DEFENSIONES THEOLOGIAE DIVI THOMAE AQUINATIS IN Quartum SENTENTIARUM

 Tomus VI

 EXPLICIT TABULA SEXTI VOLUMINIS DEFENSIONUM JOHANNIS CAPREOLI

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO IV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO V ET VI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO VII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO VIII ET IX.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II. ponuntur objectiones

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO X.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS 1.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO IV.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO XIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XIV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XV

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVII

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XIX.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11. PONUNTUR OBJECTIONES

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XX

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXIV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIONES XXVI, XXVII, XXVIII, XXIX.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIONES XXX, XXXI, XXXII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXllI, ET NOVEM SEQUENTES

 QUESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 Tomus VII

 DISTINCTIO XLIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XLIV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS I. PONUNTUR CONCLUSIONES

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO IV.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XLV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIONES XLVI, XLVII, XLVIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XLIX.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO IV.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO V.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO VI.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO L.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I

 ARTICULUS II

 ARTICULUS III

ARTICULUS III.

ponuntur solutiones Ad argumenta contra secundam conclusionem Ad argumenta Durandi.

Quantum ad tertium articulum, respondendum est objectionibus supradictis. Etquidem Ad primum respondet Petrus de Palude, in praesenti distinct., q. 4, quod, " cum sacerdos fiat Episcopus, et minister hujus sacramenti sit sacerdos Episcopus (quia non potest esse Episcopus nisi sit sacerdos; immo non videtur alius character, sed idem plenior), committere sacerdoti simplici non est mutare ministrum quoad substantiam. Sciendum est autem quod forte, ex dispensatione Papae, ex chrismate non consecrato, et de oleo non benedicto, possent sani confirmari, et morientes inungi. Et esset eadem materia; quia consecratio illa nihil reale addit, sed puram relationem rationis dicit. Unde Christus materiam instituit, et sanctificationem Ecclesiae commisit. Unde qui est super totam Ecclesiam, non potest quidem materiam mutare; sed ejus consecrationem forte posset mutare vel omittere : quia sic Christus instituit quod oleum vel chrisma sit materia, eo modo quo fuerit per Ecclesiam determinatum; unde forte non est apud omnes; et quia consecratio illa non est sacramentum, sed aliquid sacramentale, ideo videtur esse in dispositione Ecclesiae. Sed, sicut nullum est matrimonium inter personas quas Ecclesia reddit illegitimas; sic non est confirmatio, nec unctio, si fieret de materia contra ritum Ecclesiae praeparata. Similiter ergo, si consecratio Episcopi non sit sacramentum, sed sacramentale, videtur quod Papa possit circa illud dispensare : ut scilicet minister conferens illa sacramenta quibus aliquis praeficitur corpori Christi mystico, sic sit a Christo determinatus, scilicet quod sit sacerdos, secundum quod placuerit Ecclesiae ipsum consecrare. Unde qui praeest toti Ecclesiae, potest ei committere sine hac consecratione. Sed quia generaliter statuit quod non episcopus hoc non faciat, ideo qui contra hoc agit, nihil facit. Determinationem enim sacerdotis Christus Ecclesiae commisit; sed quod sacerdos esset, hoc determinavit. Unde forte Papa potest facere quod simplices sacerdotes Episcopum consecrarent. Sed respectu aliorum sacramentorum, quae respiciunt corpus Christi verum, Christus determinavit non solum quod esset sacerdos, sed etiam qualis sacerdos, quia Episcopus, secundum ritum Ecclesiae consecratus. Unde modum conferendi Ecclesiae commisit; sed eum consecratum voluit esse ulteriori ritu quam simplicem sacerdotem. Et quamvis ista non probentur, tamen isto modo esse potuit. Et isto modo salvari potest quod Ecclesia Romana facit, de qua supponendum est quod non errat. "

Haec Petrus. Sed contra hanc solutionem arguit Durandus (dist. 7, q. 3), dicens quod " haec opinio non solum videtur falsa, sed fidei et Ecclesiae valde periculosa. Et quod sit falsa, patet. Quia, secundum omnes sanctos, et doctores theologos, et sacros canones, Christus non commisit alicui homini respectu sacramentorum nisi simplex ministerium, et non potestatem excellentia?, vel aliquid ad eam pertinens. i Sed ordinare de materia sacramenti, puta de oleo, [ vel chrismate, quod benedicatur vel non benedicatur, vel quod benedicatur tali benedictione vel alia, et quod hujusmodi ordinatio sit de necessitate sacramenti et non solum de solemnitate, pertinet ad potestatem excellentia?, et non ad simplex ministerium, quod consistit solum et praecise in faciendo ea quae circa sacramenta sunt instituta per Christum. Et istud non fuit commissum alicui homini, nec Papae, nec alicui alii. Et quod dictum est de materia, habet locum de ministro : quia ordinare quod minister sit ordinatus tali vel tali consecratione, prout placet ordinanti, et quod talis ordinatio seu consecratio sit de necessitate sacramenti, pertinet ad potestatem excellentiae, et nullo modo ad simplex ministerium.

Quod etiam praedicta opinio sit fidei et Ecclesia; valde periculosa, patet. Quia sicut isti dicunt et ponunt quod Christus commisit voluntati et dispositioni Ecclesia? vel Papae, quod chrisma vel oleum sit benedictum vel non benedictum, et, si benedictum, quod benedicatur tali benedictione, secundum voluntatem et ordinationem Ecclesiae vel Papae; et sicut ponunt de ministro confirmationis vel ordinationis episcopalis, quod sit sacerdos consecratus consecratione simplicis sacerdotii vel summi, pro voluntate et ordinatione Papae vel Ecclesia?, quae ordinatio est de necessitate sacramenti; ita possunt dicere circa alia sacramenta, scilicet baptismi, Eucharistiae, poenitentia?., et extrema? unctionis. Poterit enim dici quod minister Eucharistiae, poenitentia?., et extrema? unctionis, ex institutione Christi est sacerdos; sed Christus commisit dispositioni Ecclesia?, vel Papae, quali consecratione sit ille sacerdos consecratus, videlicet consecratione simplicis sacerdotii, vel consecratione episcopali. Et, si Papa ordinaret quod esset consecratus consecratione episcopali, tunc soli Episcopi possent sacramentum Eucharistiae perficere vel conficere, et absolvere in foro paenitentiae, et infirmos ungere; nec alias esset verum sacramentum. Similiter, circa sacramentum baptismi, posset dici quod Christus solum instituit quod baptismus fieret in aqua; sed commisit Papae vel Ecclesia? determinationem aqua?, videlicet an esset benedicta vel non benedicta, calida vel frigida. Et similiter, posset dici quod Christus instituit solum quod vinum esset materia consecrationis sanguinis; sed commisit determinationi Papae vel Ecclesia? quale esset illud vinum, album vel rubeum. Et, si Papa circa aquam baptismi determinaret quod deberet esse calida, et circa vinum quod deberet esse rubeum, baptismus non posset fieri, saltem extra casum necessitatis, nisi in aqua calida, nec sanguis Christi consecrari, nisi in vino rubeo; quia ordinatio Ecclesiae esset de necessitate sacramenti, ex commissione Christi. Nec est major ratio dicendi illa quae isti dicunt, quam dicendi haec quae subjecta sunt. Quod periculosa autem sint haec omnia, perpendere potest quilibet prudens, eo quod fides quam habemus de sacramentis, dependeret exilia voluntate unius hominis, scilicet Papae, etiam quantum ad aliqua quae essent de necessitate.

Item, absurdum videtur, et contrarium Sacra? Scriptura?, quod ex commissione Papae simplices sacerdotes possent Episcopum consecrare. Dicit enim Apostolus, adHebrxos (cap. 7, v. 7), quod, absque ulla contradictione, minor a majore benedicitur. Sed Episcopus non est minor simplici sacerdote, immo major, sive consecratio episcopalis sit sacramentum, sive sacramentale. Ergo absurdum est dicere quod simplices sacerdotes possunt Episcopum consecrare. Tenendum est ergo, secundum communem et sanam doctrinam, quod, circa sacramenta et sacramentalia per Christum instituta, nihil potest mutari per quemcumque bominem, quantum ad ea qua? sunt de necessitate sacramentorum, vel sacramentalium, si qua per Christum instituta fuerint; nec in his Christus commisit homini, Papae, vel alteri, nisi simplex ministerium; quamvis ad solemnitatem ministerii potuerit et possit Ecclesia addere, vel subtrahere, vel mutare, prout judicaverit expedire. "

Haec Durandus, in forma. Sustinendo autem opinionem Petri, dicendum est primo, quod illa opinio non est falsa, sed vera. Et ad probationem, dicitur, negando minorem, scilicet quod ordinare aliquid circa benedictionem sacramentorum materia?, quae quidem ordinatio sit de necessitate sacramenti, et non solum de solemnitate, pertineat ad potestatem excellentia?, quam Christus habuit respectu sacramentorum novae legis. Unde sciendum est quod talis potestas non consistit in his quae dicit arguens, sed in aliis. De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 64, art. 3, sic dicit : " Interiorem ellectum sacramentorum operatur Christus, et secundum quod est Deus, et secundum quod est homo; aliter tamen et aliter. Nam, secundum quod est Deus, operatur in sacramentis per auctoritatem; secundum autem quod est homo, operatur ad interiores effectus sacramentorum meritorie, et efficienter, sed instrumentaliter. Dictum est enim (3 p., q. 48 et 49) quod passio Christi, quae competit ei secundum humanam naturam, tausa est justificationis nostrae meritorie, et effective, non quidem per modum principalis agentis, sive per auctoritatem, sed per modum instrumenti, inquantum humanitas est instrumentum divinitatis ejus. Sed tamen, quia est instrumentum conjunctum divinitati in persona, habet quamdam principalitatem et causalitatem respectu instrumentorum quae sunt ministri Ecclesiae et ipsa sacramenta. Et ideo, sicut Christus, inquantum Deus, habet potestatem auctoritatis in sacramentis; ita, inquantum homo, habet potestatem ministerii principalis, sive potestatem excellentia?. Quae consistit in quatuor. Primo quidem, in hoc quod meritum et virtus passionis ejus operatur in sacramentis. Et quia virtus passionis copulatur nobis per fidem, secundum illud Ftoma-nor. 3(v. 25), Quem proposuit Deus propitiatorem per fidem in sanguine ejus, quam fidem per invocationem nominis Christi protestamur (a); ideo, secundo, ad potestatem excellentiae, quam Christus habet in sacramentis, pertinet quod in ejus nomine sacramenta sanctificantur. Et quia ex institutione (") protestamur. - protestantur Pr.

sacramenta virtutem obtinent, inde est quod, tertio, ad excellentiam potestatis Christi pertinet quod ille qui dedit virtutem sacramentis, potuit instituere sacramenta. Et quia causa non dependet ab effectu, sed potius econtra, ideo, quarto, pertinet ad excellentiam potestatis Christi, quod ille potuit conferre ellectum sacramenti sine exteriori sacramento. "

Haec ille.

Et consimilia dicit, 4. Sentent., dist. 5, q. 1, art. 1. Item, 3 p., ubi supra, art. 4, sic dicit: " Christus in sacramentis habet duplicem potestatem. Unam auctoritatis, quae competit ei secundum quod Deus; et talis potestas nulli creaturae potuit communicari, sicut nec divina essentia. Aliam potestatem habuit excellentiae, quae competit ei secundum quod homo; et talem potestatem potuit Christus communicare ministris Ecclesiae, dando scilicet eis tantam gratias plenitudinem, ut eorum meritum operaretur ad sacramentorum effectus, et ut ad invocationem nominis eorum sanctificarentur sacramenta, et ut ipsi possent sacramenta instituere, et sine ritu sacramentorum effectum conferre solo imperio. Potest enim instrumentum conjunctum, quanto fuerit fortius, tanto magis virtutem suam instrumento separato tribuere, sicut manus baculo. "

Haec ille.

Item, ibidem, in solutione primi, sic dicit: ((Chrislus non ex invidia praetermisit (a) potestatem excellentiae ministris tribuere, vel communicare, sed propter fidelium utilitatem, ne in homine spem ponerent, et ne essent diversa sacramenta, ex quibus divisio in Ecclesia oriretur, sicut apud illos qui dicebant : Ego sum Pauli, ego autem Cephae, ut dicitur, 1. Corinthior. 1 (v. 12). "- Haec ille.

Ex quibus apparet quod ordinare aliquid pertinens necessario ad sacramentum, non quidem primarie et principaliter, sed secundarie et minus principaliter, potissime ex commissione Christi, non pertinet ad potestatem excellentiae in sacramentis, sed ad potestatem ministerialem, non quidem qualiscumque aut cuiuscumque ministri, sed solum ministri qui habet plenitudinem potestatis ministerialis in Ecclesia, cujusmodi est Papa. Hoc enim non est instituere sacramenta quoad essentialia sacramentorum vel substantiam, sed ordinare et disponere de quibusdam actibus, necessario tamen requisitis ad complementum sacramentorum, et hoc non auctoritate propria, sed ex commissione Christi, speciali vel generali, implicita vel explicita. Et ad hoc videtur facere dictum sancti Thomoe, 3 p., q. 72, art. 3, in solutione tertii, ubi sic dicit : " Materia corporalis non est capax gralia?, quasi gratiae subjectum, sed solum sicut gratia? instrumentum; et ad hoc materia sacramenti consecratur, vel ab ipso Christo, vel ab Episcopo, qui gerit in Ecclesia personam Christi. "

Haec ille.

Item, in principali soluti) praetermisit. - omisit Pr. tione, sic (et) dicit : " Tota sacramentorum sanctificatio a Christo derivatur. Est autem considerandum quod quibusdam sacramentis habentibus materiam corpoream Christus est usus, scilicet baptismo et Eucharistia. Et ideo, ex ipso usu Christi, materia? horum sacramentorum aptitudinem acceperunt ad perfectionem sacramenti. Unde Chrysostomus (6) dicit quod nunquam aquae baptismi purgare peccata credentium possent, nisi tactu doniinicse carnis sanctificata: fuissent. Et ipse similiter Dominus accipiens panem, benedixit; similiter autem et calicem, ut habetur, Malth. 26 (v. 26), et Lucae 22 (v. AQ et 20). Et, propter hoc, non est de necessitate horum sacramentorum quod materia plus benedicatur, quia sufficit benedictio Christi. Si qua vero benedictio adhibeatur, pertinet ad sacramenti solemnitatem, non autem ad necessitatem. Unctionibus autem visibilibus Christus non est usus, ne fieret injuria invisibili unctioni qua est unctus pree consortibus suis (Psalm. 44, v. 8). Et ideo tam chrisma quam (y) oleum sanctum, et oleum infirmorum, prius benedicuntur quam adhibeantur ad osum sacramenti. "

Haec ille.

Ex quibus videtur quod benedictio chrismatis vel olei nunquam fuerit tacta vel exercita a Christo actualiter, nec benedictionis forma explicite ab ipso tradita, sed Ecclesia? et Episcoporum primo, scilicet Papae, commissa; et quod hoc non pertinet ad potestatem excellentia?, sed ministerii. Institutio autem sacramentorum pertinet ad potestatem excellentia?, ut dictum est. Et de hoc sanctus Thomas, 4. Sentent., dist. 17, q. 3, art. 1, in solutione quinta? quaestiunculae, sic dicit : (( Ministri Ecclesia? instituuntur in Ecclesia divinitus fundata. Et ideo institutio Ecclesiae praesupponitur ad operationem ministrorum, sicut opus creationis praesupponitur ad opus naturae. Et quia Ecclesia fundatur in fide et sacramentis, ideo ad ministros Ecclesia?, nec novos articulos fidei edere, aut editos removere, aut nova sacramenta instituere, aut instituta removere, pertinet; sed hoc est potestatis excellentiae, qua? soli debetur Christo, qui est Ecclesia? fundamentum. Et ideo, sicut Papa non potest dispensare ut aliquis sine baptismo salvetur, ita nec quod salvetur sine confessione, etc. j Item, dist. 7, q. 1, art. 1, in solutione primi argumenti primae quaestiuncula?, sic dicit : " Circa institutionem hujus sacramenti, scilicet confirmationis, est triplex opinio. Una.enim dicit quod hoc sacramentum non fuit institutum, nec a Christo, nec ab Apostolis, sed postea, processu temporis, in quodam concilio generali. Et dicunt quod Dominus rem hujus sacramenti conferebat sine sacramento, manus imponendo; similiter et Apostoli, eo quod ipsi confi) sic.

sicut Pr. (6) Immo Chromatius, in cap. 3. Maliti.; et habetur in Decreto, can. 10, D. JV, de Consec. (f) quam. - tam Pr. NTENTIAFIUM firmati fuerunt immediate a Spiritu Sancto. Sed hoc videtur valde absonum: quia, secundum hoc, Ecclesia tota die posset nova sacramenta instituere; quod est falsum; cum ipsi non sint factores legis, sed ministri, et fundamentum cujuslibet legis in sacramentis consistit; et praeterea, in littera(praes. dist.), dicitur quod, tempore Apostolorum, non ab aliis quam ab Apostolis fuit peractum (a). Ideo alii dicunt quod non fuit a Christo sed ab Apostolis institutum hoc sacramentum. Sed hoc etiam non competit : quia et ipsi Apostoli, quamvis essent bases Ecclesiae, non tamen fuerunt legislatores; unde ad eos non pertinebat sacramenta instituere. Et ideo probabilior videtur aliorum opinio, qui dicunt, hoc sacramentum, sicut et omnia alia, a Christo fuisse institutum (6); quod patet ex hoc quod ipse etiam Dominus pueris manus imponebat, ut palet, Matth. 19 (v. 15). Nec obstat quod in Evangelio vel in Aclibus Apostolorum non fit mentio de materia vel de forma hujus sacramenti : quia formae sacramentorum, et alia quae in sacramentis exiguntur, occultanda erant in primitiva Ecclesia, propter irrisiones infidelium, ut dicit Dionysius (cap. 7, de Eccles. Hierarchi, etc. " Item, eadem quaest., art. 3, q 1, in solutione secundi, sic dicit : n Quidam dicunt quod Apostoli, propter dignitatem et auctoritatem ipsorum, confirmabant sine materia et forma, per solam manus impositionem. Sed hoc non videtur bene dictum : quia, quantumcumque ipsi essent magnae auctoritatis, tamen potestatem excellentiae in sacramentis dispensandis non habebant. Et ideo dicendum est quod Apostoli aliqua forma utebantur, quamvis non fuerit scripta. Multa enim Apostoli servabant in sacramentorum dispensatione, quae nolebant divulgari, propter irrisionem infidelium evitandam; sicut patet per Apostolum dicentem, 1. Corinthior. 11 (v. 34) : Caetera, cum venero, disponam; et loquitur de celebratione sacramenti Eucharistiae, etc. " Item, dist. 2, q. 1, art. 4, in solutione quartae quaestiunculae, sic dicit: ((Quidam dicunt, non omnia sacramenta a Christo immediate instituta fuisse, sed quaedam ipse per se instituit, quaedam vero Apostolis instituenda commisit : scilicet confirmationem, in qua Spiritus Sanctus datur ad robur, cujus institutio esse non debuit ante plenam Spiritus Sancti missionem; et extremam unctionem, quae, cum ad gloriam resurrectionis sit immediatum et proximum praeparatorium, ante resurrectionem institui non debuit. Sed quia institutio sacramentorum videtur ad potestatem plenitudinis excellentiae in sacramentis pertinere, quam sibi Christus reservavit in sacramentis, cum ex institutione sacramenta habeant quod significent, (i) Haec verba relata a Magistro, praesenli distinctione, sunt Eusebii Papae, episl. 3. ad Episcopos Tusciae et Campaniae; et habentur in Decreto, can. 4, D. V, de Consecr.

ideo aliis probabilius videtur quod, sicut puri hominis non est sacramenta mutare, vel a sacramentis absolvere, ita nec nova sacramenta instituere; et ideo omnia sacramenta novae legis ab ipso Christo institutionem habent. "

Haec ille.

Similia ponit, 3 p., q. 64, art. 2, ubi probat quod solus Deus est sacramentorum institutor. Et similiter, q. 72, art. 1 (ad l ), ubi probat quod " Christus instituit sacramentum confirmationis, non exhibendo, sed promittendo ". Ex quibus omnibus apparet quod nova institutio sacramentorum pertinet ad potestatem excellentiae solius Christi; non autem institutio benedictionis, aut alicujus accidentalis et non substantialis determinatio materiae sacramentalis; illa enim competere potest Papae. Sed tunc restat dubium. Quia sanctus Thomas dicit, 3 p., q. 64, art. 2, in solutione primi, quod " illa quae aguntur in sacramentis, per homines instituta, non sunt de necessitate sacramenti; sed pertinent (a) ad quamdam solemnitatem, quae adhibetur sacramentis ad excitandam devotionem et reverentiam in his quae sacramenta suscipiunt. Ea vero quae sunt de necessitate sacramenti, sunt ab ipso Christo instituta, qui est Deus et homo; et, licet non omnia sint tradita in Scripturis, habet tamen Ecclesia ea ex familiari traditione Apostolorum, sicut Apostolus dicit (6), 1. Corinthior. 11 (v. 34) : Caetera, cum venero, disponam^.

Haec ille.

Dicendum est quod loquitur de institutis per homines non habentes plenitudinem potestatis hierarchicae in Ecclesia, cujusmodi sunt inferiores Papa; sed non intendit includere Papam. Quod patet : quia, 4. Sentent., dist. 40, q. 1, art. 4, vult et determinat quod gradus consanguinitatis impedientes matrimonium possunt taxari ab Ecclesia usque ad quartum gradum; ita quod de necessitate sacramenti est quod contrahentes, et illud sacramentum accipientes, non attineant sibi in aliquo quatuor graduum. Unde, secundo loco, arguit sic: " Matrimonium est sacramentum, sicut baptismus. Sed non posset (y) ex statuto Ecclesiae fieri quod ille qui ad baptismum accedit, non reciperet characterem baptismalem, si ex jure divino ejus capax fuerit. Ergo nec Eccelsiae statutum facere potest quod matrimonium non sit inter illos qui per jus divinum matrimonialiter conjungi non prohibentur. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : a Dicendum, inquit, quod matrimonium non tantum est sacramentum, sed etiam est in officium. Et ideo magis subjacet ordinationi ministrorum Ecclesiae quam baptismus, qui est tantum sacramentum: quia, sicut contractus et officia humana determinantur legibus humanis, ita contractus et officia spiritualia lege Ecclesiae. "

Haec ille.

Item, dist. 25, q. 1, art. 1, arguit sic, tertio loco : " Illa quae sunt ordinis, non possunt alicui committi, qui non habet ordinem. Sed conferre minores ordines committitur aliquibus qui non sunt Episcopi, sicut Presbyteris Cardinalibus. Ergo conferre ordines non est episcopalis ordinis." Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod Papa, qui habet plenitudinem pontificalis potestatis, potest committere non Episcopo ea quae ad episcopalem dignitatem pertinent, dum tamen illa non habeant immediatam relationem ad verum corpus Christi. Et ideo, ex ejus commissione, aliquis sacerdos simplex potest conferre minores ordines, et confirmare; non autem aliquis non sacerdos; nec iterum simplex sacerdos majores ordines, qui habent immediatam relationem ad corpus Christi, supra quod consecrandum Papa non habet majorem potestatem quam simplex sacerdos. "

Haec ille.

Ex quibus apparet : Primo, quod Papa potest instituere circa materiam sacramentorum aliquam determinationem, vel conditionem, aut circumstantiam, ita necessariam sacramento, quod ejus omissio, facta ab inferioribus Papa, reddit sacramentum nullum. Secundo, quod Papa, propter complementum et plenitudinem suae potestatis, aliquam conditionem ministri sacramentorum necessariam sacramento collato ab inferioribus Papa, potest facere non necessariam, ut patet de ministro ordinis et confirmationis. Tertio, conceditur quod (a) nihil institutum a Papa circa sacramentorum materiam, aut formam, aut ministrum, est sic et taliter necessarium sacramento, quod non possit per eumdem Papam, aut per alium ministrum Ecclesiae sibi aequalem, puta suum successorem, reddi non necessarium sacramento. Secus est de institutis circa sacramenta per Christum, in quibus ea quae sunt necessaria nullus minister Ecclesia? potest reddere non necessarium, sine Christi vero et expresso, aut interpretativo et aequipollenti mandato; cujusmodi est in praesenti materia, circa sacramenta confirmationis et minorum ordinum, circa quorum commissionem Papa specialem potestatem accepit, qua Petrus usus fuisse creditur, et multi sui successores, potissime beatus Gregorius, et mos Romanae Ecclesiae sic habet. Ex quibus omnibus patet qualiter potestas Papae, licet non sit potestas excellentiae, potest tamen duo supradicta. Conceditur etiam quod nihil institutum per Papam, consistens praecise in verbis, est de necessitate sacramenti, stricte sumendo sacramentum : non enim potest aliquid addere vel subtrahere necessarium formae sacramenti. Cum autem ulterius dicit arguens, quod opinio Petri est periculosa fidei vel Ecclesiae;

negandum est. Nec valet sua probatio per similitudinem de - QUAESTIO II. (41 sacramento baptismi, vel Eucharistiae. Tum quia nec Apostolorum Princeps, nec Romana Ecclesia, cujus fides periclitari potest sed non deficere, unquam circa sacramentum baptismi, aut Eucharistiae, aliqua necessaria praedictis sacramentis, quantum ad materiam vel formam aut ministrum, leguntur instituisse, sicut circa sacramentum ordinis, confirmationis et matrimonii. Tum quia baptismus est sacramentum necessitatis; ideo minister et materia non potest per Papam arctari aliqua speciali determinatione, sicut materia matrimonii, aut minister ordinis, aut confirmationis, quae sacramenta non sunt tante necessitatis. Tum quia, ut saepe dictum est, sacramenta majorum ordinum et Eucharistia? habent immediatam relationem ad corpus Christi verum; non sic est de sacramentis confirmationis, aut matrimonii, vel minorum ordinum; Papa vero, licet non habeat in sacramentis potestatem excellentia? sicut Christus, habet tamen completissimam potestatem ministri; et ideo quaedam non necessaria potest reddere necessaria, et circa quaedam necessaria potest dispensare, et reddere non necessaria (a), circa sacramenta quae non habent immediatam relationem ad corpus Christi verum, sed perficiunt in aliquo gradu corporis mystici. Et hoc sufficiat pro nunc ad replicanti Durandi contra solutionem Petri ad primum Durandi.

Forte tamen non oportet sustinere omnia quae dicit Petrus circa benedictionem materia? confirmationis, aut unctionis, aut Episcopi; quia non omnia videntur esse de mente sancti Thomae; cujus dicta suscepimus defendenda, vel potius sustinenda dumtaxat. Ad secundum Durandi respondet Petrus (dist. 7, q. 4), dicens quod " actio transiens, non solum essentialiter, sed etiam subjeetive differt ab agente; sed patiens est idem subjecto cum ea. Unde essentialius se habet patiens ad actionem transeuntem, quam agens.

Vel potest dici quod, sicut Papa non potest mutare subjectum a Deo determinatum, sic nec agens a Deo determinatum. Sed subjectum est quidem quandoque a Deo determinatum totaliter et simpliciter, et tunc Papa nihil potest; aliquando conditionaliter, scilicet supposita ordinatione Ecclesiae, sicut in matrimonio vir et mulier; unde ibi Papa potest facere personas illegitimas et legitimas. Et similiter est ex parte ministri : quia quando est determinatus totaliter et simpliciter, Papa nihil potest, puta sacerdos est determinatus ad ungendum et absolvendum; quando autem est determinatus sub conditione cujus impletio est in potestate Ecclesiae, tunc Papa potest. Et sic supponitur esse hic; sicut e converso supponitur in suscipiente omnia sacramenta prater baptismum et matrimonium, quod (6) baptizatus est susceptivus, et non alius; unde nec Papa potest facere quod non baptizatus possit aliquod sacramentum suscipere, quia sic Christus ordinavit. Si autem ordinavit similiter quod solus sacerdos sit susceptivus episcopalis consecrationis, tunc Papa non potest dispensare. Unde, quia supponimus quod Ecclesia non errat in his in quibus Ecclesia dispensatione utitur, supponendum est determinationem ultimatam esse Ecclesiae commissam. In quibus vero nondum attentavit, supponendum esta Christo determinationem esse factam)). - Haec Petrus, et bene. - Posset tamen dici quod, in casu quo Papa committit collationem confirmationis simplici sacerdoti, non proprie mutat ministrum sacramenti. Quia minister illius sacramenti est sub disjunctione, Episcopus, vel simplex sacerdos, commissarius Papae, ad hoc specialiter deputatus. Tum quia, in tali casu, Papa committens dicitur confirmare; qui est competens minister. Tum quia, si hoc non conceditur, tamen, in tali casu, factum Papae est factum Christi; et talis ministrat sacramentum institutione Christi, non nova, sed antiqua, non absoluta, sed conditionali. Ad tertium respondet Petrus (ihid.), dicens quod, " licet Epicopus non possit committere non consecrato in Episcopum ea qua? sunt episcopalis consecrationis, puta dedicare Ecclesias, et hujusmodi; Papa tamen posset non Episcopo, immo etiam non sacerdoti, nisi illa quae includunt Missae celebrationem, committere; quia talia suntde jure positivo. De his vero quae sunt de jure divino, nihil licet inferiori Papa; sed Papae sic, secundum distinctionem factam.

Vel potest dici quod non consecrato non possunt committi, etiam a Papa; sed consecrato in sacerdotem, licet non sit consecratus in Episcopum, possunt aliqua committi a Papa, et non ab alio, sicut sunt illa de quibus agitur. Unde decretalis Aqua, De consecratione ecclesiae vel altaris (caf.9), non est ad propositum : quia loquitur de Episcopo qui ea quae sunt consecrationis non Episcopo non potest committere, immo nec tonsuram conferre; cum tamen constet quod Papa hujusmodi committat; quia, cum habeat plenitudinem Pontificatus, ea quae sunt Pontificum, etiam non Pontifici committit; quod non potest facere particularis Pontifex; perfectum enim est, quod potest sibi simile generare. Et quando unus Episcopus committit alteri ordines in sua dioecesi conferre (a), vel hujusmodi, ille qui ordines confert, jure suo confert, et auctoritate sua, non committentis; quia etiam non consecratus committere potest; propter quod oportet quod is cui committit, qui jure suo hoc facere potest, sit consecratus illa consecratione ad quam hoc pertinet. Sed quando ex commissione Papae confirmat, vel dat minores ordines, non sua auctoritate, sed vice Papae, hoc facit : quia, si potest facere perfeetum Episcopum sicut vult, scilicet mutando materiam et formam, sic et partialem Episcopum , id est, in parte dare alicui potestatem Episcopi ut Episcopus est, non quam habet ut Episcopus et sacerdos, scilicet collationem ordinum majorum, qui respiciunt corpus Christi verum. "

Haec Petrus, et satis conformiter dictis sancti Thomae in simili proposito. Unde, 4. Senteni., dist. 25, q. 1, ait. 1, arguit sic, quinto loco : " Plus distat sacerdos a diacono, quam Episcopus ab Episcopo. Sed Episcopus potest consecrare Episcopum. Ergo sacerdos potest promovere diaconum.)) Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod ad communicandum alteri quod quis habet, non tantum exigitur propinquitas, sed completio potestatis. Et quia sacerdos non habet completam potestatem in hierarchicis officiis, sicut Episcopus, ideo non sequitur quod possit diaconos facere, quamvis ille ordo sit sibi propinquus. "

Haec ille.

Sic, in proposito, dici potest de Papa respectu Episcoporum aliorum. Ad quartum respondet Petrus (ibid.), dicens quod, " licet Papa non habeat majorem potestatem conferendi sacramenta per se quam Episcopus, tamen habet majorem potestatem in conferendo ea per alium : quia conferre est consecrationis, sed committere est jurisdictionis; est autem Papa major in jurisdictione quam alius Episcopus, sed aequalis est in consecratione, quia aequalis est utriusque consecratio, cum sit eadem; unde Episcopus factus Papa non amplius consecratur. Et potest poni exemplum in Episcopo et Inquisitore : quia non habet Episcopus majorem potestatem in cognoscendo de crimine haeresis per se, immo de pari currunt; sed Episcopus, cum sit ordinarius, habet majorem in committendo quam Inquisitor, qui committere non potest Episcopo.

Praeterea, consequentia apparet falsa in omnibus consecrationibus quae sunt sacramentales et non sacramenta : quia ita potest in illis Episcopus per se sicut Papa; sed Papa (x) potest eas committere non Episcopo; non autem potest hoc simplex Episcopus. Unde, in decretali Aqua (De consecratione ecclesiae vel altaris, cap. 9), Papa, dissimulando, ratam habet consecrationem factam a simplicibus sacerdotibus (6); ad quod ratihabitio inferioris non valeret, nec aliquid faceret. "

Haec Petrus, et bene. Ad quintum respondet Petrus (ibid.), dicens quod, " sicut Papa non potest facere quod non baptizatus recipiat alia sacramenta, quia character baptismalis est simpliciter potentia passiva ad alia sacramenta, et nemo recipit illud cujus non habet potentiam receptivam; sic (y) Papa non potest facere quod non ordinatus, qui caret charactere ordinis, (43 possit conferre confirmationem, vel minorem ordi- I nem, quia character ordinis est potentia activa ad conferendum ea. Unde bene oporiet quod characterem sacerdotalem habeat ille cui Papa hoc committit; sed non oportet quod habeat ordinem episcopalem : sicut diceretur quod character ordinum inferiorum est potestas faciendi ex officio quod sine illis homo facere non potest ex se, sed solum ex commissione; ita etiam ordo episcopalis est poteslas conferendi ordines ex se, sine quo, quasi ex se et ex proprio officio, nullus potest conferre; sed ex commissione Papae sacerdos potest illud quod Episcopus ex se potest in talibus; quasi non sit ordo potestas conferendi, sicut character baptismalis recipiendi. Sed aliquis ordo est potestas faciendi quod aliter fieri non potest : ut sacerdotium conficiendi, et ligandi et solvendi; et episcopatus ad majores ordines ordinandi; quod alius non potest. Estautem potestas in aliis faciendi ex officio ordinarie quod alius non potest nisi ex commisso et vice alterius. Et sic ordo inferior ad suos actus, et episcopatus ad minorum collationem et confirmationem, proportionaliter se habent. "

Haec Petrus, et bene. Ad sextum respondet (ibid.) quod " minister est duplex. Unus simpliciter, qui sic potest hoc facere, quod nullus alius. Et talis per Papam non potest poni, nec amoveri : sicut sacerdos est minister conficiendi; quia nec prohibitio Papae impedit quin sacerdos possit conficere, nec facit ejus commissio quod non sacerdos (a) conficiat. Et sic nullus est minister confirmandi, vel ordinandi minores ordines. Secundo est aliquis minister, non simpliciter, sed ex officio, qui scilicet potest facere aliquid ex officio suo, quasi ordinarie, quod alius jure suonon potest, sed tantum ex commisso. Et talis minister per Papam poni potest, licet per Papam ille qui ex se hoc habet non possit amoveri : sicut confiteri fidem pertinet ad confirmatum, et ad minores ordines actus illi (6) quos tamen superior alteri committere potest, ut fiant ah alio licite, auctoritate etiam minoris praelati quam Papa sit; sed non potest facere quin ad istos ex officio pertineat istud, licet possit prohibere quod officium suum non exerceant. Et sic minister confirmationis et collationis minorum ordinum est Episcopus, ut ad ipsum solum pertineat ex officio; quod Papa sibi auferre non potest, licet possit eum ab executione suspendere. Sed hoc ipsum Papa potest committere non Episcopo, dum tamen sit sacerdos; quia ille est minister simpliciter, sed imperfectus de se, nisi vel major consecratio, vel superioris commissio suppleat. "

Haec Petrus, et bene, conformiter dictis sancti Thomae in alia materia, scilicet de confirmatione, dicens quod aliquid potest confirmatus ex officio, quod non potest ex officio non confirmatus, licet alias possit, ut confiteri publice fidem coram adversariis fidei, ut patet, 3 p., q. 72, art. 5, in solutione secundi.

Potest etiam dici quod, dato quod ad confirmandum et ad conferendum minores ordines necessario requiratur character sacerdotalis, et, ultra hoc, potestas episcopalis ; tamen Papa, ex plenitudine et complemento potestatis ministerialis, et ex ordinatione Christi, cujus est Vicarius, potest tollere illam necessitatem; quia illa necessitas non est nisi respectu inferiorum ministrorum; sicut aliquid est necessarium per respectum ad causas secundas naturales, quod non est necessarium per respectum ad causam primam, sicut mortuum non resurgere, virginem non parere, et similia. Et de hoc sanctus Thomas, de Potentia Dei, q. 1, art. 3 et 4, et inultis aliis locis. Ad septimum respondet Petrus (ibid.), dicens quod a illud argumentum innuit talem rationem : Quia, aut intelligitur Papam habere plenitudinem potestatis ratione consecrationis, vel rationejurisdi-ctionis. Non ratione consecrationis; quia, quantum ad istam, omnes Episcopi sunt aequales Papae. Si autem ratione jurisdictionis, sic est verum; sed ad illam non pertinet commissio talis. Ergo Papa non potest committere non sacerdoli collationem confirmationis et minorum ordinum.

Sedad hoc dicitur quod Papa habet plenitudinem potestatis, etiam quantum ad consecrationem, in qua etiam alii non sibi aequantur : quia, licet omnia sacramenta possint alii Episcopi conferre, sicut ipse; tamen, in sacramentis conferendis, alii tenentur ad modos consecrandi, ad quos ipse non tenetur. Item, in multis consensionibus, ipse habet potestatem excellentiae, quia sine illis potest res consecrare, ex quo consecratio est per institutionem Ecclesiae. Item, quod dicitur, quod ad plenitudinem jurisdictionis, in qua nullus aequatur ei, non pertinet commissio,

falsum est. Omnis enim commissio ad jurisdictionem pertinet; quia in jurisdictione continetur judicis dandi licentia (at), ff, de Jurisdictione, I. 3. Et, licet per se ordinare et confirmare sit consecrationis, tamen hoc committere est jurisdictionis; unde non sacerdos curatus potest committere audientiam confessionum sacerdoti, et non consecratus Episcopus committit Episcopo ordines conferre in sua dioecesi B.

Haec Petrus, et bene. Ad octavum respondet (ibid.) quod, a licet gratia fluat a Christo non solum prout est in hoc sacramento, sed etiam prout est in se, et prout est in aliis sacramentis, quamvis sacerdos non habeat potestatem super ipsum prout est in se, habet tamen potestatem super ipsum prout est in hoc sacramento et in aliis, quia omnia illa ordinantur aliquo modo ad istud. Et ideo ille qui ex officio habet potestatem in istud sacramentum, scilicet Eucharistiam, ex hoc (a) judicis dandi licentia.

judicium dandi licentiatu Pr. Ui ipso aptus est ut habeat potestatem in alia ex commissione. Potuit tamen Deus aliter ordinare; sed supponimus quod sic ordinaverit, ex quo Romana Ecclesia sic facit. Quod autem dicitur, quod non sacerdos potest baptizare; et sic confert sacramentum gratioe, qui tamen non habet potestatem super corpus Christi verum;

dicitur quod hoc est ex ordinatione Christi, et non Papae. Et similiter matrimonium contrahunt, in quo datur gratia, non sacerdotes; quod non est ex commissione Papae, sed ex ordinatione Dei. Sed ex commissione Papae fieri non potest quod ille conferat sacramentum gratia? qui non est sacerdos, nec alias sine ordinatione Papae illud conferre posset; tunc enim Papa haberet potestatem excellentiae in sacramentis, si ad libitum posset ministrum instituere vel destituere. "

Haec Petrus, et bene. Ad nonum respondet (ibid.) quod " aliqua sunt Episcopi ut Episcopus est, quantum ad posse simpliciter et totaliter, quae non possunt committi non Episcopo, sicut conferre majores ordines. Alia autem sunt Episcopi ut Episcopus est, non quantum ad posse simpliciter, sed quantum ad posse ex officio, sicut confirmare, et conferre minores ordines; et ista a solo Papa possunt committi non Episcopo, ut fiant auctoritate summi Episcopi.

Ad illud autem quod dicitur de Gregorio, non bene respondetur. Quia, Extra. De consuetudine, cap. 4, dicitur quod si simplex sacerdos sine commissione confirmat, non solum peccat, sed inaniter confert, et veritas sacramenti non subest; et multo magis de minoribus ordinibus. Ergo illud membrum quo dicit sacerdoti competere, sed superioribus reservatum,

non valet.

Aliud vero quodicit Gregorium errasse, pejus est ".

Haec Petrus. Ad decimum respondet (ibid.) quod, " cum dicitur quod simplex sacerdos est minister minorum ordinum,

dicendum quod verum est, ex commissione juris, ut Abbates lectoratus, secundum quosdam antiquitus; vel ex commissione Papae, ut Presbyteri Cardinales; aliter non. Unde dicitur, De ordinatis ab illo qui renuntiavit episcopatui (cap. 1), quod tales ordines aliquando conferuntur a non Episcopis, quando scilicet eis committitur, et non ex officio; et, De aetale et qualitate et ordine praeficiendorum, cap. (a) Cum contingat; et (6), Dist. 69, can. Quoniam videmus. Sed, si diceremus subdiaconum et minores ordines ab Ecclesia institutos propria auctoritate, tunc Papa pro libito posset horum collationem committere etiam non sacerdoti, sicut consecrationes alias quae non sunt sacramenta. " - Haec Petrus, et bene.

Sic ergo patet ad argumenta Durandi. Ad argumentum pro quaestione respondet sanctus Thomas, in prasenti distinctione, q. 3, art. 1, q 2, in solutione tertii, ubi sic dicit : " Quamvis Episcopus non habeat aliquem ordinem supra sacerdotem, secundum quod ordines distinguuntur per actus relatos ad corpus Domini verum; verumtamen habet aliquem ordinem supra sacerdotem, secundum quod ordines distinguuntur per actus supra corpus mysticum. Unde Dionysius, in Ecclesiastica Hierarchia (cap. 5), ponit Episcopatum ordinem. Unde et cum quadam consecratione (a) dignitas episcopalis (6) confertur. Et ideo, etiam in promotione membrorum corporis mystici, aliquid potest competere Episcopo, quod non competit simplici sacerdoti. "

Haec ille. Et haec de quaestione sufficiant. De qua benedictus Deus. Amen.