auctoritates ibidem allegatas, dicitur quod in illis accipitur corpus pro materia organizata, ut dicit Gregorius; vel, si accipiatur ibi corpus pro composito ex materia et forma corporeitatis, illud dicitur materia, modo praedicto, respectu animae, quia includit in sua ratione animam in potentia, et non in actu, licet secundum rem includat animam. Nec de exemplis Aristotelis est multum curandum; quia exempla ponimus saepe non ut ita fit (a), et saepe secundum opinionem vulgi ponuntur exempla.

Sed specialiter ad auctoritatem 2.rfe Anima, qua dicitur quod anima est actus corporis, etc, dicitur quod (6) responsio ibidem facta, bona est. Et illam ponit sanctus Thomas, 1 p., q. 76, art. 4, in solutione primi, ubi sic dicit: " Aristoteles non dicit animam esse actum corporis tantum, sed actum corporis organici, physici, potentia vitam habentis; et infra, dicit quod talis potentia non abjicit animam. Unde manifestum fit quod in eo cujus anima dicitur actus, etiam anima includitur, eo modo loquendi quo dicitur quod calor est actus calidi, lumen est actus lucidi, non quod seorsum sit lucidum sine luce, sed quia est lucidum per lucem. Et similiter, dicitur quod anima est actus corporis, etc, quia per animam est corpus, et est organizatum, et est physicum, et est potentia vitam habens. Sed actus primus dicitur, respectu actus secundi, qui est operatio. Talis enim potentia est non abjiciens, id est, non excludens animam. "

Haec ille.

Tunc, ad improbationem hujus responsionis, dicitur quod per illa verba nihil aliud habetur, nisi quod corpus est materia animae. Quod qualiter debet intelligi, ostensum est. Nam primo modo, potest dici quod corpus, quod dicit materiam sub trina dimensione, est materia respectu animae; secundo modo, potest dici quod Aristoteles et Commentator dicunt subjectum animae esse corpus, sequentes modum loquendi vulgi; tertio modo, potest dici quod anima inquantum dat] ultimas perfectiones, se habet ad corpus, "cujus ipsa est pars, per modum formae. Unde Bernardus de Gannato, pertractans octavam quaestionem noni Quodlibeti Henrici, in responsione quadam, sic dicit : " Propria materia animae rationalis dicitur corpus, quia anima secundum quod dat esse corpori fit. - sit Pr. (6) quod. - Otii. Pr. reum, origine et ratione praecedit seipsam inquantum dat esse rationale, sicut et corpus prius est quam rationale. Et ideo dicendum (a) quod anima inquantum habet virtutem formae corporeitatis et dat esse corporeum, disponit materiam suam, ut sit organizata, et propria ejusdem inquantum est rationalis. Et secundum hoc, proprie homo dicitur compositus ex anima et corpore, non quod corpus habeat esse corpus, nisi per animam, modo praedicto. "

Haec ille.

Ex quibus patet quomodo anima, secundum unam considerationem j potest dici se habere ad corpus sicut forma ad materiam , et secundum aliam, sicut pare ad totum. Ad hoc autem quod dicit arguens, quod in solutione sancti Thomae est fallacia consequentis, etc,

dicitur quod falsum est, immo arguens illo modo decipitur. Mens enim Aristotelis est quod illud corpus, cujus anima dicitur actus, est corpus physicum, et organicum, et habens primum actum vito, sed in potentia ad secundum. Constat autem quod corpus isto modo sumptum, includit animam, sicut totum suam partem; quia nulla forma praecedens animam, potest dare illa tria, potissime tertium. Ad lertium principale dicitur quod anima potest considerari ut est anima, et ut est forma corporeitatis, vel continens formas inferiores : primo modo, est forma entis in actu; sed secundo modo, est forma entis in potentia. Ulterius, dicitur quod Commentator in hac materia non est multum sequendus : tum quia ponit formas elementorum remanere cum anima; tum quia animam hominis non posuit esse proprie informativam alicujus materiae, nec esse univoce animam cum aliis, sed uniri corpori quadam phantastica unione et continuatione, scilicet per phantasmata. Ad quartum dicitur quod major est falsa; quia nec in homine, nec in quocumque mixto, est aliqua forma carnis, vel ossis, conflata ex formis elementorum. Nec auctoritas Commentatoris in hoc est recipienda, ut supra patuit. Ad quintum respondet sanctus Thomas, 1 p., ubi supra (q. 76, art. A), in solutione secundi, ubi sic : " Anima, inquit, non movet corpus per esse suum, secundum quod unitur corpori ut forma, sed per potentiam motivam, cujus actus supponit jam corpus ellectum in actu per animam; ut sic anima secundum vim motivam sit pare movens, et corpus animatum sit pare mota. "

Hice ille.

Tunc, cum arguens impugnat istam responsionem, dicitur ad primam impugnationem, quod sanctus Thomas non dicit quod solum accidens sit primum movens, sed potius anima cum sua potentia.

Ad secundam, dicitur quod sanctus Thomas non negat quin anima moveat corpus; sed potius dicit quod movet per potentiam motivam, movetur autem ut est forma corporis. Umie idem potest esse movens per se, et pars moti per se; licet non sit motum per se.

Et per idem patet ad alia ibidem adducta. Verumtamen ad hoc argumentum respondet diffusius, in quaestionibus de Anima, q. 9, in solutione sexti, ubi sic dicit : " Ratio, inquit, illa concludit quod animal dividitur in duas partes, quarum una sit corpus mobile, etalia sit motor; quod verum est. Sed oportet intelligere quod anima movet corpus secundum apprehensionem et appetitum. Apprehensio autem et appetitus, duplex est in homine : una quidem, quae est animae tantum, non per organum corporale, quae est partis intellectiva;; alia, quae est conjuncti, et est pariis sensitivae. Illa autem quae est partis intellectivas, non movet corpus, nisi mediante ea quae est partis sensitivae; quia, cum motus sit circa aliquod singulare, apprehensio universalis, quae est intellectus, non movet, nisi mediante particulari, quae est sensus. Sic ergo homo vel animal, cum dividitur in partem moventem et partem motam, non est haec divisio in solam animam et solum corpus, sed in unam partem corporis animati et animam ; nam illa pars corporis (a) animati, cujus operatio est apprehendere et appetere, movet totum corpus. Sed, si supponatur quod pars intellectiva immediate moveat, ita quod pars movens in homine sit anima tantum, adhuc remanebit responsio, secundum praehabita. Nam anima humana erit movens secundum illud quod est supremum in ea, scilicet partem intellectivam; motum autem, erit non materia prima tantum, sed materia prima secundum quod constituta est in esse corporali vitali (6), non per aliam formam, nisi per eamdem animam. Unde non erit necessarium ponere formam substantialem mediam inter materiam primam et animam. Sed quia est in animali quidam motus qui non est per apprehensionem et appetitum, scilicet motus cordis, et etiam motus augmenti, et motus alimenti diffusi per lotum corpus, quod est etiam commune plantis, dicendum est quod, cum anima det animali non solum illud quod est proprium sibi, sed etiam id quod est inferiorum formarum, sicut inferiores formae sunt principia motus naturalis in corporibus naturalibus, ita etiam anima in corpore animalis. Unde Philosophus dicit, 2. de Anima (t. c. 8), quod anima est natura talis corporis. Et propter hoc, operationes animae distinguuntur in animales et naturales : ut illae dicantur animales, quae sunt ab anima secundum illud quod est proprium sibi; naturales autem, secundum quod facit effectum inferiorum formarum naturalium. Secundum hoc ergo, dicendum quod, sicut ignis per suam formam naturalem habet naturalem motum quo tendit sursum, ita aliqua pars corporis animati, in (a) corporis. - Om. Vr. (6) diali. - et in tali iV qua primo invenitur motus qui non est per (a) apprehensionem, habet hunc motum naturaliter per animam. Sicut enim ignis naturaliter movetur sursum, ita sanguis naturaliter movetur ad loca propria et determinata. Et similiter, cor movetur naturaliter motu sibi proprio, licet etiam ad hoc operetur resolutio spirituum facta ex sanguine, quibus cor dilatatur et constringitur, ut dicit Aristoteles, ubi agit de aspiratione et respiratione. Sic igitur prima pars in qua talis motus invenitur, non est movens seipsam, sed movetur naturaliter, sicut ignis; sed ista pars movet aliam; et sic totum animal est movens seipsum, cum una pars ejus sit movens, et alia mota. ))

Haec ille. Ad sextum, negatur utraque consequentia ibi facta : nec enim anima rationalis, est extensa, nec divisibilis; et tamen cum hoc stat (6) quod oculus et pes differunt substantialiter et essentialiter. Et ad probationem, dicitur quod oculus et pes differunt non in forma substantiali, sed in materia, quia alia est materia utriusque; secundo, differunt in quantitate, quia alia pars quantitatis est in hoc quam in illo; tertio, in complexione et qualitatibus propriis huic et illi. Ulterius, dicitur quod, licet non differant in forma substantiali, quasi habentia aliam et aliam formam substantialem, tamen differunt per formam substantialem, quia anima est talis forma, quae requirit talem diversitatem partium in suo proprio et adaequato susceptibili. Unde sanctus Thomas, ubi supra (de Anima, q. 9), in solutione decimi quarti, sic dicit : " Licet anima sit forma simplex secundum essentiam, est tamen multiplex virtute, secundum quod est principium diversarum operationum. Et quia forma perficit materiam non solum ad esse, sed ad operandum, ideo oportet quod anima sit una forma per quam partes corporis diversimode perficiantur, ab ipsa tamen unaquaeque secundum quod competit ejus operationi. Et secundum hoc, oportet ordinem esse in partibus, secundum ordinem operationum ; sed ille ordo est secundum comparationem corporis ad animam, ut est motor. "

Haec ille.

Cum vero ulterius dicitur quod esse carneum erit esse animatum, etc;

dico quod, si loquamur de esse actualis exsistentiae, conceditur quod esse carneum, et osseum, et animatum, sunt idem esse; quia per idem esse est caro, et os, et anima, et homo, illo modo quo eis competit esse. Si autem loquamur de esse essentiae, tunc negandum est quod esse carneum sit esse animatum, vel esse hominem ; quia haec essentia est aliud ali illa, illo modo quo eis convenit ratio essentiae.

Nec valent consequentia: ibi factae, in sensu quo talis propositio conceditur;sed solum in illo in quo negatur. De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 17, art. 2, sic dicit: " Esse capitatum, esse corporeum, et esse animatum, totum pertinet ad unam personam Socratis. Et ideo ex omnibus his non fit nisi unum esse Socratis. Et si contingeret quod, post constitutionem personae Socratis, adveniret Socrati manus, vel pes, vel oculi, sicut accidit in caeco nato, ex his non accresceret Socrati aliquod esse; sed solum relatio quaedam ad hujusmodi, quia scilicet diceretur esse non solum secundum ea quae prius habebat, sed etiam secundum ea quae postmodum sibi adveniunt, etc. " -Haec ille. Ad septimum dicitur quod responsio ibi data sufficit. Et ad ejus improbationem, dicitur primo, quod assumit unum falsum, scilicet quod effectus formalis non sit ab ipsa forma, cujus est effectus. Et de hoc erit specialis quaestio. Secundo, dicitur quod effectus formalis animae non solum est informatio vel animatio, immo totum compositum. Tertio, dici-turquod non valet consequentia,Totum compositum ex anima et materia est subjectum quantitatis, igitur quaelibet ejus pars est subjectum quantitatis; quia compositum nec est materia, nec forma, nec utrumque, sed tertium resultans ex illis.

Ad confirmationem, dicitur quod propositio ibidem assumpta, falsa est, et erronea. Nec est in hoc standum dictis Commentatoris; quia ex illo fundamento vult inferre quod anima intellectiva nullo modo est forma alicujus materiae extensae. Ad octavum dicitur quod divisio est insufficiens; quia, dum homo mitritur, vel asinus, ibi nec nutritur anima, nec materia, nec accidens, nec compositum ex materia et ex alia forma praecedente animam, sed solum compositum ex anima et materia. Nec valet consequentia, Tale compositum nutritur, ergo quaelibet ejus pars essentialis nutritur. Nec ista, Tale compositum nutritur, ergo quaelibet ejus pars potest deperdi et acquiri. Ad nonum, negatur antecedens assumptum. Et ad ejus probationem, dicitur quod divisio est insufficiens; quia actio nutritivae humanae non terminatur ad solam corruptionem formae alimenti, nec solum ad relationem, nec solum ad primam formam. Sed dico quod illa actio primo terminatur ad corruptionem formae alimenti; secundo, ad generationem et introductionem aliquarum formarum substantialium intermediarum inter formam alimenti et formam aliti, vel animae humanae; tertio, ad dispositiones praevias (a)inductioni animae, vel eam concomitantes; quarto, ad unionem et copulationem animae cum materia.

Et cum istud ultimum improbatur, dicitur ad primam improbationem, quod, licet generatio non terminetur ad relationem solitarie et praecise sumptam, potest tamen terminari ad eam ratione alicujus absoluti fundantis vel terminantis relationem, et sic secundario, licet non primo, per aliud, licet non per se.

Ad secundam improbationem, negatur antecedens, et conceditur oppositum, scilicet quod inter materiam et formam cadit relatio media : non quidem sic media, quod prius informet materiam quam forma absoluta; sed sic, quod fundatur in uno, et terminatur ad aliud; sicut similitudo vel aequalitas est media inter duo qualia vel quanta, non mediatione prioritatis respectu alicujus extremi, sed mediatione sequelae.

Ad tertiam improbationem, dicitur quod procedit ex falsa imaginatione, scilicet quod humana nutritio (oc) producat talem respectum, non producendo aliquod absolutum fundans aut terminans respectum ; cujus oppositum nos dicimus. Et ideo consequentia non valet; quia in tali nutritione aliquid vere educitur de potentia in actum, scilicet formae intermediae inter formam nutrimenti et formam animati. Ulterius, dicitur quod illa nutritio terminatur ad formam praeexsistentem, tanquam ad terminum extrinsecum actionis nutritivae; et talis terminus potest praecedere actionem, sicut locus, qui terminat motum localem, praecedit ipsum motum. Ad decimum dicitur primo, quod sicut non uniformiter quoad omnia homo generat sibi simile, sicut brutum generat sibi simile; ita non oportet quod nutritio hominis per omnia sit similis nutritioni brutorum. Secundo, dicitur quod sicut in nutritione bruti acquiritur nova forma media inter formam alimenti et formam quae est anima, et ibi sunt multae generationes et corruptiones intermediae, utputa quod alimentum convertitur in gluten, sanguinem, rorem, cambium ; sic in nutritione hominis. Tertio, dicitur quod, licet in nutritione bruti acquiratur nova pars animae bruti, cum praecedenti anima constituens unum totum noviter constitutum, hoc tamen non oportet in nutritione hominis, sed sufficit quod acquiratur nova participatio formae humana. in materia alimenti, et nova animatio ejus. Hanc enim acquisitionem nullus potest negare in nutritione humana, nisi sit averroista, negans animam intellectivam animare materiam hominis, et eam informare; de qua opinione forte arguens erat.

Ad primam confirmationem, dicitur quod forma non subsistens non potest naturaliter informare simul, nec successive, duas materias totales, aut partiales, plus quam accidens, nisi, sicut crescit materia, ita crescat et forma. Sed secus est de anima rationali, quae est forma subsistens. Et quicumque negat hoc, negat animam humanam animare materiam additam per alimenta; et est averroista, et forte haereticus.

Ad secundam confirmationem, dicitur quod materia cui primo imprimitur forma, est causa individuationis vel distinctionis formarum. Non sic est de sequentibus materiis partialibus, advenientibus formae jam individuatae. Ad argumentum factum in pede quaestionis, patet solutio per superius dicta. Et haec de quaestione sufficiant. De qua benedictus Deus. Amen.