ARTICULUS II.

PONUNTUR OBJECTIONES g 1.

Contra primam conclusionem I. Argumenta Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem contra aliqua contenta in declaratione primae conclusionis, scilicet quod ex vi sacramenti continetur in Eucharistia anima rationalis, non inquantum anima, sed inquantum dat esse corporeum. Et quidem supponitur quod in Christo non est aliqua forma substantialis praeter animam rationalem, quae dat et esse substantiam, et esse corpus, et esse animal, et esse hominem, etc. Arguit Scotus (dist. 11, q. 3). Primo sic : Quia, si hostia consecrata in ccena a Christo, in pyxide fuisset conservata, in triduo permansisset ibi eadem res primo contenta. Illud autem in quod fiebat primo conversio, non fuit materia prima, nec accidentia, nec compositum ex materia et accidente; ergo compositum ex materia et forma substantiali. Illud ergo semper mansisset in triduo. Sed tunc non erat compositum ex prima materia et anima intellectiva : quia Christus fuit vere mortuus in cruce; et ita anima intellectiva vere fuit separata. Sed non potest simul esse separata et unita corpori. Igitur. Secundo. Quia terminus hujus conversionis oportet quod sit ens reale; quia conversio est realis. Sed anima intellectiva, ut dat esse corporeum, distinguendo contia esse intellectivum, secundum te, non est esse reale, sed tantum quoddam abstractum per actum intellectus, sicut commune est aliquid praeler singularia. Secundum te ergo ista conversio non potest esse in animam ut est dans esse corporeum. Terlio sic arguit: Illud corpus quod ponis terminum conversionis primum, est coipns mathematicum, aut corpus naturale; non enim distinguit Philosophus corpus in plura. Si mathematicum, ergo includit actu quantitatem; ergo quantitas esset ibi primo ex vi conversionis; nec erit transsubstan-tiatio, sed transaccidentatio, si accidens per se requiratur in termino. Si sit corpus naturale, ergo est naturale per formam substantialem, vel per qualitatem. Si primo modo, habetur propositum, quod illa forma non est anima intellectiva. Si secundo modo, cum qualitas naturalis praesupponat quantitatem, adhuc habetur propositum, quod primus terminus conversionis includit materiam cum quantitate et qualitate; et ita erit dupliciter ens per accidens. Quarto. Quia non efficaciora sunt verba super sanguinem, quam super corpus. Sed dicendo, Jlie est sanguis, vel, Hic est calix sanguinis mei, non potest ibi fingi terminus conversionis sola materia sub inodo quantitativo : quia illud non est sanguis; cum sanguis dicat aliquam substantiam quae generatur a nutrimento sumpto, et est proximum convertendum (a) in carnem; nec generaretur, nec converteretur, nisi haberet propriam formam substantialem. Quinto. Quia, cum dicitur, Hoc est corpus, corpus ( j) non ponitur ad distrahendum de veritate carnis et ossis et hujusmodi, sed potius ut includit omnes partes ejus quod est primo animabile. Sed, si diceretur, Hice est caro, vel os, fictio videretur ponere terminum conversionis esse tantummodo materiam sub modo quantitativo, vel materiam sine forma substantiali. Ergo multo magis in proposito, accipiendo corpus ut est quoddam includens omnia illa, sicut hic accipitur. Sexto. Quia ista via non solum non salvat sufficienter veritatem Eucharistia;, sed nec salvat veritatem rei contentio in Eucharistia, scilicet (y) veritatem corporis et sanguinis Christi. Quia, sicut in exsistentia materiali, ita et in Eucharistia erat idem corpus vivum et mortuum, ut probatur per multas auctori lates Sanctorum. Similiter nec identitatem sanguinis ellusi super terram de latere Christi mortui.

Ilaec ille, cum multis aliis rationibus adductis super 2. Sentcnt. (disi. 15, q. 1), in materia de pluritate formarum in homine; quae non sunt ad praesens propositum ; ideo non recitantur (o). II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem conclusionem arguit Aureolus (dist.ll,q. 4, art. 1), et secundum idem , tripliciter. Primo. Quia quando aliqua differunt sola ratione, impossibile est quod per aliquam actionem attingatur unum, et non aliud. Sed anima ut dat esse corporeum, per te, sola ratione differt a seipsa ut dat esse intellectivum. Transsubstantiati autem est actio realis. Ergo impossibile est quod attingat animam ut dat esse corporeum, quin attingat eam ut dat esse intellectivum. Ergo vi conversionis aeque directe anima est in sacramento ut dat esse intellectivum, sicut ut dat esse corporeum. Ergo videtur contradictio, quod terminus conversionis sit anima dans esse corporeum, et, ut est intellectiva, sit tantummodo terminus per concomitantiam. Secundo sic : Nam Innocentius, in de Officio Miss:e (e) (lib. 4, c. 7), dicit : Ego, inquit, vitam aeternam habere desidero; ideo carnem Christi comedo, veraciter iliam quam extraxit de Virgine. Tunc sic : Si in triduo aliquis apostolorum confecisset : aut fuisset illa caro quae hodie est; aut (3) i-nurcrtendum.

convertendi Pr. (S) eminis.

Om. Pr. iv) scilicet.

secundutn Pr. (S) Cfr. vol. 4. pag. 64. (e) Innocentius llLPont. max.,cst auctor hujus tractatus, qui habet etiam titulum : de Sacro Altaris mysterio.

non. Si sic, habetur propositum; quia illa caro quae tunc fuit, non includebat animam Christi ut dat esse corporeum, sed aliam formam carnis. Si vero non sit eadem caro quae hodie est in Eucharistia, et illa quae fuisset in triduo, ergo non est sacramentum semper uniforme. Et sequitur ulterius, quod illa caro quae est hodie, non est illa a qua fluxit sanguis in cruce, et quae jacuit in sepulchro; quia sanguis exivit a carne separata ab anima rationali, ut habetur, Joan. 19 (v. 33 et 34). Similiter, sequitur quod hodie non fit transsubstantiatio in sanguinem qui emanavit de Christi latere, quia ille non erat animatus. Tertio sic, ex eadem auctoritate. Nam dicitur ibi : Illam carnem manduco, quam Christus de Virgine traxit. Sed constat quod Christus non traxit de Virgine animam, cum anima non sit ex traduce. Igitur, etc.

Haec Aureolus, in forma. III. Argumenta Henrici.

Contra eamdem conclusionem arguit Henricus, nono Quodlibeto, q. 8, ubi primo (a), post multa argumenta quibus probat in homine esse aliam formam substantialem praeter animam rationalem, infert sic : Ex parte corporis, patet in quid fit conversio : quia in corpus aliam formam habens praeter animam rationalem. Item, videndum est ex parte conversionis. Quia tota substantia panis convertitur in verum corpus; quia est ibi, et non aliter nisi per conversionem. Et ideo, cum materia non sit corpus, non fit conversio in solam materiam. Tunc enim, cum minus esse habeat materia quam forma substantialis, habens majus et verius esse converteretur actione divina in minus esse; quod est inconveniens : quia, sicut Deus nulli est causa tendendi in non esse, secundum Augustinum, Octoginta trium Quaestionum (q. 21), ita nec tendendi in minus esse; quia utrumque sonat in defectum. Ergo tota substantia panis non convertitur in materiam. Item nec in materiam cum intentione corporeitatis absque re alicujus formae; quia sic non esset conversio in corpus reale, sed rationis. Unde non fit conversio in rem quae est anima rationalis, sicut nec in divinitatem; licet quaedam nova positio dicat quod conversio fit in animam secundum quod dat esse corporeum , non autem secundum quod dat esse animatum tali anima. Sed, si hoc esset, tunc non esset conversio in corpus generatum ex Virgine, quia anima rationalis secundum nullam rationem generata est; quod falsum est, quia dicit Ambrosius (libr. bc iis qui initiantur mysteriis, cap. 9), quod conficimus corpus quod de Virgine est. Secundo. Quia, si ita esset, tunc in triduo, anima separata a corpore, non potuit dici quod corpus Christi fuit in sepulchro, nisi secundum materiam. Nec fuisset facta consecratio nisi in nudam materiam, et non in corpus : quia deficiebat terminus conversionis; quia corpus Christ non est corpus, ut dicunt, nisi ab anima rationali; nec fuit illud corpus idem vivum et mortuum, nisi unitate suppositi. Et sic in triduo non fuissent vera verba consecrationis, Hoc est corpus meum.

Tertio. Si hostia consecrata ante mortem Christi fuisset servata, cum fuisset anima separata in morte, non mansisset corpus; et sic, manentibus speciebus, defecisset res sacramenti, et non fuisset corpus Cbristi sub hostia; quae sunt inconvenientia; nec possunt evadi, nisi ponendo formam aliam in homine praeter animam. Fit ergo conversio in tale corpus, quod mansit in triduo idem quod prius; et consecratum remansisset, nisi quod, hora mortis in cruce, mortuum fuisset per separationem animae. Unde dicit Guillelmus Altissiodorensis (Summa, lib. 4. tract. de Euch., cap. 5), quod, a si corpus Christi fuisset servatum in pyxide, concedenda esset ista, Corpus Christi moritur in pyxide. Nec per hoc intelligitur aliqua nova proprietas advenire; sed sensus est: anima Christi incipit non esse hic. s Et sic non est ponendum quod maneat materia nuda sine forma; nec quod forma cadaveris introducatur. Et sic stat quod divinitas et anima non sunt in sacramento ex vi sacramenti, licet sint ibi per naturalem concomitantiam, quamdiu anima conjuncta fuit, praeter triduum. Et ideo non valet quod moderni dicunt, quod conversio fit in animam secundum quod dat esse corporeum ; tamen, ut est rationalis, non est nisi per concomitantiam. Immo fit conversio in corpus quod habet aliam formam. In bruto autem, cum non sit alia forma quam anima, si, virtute divina, fieret conversio alicujus in corpus bruti, dicendo, Hoc est corpus bruti, anima bruti esset ibi vi verborum, et non per concomitantiam, quoad illud quod est ibi secundum rem, licet bene (a) quoad rationem (6) vegetabilis et sensibilis; aut (y) non esset conversio in corpus, sed tantum in materiam et partes ejus, quae corpus non appellatur.

Haec Henricus, in forma. ^2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Durandi.

Contra secundam conclusionem arguit Durandus, probando quod in Eucharistia non sit quantitas dimensiva corporis Cbristi. Primo (o). Quia non sequitur : Quantitas Christi (5) Hoc argumentum et tria sequentia reperiuntur, quoad sensum, apud Durandum, 4. Senteni., dist. 10, q. 2. Auctor vero ea refert juita formam quam habent apud Petrum de I Palude, prasenti distinctione, q. 2. non separatur a corpore suo; ergo est cum corpore in sacramento, per concomitantiam. Sicut enim locus caeli non separatur ab eo secundum contactum, qui tamen non propter hoc est in sacramento; sic videtur esse hic. Secundo sic. Cessante causa, cessat effectus. Et ideo, cum corpus Christi sit hic propter ordinem quem habet ad species, ut substantia, non ut quantum; ergo est hic substantia, et non quantitas. Tertio. Quia quod aliqui arguunt, valet. Dicunt enim quod non sequitur : Deus facit quod (a) calidum praesens calefactibili non (6) comparetur ei in ratione calefacientis, suspendendo actionem, et retinendo calorem (y); ergo, licet non faciat quantitatem corporis Christi esse in se indivisibilem, quia hoc esset contradictio, potest tamen facere ipsam comparari ad species, quae sunt extra, modo indivisibili. Hoc autem non est simile. Quia quod sequitur ad approximationem agentis ad patiens, est aliquid absolutum, quod Deus potest impedire. Sed, sicut non potest facere quod qualitates (6) unius rationis ad invicem comparatae, una non sit inferior alia, vel aequalis; sic etiam nec quantitates ad invicem, quin una sit major, aut minor, aut aequalis, quo facio, sic non comparetur dissimiliter ad totum et partem, vel pars ad partem, et totum ad totum, etc. Quarto sic. Impossibile est quod quantitas comparetur quantitati modo natura incompossibili. Sed modus naturae quantitatis est divisibilitas. Ergo imposibile est quod quantitas comparetur modo indivisibili. Sed, si quantitas corporis Christi praesens esset speciebus modo substantiae, compararetur ad eas modo indivisibili. Igitur, etc. Quinto (e). Quia substantia potest comparari ad locum circumscriptivum mediante quantitate quam habet, et sequitur modum quantitatis; quia hoc non repugnat suae naturae. Licet enim substantia non sit divisibilis aut quanta secundum se, est tamen quanta et divisibilis per accidens, ratione quantitatis sibi inhaerentis, per quam extenditur. Sed quantitas, cum de ratione sua intrinseca habeat partes positione (C) distinctas, et per hoc sit divisibilis, nullo modo potest sibi competere respectu cuiuscumque alterius indivisibiliter se habere; propter quod non comparari potest ad locum modo substantiae, ut tota sit sub speciebus, et tota sub qualibet parte. Sexto. Quia anima rationalis, quae secundum se (i) non.

nisi Pr. (v) ergo in se non est calidum, vel calefactivum. Ad.

Pr. (s) Hoc argumentum et duo sequentia inveniuntur, etiam quoad formam, apud Durandum, dist. 10, q. 2. est indivisibilis, quamvis sit in corpore quanto, et, mediante eo, sit in loco; tamen non comparatur nec comparari potest divisibiliter, seu quantitative, ad ipsum corpus quantum, nec ad ejus locum; immo ipsa tota est in corpore et in qualibet parte corporis, et similiter se habet ad locum continens corpus suum. Ergo similiter, quantitas, quae, de se et de natura sua intrinseca, est divisibilis, quia habet partes positione differentes, quamvis sit in substantia, quae de se est non quanta nec divisibilis, non potest ratione substantiae comparari ad aliquid indivisibiliter; sed necessario comparatur quantitative et divisibiliter, ita quod necessario se habet dissimiliter ad totum et ad quamlibet ejus partem. Et sic, si quantitas corporis Christi est in sacramento per concomitantiam ad substantiam, non apparet possibile qualiter ipsa tota possit esse aequaliter praesens speciebus et cuilibet parti specierum. Septimo. Quia ubicumque est substantia in se realiter, ibi est substantialiter; quia iste modus est ab ea inseparabilis. Ergo, similiter, ubicumque est quantitas in se realiter, est ibi quantitative; quia iste modus est sibi essentialis, vel inseparabilis. Sed illud quod inest quantitative alicui, non potest comparari ad totum, vel ejus partem, consimiliter. Igitur ut prius.

Haec Durandus. II. Argumenta Scoti.

Contra eamdem conclusionem arguit Scotus (dist. 10, q. 1), probando quod modus ponendi corpus Christi quantum non quantitative in Eucharistia, non sit conveniens. Primo. Quia unumquodque, sive sit primus terminus transubstantiationis, sive secundus, si tamen est ibi, habet proprietates suas, quae sibi necessario et naturaliter conveniunt. Quod probatur ex eo quod, si Deus creet substantiam quantam, vel natura generet substantiam ut concomitetur quantitas, utriusque productionis primus terminus est substantia, et terminus concomitans est quantitas; et tamen tam in genito quam in creato quantitas habet suum modum realem, sicut haberet, si primo terminaret aliquam mutationem. Et hoc probatur per rationem. Quia alia et alia (a) habitudo ad agens non variat naturam rei, hoc est, prima vel secunda, mediata vel immediata, dum tamen producatur; quia nec habitudo ad aliud agens variat naturam rei acte, secundum Augustinum, 3. de Trinitate capitulo 9. Non ergo carebit quantitas suo proprio modo naturali, propter hoc tantum quia non est primus terminus transsubstantiationis, dum tamen sit ibi realiter, sive primo, sive secundo, per illam mutationem. Secundo sic. Si per conversionem sit terminus ad quem ubi prius fuit terminus a quo, ergo modus essendi hujus et illius erit similis (ille saltem qui IJKRI IV. SE potest esse communis utrique). Sed panis conversus, erat hic quantitativo, suo modo; quia sub qii:iiili-tate, habens partem extra partem. Krgo et siib-slaiiliii corporis Christi, exsistens hic ex vi conversionis, erit hic suo modo, quantitative, hahens scilicet partem substantia; sub parte quantitatis: et tunc quantitas ejus erit hic proprie dimensive. Terlio. Quia positio qua; est diferentia quantitatis, necessario est in (pianto continuo permanenti. Et istam oporiet salvari in proposito, quae scilicet dicit ordinem partium in loto : non enim est inlelligere aliquid esse dimensionatum, quin sit signili-care in toto ordinem hujus pariis ad illam secundum quantitatem interminatam.

Hice ille. III. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem arcuit Aureolus (dist. 10, q. ;i, art. 2), probando quod non ideo quantitas corporis Christi in Eucharistia absolvitur a legibus quantitatis quia non est ibi nisi per concomitantiam. Primo. Quia, secundum te, dimensiones interminata non sunt in materia, nisi per formam : ita quod concomitantur formam in materia; et generatio, quae per se terminatur ad formam, terminatur secundario et per accidens ad quantitatem; et quantuli] dat generans de forma, tantum dat de quantitate. Sed, hoc non obstante, quod quantitates sint in materia per concomitantiam , non absolvuntur in se a legibus quantitatis; alias omne corpus esset indivisibile secuudum suam quantitatem , etc. Secundo. Quia, si ratio tua sit bona, quod quia substantia est ibi sine legibus quantitatis, ideo illsLv dimensiones sint sine proprietatibus quantitatis, eo quod sunt ibi per concomitantiam substantia:; per eamdem rationem, sequitur quod istae dimensiones ibi sint ad indivisibilitatem reductae, quia sunt illi modo substantiae, quae de se indivisibilis est. Terlio. Quia omne accidens, etsi sit posterius suo subjecto, in illo tamen posteriori quo advenit subjecto, ponit suum ellectum formalem et suarum passionum circa subjectum : sicut albedo, in posteriori quo advenit subjecto, dat esse album. Sed, per te, in Sacramento Altaris est vera quantitas corporis Cbristi realiter, licet per accidens. Ergo in illo posteriori dabit esse quantum corpori, et alias passiones quantitatis. Quarto. Illud quod concurrit cum substantia ad fundandum ordinem ad divisibilitatem, videtur habere per se ordinem ad illam. Sed quantitas cum substantia concurrit ad fundandum illum ordinem. Quia illa substantia corporis Christi, aut est divisibilis, aut indivisibilis. Si, ut fundat illum ordinem partium ad invicem, sit divisibilis; ergo per quantitatem; et habetur propositum. Si sit indivisibilis; ergo non habet partes; et sic corpus Christi in sacramento non habet caput, nec (V) plura membra.

Haec ille, in forma. Et in hoc secundus articulus terminatur.