ARTICULUS II.

ponuntur objectiones 8 1.

Contra primam conclusionem Argumenta Durandi.

Quantum ad secundum articulum, arguendum est contra conclusiones. Et quidem contra primam arguit Durandus (dist. 44, q. 5), probando quod dos subtilitatis non est qualitas inhaerens corpori glorioso. Perfecta, inquit, subjectio corporis ad animam, quoad operationes cognitivas et appetitivas, videtur pertinere ad dotem subtilitatis. Et haec subjectio potest intelligi vel quantum ad operationes sensitivas praecise, ut nihil sit in corpore, quo puritas talium operationum impediatur, sicut nunc fit in nobis frequenter propter grossitiem et impuritatem spirituum deservientium operationibus sensitivis; omnis enim talis impuritas - QUAESTIO III. segregabitur a corporibus gloriosis. Vel potest intelligi talis subjectio propter perfectam obedientiam quam tunc habebunt vires sensitiva; appetitivae ad rationem; quee obedientia non est modo, quando caro concupiscit adversus spiritum; et ob hoc corpus nunc dicitur animale ab animalitate, quia motus animales magis sunt in nobis secundum impedimentum sensualitatis quam secundum dictamen rationis; sed tunc dicetur corpus spirituale, quia omnes tales motus erunt plenarie subjecti spiritui. Quocumque autem dictorum (a) modorum accipiatur subtilitas (6), non videtur necessarium quod dicat aliquam qualitatem supernaturalem inhaerentem corporibus gloriosis. Quia subtilitas primo modo accepta, scilicet pro puritate operationum sensitivarum, potest esse per solam puritatem humorum (y), et spirituum deservientium operationibus sensitivis. Secundo modo autem accepta, potest esse per divinam providentiam assistentem. Nec apparet bene quomodo per aliquam qualitatem inhaerentem hoc esse possit : quia actus cuiuscumque qualitatis, sive naturalis, sive supernaturalis, non est liber, sed necessarius, et ideo ad idem semper inclinat; sed obedientia virium sensitivarum ad rationem vel intellectum non potest esse secundum inclinationem ad idem, quia quandoque secundum rectam rationem aliquid est appetendum, quandoque vero ejus oppositum; ideo, etc. Et quamvis secundum hanc viam subtilitas non sit aliqua forma habitualis, sicut nec impassibilitas, potest tamen dici dos : quia dos sponsae (ex qua istud nomen tractum est) consistit non solum in illis qua sponsam (3) ornant et circumstant quasi intrinsece, sed etiam in his quae assistunt extrinsece, ut si ad luitionem ejus daretur (e) ei certa custodia militum.

Haec Durandus. J3 2.

Contra secundam conclusionem Argumenta quorumdam.

Contra secundam conclusionem arguitur ab aliis, probando quod per dotem subtilitatis corpus gloriosum possit esse cum alio corpore. Primo. Quia cujuslibet dotis corporis gloriosi est aliquis proprius effectus. Sed dotis subtilitatis non videtur esse aliquis effectus nisi penetrare aliud corpus, et facere se simul cum eo. Sed haec est forma creata, et datur corporibus gloriosis. Ergo possunt se facere simul cum alio corpore non subtili, penetrando ipsum. Secundo. Quod illud possit esse per virtutem creatam, probatur : Quia Christus, inquantum Deus, posset facere quod corpus gloriosum esset cum glorioso. Nec tamen sequitur quod corpus gloriosum (a) posset se facere simul cum (6) glorioso; sed bene conceditur quod posset se facere cum non glorioso (--). Igitur non est tantum per divinam potentiam, sed per aliquid quod est in eo. Sed hoc non videtur aliud quam dos subtilitatis. Ergo, etc. Terlio. Si subtilitas non esset ratio essendi cum alio corpore, tunc corpus post resurrectionem esset in onus animae. Anima enim, quantum est ex se, potest esse cum quocumque corpore; et si corpus non posset esse cum alio corpore, jam esset sibi in onus, quia non posset cum illo illud quod posset sine ipso; quod est contra Augustinum, 22. de Civitale Dei (cap. 11). Quarto. Sicut Deus posset facere unum corpus pro nunc cum alio corpore, ila potest ipsum conservare per aliquod tempus, et perpetuo. Igitur, a simili, poterit sibi dare aliquam formam perquam sit cum alio corpore, et perquam perpetuo conveniat sibi esse cum alio pro libito voluntatis suae. Quinto. Magis videtur de corporibus gloriosis quod per subtilitatem suam possint se facere simul cum alio corpore, quam de aliis non gloriosis. Sed aliqua alia corpora inveniuntur, qua? possunt se facere simul cum alio corpore : ut ignis cum ferro, et vinum cum pane. Ignis enim in ferro oportet quod vero sit: quia ferrum ignitum habet propriam operationem ignis et ferri, seu actionem; unde, si est acutum, comburit et scindit. Nec potest dici quod sit ibi in aliena materia, quia duae formae substantiales specificati non possunt perficere simul eamdem partem materiae. Quod etiam vinum sit ubique in pane, patet: quia vini humiditas est in pane; sed humiditas non potest separari a proprio subjecto, ut patet per Philosophum, 2. de Anima (t. c. 113), de humido aquae et aeris, licet minus sit sensibile; unde quandocumque imprimuntur digiti in aere, vel in aqua, secundum eum, intercipitur aqua inter digitos; quod patet, quia manet humiditas, quae non separatur ab eis. Ergo inulto magis hoc possunt corpora gloriosa. Haec argumenta recitat Scotus (4. Sentent., dist. 49, q. 1(3) tanquam aliena. ^3.

Contra tertiam conclusionem I. Argumenta Durandi.

Contra tertiani conclusionem arguit Durandus (dist. 44, q. 6), probando quod per nullam potentiam possit fieri quod duo corpora sint simul in eodem loco proprio, sive quod sint indistincta secundum situm. Quia corpus non impeditur esse simul cum alio corpore, nisi ratione quantitatis. Quia nihil potest prohibere quin corpus poscit esse simul cum alio corpore in eodem loco, nisi illud per quod unum corpus requirit distinctum situm ab alio : nihil enim est impeditivum identitatis, nisi quod est causa diversitatis. Sed sola quantitas est illud per quod unum corpus requirit distinctum situm ab alio. Ergo sola quantitas secundum naturam impedit simultatem plurium corporum in eodem loco. Hoc supposito, probatur quod duo corpora, ex hoc quod habent distinctas quantitates, non possint esse simul in eodem loco Primo sic. Non minus necesse est duo corpora distingui ab invicem situ et positione, quam duas partes ejusdem corporis. Sed partes quantitativa; ejusdem corporis sic necessario distinguuntur situ seu positione, quod impossibile est eas simul esse, simultate opposita huic distinctioni. Ergo similiter duo corpora adeo distinguuntur situ et positione, quod non possunt esse simul, simultate illi distinctioni opposita. Utraque praemissarum probatur. Et primo major sic : quia actualis divisio partium quantitatis non tribuit partibus divisis quod possint esse plus simul quam ante divisionem; sed una quantitas efficitur duae sola divisione; ergo simultas quae repugnat partibus ejusdem quantitatis, repugnat quibuscumque duabus quantitatibus. Et iterum : duae quantitates inter se divisae possunt uniri et fieri partes ejusdem quantitatis, sicut e converso partes unitae dividi possunt, et fieri quantitates distinctae; propter quod omnino videtur idem esse judicium de quantitatibus divisis et de partibus ejusdem quantitatis, praecipue quia quaelibet pars quantitatis est quantitas. Et sic patet major, scilicet quod quam impossibilitatem habent partes ejusdem quantitatis ut sint simul, eamdem habent quaecumque corpora. Minor probatur, scilicet quod partes ejusdem quantitatis sic distinguuntur situ vel positione, quod nullo modo possunt simul esse, simultate opposita tali distinctioni : quia de intrinseca et essentiali ratione quantitatis (a), sine qua non est possibile quantitatem esse vel intelligi, est quod habeat partem extra partem, seu juxta; quod vocatur ad praesens, distingui positione, vel situ, qui est ordo partium in toto; quae diffinitio vel distinctio secundum positionem, et ordo, repugnat simultati partis in parte, vel partis cum parte; unde eontra rationem quantitatis est quod partes ejus sint simul, sed semper una est extra aliam, et non in alia, vel cum alia; alioquin duae non essent aliquid majus una, nec totum majus parte; quod est impossibile. Et sic patet minor. Sequitur ergo conclusio principalis, scilicet quod duo corpora, vel duae quantitates, necessario distinguuntur situ, seu positione, sic quod impossibile est ea esse simul, sed necessario unum est extra aliud, et non in alio, nec cum alio, positione vel situ indifferens. Secundo probatur sic idem (et est eadem virtus rationis cum praecedente) : Quia, si duo corpora possunt esse simul, ila quod quantitates eorum sint indistinctae secundum situm vel positionem, modo quo expositum est, per eamdem rationem partes ejusdem quantitatis possunt super se replicari, ita ut sint indistincta positione, nec una sit extra aliam; et tantum poterunt replicari, ut tota replicatio fiat super unam minimam partem, ita quod extra eam non sint aliae, sed in ea vel cum ea simul. Hoc autem videtur impossibile : quia tunc maximum corpus posset contineri localiter a minimo loco, scilieet a solo loco illius partis super quam facta esset replicatio; et sic totus unus mons maximus posset intrare per foramen acus, et totum coelum contineri in minima bursa, salvata quantitate utriusque, scilicet montis et caeli; quod non videtur possibile. Quare, etc. Tertio sic. Sicut partes quantitatis successivae, ut sunt tempus et motus, babent inter se ordinem durationis; sic partes quantitatis permanentis habent inter se ordinem positionis. Sed nulla virtute potest fieri quod partes quantitatis successivae, ut sunt partes temporis et motus, sint simul duratione; cum de ratione earum sit prius et posterius secundum durationem. Ergo similiter nulla virtute fieri potest quod partes quantitatis permanentis sint simul positione; et, per eamdem rationem, nec duae quantitates diversorum corporum; cum idem judicium sit utrobique, pro eo quod quaelibet pars quantitatis est quantitas, ut dictum fuit. Quare, etc. Quarto. Quia sicut se habent duo accidentia ejusdem speciei ad idem subjectum, sic duo corpora ad locum. Sed duo accidentia ejusdem speciei non possunt simul esse in eodem subjecto. Ergo nec duo corpora in eodem loco. Minor probatur. Quia duo accidentia ejusdem speciei, vel sunt aequalis gradus, vel inaequalis, puta quia unum est intensius alio. Si sint inaequalis gradus, impossibile est quod sint simul in eodem subjecto; alioquin idem subjectum esset magis album et minusalbum; quod videtur implicare contradictionem. Et iterum: termini motus vel mutationis sunt incompossibiles; sed hujusmodi accidentia possunt esse termini motus vel mutationis secundum alterationem intensionis et remissionis; quare, etc. Si vero sunt ejusdem gradus, idem sequitur : nam subjectum non est in potentia ad aliquam formam nisi mediante mutatione; sed subjectum habens aliquam formam non potest mutari ad consimilem (a) ejusdem gradus, priore manente; quia idem non potest simul esse tale formaliter in actu, et tale in potentia; sed illud sequeretur si subjectum habens aliquam formam posset mutari ad consimilem (a); ergo, etc. Quinto. Quia rationes qiiae fiunt pro parte opposita, sunt solubiles. Quod patet discurrendo per singulas. Primo quidam arguunt quod duo corpora non possunt esse simul in eodem loco : quia Christus natus est clauso Matris utero (remansit enim virgo post partum); sed istud non potuit esse, nisi corpus Christi nascendo simul esset cum corpore matris; quare, etc.

Sed ista ratio non valet. Dicitur enim quod verissimum est beatam Mariam virginem permansisse in partu, et post partum, sicut ante : fuit enim virgo non solum ex carentia experientia? delectationis venereae, per quam experientiam virginitas proprie amittitur; sed etiam propter integritatem membri corporalis. Nec tamen propter hoc in nativitate Christi fuerunt duo corpora simul, scilicet corpus Christi cum corpore Matris : quia est alius modus possibilis, scilicet quod virtute divina fdit facta dilatatio membrorum (6) et meatuum naturalium, non ruptio aliqua, vel fractio aliqua; sicut, secundum Augustinum, 14. de Civitate Dei (cap. 26), factum fuisset in omnibus mulieribus, si status innocentiae durasset, quia tunc peperissent sine dolore, qui nunc est paena peccati, secundum sententiam Domini, Gen. 3 (v. 10); unde proles nata fuisset per dilatationem membrorum naturalium, et non per fractionem vel divisionem, quae non potest esse in sentientibus sine dolore. Et hunc modum videntur tenere Gregorius Nyssenus (de Occursu Domini), et Ambrosius, super illo verbo Lucae 2 (v. 23), Omne masculinum, etc. Ibi enim dicit Gregorius Nyssenus sic : Hoc autem legis decretum in solo incarnato Deo singulariter et ab aliis differenter impleri videtur. Ipse namque solus ineffabiliter conceptus, ac incompreliensibi-liter editus, virginalem uterum aperuit, non ante connubio reseratum, servans post partum mirabilem inviolabiliter signaculum castitatis. Et Ambrosius (y) dicit ibidem : Non enim virilis (5) coitus vulvx virginalis secreta reseravit, sed immaculatum semen inviolabili (e) utero Spiritus Sanctus infudit. Et subdit quod est ad propositum, dicens : Qui ergo vulvam sanctificavit alienam, ut nasceretur Propheta, hic est qui aperuit matris suas vulvam, ut immaculatus exiret.

Secundo arguunt quidam, dicentes quod Christus ponitur surrexisse clauso tumulo; quod non potuit esse, nisi simul esset corpus Christi cum (fi) membrorum.

nerrorutn Pr. (y) Cfr. Ambros., Exposit. in Lucam, lib. 2. (e) inviolabili.

inviolabiliter IV. lapidibus sepulchri.

Sed haec ratio non valet : quia ex nullo textu Sacra: Scripturae habetur quod Christus resurrexit clauso sepulchro; et ideo assertio contraria non praejudicat fidei, neque Scriptura. Quod si ex dictis aliquorum sanctorum haberetur quod Christus resurrexit clauso sepulchro, accipiendum est pro opinione; et, si hoc dictum esset approbatum per Ecclesiam, tunc respondendum esset sicut in solutione tertii argumenti statim dicetur. Tertio arguunt quidam, quod Christus post resurrectionem intravit ad discipulos januis clausis, ut habetur, Johan. 20 (v. 26).

Sed hoc non concludit. Quia hoc est absolute verum, scilicet quod, cum fores essent clausae, venit Jesus; sed non dicitur quod intravit (") per januas clausas. Cum enim corpus gloriosum possit moveri per aerem sicut per terram, et Christus divina virtute potuit corpus suum ostendere et occultare prout voluit, potuit intrare ad discipulos per fenestras, vel per aliquem alium locum, et tunc primo ostendere quando fuit coram discipulis; et sic vere venit clausis januis (6), sed non per januas clausas. Et si per januas clausas intravit, potuerunt subito aperiri, etsubito claudi, ita ut apertio et clausio lateret discipulos. Et quia res dicitur fieri quando innotescit, ideo dicuntur fuisse clausae, quia apertio earum nulli apparuit. Et hoc modo posset dici surrexisse clauso sepulchro, si illud alicubi legeretur.

Vel posset dici quod Christus, ratione qua Deus, habuit in sua potestate corpus et figuram corporis sui, ita quod potuit figuram corporis sui mutare in figuram angustam, et sic intrare per quamcumque rimam januarum, eis remanentibus clausis. Et quamvis aliqui dicant hoc non fuisse conveniens, nullus tamen dicit quin fuerit possibile Christo, inquantum Deus est (y). Convenientius autem videtur ponere modum qui ab omnibus creditur esse possibilis, quam ponere illum qui a pluribus impossibilis reputatur. Beatus etiam Augustinus videtur hunc modum tenere. Potest etiam aliter responderi ad praedictas tres instantias, dicendo quod, si Deus potest facere et facit quod idem corpus Christi sit simul in ccelo et in sacramento, absque hoc quod sit in medio, multo fortius potest facere quod idem corpus sit successive in locis distantibus, et non in medio. Et sic potuit Deus facere quod corpus Christi fuisset primo in utero matris, et postea extra, absque hoc quod fuisset in medio simul cum corpore matris. Et idem potest dici de egressu Christi ex sepulchro clauso, et de ingressu ad discipulos januis clausis. Et si istud est possibile Deo (quod prima facie apparet possibilius quam illud quod fide tenemus de simultate exsistentiae realis corporis Christi in ccelo et in sacramento, et de simultate ejusdem in pluribus sacramentis), tunc praedictae instantiis sumptae ex dictis Scriptura sunt clare solutae, et omnes auctoritates sanctorum doctorum praedicta loca Scripturae exponentium. Quarto arguunt quidam : Quia corpus coeleste non potest dividi, saltem quantum ad substantiam sphaerarum; unde dicitur, Job. 37 (v. 18), quod coeli velut solidissimi, quasi aere fusi (a) sunt. Si ergo corpus gloriosum non posset simul esse cum alio corpore, nunquam corpus Christi ascendisset ad coelum empyreum, nec corpora sanctorum post resurrectionem illuc ascenderent; quod est erroneum. - Sed dicendum quod, sive ponatur coelum divisibile per naturam, sive virtute divina, non oportet ponere corpus Christi in ascensu ad coelos simul fuisse cum corporibus sphaerarum ; sed cessit corpus corpori (6). Et si dicatur quod omne divisibile est corruptibile; - dicendum quod non oportet. Quia divisio non arguit corruptibilitatem in illis in quibus est; sed addit facilitatem, quia (V) corruptibile divisum in plures partes, facilius corrumpitur quam si esset integrum; quia singula. partes non possunt tantum resistere corrumpenti, quantum totum integrum. Divisio tamen non dat eis corruptibilitatem; sed supponit. Quod patet : quia, si esset quantum mathematicum, quantumcumque divideretur, non corrumperetur. Non enim corrumperetur a contrario, quia quantitas non habet contrarium; nec corruptione subjecti, quia subjectum non habet, ut ponitur; nec divisione ad minima, quia tale quantum secundum se divisibile est in infinitum, nec est possibile pervenire ad minimum, nec conjunctum toti, neque separatum a toto. Patet ergo quod divisio non arguit corruptibilitatem , saltem illa qiiie fieret virtute divina. Nec coeli dicuntur solidissimi, quin possint divina virtute dividi, et praebere transitum corporibus gloriosis ad coelum empyreum; sed dicuntur solidissimi, quia naturaliter sunt incorruptibiles. Videtur etiam quod rationabiliter oporteat hoc ponere : quia, nisi coelum sit secundum aliquid divisibile, ita ut cedat corpori glorioso, necessarium est quod corpora gloriosa nunquam possint esse in coelo, nisi semper sint simul cum alio corpore; quod forte reputarent aliqui satis absurdum. Quinto arguunt quidam : Quia corpus non impeditur esse cum alio corpore, nisi ratione quantitatis. Sed virtute divina fit quod in Sacramento Altaris est corpus Christi simul cum quantitate panis. Ergo eadem virtute posset fieri quod simul esset cum substantia panis. Ergo duo corpora essent simul.

Sed dicendum quod corpus Christi, prout spectat ad genus substantiae, est vere in Sacramento Altaris. Nec illud est contra dicta, nisi ponatur quod in eodem sacramento sit quantitas corporis Christi; quia sola quantitas impedit coexsistentiam plurium corporum in eodem loco. Sicut autem ostensum fuit prius (dist. 10, q. 2), non est verum quod quantitas Christi sit in hoc sacramento, nec ex vi conversionis, ut omnes concedunt, nec ex aliqua concomitantia, quamvis unum ab altero non separetur, ut plenius fuit supra (ibid.) declaratum. Item, secundum omnes, corpus Christi non est in Sacramento Altaris quantitative; sed sub qualibet parte hostiae, quantumcumque minima, est totum corpus Christi; unde non potest ibi videri, nec a seipso, nec ab alio, ut fuit declaratum in praecedentibus (dist. "10, q. 4). Nec ut sic competebat corpori Christi aliquis motus, vel actio, seu passio. Quando autem quaerimus utrum virtute divina unum corpus possit esse cum alio, intelligimus hoc de exsistentia quantitativa utriusque corporis. Et ideo non est simile hinc et inde. Sexto principaliter arguit. Quia tenentium partem oppositam, probabilior modus ponendi est illorum qui dicunt quod modus quo est possibile duo corpora esse in eodem loco, talis est : Quantitas enim, per quam corpus comparatur ad locum, habet duo facere, scilicet reddere corpus quantum, et occupare locum. Primum est actus ejus formalis, secundum est actus ejus quasi causae efficientis. Ex quo potest tripliciter argui. Primo sic. Sicut se habet calor ad calefaciendum, sic quantitas ad occupandum locum. Sed, virtute divina, potest fieri quod calor praesens calefactibili non calefaciat ipsum, ut factum fuit in fornace Babylonis respectu trium puerorum. Ergo eadem virtute fieri potest quod quantitas praesens loco non occupet locum ; et sic alia quantitas poterit esse simul cum ipsa. Secundo sic. Virtute divina potest fieri quod prius maneat, amoto posteriori; cum hoc non implicet aliquam contradictionem, seu repugnantiam intellectuum. Sed dare esse quantum subjecto per prius competit quantitati quam occupare locum : quia ille est actus formalis, qui simul est cum forma in subjecto ; alius autem est actus ejus ut efficientis respectu alterius, qui frequenter est tempore posterior. Ergo virtute divina potest fieri quod corpus maneat quantum, et non occupet locum. Et sic idem quod prius. Tertio sic. Non videtur quod duo corpora impediantur simul esse in eodem loco, nisi quia non apparet per quid distinguerentur. Sed illud non impedit : quia corpora suis quantitatibus distinguuntur non per loca, quamvis per distinctionem locorum appareat vel manifestetur distinctio corporum. Dato etiam quod distinguerentur per loca, Deus tamen potest facere per se quod potest facere - QUAESTIO III. mediantibus causis secundis; et ita potest distinguere duo corpora, et distinctionem eorum conservare, absque distinctione locorum. Quare, etc. Iste, inquam, modus inter caeteros probabilior est. Sed tamen non valet, nec concludit. Dicitur enim ad primum, quod non est simile de calefactione respectu caloris (a), et de occupatione loci respectu quantitatis. Quia per calefactionem fit aliqua natura in calefacto, scilicet calor, qui virtute divina potest impediri ne fiat, conservando qualitatem oppositam; propter quod, calidum praesens calefactibili potest virtute divina impediri ne calefaciat. Sed ad occupare locum non sequitur aliqua natura absoluta ex praesentia locati ad locum, vel econtra; sed ex lioc solum occupatur locus a locato, quia locatum habet infra locum distensionem suarum partium. Cum ergo hoc sit essentiale locato, prout est quantum, impossibile est quod locatum sit in loco, et quod non occupet ipsum, ac, per consequens, quin sit incompossibile alteri sic occupanti. Similiter secunda ratio non valet. Dicitur enim quod Deus potest facere quod corpus sit quantum, et quod non occupet locum ; quia potest facere corpus sine loco. Sed , supposito quod corpus sit in loco, non potest fieri quod non occupet locum : quia non est prius, immo nec aliud realiter est quantum esse in loco quam occupare locum ; quia occupare locum est in loco habere partes positione distinctas et distantes ab (6) invicem et ab omni alia quantitate, et istud non est aliud quam esse quantum. Nec in proposito facit difficultatem corpus continens aliud, in quo contentum dicitur esse sicut in loco : quia, si duo corpora ponerentur esse in eodem loco continente, et postea corpus continens (y) totaliter annihilaretur, non propter hoc praecedentia corpora desinerent simul esse; et, quamvis ista simultas non esset secundum locum, esset tamen secundum positionem partium, quae semper est incompossibi-Iis quantitati, cum distantia partium quantitatis sit essentialiter intrinseca quantitati. Similiter tertium non concludit. Dicitur enim quod Deus (X) potest conservare distinctionem corporum sine distinctione locorum ; quia potest facere plura corpora, quorum neutrum sit in loco. Non tamen potest facere quod duo quanta sint distincta, et partes eorum sint positione indistinctae, cum hoc sit contra intrinsecam rationem quantitatis. Et quia hoc sequitur, si ponerentur plura corpora in eodem loco, ideo illud non est possibile. Ad formam ergo rationis, dicendum quod non prohibentur plura corpora esse in eodem loco quia locus sit causa distinctionis corporum, sed quia distinctio corporum requirit distinctam positionem eorum, quam non compatitur unitas loci. Sic ergo videtur quod duo corpora quantitative sumpta nulla virtute possunt simul esse in eodem loco. Si autem alterum eorum non compararetur ad aliud quantitative, sicut est de corpore Christi in sacramento, vel alio modo Deo possibili, licet nobis ignoto, tunc unum corpus posset esse simul cum alio in eodem loco; sed alterum non esset ibi localiter, nec quantitative.

Haec Durandus. II. Argumenta Scoti.

Contra eamdem conclusionem arguit Scotus (dist. 49, q. 16), improbando modum ponendi, quo dicitur solum Deum posse facere duo corpora simul in eodem situ. Primo. Quia, vel manent principia essentialia istorum corporum ut sunt in uno loco distincta, vel non. Si sic, ergo solus Deus non conservat, quia cum causis secundis manentibus et concurrentibus conservat; cujus contrarium dicitur in positione. Si non, sequitur quod Deus conservat et non conservat unum et idem simul: quia conservat, secundum te, illud esse distinctum eis (a); non conservat, quia non conservat (6) nisi quod est, sed materia illius est materia istius, et forma illius est forma istius, ergo non sunt-distincta, ergo nec conservat ut distincta; et sic ponis contradictoria. Et si dicas quod Deus potest conservare illa corpora distincta sine distinctione principiorum intrinsecorum illorum,

- hoc non valet : quia Deus nunquam conservat nec potest conservare rem sine suis principiis essentialibus, ut hominem sine anima et corpore humano; ergo nec distinctas res potest conservare sine distinctis principiis essentialibus; talia autem sunt materia et forma ; ergo, etc. Secundo sic. Aut situs est formale distinctivum et essentiale quantitatis, aut accidentale et casuale. Si formale et essentiale, ergo Deus de potentia absoluta non potest conservare quantitatem distinctam ab alia sine situ, sicut Deus nunquam potest facere ellectum causae formalis sine ipsa, ut hominem sine anima, album sine albedine, quia est contradictio. Si autem situs sit accidentalis aut casualis ratio distinctionis quantitatis, ergo ante illud habuit causam essentialem formalem distinctionis propriam ; et tunc Deus conservat illa distincta secundum suas causas priores, sine illo quod est accidentalis ratio; vel, si est casualis, tunc conservat causam sine effectu ; quod est possibile. Tertio. Quia in causis ejusdem ordinis non est circulus. Sed distincta quantitas est causa distinctionis silus effectiva, ut tu accipis in una ratione, VII. - 0 contra aliam opinionem. Ergo e converso silus non potest esse causa effectiva distinctionis quantitatis. Quarto. Quia inter quantitatem et quantitatem non est repugnantia formalis, nec inter situm et situm, nec inter ubi et ubi. Quod probatur : quia quaecumque formae, quantumcumque sint contraria:, si sint in diversis, nihil sibi repugnant; sed duo ubi sunt in diversis; ergo non repugnant. Unde, dato quod in hoc corpore sit hoc ubi, et in alio aliud ubi, ista duo non repugnant formaliter, quia ejusdem speciei sunt; nec repugnant (a) respectu corporis sibi subjecti, quia hoc ubi est in uno corpore, et aliud est in alio. Si ergo est impossibilitas quod ista duo ubi sint in diversis, hoc non est propter repugnantiam quam hahent inter se absolute, nec etiam ut comparantur ad subjectum. Oporiet ergo quod sit propter comparationem ad eumdem terminum, respectu cujus accipiuntur. Sed nec sic est incompossibilitas : quia duos respectus extrinsecos esse in diversis non ad diversos terminos, non est impossibile; quia nec est impossibile de respectibus intrinsecus (6) advenientibus, ut duos respectus similitudinis in diversis ad unum simile. Hoc etiam patet : quia incompossibilitas quanti ad quantum coexsistendi in eodem loco est sicut incompossibilitas causae essendi sine suo effectu naturali; sed, cum causa sit prior suo effectu, et omne prius naturaliter Deus possit conservare sine posteriori, non est impossibile quantum esse simul cum quanto, et quantum esse sine suo effectu, qui est esse in loco distincto. III. Argumenta aliorum.

Contra eamdem conclusionem arguunt alii, ut recitat Scotus(dist. 49, q. 10), quod per nullam potentiam duo corpora possint esse simul. Primo. Quia, secundum Boetiuin,l. de Trinitate (cire, princ), in numero differentiam, accidentium varietas facit. Et sequitur : Locus semper est diversus; corporum duorum locum unum nullo modo fingere possumus. Ex hoc sic arguitur : Si varietas loci in numero differentiam facit, contradictio est quod duo corpora sint in eodem loco. Secundo. Quia dimensio est formalis ratio repugnandi duo corpora esse in eodem loco : quia, secundum Philosophum, 4. Physicorum (t. c. 76), sola: dimensiones faciunt per se distare, non per passionem, nec per aliquid aliud. Tunc sic : Si formalis ratio repugnandi duo corpora esse simul, est divisio distincta, tunc, manente dimensione, qiiae est formalis ratio hujus repugnantia:, impossibile est duo corpora esse si uni I. Confirmatur sic : Sic se videntur hahere du;r dimensiones ad essendum in eodem loco, sicut duo accidentia contraria ad idem subjectum. Sed duo accidentia contraria non possunt esse simul in eodem subjecto. Ergo nec duo corpora habentia distinctas dimensiones possunt esse simul in eodem loco. Major probatur. Quia quidquid inducit unum contrariorum, expellit reliquum ; ergo qui movet unum corpus ad locum, expellit reliquum. Sed hoc non fieret, si possent esse simul in eodem loco. Ergo.

Quod autem duo accidentia contraria non possint esse simul in eodem subjecto per aliquam potentiam, patet, 4. Metaphysicae (t. c. 9 et 27), ulli dicit Philosophus, quod, si contraria sunt in eodem, pari ratione et contradictoria. Terlio sic. In corpore naturali non sunt nisi ista : scilicet materia, et forma, et qualitates, et quantitates. Sed formalis ratio repugnandi duo corpora esse in eodem loco, non est materia, nec forma substantialis, nec qualitates : quia corpus aliquod potest rarefieri et condensari, manente eadem materia, et forma, et qualitatibus, sola quantitate mutata. Sed tamen corpus condensatum et rarefactum occupat alium et alium locum. Quarto. Nam duo indivisibilia non possunt esse immediata : quia tunc non essent duo, ex 6. Physicorum (t. c. 2, etc). Ergo a simili potest argui : Si duo corpora sunt simul immediata, non remanent duo; eadem enim ratio quae est de uno, est de alio. Quinto. Quia a puncto ad punctum non potest trahi nisi una linea recta. Sed, si duo corpora essent simul, possent trahi duae lineae rectae ab uno puncto corporis continentis ad alium punctum ejusdem corporis contenti (a), quia (6) in duobus corporibus. Ergo, etc. Et in hoc secundus articulus terminatur.