ARTICULUS II.

PONUNTUR OBJECTIONES Sj 1.

Contra piumam conclusionem I. Argumenta Scoti. - Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem contra primam arguit Scotus (dist. 4, q. 9), probando quod parvuli Judaeorum et aliorum infidelium sint invitis parentibus baptizandi; praesertim quod princeps hoc possit facere, cui in regimine reipublicae tales sunt subditi. Primo. Quia in parvulo dominus habet majus jus dominii quam parentes. Universaliter enim, in potestatibus ordinatis, potestas inferior non obligat in his quae sunt contra superiorem , sicut docet Augustinus, de Verbis Domini, homil. 6 (a), et ponitur in ultimo capitulo 2. Sentent. (dist. 44) : Si illud jubet potestas quod non debes facere, hic sane contemne potestatem, timendo vel sequendo potesta-tem(?i)majorem. Et declarat in exemplo de curatore et consule, de consule (y) et imperatore, et de imperatore et Deo. Igitur ille qui habet regere rem publicam, magis debet cogere unumquemque subdi domino superiori, quam inferiori; immo superiori, contempto inferiori, quando inferior in tali dominio resistit superiori (S). Sicut ergo ( ) Imperator deberet sententiare aliquem obedire debere (X) proconsuli, contempto praecepto curatoris et inferioris, si contradiceret proconsuli; ita etiam, si essent sub eodem diversa ordinata, scilicet si aliquis esset servus Titii, et Titius Petri, magis deberet Imperator (a) Serm. 62, De verbis Evang. Matth. 8 : Non sum dignus, etc. (0 sententiare aliquem obedire debere. - alicui suadere obedire debeo Pr. cogere servum servire Petro, qui est superior Titio, quam Titio, si Titius vellet uti servo contra dominium Petri. Ergo maxime debet zelare princeps pro servando dominio supremi domini, scilicet Dei; et, per consequens, non solum licet, sed debet princeps auferre parvulos a dominio parentum volentium eos educare contra cultum Dei, qui est supremus et honestissimus dominus, et debet eos applicare cultui divino. Dico ergo breviter, quod, si princeps hoc faceret cum bona cautela, scilicet ne parentes cognoscentes hoc futurum occiderent parvulos, et quod baptizatos facerent religiose educari, bene fieret. Immo, quod plus est, credo religiose fieri, si parentes ipsi cogerentur minis et terroribus ad suscipiendum baptismum, et ad servandum postea susceptum : quia, esto quod ipsi non essent vere fideles in animo, tamen minus malum est eis non posse impune legem suam illicitam observare, quam posse eam libere servare. Item, lilii eorum, si bene educarentur, in tertia et quarla progenie essent vere fideles. Et si dicas quod, secundum prophetiam Isaiae (cap. 10, v. 22), quam recitat Paulus, Romanor. 9 (v. 27), reliquiae Israel convertentur in finem, et ideo Judaeos non oportet cogi totaliter ad baptismum suscipiendum, et relinquendum legem suam,

non valet : quia non dubito quin vera sit prophetia Christi, quam recitat Joan. 5(v. 43), Ego veni in nomine Patris mei, et non recepistis me, sed alius veniet in nomine suo, illum suscipietis; ergo, ad minus, ex verbo Antichristi erunt pervertendi, quia adhaerebunt illi pessimo Antichristo, de quo est sermo Christi praedictus. Et si dicas quod, visa destructione Antichristi, illi qui sibi adhaeserant convertentur,

dico quod, pro tam paucis, et sic tarde convertendis (quod (a) modicus est fructus Ecclesiae), et de quibus nulla est propagatio filiorum in lege christiana, non oporteret tot Judaeos in tot mundi partibus tantis temporibus sustinere in lege sua perstare; quia finalis fructus Ecclesiae de eis erit modicus. Unde sufficeret aliquos paucos, in aliqua insula sequestratos, permitti legem suam servare; de quibus tandem illa prophetia Isaiae compleretur. Confirmatur quod dictum est de parentibus infidelibus cogendis per minas et terrores. Quia simile commendat Concilium Toletanum (IV, c. 56), de quibusdam Judaeis, qui pridem ad Christianitatem coacti sunt, sicut factum est temporibus Sisebuti; in quo approbat eum, tanquam religiosum principem, quia cogebat infideles ad fidem.

Haec Scotus, in forma. II. Argumenta Durandi.

Contra eamdem Conclusionem arguit Durandus (dist. 4, q. 6), ponendo tres conclusiones. Prima est, quod parvuli (j.) quod. - quia Pr. DISTINCTIO V. ET infidelium separatorum a dominio et conversatione fidelium, quemadmodum Sarraceni subjecti regi Granatae sunt separati loco et dominio a fidelibus hispanis vicinis eorum, talium, inquam, infidelium filii non sunt eis auferendi, nec ipsis invitis baptizandi, nisi (x) in casu quo liceret fidelibus justum bellum contra eos movere, et bona et personas eorum tollere. Secunda conclusio est, quod, si infideles subsunt dominio fidelium, et cum eis in eadem terra conversantur, tanquam liberi,sicut mercatores quandoque morantur in dominio et terra fidelium, et econtra, tunc non licet eorum filios ipsis invitis rapere, nec baptismo offerre. Tertia conclusio est, quod, si infideles subsint principi fideli tanquam servi, sicut sunt Judaei, tunc filii talium possunt ipsis invitis baptizari. Et hanc conclusionem, quae proprie est contra nostram conclusionem, probat. Primo (6) sic: Quia, si non, hoc maxime videretur propter rationem tactam in probatione conclusionis, quae in virtute talis est : Quod, quamvis aliqui possint esse servi aliorum quoad opera civilia, in his tamen quae eis competunt jure naturali vel divino, non sunt servi, sed liberi : potest enim servus comedere invito domino, et contrahere matrimonium, ut habetur, Extra, De conjugio servorum, cap. 1 (haec enim competunt eis de jure naturali); et similiter potest invito domino credere in Deum, et hujusmodi, quae pertinent ad jus divinum. Sed baptizari pertinet ad jus divinum. Ergo, cum cura parvulorum jure naturali et divino quantum ad hoc competat parentibus, manifestum est quod non possunt eis licite auferri ut baptizentur, licet possint eis auferri ut vendantur, sicut et caeterae res, ad opera servilia (y). Haec autem ratio directe concludit quod Judaei et caeteri infideles adulti, qui sunt servi Christianorum, non possunt nec debent cogi quod baptizentur. Et lioc fuit prius concessum. Sed de pueris eorum carentibus usu rationis, quod non possint licite eis auferri, eis invitis, et baptizari, non probat. Quia, si auferrentur eis et baptizarentur, non fieret praejudicium pueris, sed potius conferretur eis magnum beneficium; nec parentibus eorum, quia licite possunt eis auferri, et vendi in servitutem fidelibus vel infidelibus, prope vel longe, ut alii concedunt, quo facto, subtrahuntur totaliter a cura parentum, et subsunt in omnibus curae eorum quibus venditi sunt; propterquod, si ab eis offerantur baptismo, nulli videtur fieri praejudicium; licet, praedictis pueris stantibus sub cura parentum, fieret parentibus (5) injuria, si eis invitis baptizarentur; nec esset decens nec securum quod pueri baptizati manerent sub cura infidelium. Sed quia, (5) parentibus.

praejudicium et Pr. I ut praedictum est, pueri servorum infidelium possunt per dominum licite subtrahi a cura parentum, vendendo eos, vel donando aliis, qui ex tunc curam eorum habent, non apparet quin liceat illis quibus sunt venditi, vel donati (a), offerre eos baptismo, sine praejudicio cujuscumque. Non sic aulem licet pueros infidelium liberorum auferre a cura parentum, nec per consequens offerre eos baptismo. Secundo sic ad idem : Res et bona servorum sunt dominorum suorum, in quorum terris habitant, ut habetur, Extra, de Jud;eis et Sarracenis, cap. Etsi Jttdaeos. Ergo res et bona Judaeorum sunt principum christianorum. Sed filii sunt quaedam res parentum. Ergo filii Judaeorum sunt in potestate principum, ut res eorum. Possunt ergo eis uti ut placet, offerendo eos ad baptismum. Terlio. Quia princeps christianus, dominus Judaeorum, potest filios eorum vendere in servitutem terrenam. Ergo, fortiori ratione, potest eos offerre in servitutem divinam; quod fit per baptismum. Immo, videntur in hoc mereri, si hoc faciunt propter salutem parvulorum et honorem Dei, et non ut parentes cogantur ad credendum, quia illud non est licitum. jj 2.

Contra secundam conclusionem Argumenta Scoti.

Contra secundam conclusionem arguit Scotus (dist. 4, q. 7), probando quod parvuli baptizati inaequaliter participiant gratiam in baptismo. Primo (6). Quia Deus praedestinavit electos ad diversos gradus gloria?; et hoc ante determinationem hujus signi ad tantam vel tantam gratiam conferendam. Et quia ordinato ad majorem gloriam rationabiliter potest conferri major (j) gratia, posset Deus, in determinando veritatem seu certitudinem hujus signi, disponere conferre alicui suscipienti praecise (S) illam gratiam quae requiritur ad certitudinem hujus signi, et alicui majorem gratiam, quem praedestinavit ad majorem gloriam. Sed ille ultimus gradus non confertur virtute baptismi, sed de speciali benevolentia divina; et, propter hoc, dici potest quod ex parte causae principalis, effectus aequalis communiter datur virtute baptismi, quia supponitur de lege communi quod prima gratia non datur major absque omni causa alia praeter causam principalem. Seeundo. Quia causa meritoria illius gratia? quae confertur in baptismo, potest efficacius operari ad gratiam in uno quam in alio : vel quia specialius oblata pro uno, quantum ad intentionem offerentis, quam pro alio; vel, quantum ad executionem, pro I uno oblata in ellectu, pro alio non, nisi in praevisione divina. Primo modo Christus communiter ponitur nosse omnia qu;e Deus novit scientia visionis; et, per consequens, novit omnes electos, et ad quem gradum glorne fuerunt electi. Potuit ergo pro (et) praedestinato ad majorem gloriam plenius offerre passionem suam, et praecipue cum se offert pro genere humano, ut de eis impleretur divina praedestinatio. Secundo modo passio Christi multo efficacius operatur pro nobis, qui sumus in lege evangelica, quam pro patribus in lege Moysi; quia obsequium praestitum, ad majus bonum acceptatur quam beneficium praevisum. Et isto secundo modo est inaequalitas in suscipientibus gratiam per circumcisionem, et baptismum, propter inaequalem applicationem causae meritoriae ad eos; et forte etiam in baptizatis ante passionem, et post. Sed quod in primo modo, scilicet propter specialiorem oblationem (6) in voluntate Christi, sit inequalitas gratiae in aliquibus baptizatis, est possibile. Tertio. Quia, licet parvulum comparando ad parvulum, cum nullam habeant propriam motionem, nullam habeant inaequalitatem ad gratiam ex parte sui, potest tamen in parentibus unius esse major motus pro suo parvulo, quam alterius pro suo, vel in aliquibus aliis ministrantibus, vel assistentibus baptismo, propter quorum merita Deus uni parvulo potest conferre majorem gratiam quam alteri. Sed hoc non est virtute baptismi, sed meriti. Et hoc inodo forte parentes beati Nicolai orationibus suis meruerunt sibi majorem gratiam, quae erat in eo, etiam parvulo, velut (y) principium mirabilis effectus, quia duobus diebus in hebdomada, unica lactatione contentus erat tantum. Et, quoad hoc, magis optandum est puerum baptizari a bono sacerdote quama (o) malo; quia orationesboni sacerdotis,quas multas facit ante et post baptismum, magis valent et exaudiuntur quam orationes mali.

Haec Scotus. Sj 3.

Contra tertiam conclusionem Argumenta Scoti.

Contra tertiam conclusionem arguit Scotus (dist. 5, q. 2), probando quod a malo ministro praeciso ab Ecclesia Romana totaliter, in casu, licet recipere sacramentum baptismi. Primo (e). Quia praeceptum superioris plus obligat quam praeceptum inferioris. Deus autem praecepit baptismum suscipi; Ecclesia autem prohibet communicare cum tali ministro. Ergo magis obediendum est divino precepto quam Ecclesiae, in casu isto quo non est invenire alium ad baptizandum meliorem. Secundo. Quia plus tenetur excommunicatus vitare alium, quam alius vitare eum; quia illud praeceptum de vitando non imponitur alicui nisi propter ipsum, nec imponitur sibi (a) nisi propter se. Sed praecisus, vel excommunicatus, in casu isto, non tenetur vitare alium; immo tenetur non vitare. Si enim talis praecisus sciret parvulum aliquem non baptizatum statim moriturum, tenetur necessario eum baptizare, et ita non vitare in actu (6) baptizandi. Hoc probatur : quia, si inveniret eum expositum periculo vitae corporalis propter famem, tenetur necessario eum nutrire, ad salvandum vitam corporalem; magis autem (?) tenetur diligere vitam ejus spiritualem quam corporalem; ergo, quando parvulus est expositus periculo vitae spiritualis, tenetur ille sibi conferre remedium necessarium ad vitam spiritualem. Ergo multo magis alius non tenetur eum vitare de communicando cum eo in tali casu vel actu. Tertio. Quia Augustinus, de Baptismo, contra Donatistas, lib. 6, cito post principium (cap. 5), videtur dicere quod adulto licet recipere baptismum a praeciso, si alius minister haberi non potest. Melius est enim quod a tali recipiat, quam quod de hac vita sine baptismo discedat. Quarto. Quia, in casu quo pater parvuli non posset habere ministrum idoneum, et imminet periculum mortis, tenetur necessario offerre illum praeciso : quia nimis esset durum dicere quod tenetur parvulum suum permittere damnari perpetuo, cum posset habere aliquem qui eum baptizaret, secundum illud, de Consecratione, dist. 4, can. Romanus, ubi, dicitur (3): Romanus Pontifex non attendit hominem qui baptizat, sed Deum, etsi paganus sit qui baptizat; et, ibid., can. Baptismus : Non exhorreat columba ministerium malorum (e).

Haec Scotus. S 4.

Contra quartam conclusionem Argumenta Durandi.

Contra quartam conclusionem arguit Durandus (dist. 5, q. 2), Primo CQ, probando quod in nullo casu potest malus minister baptizare, quin baptizet ut minister, et, per consequens, quin peccet. Quia illud quod non potest facere aliquis nisi minister, non potest (S) in fine.

Ad Pr. Haec verba quae inveniuntur etiam in textu Scoti, ostendunt illum quamdam confusionem fecisse inter can. Romanus et alium, longiorem quidem, qui incipit sic, Si quis per ignorantiam , et reperitur, Caus. I, q. 1, can. 59, in cujus fine legitur : Romanus Pontifex, etc. DISTINCTIO V. ET VI. - QUAESTIO 1. facere nisi ut minister. Sed administrare quodcumque sacramentum non potest nisi minister tantum, ille scilicet qui ex ordinatione divina est minister; quia minister est de necessitate sacramenti, sicut materia et forma. Ergo nullus potest ministrare quodcumque sacramentum nisi ut minister. Et ideo quicumque baptizat, si est verus baptismus, oportet quod sit minister veri baptismi, et baptizet ut minister; licet non baptizet cum solemnitate instituta ab Ecclesia. Solemnitas enim non dat ei esse ministrum, sed est signum ministerii sui. Secundo arguit quod nullus casus necessilatis excuset eum. Quia casus evitabilis, non est casus necessitatis excusantis a peccato; quia non (a) tollit rationem voluntarii. Sed talis est casus noster : quia, si incumbat alicui baptizare puerum morientem, et est sibi conscius alicujus peccati mortalis, in potestate ejus est habere displicentiam de peccato illo, et tunc potest sine scrupulo puerum baptizare. Ergo talis casus necessitatis non excusat baptizantem quin peccet.

Haec ille. Et in hoc secundus articulus terminatur.