ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod aliqua sacramenta iiovae lenis imprimunt characterem. Hanc conclusionem ponit sanctus Thomas, 4. Sen-tent., dist. 4, q. 1, art. 1, ubi sic dicit: " Characterem imprimi in aliquibus, omnes moderni confitentur; sed in modo ponendi ipsum in anima, parlim differunt, et partim conveniunt. Conveniunt quidem in hoc quod omnes dicunt per characterem importari triplicem relationem. Est enim character signum distinctivum et configurativum. Inquantum ergo est signum, importat relationem ad id quod significat; inquantum autem est distinctivum, importat relationem ad ea a quibus distinguit; inquantum autem est configurativum, importat relationem ad ea quibus assimilat. Differunt tamen in hoc, quia quidam ponunt istis relationibus non subesse aliquod accidens absolutum , sed immediate in anima fundari istas relationes. Hoc autem esse non potest. Quia signum per formam quam sensibus ingerit, vel intellectui imprimit, facit aliud in cognitionem venire. Similiter etiam nihil distinguitur ab alio, nisi per aliquam formam. Similitudo etiam relatio est, super unitate qualitatis fundata, ut dicitur 5. Metaphysicae (t. c. 20). Unde patet quod quaslibet illarum relationum quas importat character, requirit aliam formam substratam; et, cum non sit forma substantialis, quia forma substantialis in sacramentis non datur, relinquitur quod forma substrata sit qualitas quaedam, cujus unitas consignificationis similitudinem (a) facit. Et ideo quidam dicunt quod non est in aliqua quatuor specierum qualitatis, et tamen est in genere qualitatis, innitentes illi verbo Philosophi, in Praedicamentia

(tract. 2, cap. 4) : Fortasse, inquit, alii apparebunt qualitatis modi. Sed haec est fuga quaedam : quia, quamvis sint alii modi qualitatis, tamen omnes reducuntur ad has species; quod patet ex hoc quod nulla alia species inveniri adhuc potuit. Et ideo dicunt alii, quod est in quarta specie qualitatis : quia ipsa configuratio quam character suo nomine exprimit, importat unitatem figurae, quae est in quarta specie qualitatis. Et quidam dicunt hanc figuram esse crucem Christi. Sed hoc non potest stare. Quia aut figura proprie accipitur; et sic importat terminationem quantitatis dimensiva;, quam constat in anima non esse. Si autem metaphorice dicatur, tunc oportet quod metaphora reducatur ad aliquam proprietatem : quia res non ponitur in genere per id quod de ea metaphorice dicitur; sicut non dicitur quod Apostoli sint in genere qualitatis, quia eis dictum est, Matth. 5 (v. 14) : Vos estis lux mundi. Nec poterit aliquid in quarta speciequalitatisinveniri, quod sit in anima secundum proprietatem. Unde character, de quo loquimur, non potest fundari supra qualitatem quartae speciei. Et ideo quidam dicunt quod est in tertia specie, eo quod sensui spirituali infert quamdam mulcebrem passionem, inquantum animam ornat et decorat. Sed hoc iterum stare non potest. Quia sicut probat Philosophus, in 7. Physicorum (t. c. 14, etc), tertia species qualitatis non est nisi in sensibili parte animae; character autem a nullo ponitur in hac parte animae, sed in intellectiva. Et praeterea, illae qualitates semper habent ordinem ad aliquam transmutationem corporalem, vel quam inferunt, vel a qua causantur. Et ideo alii dicunt quod est in prima specie qualitatis, et est quasi media inter dispositionem et habitum : inquantum enim est difficile mobilis, convenit cum habitu; inquantum autem non est ultima perfectio, sed ad gratiam disponit, cum dispositione convenit. Sed hoc non potest stare. Quia, secundum Philosophum, in 2. Ethicorum (cap. 5), habitus est quo habemus nos ad passiones bene vel male. Et universaliter consideranti, haec apparet diferentia inter habitum et potentiam, quia potentia est qua possumus aliquid, sed habitus est quo possumus illud bene vel male : sicut intellectus est quo consideramus, scientia qua bene consideramus; concupiscibilis est qua concupiscimus, temperantia qua bene concupiscimus, intemperantia qua male. Similiter est de dispositione : quia dispositio nihil aliud est quam quidam habitus incompletus. Cum ergo character ordinetur ad aliquid simpliciter, et non ad illud bene vel male (quia sacerdos potest conficere bene et male), non potest esse quod qualitas super quam fundatur characteris relatio, sit habitus, sed magis potentia. Unde relinquitur quod non sit in prima specie qualitatis; sed magis reducitur ad secundam, ut quidam alii dicunt. Et hoc sic patet: sicut enim cujuslibet exsistentis in aliqua natura, sunt aliquae operationes propriae; ita etiam est in spirituali vita regenerati, ut dicit Dionysius, in secundo capitulo Ecclesiasticos Hierarchiae. Ubicumque autem sunt operationes propriae, oportet quod sint propria principia illarum operationum. Unde, sicut in aliis rebus sunt potentiae naturales ad proprias operationes, ita etiam renati in vitam spiritualem habent quasdam potentias, secundum quas possunt illa opera. Quae potentiae sunt similes illis virtutibus quibus sacramenta efficaciam habent sibi inditam : quia, sicut sacramenta causant gratiam instrumentaliter, ita recipientes characterem operantur divina per ministerium; minister autem est sicut instrumentum ejus cujus ministrat; unde dicit Philosophus in 8. Ethicorum (cap. 11), quod servus est organum animatum; et ideo tam virtus sacramenti quam ministri, quae est character, erit instrumentalis. Et quod hujusmodi potentia sit character, patet, si quis diligenter considerat verba Dionysii, a quo primo traditio characteris nobis advenit. Assignans enim mysterium ritus cujusdam qui in primitiva Ecclesia observabatur, quando adulti baptizabantur, dicit quod, accedenti ad baptismum, Hierarcha, id est, Pontifex, manum imponebat, et signabat eum signo crucis, et praecipiebat eum describi inter nomina Christianorum, ut de caetero ad divina cum aliis admitteretur. Dicit enim (de Eccl. Hierarch., cap. 2) quod sic accedentem, scilicet ad vitam spiritualem, divina beatitudo ad suiipsius participationem recipit, scilicet sacerdos baptizandum, et de proprio lumine, quasi quodam signo, ipsi tradit, scilicet sui participationem, perficiens eum sicut divinum et communicantem divinorum, etc. Patet ergo quod ipse per hoc signum non aliud intendit quam illud quod facit eum participativum divinarum operationum. Unde hoc signum nil aliud est quam quaedam potentia, qua potest in actiones hierarchicas, quae sunt ministrationes et receptiones sacramentorum, et aliorum quae ad fideles pertinent. Et ad hoc quod has operationes bene exerceat, indiget habitu gratiae, sicut et aliae potentiae habitibus indigent. "

Haec ille. Eamdem conclusionem ponit, 3 p., q. 63, art. 1 et 2. Nam, primo articulo, ostendit quod sacramenta imprimant characterem in anima, sic dicens : " Sacramenta novae legis ad duo ordinantur: scilicet ad remedium contra peccatum, et ad perficiendum animam in his quae pertinent ad cultum Dei secundum ritum vitae christianae. Quicumque autem ad aliquid certum deputatur, consuevit ad illud (a) consignari; sicut milites, qui ascribebantur ad militiam antiquitus, solebant aliquibus characteribus insigniri, eo quod deputabantur ad aliquid corporale. Et ideo, cum homines per sacramenta deputa) illud. - aliud Pr. tentur ad aliquid spirituale pertinens ad cultum Dei, conveniens est quod per ea fideles aliquo spirituali charactere insigniantur. Unde Augustinus dicit, 2. Contra Parmenianum (cap. 13): Si mili-tiae characterem in corpore suo non militans pavidus exhorruerit, et ad clementiam. Imperatoris confugerit, ac prece fusa, et venia impetrata, militare jam coeperit, numquid, homine liberato atque correcto, character ille repetitur, ac non potuis agnitus approbatur? An forte minus haerent(x) sacramenta christiana quam (S) corporalis haec nota? "

Haec ille. Ibidem etiam (arg. Sed contra) arguit sic: " Dicit enim, inquit, Apostolus, 2. Corinth. 1 (v. 21 et 22): Qui unxit nos, Deus est, et qui signavit nos, et dedit pignus Spiritus in cordibus nostris. Sed nihil aliud importat character quam quamdam signationem. Ergo Deus per sacramenta suum nobis characterem imprimit. "

Haec ille. Item, art. 2, probat quod character sit potestas spiritualis : n Sacramenta, inquit, novae legis characterem imprimunt, inquantum per ea deputamur ad cultum divinum secundum ritum christianae religionis. Unde Dionysius, cap. 2. Ecclesiasticae Hierarchiae, cum dixisset qxiodDeus quodam signo tradit sui participationem accedent, subjungit : Perficiens eum divinum et communicatorem divinorum. Divinus autem cultus consistit vel in recipiendo aliqua divina, vel in tradendo aliis. Ad utrumque autem horum requiritur quaedam potentia : nam ad tradendum aliis requiritur potentia activa; ad recipiendum autem requiritur potentia passiva. Et ideo character importat quamdam potentiam spiritualem, ordinatam ad ea quae sunt divini cultus. Sciendum tamen quod haec potentia spiritualis est instrumentalis, sicut virtus quae est in sacramentis. Habere enim sacramenti characterem competit ministris Dei; minister autem operatur et sehabet per modum instrumenti, ut dicit Philosophus, 1. Politiae (cap. 3). Et ideo, sicut virtus quae est in sacramentis, non est in genere per se, sed per reductionem, eo quod est quiddam (luens incompletum; ita etiam character non proprie est in genere vel specie, sed reducitur ad secundam speciem qualitatis. "

Haec ille. Ex quibus possunt elici duae rationes. - Prima, ad probandum quod in sacramentis novae legis imprimitur character. Quae talis est : Quicumque ad spiritualem militiam et ad spiritualem cultum deputatur, debet per aliquod spiritualesignari, et per spiritualem characterem consignari. Sed per susceptionem sacramentorum novae legis homo deputatur ad spiritualem militiam et cultum Dei. Ergo, etc. - Secunda est ad probandum quod character sit (l) luerent. - habent Pr. (5) i]u")ii. - mi IV. potentia spiritualis. Et est talis : Quicumque deputatur ad recipiendum vel tradendum divina mysteria, accipit potentiam spiritualem, activam vel passivam, per quam distinguitur a non habentibus, et configuratur habentibus. Sed recipiens characterem est hujusmodi. Ergo, etc. Secunda conclusio est quod character est subiective in potentia animae, et non immediate in essentia. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 63, art. 4, ubi sic dicit: " Character est quoddam signaculum, quo anima insignitur ad suscipiendum vel tradendum aliis ea quae sunt divini cultus. Divinus autem cultus in quibusdam actibus consistit. Ad actus autem proprie ordinantur potentiae animae, sicut essentia ordinatur ad esse. Et ideo character non est sicut in subjecto in essentia animae, sed in ejus potentia. "

Haec ille. Item, 4. Sentent., dist. 4, q. 1, art. 3, in solutione primae quaestiunculae, sic dicit : " Natura proportionaliter spiritualitati substernitur, sicut perfe-ctibile perfectioni. Unde, sicut gratia, quae est spiritualis vitae principium, est in essentia animae sicut in subjecto; ita etiam character, qui est spiritualis potentia, est sicut in subjecto in naturali potentia animae, et non in essentia animae, ut quidam dicunt, nisi mediante potentia animae. "

Haec ille. Item, ibidem (arg. Sed contra), arguit sic: et Character configurat trinitatem creatam Trinitati increatae,^ patet per quamdam diffinitionem magistralem, quae talis est : Character est distinctio a charactere (eterno impressa animae rationali secundum imaginem (a), consignans trinitatem creatam Trinitati creanti et recreanti, et distinguens a non configuratis secundum statum fidei. Sed trinitas creata consistit in potentiis, sicut unitas in essentia. Ergo character non est subjective in essentia animae, sed in potentiis. "

Haec ille. Ex quibus possunt formari multae rationes pro conclusione, ut patet. Tertia conclusio est quod character est subiective in potentia intellectiva. Hanc ponit sanctus Thomas, 4. Sentent., ubi supra (dist. 4, q. 1, art. 3), in solutione tertiae quaestiunculae, ubi sic dicit : " Imago principaliter consistit in potentia cognitiva; quia ex memoria et intelligentia oritur voluntas. Unde tota imago est in parte intellectiva sicut in radice. Et ideo omne quod attribuitur homini ratione imaginis, principaliter respicit intellectivam, et ex consequenti affectivam : quia etiam ex intellectiva parte homo habet quod sit homo; sed ex affectiva habet quod sit bonus ve) malus. Et ideo, quia character respicit imaginem, principaliter est in parte intellectiva. "

Haec ille. Item, 3 p., q. 63, art. 4, in solutione tertii, dicit: " Character ordinatur ad ea quae sunt divini cultus; qui quidem est quaedam fidei protestatio per exteriora signa. Et ideo oportet quod character sit in potentia animae cognitiva, in qua est fides. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio pro conclusione : Illud quod principaliter respicit imaginem creatam, et cultum divinum, pertinet ad potentiam cognitivam vel intellectivam. Sed character est hujusmodi. Ergo pertinet ad partem intellectivam. Quarta conclusio est quod non omnia sacramenta novae legis imprimunt characterem, sed solum tria. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 63, art. 6, ubi sic dicit : " Sacramenta novae legis ad duo ordinantur : scilicet in remedium peccati, et ad cultum divinum. Est autem omnibus sacramentis commune quod per ea exhibetur aliquod remedium contra peccatum, per hoc quod gratiam conferunt. Non autem omnia sacramenta ordinant directe ad cultum divinum : sicut patet de poenitentia, per quam homo liberatur a peccato; non tamen per hoc sacramentum exhibetur homini aliquid de novo pertinens ad divinum cultum, sed restituitur in pristinum statum. Pertinet autem aliquod sacramentum ad divinum cultum tripliciter : uno modo, per modum ipsius actionis; alio modo, per modum agentis; tertio modo, per modum recipientis. Per modum quidem ipsius actionis pertinet ad divinum cultum Eucharistia, in qua principaliter divinus cultus consistit, inquantum est Ecclesia: sacrificium. Et per hoc idem sacramentum non imprimitur homini character : quia per hoc sacramentum non ordinatur homo ad aliquid ulterius agendum vel recipiendum in sacramentis, cum potius sit finis et consummatio omnium sacramentorum, ut dicit Dionysius, cap. 3 Ecclesiastiae Hierarchiis; continet tamen in seipso Christum, in quo non est character, sed tota sacerdotii plenitudo. Sed ad agentes in sacramentis pertinet sacramentum ordinis : quia per hoc sacramentum deputantur homines ad tradendum aliis sacramenta. Sed ad recipientes pertinet sacramentum baptismi, per quod homo accipit potestatem recipiendi alia Ecclesia? sacramenta; unde baptismus dicitur esse janua sacramentorum. Et ad idem ordinatur quodammodo confirmatio. Et ideo per haec tria sacramenta character imprimitur, scilicet baptismum, confirmationem et ordinem. J

Haec ille. Item, 4. Senteni., ubi supra (dist. 4, q. 1), in art. 4, in solutione seeundae quaestiuncula?, sic dicit: " Sacramenta novae legis sunt quaedam sanctificationes. Sanctificatio autem duobus modis accipitur. Uno modo, pro emundatione; quia sanctum est idem quod mundum. Alio modo, pro mancipatione ad aliquid sacrum (a); sicut dicitur altare sanctificari, vel aliquid hujusmodi. Omnia ergo sacramenta sunt sanctificationes primo modo; quia omnia dantur in remedium contra aliquem defectum. Sed quaedam sunt sanctificationes etiam secundo modo, sicut patet praecipue in ordine, quia ordinatus mancipatur ad aliquid sacrum (6); non autem omnia, sicut patet de poenitentia. Quicumque autem mancipatur ad aliquid sacrum (j) spirituale exercendum , oportet quod habeat spiritualem potestatem; et solum talis. Et ideo non omnia sacramenta novae legis characterem imprimunt; sed quaedam, quae etiam secundo modo sanctificationes dicuntur. "

Haec ille. Item, ibidem, in solutione tertiae quaestiunculae, sic dicit : a Sicut in naturalibus est potentia naturalis activa, et potentia naturalis passiva; ita etiam in spiritualibus est potentia spiritualis quasi passiva, per quam homo efficitur susceptivus spiritualium actionum. Et talis potentia spiritualis confertur in baptismo : quia non baptizatus effectum aliorum sacramentorum suscipere non posset; unde, per consequens, nec aliis tradere. Et haec est prima distinctio, qua communiter lotus populus fidelis, cujus est sacramentorum participem esse, ab aliis dislinguitur. Alia potentia est activa spiritualis, ordinata ad sacramentorum dispensationem, et aliarum sacrarum hierarchicarum actionum exercitium. Et haec potestas traditur in confirmatione et ordine. Et quia in ecclesiastica hierarchia non omnes sunt agentes (utputa purgantes, illuminantes, perficientes), sicut omnes sunt recipientes divina (puta purgandi, illuminandi, perficiendi), ut dicit Dionysius (de Eccl. Hicrarch., cap. 6); ideo isti duo characteres non distinguunt populum Dei universaliter ab aliis, sed quosdam de populo ab aliis. "

Haec ille. Ex quibus potest forman talis ratio pro conclusione : Per illa sacramenta imprimitur character, per quae mancipatur homo ad aliquod sacramentum exercendum active, vel passive. Sed baptismus, confirmatio et ordo sunt hujusmodi, et non alia. Igitur in istis imprimitur character, et non in aliis. Et in hoc primus articulus terminatur.