ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod Christus in ultimo judicio judicabit non solum in natura humana, sed etiam secundum naturam humanam. Hanc ponit sanctus Thomas, 4. Sentent., dist. 48, q. 1, art. 1, ubi sic dicit: " Judicium aliquod dominium in judicando requirit; unde, Rom. 14 (v. 4) : Tu quis es, qui judicas alienum servum? Et ideo secundum hoc Christo competit judicare, secundum quod habet dominium super homines, de quibus aget finale judicium. Ipse autem est noster (i) Dominus, non solum ratione creationis, quia Dominus ipse est Deus, ipse fecit nos, et non ipsi nos (Psalm. 99, v. 3), sed etiam ratione redemptionis, quod ei competit secundum, naturam humanam ; unde, Rom. 14 (v. 9) : In hoc Christus mortuus est et resurrexit, ut vivorum et mortuorum dominetur. Ad praemium autem vitae aeternae (6) nobis bona creationis non sufficerent, nisi redemptionis beneficium adderetur, propter impedimentum quod natura? humanae creatae supervenit ex peccato primi parentis. Unde, cum illud (y) finale judicium ad hoc ordinetur ut aliqui admittantur ad Regnum, et aliqui excludantur a Regno, conveniens est ut ipse Christus secundum naturam humanam, cujus redemptionis beneficio homines ad Regnum admittuntur, illi judicio praesideat. Et hoc est quod dicitur, Act. 10 (v. 42), quod ipse constitutus est a Deo judex vivorum et mortuorum.. Et quia per redemptionem generis humani non solum homines reparavit, sed universaliter totam creaturam, secundum quod tota creatura reparato homine melioratur, ut habetur, Coloss. 1 (v. 20), Pacificans per sanguinem crucis ejus, sive quae in terris, sive quae in coelis sunt; ideo non solum super homines, sed super universam creaturam Christus per suam passionem dominium promeruit (5), et judiciariam potestatem, Matth. ult. (v. 18) : Data est mihi omnis potestas in coelo et in terra. "

Haec ille. Item, 3 p., q. 59, art. 2, ubi quaerit, Utrum judiciaria potestas conveniat Christo secundum quod homo, sic dicit : " Chrysostomus (super Johan. hom. 39, alit. 38, n 3) (e) videtur sentire quod judiciaria potestas non conveniat Christo, secundum quod homo, sed secundum quod est Deus. Unde auctoritatem Johan. 5 (v. 27), qua dicitur, Potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est, etc, sic exponit : Potestatem dedit ei judicium facere. Quia Filius Hominis est, nolite mirari hoc. Non enim propterea suscepit judicium quoniam homo est; sed quia ineffabilis Dei Filius est, propterea judex est. Quia vero ea quae dicebantur, erant majora quam secundum hominem, ideo hanc opinionem solvens, dixit (Q : Ne miremini, quia Filius hominis est; etenim ipse etiam (yi) Filius Dei est. Quod quidem probat per resurrectionis effectum ; unde subdit : Quia venit hora, in qua omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Filii Dei. Sciendum tamen quod, quamvis apud Deum remaneat primaeva aucto- (x) noster. - non Pr.^ DISTINCTIONES XLVI, XLVI ritas judicandi, hominibus tamen committitur a Deo judiciaria potestas respectu eorum qui eorum jurisdictioni subduntur, ut dicitur, Deuteron, 1 (v. 16): Quod justum est judicate, postea subditur (v. 17) : Quia Dei est judicium, cujus scilicet auctoritate vos judicatis. Dictum est autem supra (q. 8, art. 1, 4; q. 20, art. 4, ad 3 ) quod Christus, etiam in natura humana, est caput totius Ecclesiae, et quod sub pedibus ejus Deus omnia subjecit (Psalm. 8, v. 8; ad Hebr.,cap. 2, v. 8). Unde et ad eum pertinet, etiam secundum naturam humanam, habere judiciariam potestatem. Propter quod videtur (a) praedictam auctoritatem Evangelii sic esse (?) intelligendam: Potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius Hominis est: non quidem propter conditionem naturae, quia sic omnes homines hujus potestatem haberent, ut Chrysostomus (loc. cit.) objicit; sed hoc pertinet ad gratiam capitis, quam Christus in natura humana accepit. Competit autem Christo hoc modo secundum naturam humanam judiciaria potestas, propter tria. Primo quidem, propter convenientiam et affinitatem ipsius ad homines : sicut enim Deus per causas medias, tanquam propinquiores effectibus, operatur, ita judicat per hominem Christum, ut sit suavius judicium hominibus; unde Apostolus dicit, Hebraeor. 4 (v. 15 et 16) : Non enim habemus Pontificem qui non possit compati infirmitatibus nostris, tentatum per omnia pro similitudine (y) , absque peccato; adeamus ergo cum fiducia ante thronum gratiae ejus. Secundo, quia in finali (8) judicio, ut dicit Augustinus, super Johannem (tract. 19 et 23) erit resurrectio corporum mortuorum, quae suscitat Deus per Filium hominis ; sicut per eumdem suscitat animas, inquantum est Filius Dei. Tertio, quia, ut dicit Augustinus in libro de Verbis Domini (Serm. 127, cap. 7), rectum erat (e) ut judicandi viderent judicem. Judicandi enim erant boni et mali. Restat ut in judicio forma servi bonis et malis ostenderetur, forma Dei solum bonis servaretur, n

Haec ille. Ex quibus potest sic formari ratio pro conclusione : Judicare homines Christo competit aliqualiter secundum illam naturam secundum quam habet dominium super homines, et potestatem introducendi homines ad Regnum vel excludendi, et secundum quam est caput Ecclesias. Sed omnia haec competunt Christo, non solum secundum naturam divinam, sed etiam secundum humanam. Ergo Christo competit judicare non solum secundum naturam divinam, sed etiam secundum humanam. (a) videtur.

Augustinus Pr. Secunda conclusio est quod Cbristi divinitas In judicio a solis bonis videbitur. Hanc ponit sanctus Thomas, dist. 48, q. 1, art. 3, ubi sic dicit : " In quolibet appetibili sive delectabili duo possunt considerari : scilicet illud quod appetitur vel est" delectabile, et id quod est ratio appetibilitatis vel delectabilitatis in ipso. Sicut autem, secundum Boetium, in libro de Hebdomadibus, id quod est, habere aliquid potest praeterquam quod ipsum (a) est, ipsum vero esse nihil aliud praeter se habet admixtum; ita illud quod est appetibile vel delectabile, potest habere aliud admixtum , unde non sit delectabile vel appetibile. Sed illud quod est ratio delectabilitatis, nihil admixtum habet, vel habere potest, propter quod non delectabile sit vel appetibile (6). Res ergo quae sunt delectabiles per participationem bonitatis, quae est ratio appetibilitatis et delectabilitatis, possunt apprehensae (y) non delectare; sed illud quod per essentiam suam est bonitas, impossibile est quod essentia ejus apprehensa non delectet. Unde, cum Deus essentialiter sit ipsa bonitas, non potest divinitas sine gaudio videri. "

Haec ille. Item, ibidem, in solutione quarti, sic dicit : " Tristitia non nominat dispositionem, sed passionem. Omnis autem passio a causa contraria fortiori superveniente tollitur, et non eam tollit. Et ita tristitia damnatorum tolleretur, si Deum per essentiam viderent. " Item, ibidem, in solutione primi, sic dicit : " Impii manifeste cognoscent Christum esse Deum, non per hoc quod divinitatem ejus videant, sed per manifestissima divinitatis indicia. "

Haec ille, cum multis aliis ibidem ad propositum facientibus. Ex quibus potest sic argui pro conclusione : Damnandi, in judicio, videndo Christum, non gaudebunt, sed tristabuntur. Sed, si viderent ejus divinitatem, gauderent, et non tristarentur. Ergo non videbunt Christi divinitatem. Tertia conclusio est quod, in ultimo judicio, quilibet poterit legere in sua et aliena conscientia omnia merita et demerita propria et aliena. Hanc ponit sanctus Thomas, dist. 43, q. i, art. 5, in solutione quaestiunculae secundae, ubi sic dicit : " In ultimo et communi judicio, oportet quod divina justitia omnibus evidenter appareat, quae nunc in plerisque latet. Sententia autem condemnans, vel praemians, justa esse non potest, nisi secundum merita vel demerita proferatur. Et ideo, sicut oportet quod judex et assessor judicis merita causae cognoscant, ad hoc quod justam sententiam proferant; ita oportet, ad hoc quod sententia justa appareat, quod omnibus sententiam cognoscentibus merita innotescant. Unde, quia, sicut cuilibet nota erit sua praemiatio, vel damnatio, ita et omnibus aliis innotescet, oportet quod, sicut quilibet sua merita vel demerita reducet ad memoriam, ita etiam aliena ejus cognitioni subjaceant. Et haec est probabilior et communior opinio, quamvis Magister in littera contrarium dicat, scilicet quod peccata quae sunt per poenitentiam deleta, in judicio aliis non patefient. Sed ex hoc sequitur quod etiam nec poenitentia de peccatis illis perfecta cognoscetur (a); in quo multum detraheretur sanctorum gloriae, et laudi divinae, quae tam misericorditer sanctos suos liberavit. "

Haec ille. Ex quibus potest in forma sic argui pro conclusione : Quicumque manifeste et evidenter cognoscit aliquam sententiam esse justam, cognoscit merita sententiali. Sed quilibet, in finali judicio, cognoscet manifeste et evidenter sententiam sui et aliorum esse justam. Ergo cognoscet manifeste sua et aliena merita vel demerita, etc. Quarta conclusio est quod probabile est quod illud judicium, ([naulum ad disceptationem et senteni iam, fiat mentaliter, et non vocaliter. Hanc ponit sanctus Thomas, dist. 47, art. 1, in solutione secundae quaestiunculae, dicens : " Quid circa hanc conclusionem sit verum, pro certo diffiniri non potest. Tamen probabilius aestimatur quod totum illud judicium, et quoad discussionem, et quoad accusationem malorum et commendationem honorum, et quoad sententiam de utrisque (6), mentaliter perficietur (y). Si enim vocaliter singulorum facta narrarentur, inaestimabilis magnitudo temporis ad hoc exigeretur; sicut etiam Augustinus dicit, 20. de Civitate Dei (cap. 14), quod, si liber, ex cujus scriptura omnes judicabuntur, ut dicitur, Apocal. 20 (v. 12), carnaliter cogitetur, quis ejus magnitudinem autlongiludincmvaleat aestimare? aut (pianto tempore legi poterit, in quo script:e sunt vitae universorum? Non autem minus tempus requiritur ad narrandum oretenus singulorum facta, quam ad legendum, si essent in libro materiali scripta. Unde probabile est quod illa quae dicuntur, Matth. 25 (v. 34 et seq.), non vocaliter, sed mentaliter, intelligenda sint (S) esse perficienda. "

Haec ille. Ex quibus potest formari ratio pro conclusione : Ad ultimum judicium non requiritur inaestimabilis (a) magnitudo temporis. Sed , si illud fieret vocaliter, illa exigeretur. Ergo, etc. Et in hoc primus articulus terminatur.