ARTICULUS II.

ponuntur obiectiones Contra, secundam et tertiam conclusiones I. Argumenta Petri de Palude.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem contra duas ultimas arguit Petrus de Palude (dist. 14, q. 1), probando quod praeter poenitentiam interiorem et peccati remissionem, sit ponenda tertia res hujus sacramenti, quae dicatur ornatus. Et sic, cum sanctus Thomas de hoc non faciat mentionem in prasenti distinctione, videtur minus complete assignare res hujus sacramenti. Probat autem Petrus quod talis ornatus sit ponendus. Primo sic. Quia homo quandoque perfecte conteritur de peccato, cum proposito confitendi et satisfaciendi ; et tunc est sufficienter dispositus ad gratiam; unde statim suscipit eam sine ornatu medio, sicut per baptismum flaminis sine aliquo charactere. Aliquando vero est attritus, sed non contritus; sed superveniens confessio et absolutio, vi clavium, attritionem facit contritionem, ut recipiat gratiam. Cum ergo, secundum legem communem, nulli detur gratia nisi intus sufficienter disposito, ex quo ipse non est sufficienter dispositus per actum suum intrinsecum, ut supponitur, ergo est dispositus per aliquid aliud; et illud vocamus ornatum. Unde res et sacramentum in poenitentia est aliquando poenitentia interior, ut quando sufficienter de se conteritur, quia est dispositio necessitans ad gratiam, ut character; aliquando est ornatus a sacramento impressus, ut quando non est actus contritionis de se perfectus, et ipse submittit se clavibus. Et, secundum hoc, non simul concurrunt istae duae res, et variatur res sacramenti, et non semper imprimitur ornatus. -

Si autem dicamus quod gratia sacramentalis est alia a gratia gratum faciente, diceretur quod semper imprimitur ornatus, etiam cum contritione; nec superfluit, quia contritio est dispositio et res et sacramentum respectu gratiae gratum facientis, ornatus vero respectu gratiae sacramentalis. Ergo potest dici quod licet sacramenta imprimentia characterem, ipsum imprimant semper, sive recipiens dispositus sit sufficienter ad gratiam per contritionem, sive non, quia de alio servit character, scilicet quia deputat ad aliquid sacrum, et consignat et distinguit; tamen sacramenia imprimentia ornatum, tunc solum imprimunt quando in suscipiente deficit sufficiens dispositio. Vel potest dici quod sicut illa semper imprimunt characterem, ita et ista ornatum, propter dispositionem ad gratiam sacramentalem, etsi non propter aliam, quia ad utramque disponunt. Verius tamen videtur quod non solum attritus, sed contritus etiam, licet non ita egeat, recipit ornatum : quia ex quo non ponit obicem, non est causa quod privetur effectu sacramenti; et tunc major gratia infundetur, propter duplicem dispositionem, scilicet sacramenti et liberi arbitrii. Quando autem sic est fictus, quod non concurrit essentia sacramenti (puta in matrimonio, quia intendit decipere, non contrahere; vel in poenitentia, quia nullo modo poenitet, vel celat aliquid; aut in aliis, quando habet contrariam dispositionem, sicut in receptione Eucharistia?, extreniae unctionis, si habet conscientiam mortalis de quo non poenitet), nullum ornatum recipit. In quo differt ornatus a charactere : quia characterem recipit contritus, attritus, et fictus, dum tamen velit verum sacramentum recipere; ornatum vero non recipit nisi contritus, vel attritus. Secundo probat quod in omni sacramento novae legis imprimitur aliquid praeter actum suscipientis, quod est sufficiens dispositio ad gratiam etiam gratum facientem, sive illud sit character, ut in tribus, sive simplex ornatus, ut in aliis : ita quod, in Eucharistia, praeter illud quod est res et sacramentum extra suscipientem, et antequam suscipiatur, id est, corpus Christi verum, in suscipiente fit etiam ornatus, qui est res et sacramentum. Et sic, sicut quaedam sacramenta habent unum sacramentum tantum, puta sola verba, sicut poenitentia et matrimonium, si ita est, et alia, res simul et verba, ut omnia alia; sic quaedam sacramenta sunt, quae habent pro re et sacramento unum tantum, sicut illa quae non per se requirunt actum suscipientis, alia autem pro re et sacramento hahent duo diversa (a). Et hoc adhuc differenter : quia vel utraque est in suscipiente, sicut actus interior est una res et sacramentum in matrimonio et poenitentia, alia est ornatus, et sic utrumque est in suscipiente; in Eucharistia autem una res est in suscipiente, et alia in materia. Tertio probat quod non solum in illis, sed in omni sacramento imprimatur ornatus, sic : Ubicumque secundum legem communem est remissio peccati actualis mortalis, et per consequens gratiae infusio, ibi est aliqua dispositio sufficiens, alia praeter motum liberi arbitrii : quia ubicumque est motus liberi arbitrii sufficienter disponens ad gratiam, ibi statim est gratia, nec per consequens est peccatum mortale; gratia autem non infunditur secundum legem communem nisi sufficienter disposito, quia Deus dat unicuique secundum suam virtutem. Sed omne sacramentum novae legis, si digne accipiatur, remittit peccatum mortale, si inveniat, et, si nunquam inveniret, nunquam tolleret. Si ergo quodlibet sacramentum aliquando potest tollere peccatum mortale, ergo aliquando invenire potest. Tunc autem non est dispositio sufficiens ex parte liberi arbitrii, cum qua non stat peccatum mortale, quia illa est contritio. Ergo ex opere operato infunditur alia dispositio. Propter quod videtur quod ad hoc quod sacramentum conferat gratiam, non requiritur aliquis actus respectu effectus sacramenti in suscipiente, vel qui gerit persoram ejus, sed tantum respectu sacramenti : quod scilicet ipse velit recipere sacramentum, si sit adultus et habeat usum liberi arbitrii, vel alius pro eo, vel quod ipse voluerit; sed, respectu effectus sacramenti, solum requiritur quod non ponat obicem, et quod faciat quod sacramenti susceptio requirit; puta, in matrimonio, quod intendat contrahere, licet non recolat de peccatis, etc. II. Argumenta Durandi (a).

Contra easdem conclusiones arguit Durandus, potissime contra secundam Primo (6), probando quod poenitentia interior non sit res hujus sacramenti. Quia illud quod est simul res et sacramentum, supponit illud quod est sacramentum tantum, tanquam causam instrumentalem, vel causam sine qua non. Sed poenitentia interior non supponit illud quod agitur exterius in sacramento poenitentia:; immo, ut communiter, praecedit. Ergo non est res et sacramentum. Secundo arguit quod nec ornatus de quo loquitur Petrus, sit res hujus sacramenti proxima, nec remota. Quia ista dispositio, vel ornatus, est potentia, vel habitus. Non potest esse potentia : quia per talem ornatum non producitur novus actus; potentia autem respicit actum, et nova novum. Nec habitus : quia per habitum habemus nos ad actum bene vel male; sed per talem ornatum non habemus nos ad aliquem actum bene, nec male (7); ergo non est habitus. Tertio ad idem. Quia illa dispositio, vel ornatus, aut remanet, amissa gratia; et sic esset indelebilis, et multiplicaretur solo numero in eodem, cum contingat eumdem pluries recipere sacramentum poenitentiae. Aut non remanet, amissa gratia, sed cum ea daretur, et cum illa amitteretur. Hoc autem esset frustra : quia, si non ponitur nisi propter (a) Hirc argumenta deducuntur ex eis quae dicit Durandus, dist. 17, q. 13. Auctor ea refert juxta formam quam ipsis dedit Petrus de Palude, dist. 14, q. I. (S) Primo. - Om. Vi:

ornatum animae, et non propter operationem vel modum operandi, ut dictum est, gratia autem satis ornat animam sine ullo alio, videtur quod frustra ponitur.

Haec Durandus. III. Aliud argumentum (a).

Ultimo (6) potest argui contra eamdem secundam conclusionem. Quia res sacramentorum non sunt de jure naturali, sed mere de jure divino. Sed poenitentia interior, cum sit actus virtutis, est de jure naturali. Ergo non est res sacramenti poenitentia;. Et in hoc secundus articulus terminatur.