ARTICULUS 11.

PONUNTUR OBJECTIONES I 1.

Contra primam conclusionem Argumenta Aureoli.

Quantum ad secundum articulum arguitur contra conclusiones. Et quidem, contra primam arguit Aureolus (dist. i, q. 3, art. 1), probando quod differentia inter sacramenta veteris et novae legis inconvenienter assignetur per hoc quod sacramenta novae legis causant gratiam per virtutem eis inhaerentem, alia vero non, Primo sic. Nobilitas instrumenti, et cujuslibet ordinali in finem, sumitur ex ratione utilitatis : quoniam quanto instrumentum est utilius, tanto est nobilius. Sed tantae utilitatis esset circumcisio sicut est baptismus, si per utrumque detur gratia in aequali, quantumcumque detur alio et alio modo, sive per unum sacramentum detur gratia per virtutem inhaerentem, et per aliud ex solo pacto divino, sive per unum detur principaliter, et per aliud ex consequenti : quantumcumque enim fiat variatio de modo, dum tamen utrobique detur aequalis gratia in eodem gradu, erunt aeque utilia. Igitur sacramenta novae legis et veteris erunt aequalis nobilitatis, si tantum modo differant, ut tu ponis. Probatur minor dupliciter: primo, inductione; secundo, ratione. - Primo sic : Dato quod in circumcisione nulla sit virtus infusa, in baptismo autem sit virtus infusa, deinde gratia conferatur utrobique in eodem gradu, quid ad me de tali virtute inhaerente? Verbi gratia, in simili : si ista medicina conferat mihi sanitatem in eodem gradu et aeque faciliter sicut illa, quid ad aegrum vel medicum, si ista medicina non agit per aliquam virtutem a tota specie sicut alia, sed aliunde? Undecumque veniat talis operatio, aequalis utilitatis judicabuntur.

Ratione probatur sic idem : Nobilitas illius quod nullam habet appetibilitatem propter se, sed propter aliud, debet pensari ex nobilitate illius a quo habet totam suam appetibilitatem. Sed tota appetibilitas sacramentorum est ex ratione effectus, scilicet gratias quam conferunt. Ergo, si conferant gratiam in aequali gradu, dato quod eam conferant differenter quantum ad modum, puta quod unum per virtutem infusam, aliud ex pacto, unum principaliter, aliud 5X consequenti, erunt aequalis nobilitatis in ratione instrumenti.

Confirmatur. Quia ubi unum propter alterum, utrobique tantum unum, 2. Topico-rum. Sed nobilitas sacramenti est propter nobilitatem effectus. Igitur, etc.

Confirmatur. Quia virtus infusa non est ponibilis in sacramentis. Si etiam ponatur talis virtus, illa non est propter se diligibilis; non enim sacramenta diligo propter virtutem, sed propter effectum. Et si eorum eftectus est aequalis, nobilitas erit aequalis. Non ergo per hoc salvatur differentia sacramentorum veteris et novae legis, quantum ad eorum dignitatem. Dicetur forte, quod differunt, quia sacramenta novae legis conferunt gratiam in majori gradu, puta baptismus quam circumcisio.

Contra, quia hoc non sufiicit. Quia major debet poni differentia inter baptismum et circumcisionem, quam inter baptismum et baptismum. Sed inter baptismum et baptismum est differentia majoris et minoris gradus a parte effectus, scilicet gratiae et aliarum virtutum in baptismo infusarum. Probatio : Quis enim dubitat quin Paulus receperit majorem gratiam et virtutem abundantius in baptismo, quando baptizatus fuit, quam unus parvulus quando baptizatur? Secundo : Quia in illis quae sunt alterius rationis in sanctificando, oportet assignare effectus alterius rationis. Sed sacramenta veteris et nova legis sunt alterius rationis in sanctificando. Igitur eis correspondet effectus alterius rationis in sanctificando. Sed gratiae majoris et minoris gradus non sunt alterius rationis : magis enim et lirinus non diversificant speciem. Igitur, etc. - Haec Aureolus, in forma. fj 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Scoti. - Contra secundam conclusionem arguit Scotus (dist. 1, q. C), probando quod, de potentia Dei absoluta, possibile est culpam originalem deleri sine gratiae infusione; cujus contrarium innuitur in probatione dictae conclusionis. Primo sic. Quaecumque sibi invicem repugnant circa aliquod subjectum, mutuo se excludunt circa illud. Ergo cui repugnant plura circa aliquod subjectum, illud potest per quodlibet illorum expelli vel excludi ab illo subjecto. Sed culpae originali repugnat rectitudo in puris naturalibus, etiam sine gratia. Patet de facto, secundum Magistrum ponentem hominem a Deo sic conditum. Patet etiam de possibili, per rationem : Quia, si non posset natura fieri recta rectitudine naturali sine gratia, tunc gratia esset naturalis, licet non naturae lapsae, tamen naturae in sua propria rectitudine institutae. Illud enim est naturale, quod consequitur naturam secundum se. Ergo sequitur quod per solam rectitudinem naturalem, et sine gratia, potest culpa expelli. Si dicatur quod rectitudo absolute potuit esse in natura absque gratia, tamen post culpam non potest restitui absque gratia collata;

Contra illud, et simul ad principale, arguitur secundo (a). Forma non habens esse alterius rationis, non habet aliam irreparabilitatem a quocumque : quia enim est talis forma, et tale esse habens, ideo est reparabilis vel irreparabilis a quocumque. Sed forma non habet esse alterius rationis in subjecto, ex hoc quod ejus oppositum praecessit in eo, ut patet de frigore et calore circa aquam. Ergo forma non habet aliam irreparabilitatem a quocumque per hoc quod ejus oppositum praecessit in subjecto, ut patet. Sed rectitudo naturalis, si non praecessisset suum oppositum, posset reparari (6), per te. Ergo, etc. Terlio sic. Qualemcumque secundum formam absolutam potest Deus hominem creare, etiam secundum talem formam absolutam potest post culpam reparare. Sed in pura rectitudine naturali potest Deus hominem creare. Igitur, etc. Major patet: quia culpa non facit naturam in se esse aliam, nec quin sit capax illius cujus prius fuit capax; agens autem divinum potest illi imprimere quodcumque cujus est capax, et hoc sine alio quocumque quod non includitur in ratione illius impressi, et maxime si id inclusum sit posterius ipsa forma impressa (y); sed gratia est hujusmodi respectu juotitiae vel rectitudinis naturalis; ergo, etc. Sed si instetur contra majorem : quia Deus non potest de non virgine facere virginem, secundum Hieronymum, et tamen a principio potest creare hominem virginem;

non valet instantia. Quia in majori dictum est qualemcumque secundum formam absolutam; et sic non est instantia : quia quod- 1

DISTINCTIO 1. 11. ET 111. - QUAESTIO 11. cumque absolutum importatum per virginitatem, sive sit perfectio in mente, sive dispositio in carne, totum potest Deus reparare; sed ultra, ista virginitas dicit quamdam negationem actus praeteriti, scilicet nunquam cecidisse mente vel carne in peccatum carnis; ex quo autem actus praeteriit, non potest Deus facere quin praeterierit. Unde Philosophus, 0. Ethicorum, cap. 3, commendat dictum Agathonis dicentis : Hoc solo privatur Deus ingenita facere quae facta sunt. Et ratio est: quia nulla factio potest esse non entis, vel de non aliquo ente; quia, maxime extendendo factionem, quaelibet est vel entis de non ente, vel non entis de ente, ut in annihilatione ; praeteritum autem non est ens, et ipsum non praeteriisse est aliud non ens; ergo non potest ex praeterito fieri non praeteritum. Quarto. Quia gratia non opponitur formaliter peccato originali; nec modo dimittitur illud peccatum per collationem gratiae, nisi quia gratia includit aequivalenter vel principaliter in acceptatione divina justitiam originalem, quae formaliter opponitur peccato originali.

Haec Scotus, in forma. II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem arguit Aureolus (dist. 1, q. 2, art. 4). Primo [x) sic. Quandocumque aliquod subjectum est tale quod ipsum est susceptivum oppositorum et medii inter illa opposita non immediata, non videtur repugnantia quin aliquod agens possit illud reducere de uno extremo opposito ad medium, non reducendo ipsum ad aliud extremum. Sed status purorum naturalium est status medius inter culpam et gratiam : quia alias gratia esset ex puris naturalibus, et sequeretur error Pelagii; vel peccatum inesset ex puris naturalibus, et sequitur error Manichaei. Ergo, cum anima sit susceptiva culpae et gratiae, et similiter status medii, sequitur quod non est repugnantia quod Deus omnipotens faciat animam transire de statu culpae ad statum naturalem, non deducendo ipsam ad gratiam. Secundo arguit (ibid., q. 3, art. 2), probando quod baptismus et circumcisio non differant penes hoc quod baptismus prius delet culpam, et circumcisio prius remittit obligationem ad poenam. Primo. Quia ubi unum sequitur et inest propter aliud ut propter causam propriam, non convenienter aufertur secundum, non ablato primo : verbi gratia, medicus volens curare morbum, conatur praescindere prius causam; nec possibile est morbum curari, causa relicta. Sed culpa, in habente originale, erat causa obligationis ad carentiam visionis. Ergo Deus, qui est medicus ordinatissime sanansanimam, prius curat causam morbi. Ergo prius delet culpam. Secundo. Quia, si circumcisio prius deleret obligationem quam culpam, sequitur quod in aliquo instanti rationis esset aliquis dignus visione et in peccato originali. Per te enim, quodam ordine rationis est prius absolutus ab obligatione ad carentiam visionis, quam sit deleta culpa originalis; et tunc, in instanti quo culpa esset remittenda (a), inesset simul utrumque, scilicet culpa et spes divinae visionis; quod est impossibile. Igitur, etc. III. Argumenta Durandi.

Contra eamdem conclusionem, potissime contra aliqua contenta in probatione, arguit Durandus (dist. 1, q. 7) Primo. Quia, ut dicit, culpa originalis, vel actualis, non est privatio gratiae formaliter et directe, sed solum meritorie: quia, propter meritum culpae, vel potius demeritum, Deus aufert gratiam, si peccans prius eam habebat; propter demeritum etiam Adae, Deus abstulit gratiam ab omnibus de stirpe ejus descendentibus per viam naturalis generationis, quam gratiam Deus omnibus illis infudisset, si Adam non peccasset; sed ipsa culpa originalis, vel actualis, non est formaliter privatio gratiae, ut tua ratio assumit. Praeterea. Privative oppositorum, alterum necesse est inesse subjecto apto nato. Sed Deus posset facere quod aliquis esset sine culpa originali et actuali, et sine gratia : sicut si quis miraculose formaretur de limo terrae, ut Adam; talis enim non haberet culpam originalem neque actualem, neque esset necesse quod Deus daret ei gratiam (quod etiam aliqui aestimaverunt de Adam in sua creatione). Gratia ergo et culpa originalis, vel actualis, non opponuntur privative, ut necesse sit semper alterum inesse subjecto.

Haec ille. Et in hoc secundus articulus terminatur.