ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio ; Quod substantia panis et vini non remanet post consecrationem in hoc sacramento. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 75, art. 2, ubi sic dicit: cc Quidam posuerunt post consecrationem substantiam panis et vini remanere in hoc sacramento. Sed haec positio stare non potest. Primo quidem, quia per hanc tollitur virtus vel veritas hujus sacramenti, ad quam pertinet ut verum corpus Christi in hoc sacramento exsistat; quod quidem ibi non est ante consecrationem. Non autem aliquid potest esse alicubi, ubi prius non erat, nisi per loci mutationem, vel per alterius conversionem in ipsum : sicut in domo aliqua incipit de novo esse ignis, aut quia illuc defertur, aut quia ibi generatur. Manifestum est autem quod corpus Christi non incipit esse in hoc sacramento per motum localem. Primo quidem, quia sequeretur quod desineret esse in caelo : non enim aliquid localiter pervenit de novo ad locum aliquem, nisi deserat priorem. Secundo, quia omne corpus localiter motum pertransit omnia media; quod hic dici non potest. Tertio, quia impossibile est quod unus motus ejusdem corporis localiter moti terminetur simul ad diversa loca, cum tamen in pluribus locis corpus Christi sub hoc sacramento simul esse incipiat. Et, propter hoc, relinquitur quod non possit aliter corpus Christi incipere de novo esse in hoc sacramento , nisi per conversionem substantiae panis in (a) Haec verba reperiuntur in Decreto, can. 74, dist. 2, de Cons.; deduci possunt ex dictis Ambrosii, de Sacramentis, lib. 4, cap. 4, et lib. 6, cap. 1. ipsum. Quod autem convertitur in aliud, facta conversione, non manet. Unde relinquitur quod, salva veritate hujus sacramenti, substantia panis post consecrationem remanere non possit. Secundo, quia haec positio contrariatur formae hujus sacramenti, in qua dicitur, Hoc est corpus meum; quod non est verum, si substantia panis ibi remaneret; nunquam enim substantia panis est corpus Christi; sed potius esset dicendum, Hic est corpus meum. Tertio, quia contrariaretur venerationi hujus sacramenti, si aliqua substantia esset ibi, quae non posset adorari adoratione latrice. Quarto, quia contrariaretur ritui Ecclesiae, secundum quem post corporalem cibum non licet sumere corpus Christi, cum tamen post hostiam consecratam liceat sumere aliam. Unde haec positio vitanda est tanquam haeretica. "

Haec ille. Item, prima quaestione hujus distinctionis, art. 1, in solutione primae quaestiunculae, sic dicit : " Haec positio, quae ponit substantiam panis remanere post consecrationem simul cum vero Christi corpore, est incompetens huic sacramento, et impossibilis, et haeretica. Incompetens quidem, quia impediret venerationem debitam huic sacramento : esset enim idolatriae occasio, si hostiae veneratio latriae exhiberetur, substantia panis ibi remanente. Esset etiam contra significationem sacramenti: quia species non ducerent in verum corpus Christi per modum signi, sed magis in substantiam panis. Esset etiam contra usum sacramenti : quia cibus iste non esset spiritualis, sed corporalis etiam.

Sed quod sit impossibilis, patet ex hoc quod impossibile est aliquid nunc esse ubi prius non fuit, nisi ipso mutato, vel alio in ipsum. Nec posset etiam per miraculum fieri; sicut nec quod aliquid esset animal rationale et mortale, et non esset homo. Aliter enim se habere nunc et prius, est idem quod moveri vel transmutari. Si ergo verum corpus Christi esset sub sacramento nunc et non prius, oporteret aliquem motum vel mutationem intervenisse. Sed nulla mutatio est facta ex parte panis, secundum hanc positionem. Ergo oportet quod corpus Christi sit mutatum saltem localiter, ut dicatur quod corpus Christi est hic, quia per motum localem huc venit. Quod omnino esse non potest : quia, cum simul et semel in diversis locis corpus Christi consecretur, oporteret quod simul et semel ad diversa loca unum numero corpus moveretur; quod est impossibile, quia contingeret simul contrarios motus inesse eidem subjecto.

Quod autem sit haeretica, patet ex hoc quod (a) contradicit veritati Scripturae : non enim esset verum dicere, Hoc est corpus meum, sed , Hic est corpus meum, d

Haec ille, cum multis aliis ad propositum. Simile ponit, 4. Contra Gentiles, cap. 63; et aliis locis (et). Ex quibus potest formari talis ratio : Illa positio quae tollit veritatem Eucharistias, et contrariatur formae sacramenti, et ejus venerationi, et ritui, abjicienda est tanquam haeretica. Sed positio quae ponit substantiam panis remanere in Eucharistia post consecrationem, est hujusmodi. Ergo, etc. Secunda conclusio est quod substantia panis et vini, licet non maneat in Eucharistia post consecrationem, non tamen proprie annihilatur. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 75, art. 3, ubi sic dicit : " Quia substantia panis vel vini non manet in hoc sacramento, quidam impossibile reputantes quod substantia panis vel vini in corpus Christi et sanguinem convertatur, posuerunt quod per consecrationem substantia panis et vini vel resolvitur in praejacentem materiam, vel quod annihiletur. Praejacens autem materia, in quam corpora mixta resolvi possunt, sunt quatuor elementa. Non enim potest poni resolutio in materiam primam, ita quod sine forma exsistat, quia materia sine forma esse non potest. Cum autem post consecrationem nihil sub speciebus remaneat, nisi corpus et sanguis, oportebit dicere quod elementa, in quae resoluta est substantia panis et vini, inde discedant per motum localem; quod sensu perciperetur. Similiter etiam substantia panis et vini manet usque ad ultimum instans consecrationis. In ultimo autem instanti consecrationis, jam est ibi substantia corporis et sanguinis Christi; sicut in ultimo instanti generationis, jam inest forma. Unde non erit dare aliquod instans in quo sit ibi praejacens materia. Non enim potest dici quod paulatim substantia panis et vini resolvatur in praejacentem materiam, vel successive egrediatur de loco specierum : quia, si hoc inciperet fieri in ultimo instanti consecrationis, simul sub aliqua parte hostiae esset corpus Christi cum substantia panis; quod est contra praedicta (3 p., q. 75, art. 2). Si vero incipiat fieri ante consecrationem, erit dare aliquod tempus, in quo sub aliqua parte hostiae neque erit substantia panis neque erit corpus Christi; quod est inconveniens. Et hoc ipsi perpendisse videntur. Unde posuerunt aliud sub disjunctione, scilicet quod annihiletur. Sed nec hoc esse potest: quia non erit dare aliquem modum quo corpus Christi verum incipiat esse in hoc sacramento, nisi per conversionem substantiae panis in ipsum: quae quidem conversio tollitur, posita vel annihilatione panis, vel resolutione ejus in praejacentem materiam. Similiter non est dare (a) Cfr. Quodlib. 7, art. 9; Quodlib. 9, art. 5, ad 3 ; et Exposition. in Epistol. 1. ad Corinth., cap. 11, lect. 4 et 5. NTENTlAItUM unde talis resolutio vel annihilatio in lioc sacramento causetur; cum effectus sacramenti significetur per formam, neutrum autem significatur per haec verba formae, Hoc est corpus meum. Unde patet predictam positionem esse (ae) falsam. "

Haec ille. Similia ponit, praesenti distinctione, q. 1, art. 2 : a Non potest, inquit, dici quod substantia panis annihiletur, eo quod omnis motus denominatur a termino ad quem, sicut motus qui est ad albedinem dicitur dealbatio. Unde illa transmutatio tantummodo posset dici annihilatio, cujus terminus ad quem esset nihil. Hoc autem non potest esse in ista conversione. Quia oporiet hanc conversionem terminari ad corpus Christi : quia nihil potest incipere esse hic, cum prius non fuerit hic, nisi per motum aut mutationem propriam, vel alterius terminatam ad ipsum aliquo modo; unde, si conversio praedicta ad corpus Christi non terminaretur, oporteret quod corpus Christi esset hic in altari, facta consecratione, ubi prius non erat, per motum proprium. Unde patet quod opinio illa falsa est, quae ponebat substantiam panis annihilari. "

Haec ille. Item, ibidem, arguit sic (arg. 1 Sed centra) : " Augustinus dicit, in libro Octoginta trium quoestionum (q. 21) : Ille ad quem non esse non pertinet, non est causa tendendi ad non esse. Sed Deus est hujusmodi. Ergo ipse nihil in nihilum reducit. Sed praedicta conversio fit virtute divina. Ergo non reducitur substantia panis in nihilum. "

Haec ille. Eamdem conclusionem tenet, 4. Contra Gentiles, cap. 63; et quinto Quodlibeto, art. 11. Ex quibus potest formari talis ratio pro conclusione : Omnis annihilatio proprie terminatur ad nihil. Sed conversio panis, vel ejus mutatio, non terminatur ad nihil. Igitur, etc. Tertia conclusio est quod substantia panis et vini convertitur in corpus et sanguinem Christi, conversione singularissima. Hanc ponit, 3 p., q. 75, art. 4, ubi sic dicit : " Cum in hoc sacramento sit verum corpus Christi, nec incipiat ibi esse de novo per motum localem, cum etiam nec corpus Christi sit ibi sicut in loco, necesse est dicere quod ibi incipiat esse per conversionem panis in ipsum. Haec tamen conversio non est similis conversionibus naturalibus; sed est omnino supernaturalis, sola Dei virtute effecta. Unde Ambrosius, in libro De iis qui initiantur mysteriis (cap. 9), dicit : Liquet quod praeter naturae ordinem Virgo generavit; et hoc quod conjicitur, corpus ex Virgine est. Quidigitur quaeris

naturat ordinem in Cltristi corpore, cum praeter naturam sit ipse Dominus Jesus partus ex Virgine (a)? Et super illud Joan. 6 (v. 64), Verba quae ego locutus sum vobis, scilicet de hoc sacramento, spiritus et vita sunt, dicit Chrysostomus (Hom. 46 in Joan.) : Id est, spiritualia sunt, nihil habentia carnale, neque consequentiam naturalem; sed eruta sunt ab omni tali necessitate quae in terra, et a legibus quae hic positae sunt. Manifestum est enim quod omne agens agit inquantum est actu. Quodlibet autem agens creatum, est determinatum in suo actu, cum sit determinati generis et speciei. Et ideo cujuslibet agentis creati actio fertur super aliquem determinatum actum. Determinatio autem cujuslibet rei in esse actuali, est per formam ejus. Unde nullum agens naturale, vel creatum, potest agere nisi ad immutationem formae; et, propter hoc, omnis conversio quae fit secundum leges naturae, est formalis. Sed Deus est infinitus actus. Unde ejus actio se extendit ad totam naturam entis. Non ergo solum potest perficere conversionem formalem, ut scilicet diversae formae sibi in eodem subjecto succedant, sed etiam conversionem totius entis, ut scilicet tota substantia hujus convertatur in totam substantiam illius. Et hoc agitur divina virtute in hoc sacramento : nam tota substantia panis convertitur in totam substantiam corporis Cbristi, et tota substantia vini in totam substantiam sanguinis. Unde haec conversio non est formalis, sed substantialis; nec continetur inter species motus naturalis, sed proprio nomine potest dici transsubstantiatio. "

Haec ille. Item, ibidem, arguit sic (primo loco) : " Conversio est quaedam mutatio. Sed in omni mutatione oportet esse aliquod subjectum, quod prius est in potentia, et postea in actu ; ut enim dicitur, 3. Physicorum (t. c. 6, 9 et 23), motus est actus entis exsistentis in potentia. Non est autem dare aliquod subjectum commune substantiae panis et corporis Christi; quia de ratione substantiae est quod non sit in subjecto, ut dicitur in Praedicamentis (cap. de Substantia). Non ergo potest esse quod tota substantia panis convertatur in corpus Christi. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod objectio illa procedit de mutatione formali; quia formae proprium est esse in materia, vel (G) in subjecto. Non autem habet locum in conversione totius substantiae. Unde, cum haec conversio substantialis importet quemdam ordinem substantiarum, quarum una convertitur in alteram, est sicut in subjecto in utraque substantia, sicut ordo et numerus. "

Haec ille. Eamdem sententiam ponit, praesenti distinctione, q. 1, art. 3, in solutione primae quaestiunculae. (a) Cfr. can. 69, g 3, Dist. 2, de Cons. (o) in materia, vel.

immateriatis Vr.

Dicit enim sic : " In mutationibus naturalibus invenitur aliqua mutatio, secundum quam nihil variatur de illo quod est intraneum rei, sed solum hoc quod est extra; sicut patet in motu locali. Aliqua vero est mutatio, in qua variatur illud quod inest rei accidentaliter, quasi quantitas vel qualitas; ut patet in motu augmenti et alterationis. Aliqua vero est mutatio, qiue pertingit usque ad formam substantialem; sicut generatio et corruptio. Sed naturalis mutatio non potest pertingere usque ad variationem materiae : quia operatur ex supposita materia; sicut quodlibet secundum agens operatur praesuppositis his quae sibi data sunt a primo agente; et liaec principia oportet manere in operatione naturae, ut dicitur, 1. Physicorum (t. c. 59). Sicut autem quod ex suppositione materiae natura producit, operationi natura; subjicitur; ita ipsa materia quam praesupponit natura, subjicitur actioni primi agentis, scilicet Dei, a quo hoc ipsum imperfectum esse (scilicet in potentia) quod habet, accepit. Unde operatio divina pertingere potest ad variationem materiae : ut scilicet, sicut natura facit hoc lotum, ut ex toto aere totam aquam; ita Deus facit ex hac materia signata illam. Et quia materia signata est individua-tionis principium, ideo solius Dei operatione fieri potest ut hoc individuum demonstratum fiat illud individuum demonstratum. Et talis modus conversionis est in hoc sacramento; quia ex hoc pane fit hoc corpus Christi. Ex quo patet quod ista conversio differt ab omnibus naturalibus conversionibus in quatuor. Primo, in hoc quod usque ad materiam pertingit; quod in illis non invenitur. Et quia materia est primum subjectum, et ipsius non est aliud subjectum, ideo secundo differt in hoc quod haec conversio non habet subjectum sicut illae habent. Terlio, quia in naturalibus conversionibus totum convertitur in totum, non autem partes essentiales in partes. Totus enim aer convertitur in aquam; sed materia aeris non convertitur in aliquid, quia est eadem; forma etiam non convertitur, quia abscedit, et alia introducitur. Sed hic et totum convertitur in totum, quia totus panis in totum corpus Christi; et partes convertuntur in partes ("), quia materia panis fit materia corporis Christi, et forma substantialis similiter fit illa forma quae est corporis Christi. Quarto, quia in naturalibus conversionibus transmutatur et id quod convertitur, et illud in quod convertitur. Illud quidem quod in alterum convertitur, semper transmutatur corruptione; sed illud in quod aliquid naturaliter convertitur, si quidem sit simplex conversio, transmutatur per generationem, sicut cum aqua generatur ex aere; si autem sit conversio cum additione ad alterum praeexsistens, illud cui additur, transmutatur secundum augmentum, vel saltem per restaurationem perditi, sicut accidit in nutrimento. Sed hic, illud in quod fit conversio, erat praeexsistens; et quod convertitur non ei additur, quia, ut dictum est, id quod convertitur, convertitur in ipsum et secundum totum et secundum omnes partes ejus. Unde hic etiam illud ad quod terminatur conversio, nullo modo transmutatur, scilicet corpus Christi; sed solum panis, qui convertitur. "

Haec ille. Item, ibidem, in solutione tertii, sic dicit : " Transmutatio naturalis ponit actum imperfectum, ut patet, 3. Physicorum (t. c. 6). Et quia idem est subjectum actus perfecti et imperfecti, ideo oportet quod subjectum transmutationis naturalis sit id quod est subjectum postmodum actus perfecti, scilicet formae, ad quam tendit motus, et non ipsum jam perfectum. Sed transmutatio hujus conversionis non ponit aliquem actum imperfectum, sed solum successionem quamdam perfectorum, non solum actuum, sed rerum subsistentium. Successio autem est in succedentibus sibi, sicut ordo in ordinatis. Sed secundum regulam in primo libro, distinctione 26 (q. 2), de relativis datam, erit ista relatio ordinis hujus successionis, secundum rem quidem in ipso pane qui mutatur, non autem in corpore Christi, nisi secundum rationem, quia ipsum immutatum permanet. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio pio prima parte conclusionis, scilicet quod panis convertatur in corpus Christi : Quia omne quod incipit esse hic, est hic noviter per propriam mutationem, vel per mutationem alterius terminatam ad ipsum. Sed corpus Christi incipit esse in altari et sub sacramento, et non per propriam mutationem. Igitur per mutationem alterius terminatam ad ipsum. Sed non est aliud cujus mutatio terminetur ad ipsum, nisi panis; nec ille, nisi per conversionem. Igitur, etc.

Pro secunda parte conclusionis potest sic argui : Illa mutatio vel conversio est singularissima, quae singularissime differt ab omni naturali mutatione. Sed conversio panis in corpus Christi est hujusmodi. Ergo, etc. Et in hoc primus articulus terminatur.