ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES (j 1. - Ad argumenta contra primam CONCLUSIONEM I. Ad argumenta Scoti. - Quantum ad tertium articulum, respondendum est objectionibus supradictis. Et quidem Ad primum Scoti, dicitur quod consequentia ibidem facta nullius est apparentiae. Quia actus matrimonii, in statu innocentiae, nullam haberet jacturam annexam; sed modo habet. Ideo, licet tunc non eguisset excusatione vel recompensatione, tamen pro statu isto indiget. Unde bona quae nunc excusant matrimonium, tunc fuissent perficientia matrimonium, sed non excusantia; nunc autem perficiunt et excusant : sicut, pro illo statu, gratia non deleret peccata, sed gratum faceret Deo; nunc autem habet triplicem actum, scilicet delere peccata, sanare naturam, et gratum facere Deo. De hoc sic dicit Petrus (dist. 31, q. i) : " Actus carnalis, secundum quod est in officium naturae, indiget excusatione, cum indifferenter se habeat ad actum matrimonii et fornicationis. Excusatur autem per circumstantias, qu;e trahunt eum ad hoc quod sit actus matrimonii. Et illae circumstantiae sunt bona prolis, fidei et sacramenti ; quihus (") actus carnalis etiam tempore innocentiae redditus fuisset bonus. Quod autem non dicatur pro tempore illo indiguisse excussione, pro tanto est, quia, durante statu illo, non erat possibile actum carnalem illis circumstantiis carere, sicut modo. D

- Haec Petrus, et bene.

Unde, statu innocentiae durante, quicumque actus carnalis fuisset actus matrimonii, non solum materialiter, quoad substantiam, immo quantum ad omnes circumstantias virtutis; nec poterat aliter esse. Nunc autem non omnis actus carnalis, etiam inter conjuges, est actus matrimonii formaliter, nec actus virtutis. Ad secundum patet per idem. Loquimur enim de matrimonio consummato et perfecto ultimata perfectione,quale non fuit matrimonium Mariae et Joseph, nec matrimonium spirituale, de quo arguens loquitur. Ideo non sequitur, si matrimonium imperfectum non eget excusatione, quod matrimonium perfectum non egeat : cum tota necessitas excusationis ortum habeat ex actu matrimonii exercito vel intento, et non ex ipsa essentia matrimonii; nec etiam ex actu, nisi pro quanto actus ille paenalis est. Modo praedictus actus (6) inhonestus esset sine bonis praedictis; immo nec esset actus virtutis, nec actus matrimonii; quia praedicta bona perficiunt actum illum non per modum causae extrinseca;, sed per modum principii formalis et circumstantiae intrinsecae, prout est actus virtutis. De hoc sanctus Thomas, in Quarto, dist. 31, q. 1, art. 1, in solutione secundi, sic dicit : " Ista bona, quae matrimonium honestant, sunt de ratione matrimonii; et ideo non indicet eis quasi exterioribus quibusdam ad honestandum , sed quasi causantibus in ipso honestatem quae ei secundum se competit. "

Haec ille.

Item, in solutione tertii, sic dicit : " Matrimonium, ex hoc ipso quod est in officium vel remedium, habet rationem utilis et honesti; sed utrumque eorum ei competit ex hoc quod hujusmodi bona habet, quibus fit officiosum, et remedium concupiscentiae adhibens. "

Haec ille.

Item, in solutione quarti, sic dicit : " Aliquis actus honestatur et virtute quasi principio elicitivo, et ex circumstantiis quasi formalibus principiis ipsius. Hoc autem modo se habent praedicta bona ad matrimonium sicut circumstantiae ad actus virtutis, ex quibus hebet quod actus virtutis esse possit. "

Haec ille, etc. Ad tertium dicitur quod responsiones ibi recitatae, sufficienter evacuant argumentum.

Sed ad replicaui ibidem factam, dicitur quod, licet privatio usus rationis (a) momentanea vel abnegatione temporis non sit peccatum aut culpa, est tamen paena; ideo indiget aliqua recompensatione, quae dicitur excusatio. Et similiter electio talis poenae secundum se esset culpa, nisi intenderentur dicta bona praeponderanda tali poenae. Ideoque instantia de martyrio non valet: quia etiam electio talis poenae culpa esset, si secundum se eligeretur. De praedictis sanctus Thomas, dist. 31, q. 2, art. 1, ubi arguit sic (secundo loco) : " Si bonum malo addatur in genere moris, totum efficitur malum, non autem totum bonum : quia una circumstantia mala facit actum malum, non autem una bona facit ipsum bonum. Sed actus conjugalis secundum se est malus, alias excusatione non indigeret. Ergo bona matrimonii adjuncta non possunt ipsum bonum facere. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod ratio illa procederet, si malum quod inseparabiliter concomitatur concubitum, esset malum culpae; nunc autem non est malum culpae, sed paenae tantum, quae est inobedientia concupiscentiae ad rationem. "

Haec ille.

Item, in solutione primi, sic dicit : a Peractum matrimonii non incurrit homo damnum rationis quantum ad habitum, sed solum quantum ad actum. Nec est inconveniens quod quandoque actus melior secundum genus suum interrumpatur pro aliquo minus bono actu : hoc enim sine peccato fieri potest; sicut patet in eo qui ab actu contemplationis cessat, ut interdum actioni vacet. "

Haec ille.

Ex quibus patet ad argumentum. De praedictis Petrus de Palude (dist. 31, q. 1) dicit, contra rationem Durandi: " Contra hanc retiola) a. - Ad. Pr. nem, inquit, est : quia per istam rationem omnis actus indifferens aequaliter indigeret bonis excusant tibus; et sic comedere (quia potest bene et male fieri, nec differt specie comestio temperata ab intemperata nisi in genere moris) indigeret excusatione. Si dicatur, sicut ipsi dicunt, quod non ita absorbetur ibi ratio sicut hic;

ergo non sola indifferentia et identitas speciei cum malo actu est causa propter quod inde sumenda est ratio quod rationem absorbet. Aliquid enim est indifferens dupliciter. Uno modo, per omnimodam aequalitatem abstrahendi a bono et malo; et isti non assignantur aliqua bona excusantia. Alio modo, sic quod possit bene et male fieri, magis tamen de se tendit ad malum quam ad bonum, et, sibi relictum, est malum, nisi aliquo addito trahatur ad bonum. Exemplum primi est levare festucam. Exemplum secundi est in somno, qui bene et male potest eligi, et tamen, quia in eo ligatur liberum arbitrium , ut non possit bene cogitare nec bene velle, habet detrimentum boni rationis annexum; unde, secundum somnum in se consideratum, non differt felix a misero, 1. Ethicorum (cap. ult.). Unde non potest somnus eligi nisi male, nisi propter aliquod bonum recompensans illud temporale damnum rationis : puta quia post somnum homo promptior surgit ad bonum virtutis; quia nimia vigilia etiam usum rationis perderet. Et ideo somnus de sui natura requirit bona excusantia : puta conservationem individui, quietationem virium naturalium, vel aliam fortificationem digestionis, et hujusmodi. Et ita est hic : quia vacans conjugio cogitat quae mundi sunt, et divisus est, et in actu illo nihil intelligere potest; unde indiget bonis excusantibus. "

Haec Petrus, et bene, nisi pro quanto videtur innuere quod bona matrimonii sint extrinseca et superaddita ipsi actui matrimonii; quod non est verum. II. Ad argumentum Aureoli.

Ad argumentum Aureoli, patet responsio per dicta sancii Tbomae allegata et recitata in solutione secundi. Unde sciendum quod de actu matrimonii contingit loqui dupliciter. Primo modo, materialiter, et quoad ejus substantiam. Et sic, cum de se sit indifferens ad bonum et malum, indiget excusatione extrinseca, scilicet circumstantiis constituentibus eum in medio virtutis, et facientibus eum esse actum matrimonii formaliter; quia actus ille quoad substantiam suam non habet omnia quae sunt de ratione virtutis, nec est actus virtutis, nisi materialiter, vel in potentia aut aptitudine. Secundo modo, contingit loqui de actu matrimonii formaliter, prout comprehendit substantiam actus et omnes circumstantias virtutis. Et, ut sic, adhuc indiget excusatione intrinseca, prout omne exigere dicitur indigere, eo modo loquendi quo dicitur quod omne totum indiget suis partibus, id est, exigit partes. Et isto modo omnis DISTINCTIONES XXX, XXXI, XXXII. - QUAESTIO I. actus virtutis moralis indiget excusatione intrinseca, id est, debitas circumstantias exigit, sine quibus esset vitiosus; et potissime actus carnalis, qui semper habet annexam poenam et incommodum rationis, ut supra dictum est. Sic ergo actus matrimonii, quantumcumque virtuosus, indiget excusatione, qualitercumque consideretur, vocando excusationem recompensationem damni vel paenae, non autem excusationem a culpa quae insit, sed quae inesset, si dictis circumstantiis careret. g 2.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumenta Durandi et aliorum. - Ad primum contra secundam conclusionem, respondet Petrus (dist. 31, q. 2), dicens quod a homo plus tenetur peccatum proprium vitare, quam alium a peccato retrahere. Sed pluribus modis potest se a peccato retrahere quam alium. Unde, sicut vir qui potest seipsum aliter cohibere, magis eligit ad hoc voluptatem absorbentem rationem quam aliud sobrium reddens, peccat; sic, si mulierem quam includendo vel aliter poterat cohibere, magis eligit cohibere cum sua voluptate, non est dubium quod peccat; quia non nisi propter voluptatem praefert hoc medium alii medio magis consono rationi, et aequivalenti ad finem. Sed, si vir timens in uxore etiam inclusa alias damnabiles corruptelas, non putans eam aliter melius cohiberi quam per actum quem non ipsa petit, propter hoc solum debitum petit, non peccat, sicut nec in seipso. Et similiter, quia uxor non habet virum corrigere, si videt virum de aliis tentatum, et inter alias volentem conversari, propter hoc solum debitum petat (Y) ut ipsum cohibeat, similiter excusatur ".

Haec Petrus, et bene. Ad secundum dicit (ibid.) quod " verum est quod non plus tenetur vitare fornicationem in alio quam in seipso. Nec ad redditionem debiti pertinet hoc vel illud, nisi prout reddere large bonum fidei respicit. Ad bonum enim fidei pertinet quod neuteraliam copulam requirat, nec mutuam copulam renuat. Si ergo mutua copula alias non quaeratur, sed, ne alia (6) requiratur, ista expetitur, vel pro se, vel pro alio, in casu in quo non apparet melius vitanda quam per illum modum, tunc fidelitas excusatu.

Haec ille. Ad tertium dicit (ibid.) quod " major est vera, et minor falsa : quia passio rationem deordinat, quando finem poterat aeque habere non perdendo usum rationis, si propter voluptatem alias actum eligit absorbentem rationem, non plus conferentem ad debitum finem ".

Haec Petrus. Ad quartum dicit (ibid.) quod " verum concludit ratio, si non posset defectum corrigere aeque bene aliquo alio modo non absorbente rationem. Dicunt enim sic aliquae moniales : Volumus inultum dormire, quia, quamdiu dormimus, nihil mali cogitamus, et, quando vigilamus, mullis malis cogitationibus occupamur. Et bene dicerent, si non meliori modo, vigilando et orando, diabolo resisterent, quam delectatione somni, qua caro fota fortior resurgit. Et iterum, sicut nihil mali cogitant, sic nihil boni faciunt, et forte tunc tempus orandi transit. Ita et hic. Si quis enim tentatus obdormiret, ut dormiens sine peccato pollutione delectaretur, certum est quod peccaret : quia vigilando et orando potius tentationem debuit reprimere, quam dormiendo in duello se facere impotentem resistere, quo modo impotentem se facit, qui actui illi consentit ".

Haec Petrus. Ad quintum dicit (ibid.) quod " ipse eligens potius matrimonium quam virginitatem, ut sic, non peccat : quia non tenetur ad illam, nisi velit. Sed si dicatur quod peccat, quia eligit pati detrimentum in bonis rationis;

dicendum quod excusatur. Quia, si hoc fecit intentione prolis, quam sperat, recompensatur damnum per hoc quod est bonum prolis. Si autem facit hoc intentione vitandi fornicationem, quam, propter fragilitatem suam, probabiliter timet aliter se vitare non posse, et non propter voluptatem, quam magis vult vitare sic quam aliter, sed non quaerens voluptatem propter se, sed solum propter hoc ut sic fornicationem melius vincat, hoc facit, non peccat; et sic intelligitur melius est nubere quam uri (1. Corinth. 7, v. 9) J.

Haec Petrus. Ad sextum dicit (ibid.) quod " propter finem secundarium licet convenire, quando principalis non speratur, nec secundarius melius haberi potest. Nam, si aliter posset haberi sine detrimento rationis, et convenitur cum detrimento, utpote cum voluptate, culpa est ".

Haec ille, et bene, et concorditer dictis sancti Thoma?.

Et facit ad confirmationem praedictorum : quia matrimonium, prout est officium naturae, includit quemdam contraitum aliqualis justitiae, quae semper est ad alterum; et ideo matrimonium per se ordinatur ad satisfaciendum aliena petitioni, et non propriae necessitati. Verumtamen, pro majori declaratione predictorum, ponit Petrus duas conclusiones, dicens (ibid.): " Hic sunt duae opiniones. Una dicit quod petere debitum, propter vitandam fornicationem in seipso, et non in altero, semper est peccatum : quia omnis superabundantia passionis (i) est peccatum; sed omnis petitio debiti, quae est propter hanc solam causam, semper est superabundantia passionis (6); ergo, etc. Alii dicunt oppositum. Propter quod sic videtur distinguendum, ut sint duae conclusiones. Quia aut ipse cognoscit uxorem causa vitandi in seipso fornici passionis. - petitionis Pr. (6J passionis. - petitionis Pr. cationem, quamvis possit aliter vitare; sed magis vult isto modo delectabili quam alio non delectabili, domando carnem, vel fugiendo aliarum consortia, vel non loquendo solus eum sola, et sic posset faciliter evitare; sed magis vult cum voluptate quam sine illa. Et tunc peccat venialiter : quia praefert voluptatem carnis absorbentem rationem ei quod conservat usum rationis et aeque attingit ad finem ; sicut, si bomo sitiens, potens satisfacere necessitati naturae bibens lymphatum minus delectabile, quod non laedet caput, et eligit sitim extinguere cum vino forti, quod est magis delectabile, quod inebriabit eum vel in toto vel in parte, peccat, non ratione finis, sed ratione medii incompetentis. Haec est prima conclusio. Et in hoc sensu vera est prima opinio.

Secunda conclusio est quod, si ipse ideo actum illum exercet ad vitandum in seipso fornicationem, non quia delectabilior, sed quia non potest pro tunc alio modo meliori ipsam vitare, ita quod voluptas in nullo movet, sed solum amor vitandae fornicationis, quam pro tunc non potest melius vitare, quia necesse habet loqui diu in secreto et loco suspecto alteri mulieri, et expertus est se de ea tentatum saepe, sed, quando semel usus est illo actu, ad multos dies refrigeratus, non tentatur, tunc nullum peccatum est, si proles non (a) speratur, quia tunc semper illa praemittenda esset. Hoc autem reducitur ad bonum fidei, quo continetur non solum debitum reddere, sed ad aliam non accedere : nam, si semper debitum redderet, ettamen ad aliam accederet, contra bonum fidei nihilominus faceret. Unde, si propter hoc peteret debitum a sua, ne indebitum exigat ab extranea, propter fidelitatem hoc facit, et bono fidei deservit. Et haec est secunda conclusio. Et in hoc sensu vera est secunda opinio, s

Haec Petrus, et bene. Sj 3.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM Ad argumenta Scoti. - Ad primum Scoti contra tertiam conclusionem, respondet Petrus (dist. 30, q. 2), quod, " licet conditio divinae voluntatis intelligi debeat in omni voto et proposito, tamen perfectionis est illam exprimere. Et sic fuit hic. "

Haec Petrus, et bene.

Ideo dicendum ad argumentum, quod, licet cum tali conditione intellecta habitualiter, et non actualiter, nec expressa verbaliter, stet votum absolutum, si tamen illa conditio actualiter sit intellecta, volita et expressa, votum non est absolutum, sed mere conditionatum. Et tale fuit votum beatae Virginis ante ejus desponsationem, excepta vocali expressione, quam nondum habuerat, ut dictum est in quarta conclusione. Ad secundum dicitur quod beata Virgo, ante annuntiationem Gabrielis, votum duplex voverat de virginitate servanda. Primum fuit ante desponsationem ejus; et illud fuit conditionale et mentale duntaxat. Secundum fuit post desponsationem, et ante adventum Gabrielis; et istud fuit absolutum, et non solum mentale, immo verbale, et cum teste, scilicet sponso suo, qui concorditer cum ipsa perpetuam virginitatem vovit. Et ideo argumentum non cogit quod ante matrimonium virginitatem absolute vovisset, sed solum ante annuntiationem Gabrielis. Haec solutio patet ex dictis sancti Thomae prius recitatis in tertia conclusione. Opinio arguentis est expresse contra Augustinum, ut patet ex dictis ejus per Magistrum recitatis, dist. 30, cap. 2, ubi etiam ponit istam solutionem in sententia ex dictis Augustini. Ad tertium, negatur minor. Quia votum de virginitate servanda absolute factum ante contractum matrimonii, et similiter conditio de virginitate servanda interposita in contractu, facit matrimonium nullum esse. Ideoque, si beata Virgo tale votum emisisset, non contraxisset verum matrimonium cum Joseph, vel, illud attentando, peccasset. De hoc sanctus Thomas, praesenti distinctione, q. 2, ait. "1, q 2,ubi arguit sic, primo loco: ((Voventibus virginitatem, velle nubere, non solum nubere, damnabile est, ut Augustinus (a) dicit (de Bono viduitatis, cap. 9; et habetur in glossa, 1. Timot. 5). Sed nihil damnabile debuit esse in beata Virgine. Ergo, postquam virginitatem vovit, non debuit nubere. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum quod, post votum virginitatis absolute factum, non potest aliquis in matrimonio consentire sine peccato, etc, " ut recitatum est in quarta conclusione. Item, in solutione secundi, sic dicit : " Beata Virgo, antequam contraheret cum Joseph, fuit divinitus certificata quod Joseph in simili proposito erat; et ideo nubens non se commisit periculo. Nec tamen propter hoc aliquid veritati matrimonii deperiit: quia illud propositum non fuit in consensu conditionaliter appositum; talis enim conditio, cum sit contra bonum matrimonii, scilicet prolem procreandam, matrimonium tolleret. "

Haec ille. De praedictis Petrus de Palude sic dicit (dist. 30, q. 2) : cc Beata Virgo consensit non solum in cohabitationem domus, sed etiam in copulam conjugalem; similiter autem in copulam carnalem, sub conditione, si Deus cani juberet; et sic non fregit votum. Primum patet : quia consensus in solum convictum , vel cohabitationem, non faceret matrimonium; alias inter fratres et sorores, parentes et liberos, posset esse matrimonium. Secundum patet: quia(6) in copula conjugali est essentia matrimonii; DISTINCTIONES XXX. XXX unde consensus in illam solam, etiamsi de nullo alio cogitetur, facit verum matrimonium; quod potest esse inter steriles habentes impotentiam coeundi, similiter multo magis inter potentes, sed nolentes carnaliter commisceri; sicut esset vertis baptismus, si aliquis intenderet baptizari, licet non curaret de re sacramenti, propter quam tamen est principaliter baptismus. Tertium patet, scilicet quod non consensit in carnalem copulam simpliciter et explicite : quia hoc fuisset contra votum virginitatis. Nec exclusit eam simpliciter et explicite : quia irritasset matrimonium, secundum communiorem opinionem, quia fuisset contra substantiam vel saltem contra bonum matrimonii, et contra finem principalem, qui aliter haberi non potest; vel, si non irritasset matrimonium, quia non est conditio inhonesta, licet contraria, tamen non debuit aliquid exprimere absolute in matrimonio, quod lege communi esset contra matrimonium, antequam sibi revelatum esset. Quartum patet, scilicet quod non fecit contra votum : quia vel nihil cogitavit de carnali copula, vel non consensit in eam nisi sub conditione, si Deus eam juberet, sperans sibi a Domino revelandum quid faciendum esset; et similiter ipsa non voverat non contrahere matrimonium, sed non cognoscere virum, nisi Deus ordinaret, j

Haec Petrus, et bene. Ex praedictis ergo palet quod qui vovit absolute et simpliciter virginitatem, si postea contrahat, dando corpus suum conjugi ad carnalem copulam, non absolute, sed sub conditione illa, si petatur, peccat mortaliter, veniendo auctoritate propria contra votum; et quod ille contractus praejudicat absoluto voto castitatis, quia qui taliter vovit, non potest sine peccato dare corpus suum carnali conjugi, quod semel Deo dedicavit, vel saltem promisit absolute, nisi hoc fiat auctoritate Dei, vel ejus locum tenentis: sicut nec monialis professa potest contrahere cum illa conditione, quantumcumque sit certificata quod conjux cui se dat, nunquam petet ab ea carnalem copulam; quia non solum ei damnabile est dare usum corporis, immo dare potestatem sui corporis. Ad quartum dicitur quod similitudo ibidem adducta non valet : quia bene possibile est aliquem, ex culpa sua, vel ex causa honesta, privari usu suae rei, remanente potestate super rem (sicut cum conjuges, post matrimonium rite contractum et consummatum, pari consensu vovent continentiam); sed secus est in casu argumenti, ubi mulier, post votum absolutum continentiae, non habet potestatem nec auctoritatem dandi sine peccato corpus suum carnali conjugi, auctoritate propria, nec absolute, nec sub conditione. Si tamen hoc fieret auctoritate Dei, vel praelati, secus esset. Et ad hunc sensum dicit sanctus Thomas, ubi supra (dist. 30, q. 2, art. 1, q 2), in solutione tertii : " Copula carnalis cecidit implicite sulvconsensu beatae Virginis, sicut actus implicite continetur in potentia. Potentia autem ad carnalem copulam non contrariatur virginitati; nec aliquid diminuit de puritate illius, nisi ratione actus; qui quidem nunquam fuit in proposito beatae Virginis, sed erat jam certificata quod actus nunquam sequi deberet. " - Haec ille. Quod autem beata Virgo non voverit virginitatem simpliciter et absolute, antequam de hoc esset specialiter divinitus edocta, nec in primo voto suo, ostendit sanctus Thomas duplici ratione. Primam tangit, 3 p., q. 28, art. 4, ubi arguit sic (primo loco) : a Dicitur, Deuter. 7 (v. 14) : Non erit apud te sterilis utriusque sexus. Sterilitas autem sequitur virginitatem. Ergo servatio virginitatis erat contra praeceptum legis veteris. Sed adhuc lex vetus habebat statum, antequam Christus nasceretur. Ergo non potuit licite beata Virgo virginitatem vovere pro tempore illo, j Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod quia videbatur esse lege prohibitum non dare operam ad relinquendum semen super terram, ideo non simpliciter virginitatem vovit Dei genitrix, sed sub conditione, si Deo placeret. Postquam autem innotuit hoc esse Deo acceptum, etc, " ut supra, in conclusione tertia. Item, in presenti distinctione, q. 2, art. 1, q 1, in solutione primi, sic dicit : i Beata Virgo fuit confinium veteris et novae legis, sicut aurora diei et noctis. Et ideo votum ejus sapuit novam legem, inquantum virginitatem vovit; et veterem, inquantum conditionem apposuit. D - Haec ille.

Secundam rationem assignat ibidem. Arguit enim sic, secundo loco : " Votum virginitatis pertinet ad perfectionem consiliorum. Sed talis perfectio debuit a Christo inchoare, qui venit legem consiliis adimplere. Ergo ante Christi adventum non debuit virginitatem vovere, i Ecce argumentum. Sequitur responsio : o Dicendum quod perfectio consiliorum, quantum ad consummationem, incipere debuit a Christo; sed quantum ad aliquam inchoationem, convenienter a matre ejus incaepit. "

Haec ille.

Simile dicit, 3 p., ubi supra (q. 28, art. 4), in solutione secundi : n Sicut gratiae plenitudo perfecte quidem fuit in Christo, et tamen aliqua ejus inchoatio praecessit in matre; ita etiam observatio consiliorum, quae per gratiam Dei fit, perfecte quidem incaepit in Cbristo, sed aliquo modo fuit inchoata in Virgine matre ejus. "

Haec ille. Quomodo autem .votum simplex, vel solemne, impediat matrimonium, dicetur latius in sequentibus. Ad quintum dicitur quod, licet potestas corporis possit concedi, retento usu, et non concesso; tamen talis datio illicita est ei qui vovit absolute castitatem, ut dictum est (ad tertium et ad quartum). Et similiter, si conditio illa de retentione usus apponeretur in consensu matrimonii, potissime si expri-VI. - 33 meretur exterius, matrimonium nullum esset, ut dictum est (ad tertium). Ideoque hoc non habet locum in beata Virgine, quae licite et vere contraxit. Et ideo votum suum praecedens matrimonium non fuit absolutum, sed conditionatum.

Exemplum autem quod adducitur de illa decretali, dubium est apud multos : quia videtur eis quod implicet contradictionem, quod aliquis licite utatur aliqua re, et quod nullam habeat potestatem, nec aliquod jus utendi ea; quia nihil fit juste, nisi quod fit jure. Ideoque decretalis illa multis fuit in laqueum, et erit, nisi bene intelligatur et glossetur. Nec oportet timere (a) sententiam excommunicationis quam conditor illius tulit contra glossantes; quia Papa Joannes XXII suspendit illam sententiam tanquam periculosam, sicut habetur in Chronicis Bernardi Guidonis (6). Ad sextum dicitur quod consilium quod arguens dat, malum est, et perversum : quia taliter vovens, post sponsalia juramento firmata, ex quo firmiter proponit servare continentiam, non debet contrahere matrimonium ad deludendum mulierem et decipiendum, quae putat sibi tradi potestatem et usum corporis viri; potissime quia vir contrahens cum tali intentione actu et explicite apposita in consensu, non contrahit veraciter matrimonium, sed simulate, et committit sacrilegium, abutens sacramento Ecclesiae, et committit fictionem et mendacium facti. Nec valet quod dicit arguens, quod, ad servandum juramentum, debet contrahere, etc. Hoc enim non oportet : quia, dato quod non contrahat, dum tamen religionem intret, excusatur a reatu perjurii. De hoc Petrus de Palude (dist. 27, q. 1) sic dicit : " De sponsalibus juramento firmatis, dicunt quidam quod peccat intrans religionem, ipsis non impletis, cum possit intrare ante carnalem copulam : sicut ille qui juravit solvere usuras, quamvis statim possit solutas repetere, tamen, ratione juramenti, tenetur solvere, De jurejurando, cap. (y) Debitores; et qui vovit intrare religionem, si in Episcopum eligatur, tenetur prius intrare religionem, licet iterato possit ad episcopatum redire, De voto et voti redemptione, cap. Per tuas nobis litteras intimasti (8). Hoc etiam est securius, Extra, De sponsalibus et matrimoniis , cap. Commissum, ubi dicitur : Tutius est ei, religione jura-

(6) Bernardus Gui, seu Guidonis, 0. P., Episcopus Lodovensis (f 1331). Multa historica opera scripsit, inter quae citari possunt : Annales Pontificum, usque ad Johannem XXII, atque Imperatorum; Speculum sanctorale; Kominaac gesta Lemovicensium Episcoporum; Genealogia Hegum Franciae, et de ejusdem regni origine, etc. Cfr. Quetif, Echard, t. 1, p. 578 et seq. metiti servata, prius contrahere, etc. (a).

Sed Innocentius (6) et Hostiensis (j) sunt contra, super illud, suspirat (eod. cap.). Unde Innocentius sic dicit : ". Non dicit (S), Votum fecerat; alioquin, si alligatus esset, vel Papae dixisset, Domine, statim volo intrare, Papa respondisset, Amice, et tu intra, et non dixisset quod contraheret, cum talis contractus esset ad decipiendum. " Et Glossa dicit, ibidem : ie Si vult, potest intrare, et non contrahere." Quando enim id quod de se bonum est, et non impeditivum majoris boni, juratur, implendum est: sicut solvere ultra sortem, non est malum, licet recipere sit malum; immo supererogare est perfectionis, et propter hoc jurans usuras solvere tenetur. Sed intrare religionem non est malum; nec episcopatus impeditivum, cum etiam religiosus sit magis dispositus. Et ideo tenetur servare votum. Sed matrimonium, licet non sit malum, est tamen impeditivum majoris boni, scilicet religionis : quia, licet post matrimonium possit intrare, ante copulam , tamen de mille non invenitur unus qui hoc faciat. Unde volenti intrare religionem non obstat juramentum sponsalium.

Quod autem dicitur ibi, tutius,

dico quod tutius est matrimonium infra tempus statutum contrahere, quam in deliberando tempus contra juramentum protrahere. Sed, si ante tempus velit intrare, non est perjurus, qui legis auctoritate deserit juramentum, ff., Qui satis-darecogantur, leg. ult. "

Haec Petrus; et bene : nam, secundum quod dicit Innocentius, et similiter Glossa, super illo cap. Commissum, Extra, De sponsalibus, licet ille qui, post sponsalia juramento firmata, habuit propositum vovendi castitatem vel intrandi religionem, possit interim sine peccato contrahere matrimonium, et sine peccato non contrahere; tamen, si actualiter vovisset, non posset licite contrahere sine peccato, nec hoc ei consulendum esset. Ad argumenta pro et contra quaestionem (e), patet responsio per praedicta. Et haec de quaestione sufficiant. De qua benedictus Deus. Amen. (6) Innocentius IV, Summus Pontifex, qui, post Concilium generale Lugdunense I, quoddam commentarium in quinque Decretalium Libros adornavit, privata.tamen auctoritate. Hoc opus Papae Innocentii IV, hujus capellanus Bernardus Compostellana, cognomento junior, in compendium redegit, sub titulo : Margarita Compostellana. -Cfr. Franc. Laurin, Introd. in corpus Juris canonici, sect.2, cap. (i, g 96. (y) Cfr. pag. 491, col. 2, not. a.

DISTINCTIO XXXllI, ET NOVEM SEQUENTES. - QUAESTIO I. 5)5