ARTICULUS I. PONUNTUR CONCLUSIONES

Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod corpora beatorum erunt subtibilia propter plenum dominium animae super corpus ut perfecte informat, et per aliquam formam eis inhaerentem, quae dicitur dos subtilitatis. Primam partem hujus conclusionis ponit sanctus Thomas, dist. 44, q. 2, art. 2, in solutione primae quaestiunculae, ubi sic dicit : " Nomen subtilitatis a virtute penetrandi est assumptum. Unde, 2. de Generatione (t. c. 10), dicitur quod subtile est repletivum partibus, et partium partibus. Quod autem aliquod corpus sit penetrativum, contingit ex duobus. Primo, ex parvitate quantitatis, praecipue secundum profunditatem et latitudinem; non autem secundum longitudinem; quia penetratio fit in profundum; unde longitudo penetrationi non obstat. Secundo ex paucitate materiae; unde rara subtilia dicimus. Et quia in corporibus raris forma praedominatur materiae magis, ideo translatum est nomen subtilitatis ad illa corpora qiuc optime substant formae, et perficiuntur ab ea modo completissimo : sicut dicimus subtilitatem naturae esse in sole, et luna, et hujusmodi aliis; sicut etiam aurum, vel aliquid hujusmodi, potest dici subtile, quando perfectissime completur in esse et virtute suae speciei. Et quia res incorporeae quantitate carent et materia, nomen subtilitatis etiam ad eas transfertur, non solum ratione suae substantia?, sed ratione suae virtutis. Sicut enim subtile dicitur penetrativum, quia pertingit usque ad intima rei; ita etiam dicitur aliquis intellectus subtilis, ex hoc quod pertingit ad inspicienda intrinseca principia, et proprietates naturales rei latentes. Et similiter dicitur aliquis habere visum subtilem, quia aliquod minimum potest visu pertingere. Et similiter est de aliis sensibus. Et, secundum hoc, diversi diversimode subtilitatem corporibus gloriosis attribuerunt. Quidam enim haeretici, ut Augustinus narrat (13. de Civitate Dei, cap. 20), attribuerunt eis subtilitatem secundum modum quo spirituales substantioe subtiles dicuntur, dicentes quod in resurrectione corpus vertetur in spiritum, et, ratione hujus, corpora resurgentium Apostolus spiritualia nominat, 1. Corinth. 15 (v. 44). Sed hoc non potest stare. Primo, quia corpus in spiritum transire non potest, cum non communicent in materia, ut Boetius ostendit in libro De duabus naturis. Secundo, quia, si hoc esset possibile, tunc, corpore in spiritum converso, non resurgeret homo, qui ex anima et corpore naturaliter constat. Tertio, quia, si Apostolus sic intelligendo nominaret corpora spiritualia, pari ratione nominaret corpora animalia, quia in animam sunt conversa; quod patet esse falsum. Unde quidam alii haeretici dixerunt, quod corpus in resurrectione remanebit, sed habebit subtilitatem secundum modum (a) rarefactionis, ita quod corpora humana in resurrectione erunt similia aeri vel vento, ut Gregorius narrat in 14. Moralium (cap. 56, vet. 31, rec. 29). Sed hoc non potest stare. Quia Dominus, post resurrectionem, corpus palpabile habuit, ut patet, Lucae ultimo (v. 39); quod praecipue subtile credendum est. Et praeterea, corpus humanum cum carnibus et ossibus resurget, sicut et corpus Domini, ut dicitur, Lucae ultimo (v. 39), Spiritus carnem et ossa non habet, sicut me videtis habere; et, Job. 19 (v. 26), dicitur : In carne mea videbo Deum, etc. Natura autem carnis et ossis praedictam raritatem non patitur. Et ideo est assignandus corporibus gloriosis alius subtilitatis modus, utdicantur subtilia propter completam corporis perfectionem. Sed hanc completionem quidam eis attribuunt ratione quintae essentiae, quae in eis tunc maxime dominabitur. Quod non potest esse. Primo, quia nihil de quinta essentia potest venire in compositionem corporis humani. Secundo, quia, dato quod veniret in compositionem corporis humani, non posset intelligi quod dominaretur magis quam nunc supra naturam elementarem ; nisi ita esset quod tunc esset in corporibus humanis plus secundum quantitatem de natura coelesti, et sic corpora humana non essent ejusdem naturae vel staturae; nisi forte minueretur in homine elementaris natura, quod repugnat integritati resurgentium ; vel ita quod natura elementaris indueret proprietates naturae coelestis ex ejus dominio in corpore, et sic naturalis virtus esset causa proprietatis gloriosae; quod videtur absurdum. Et ideo alii dicunt quod dicta completio, ex qua corpora humana gloriosa subtilia dicentur, erit ex dominio animae glorificatae, quae est forma corporis, super ipsum , ratione cujus corpus gloriosum spirituale dicitur, quasi omnino subjectum spiritui. Prima autem subjectio, qua corpus animae subjicitur, est ad percipiendum esse specificum, prout subjicitur sibi ut materia formae; et deinde subjicitur sibi ad alia opera animae, prout est motor. Et ideo prima ratio spiritualitatis in corpore est ex subtilitate, deinde ex agilitate, et aliis proprietatibus corporis gloriosi. Et, propter hoc, Apostolus in spiritualitate tetigit dotem subtilitatis, ut Magistri exponunt. Unde Gregorius dicit, 14. Moralium (cap. 56, vet. 31, rec. 29), quod corpus gloriosum dicitur subtile per effectum spiritualis potentiae. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio pro prima parte conclusionis : Corpus non potest dici vel imaginari subtile esse, nisi ex parvitate materiae, vel quantitatis, aut ex completissima sui perfectione per formam. Sed corpora gloriosa non erunt subtilia primis duobus modis. Ergo tertio modo. Ille autem tertius modus potest dupliciter intelligi : scilicet ex natura quintae essentiae, aut ex completo dominio animae beatae super corpus. Primus modus non est probabilis. Restat ergo secundus. Secundam vero partem conclusionis ponit, dist. 44, q. 2, art. 3, in solutione primae quaestiunculae, ubi sic dicit : " Corpus gloriosum erit omnino subjectum animae glorificatae, non solum ut nihil sit in eo quod resistat voluntati spiritus, quia hoc fuit etiam in corpore Adae; sed etiam ut sit in eo aliqua perfectio effluens ab anima glorificata in corpus, per quam habile redditur ad praedictam subjectionem; quae quidem perfectio dicitur dos corporis glorificati. Anima autem conjungitur corpori non solum ut forma, sed ut motor. Et utroque modo oportet quod corpus gloriosum animae glorificatae sit summe subjectum. Unde per dotem subtilitatis subjicitur ei totaliter, inquantum est forma corporis, dans esse specificum ; et per dotem agilitatis subjicitur ei inquantum est motor, ut scilicet sit expeditum et habile ad obediendum spiritui in omnibus actionibus et motibus animae. "

Haec ille. Similiter dicit, dist. 49, q. 4, art. 5, in solutione secundae quaestiunculae, ubi sic dicit : " Secundum hoc homo est particeps beatitudinis, quod ad imaginem Dei exsistit. Imago autem Dei primo et principaliter in mente consistit; sed, per quamdam derivationem, etiam in corpore hominis quaedam repraesentatio imaginis invenitur, secundum quod oportet corpus animae esse proportionatum. Unde beatitudo, vel gloria, primo et principaliter est in mente ; sed, per quamdam redundantiam, derivatur etiam ad corpus, ut beatitudo hominis secundum corpus dicatur esse secundum hoc quod imperium animae Deo conjuncte perfecte exequitur. Unde sicut dispositiones quae sunt in anima beata ad perfectam operationem, qua Deo conjungitur, dicuntur animae dotes; ita dispositiones quae sunt in corpore glorioso, ex quibus corpus efficitur perfecte subjectum animae, dicuntur corporis dotes. "

Haec ille. Ex quibus potest argui pro secunda parte conclusionis sic : Beatitudo corporis gloriosi, et ejus dotes, proportionantur beatitudini animae gloriosae, et ejus dotibus. Sed beatitudo animae, et ejus dotes, sunt quaedam formae positivae inhaerentes animae beatae. Ergo simile est de beatitudine corporis glorificati, et ejus dotibus, quarum una dicitur dos subtilitatis.

Item, hoc idem apparet ex diffinitione dotis, quam ponunt communiter Doctores, ut recitat sanctus Thomas, dist. 49, q. 4, art. 1; quae talis est : Dos est perpetuus ornatus animae et corporis, vitae sufficiens, in aeterna beatitudine jugiter perseverans. Ergo, etc. Secunda conclusio est quod corpus gloriosum non habet ratione suae subtilitatis quod possit esse simul cum alio corpore in eodem loco localiter. Hanc ponit sanctus Thomas, dist. 44, q. 2, art. 2, in solutione secundae quaestiunculae, ubi sic dicit : " Non potest, inquit, dici quod corpus gloriosum ratione suae subtilitatis habeat quod possit esse cum alio corpore in eodem loco, nisi per subtilitatem auferatur ab eo illud quo prohibetur nunc esse simul cum alio corpore in eodem loco. Dicunt autem quidam, quod prohibetur ab hoc in isto statu ratione corpulentiae, per quam habet quod repleat locum; quae quidem corpulentia ab eo per dotem subtilitatis tolletur. Sed hoc non potest stare, propter duo. Primo, quia corpulentia, quam dos subtilitatis aufert, est ad defectum pertinens; puta aliqua inordinatio materiae non perfecte substantis suae formae. Totum enim quod ad integritatem corporis pertinet, in corpore resurget, tam ex parte formae, quam ex parte materiae. Quod autem (a)aliquod corpus sit repletivum loci, hoc habet per illud quod est de integritate naturae ejus, et non ex aliquo defectu naturae. Cum enim plenum opponatur vacuo, illud solum non replet locum, quo posito in loco, locus nihilominus remanet vacuus. Vacuum autem diffinitur, in 4. Physicorum (t. c. 58), quod est locus non plenus corpore sensibili. Dicitur autem aliquod corpus esse sensibile ex materia, et forma, et naturalibus accidentibus; quae omnia ad integritatem naturae pertinent. Constat etiam quod corpus gloriosum erit sensibile etiam secundum tactum, ut patet in corpore Domini, Lucae ultimo; nec ei deerit materia, aut forma, aut naturalia accidentia, scilicet calidum, et frigidum, et hujusmodi. Unde patet quod corpus gloriosum, non obstante dote subtilitatis, replebit locum : insania enim videretur dicere quod locus ubi esset corpus gloriosum, esset vacuus. Secundo, ratio praedictae positionis non valet. Quia impedire exsistentiam corporis cum alio corpore in eodem loco, est in plus quam replere locum. Si autem ponamus dimensiones esse separatas sine materia, illae dimensiones non replent locum. Unde (6) quidam ponentes vacuum, dixerunt vacuum esse locum in quo sunt hujusmodi dimensiones sine aliquo corpore sensibili; et tamen iste dimensiones prohibentur ne sint simul cum alio corpore in eodem loco, ut patet per Philosophum, 4. Physicorum (t. c. 8), et in 3. Metaphysica? (t. c. 17), ubi habet pro inconvenienti quod corpus mathematicum , quod nihil aliud est quam dimensiones separate, sit (y) simul cum corpore naturali sensibili. Unde, dato quod subtilitas corporis gloriosi auferret ab eo hoc quod est replere locum, non tamen sequeretur quod propter hoc posset esse cum alio corpore in eodem loco; quia, remoto eo quod est in minus, non propter hoc removetur quod in plus est. Dicendum ergo videtur quod illud quod nunc impedit corpus nostrum ne sit simul cum alio corpore in eodem loco, nullo modo poterit ab eo removeri per dotem subtilitatis. Nihil enim potest prohibere corpus aliquod ne sit simul situatum cum alio corpore in eodem loco, nisi quod in eo requirit diversum situm : nihil enim est impedimentum identitatis, nisi quod est causa diversitatis. Hanc autem distinctionem situs non requirit aliqua corporis qualitas : quia corpori non debetur situs ratione suae qualitatis; unde, remoto a corpore sensibili quod sit calidum aut frigidum., grave aut leve, nihilominus in eo manet necessitas praedicte distinctionis, ut patet per Philosophum, 4. Physico7-um (t. c. 76), et etiam per se planum est. Similiter materia etiam non potest inducere necessitatem praedictae distinctionis : quia materiae non advenit situs, nisi meli) Quod autem.

Quia quod Pr. (6) cum. - Ad. Pr. (y) sit.

sint Pr. diante quantitate dimensiva. Similiter etiam nec forma situm habet, nisi(a) ex materianum habente, j Restat ergo quod necessitas distinctionis duorum corporum in eodem situ causatur a natura quantitatis dimensivae, cui per se convenit situs. Cadit enim in diffinitione ejus; quia quantitas dimensiva est quantitas habens situm. Et inde est quod, remotis omnibus aliis quae sunt in re, talis distinctionis necessitas invenitur in sola quantitate dimensiva. Si enim accipiatur linea separata, oportet quod, si sint duae lineae, vel iliiae partes unius lineos, quod sint distincta; in situ; alias linea addita lineae non efficeret majus, quod est contra communem animi conceptionem. Et similiter est de superficiebus et corporibus (6) mathematicis. Et quia materiae debetur situs, inquantum substat dimensioni, exinde praedicta necessitas derivatur ad materiam situatam : ut, sicut non est possibile esse duas lineas, vel duas partes lineae, nisi sint distinctae secundum situm, ita impossibile est esse duas materias, vel duas partes materiae, nisi sit distinctio situs. Et quia distinctio materiae est principium distinctionis individuorum, inde est quod Boetius dicit, in libro de Trinitate (cire, princip.), quod duobus corporibus unum lorum fingere nullo modo possumus; ut hanc saltem accidentium varietatem distinctio individuorum requirat. Subtilitas autem a corpore glorioso dimensionem non aufert; unde nullo modo auferet sibi praedictam necessitatem distinctionis situs ab alio corpore. Et ita corpus gloriosum non habebit ratione suae subtilitatis quod possit esse cum alio corpore; sed poterit esse simul cum alio corpore, operatione virtutis divinae. Sicut etiam corpus Petri non habuit ex aliqua proprietate indita quod ad adventum ejus sanarentur infirmi, sed hoc fiebat virtute divina, ad aedificationem iidei; ita faciet virtus divina, ut corpus gloriosum possit esse simul cum alio corpore, ad perfectionem gloriae. "

Haec ille. Ex quibus potest argui pro conclusione sic : Causa manente, manet effectus. Sed cum dote subtilitatis manet causa incompossibilitatis duorum corporum ad simul exsistendum in eodem loco. Ergo cum illa dote manet effectus. Tertia conclusio est quod divina virtute duo corpora possunt simul esse in eodem loco. Hanc ponit sanctus Thomas, dist. 44, q. 2, art. 2, in solutione tertiae quaestiuncula?, ubi sic dicit : " Propter hoc necesse est duo corpora in duobus locis esse, quia diversitas materiae requirit in situ distinctionem. Et. ideo videmus quod quando conveniunt duo corpora in unum, destruitur esse distin etum utrique, et acquiritur utrique simul unum esse indistinctum (a), ut patet in mixtionibus. Non potest ergo esse quod duo corpora remaneant duo, et tamen sint simul, nisi utrique conservetur esse distinctum quod prius habebat, secundum quod utrumque erat ens indivisum in se, et divisum ab aliis. Hoc autem esse distinctum dependet a principiis essentialibus rei sicut a causis proximis, sed a Deo sicut a causa prima; sicut supra dictum est (dist. 12, q. 1, art. 1), quod esse accidentis dependet a subjecto sicut a causa proxima, sed a Deo sicut a causa prima. Et quia causa prima potest conservare rem in esse, cessantibus causis secundis, ut patet per primam propositionem libri de Causis, ideo divina virtute, et ea sola, potest fieri ut accidens sit sine subjecto, ut patet in Sacramento Altaris. Et similiter divina virtute, et ea sola, fieri potest quod corpori remaneat esse distinctum ab alio corpore, quamvis ejus materia non sit distincta in situ ab alterius corporis materia. Et sic miraculose fieri potest quod duo corpora sint in eodem loco.

Item, beata Virgo miraculose filium suum peperit. Sed in illo (6) partu oportuit duo corpora simul esse in eodem loco, quia corpus pueri exiens claustra pudoris non fregit. Ergo potest fieri miraculose quod duo corpora sint in eodem loco.

Item, hoc idem potest ostendi per hoc quod Dominus intravit ad discipulos januis clausis, Johann. 20. "

Haec ille. Ex quibus potest formari multiplex ratio pro conclusione. Et in hoc primus articulus terminatur.