ARTICULUS II.

RECITANTUR OBJECTIONES g 1.

Contra primam conclusionem I. Argumenta Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguendum est contra conclusiones. Et quidem contra primam arguit Scotus (4. Sentent., dist. 43, q. 3), probando quod per agens naturale aliquid destructum possit idem numero reparari. Primo per illud 8. Metaphysicx (t. c. 11 et 12) : Si agens idem, et materia eadem, effectus erit idem ; quia non assignat diversitatem effectus possibilem, nisi propter diversitatem efficientis, vel materiae. Sed (a) possibile est idem esse efficiens, et eamdem materiam, respectu secundo producti. Ergo possibile est secundo productum esse idem cum primo producto. Minor probatur. Quia, etsi frequenter in corruptione fiat dispersio vel divisio materiae, tamen oppositum est in multis casibus : puta quod includatur ignis intra urinale, et ibi corrumpatur in aerem, deinde ex isto aere generetur ignis per reflexionem radiorum solarium, tunc materia inclusa erit eadem. Consimiliter est si ex solido generetur solidum, ubi praecise forma geniti potest sequi formam corrupti (6), sequitur quod qua ratione tota materia praefuit sub forma corrupti, pari ratione eadem tota erit sub forma generandi. I- - QUAESTIO I. 3 Dicetur forte, quod illud dictum Philosophi debet intelligi cum hac conditione, secundum ipsum, 5. Physicorum (t. c. 41), quod non est tantummodo variatio (a) formae propter alietatem subjecti vel materiae, sed etiam temporis.

Vel forte aliter dicetur, quod Aristoteles, licet asserat quod si agens sit aliud, et materia alia, effectus est alius (6), non tamen, ex opposito antecedentis, si agens idem, et materia eadem, sequitur quod effectus sit idem; unde, in fine, concludendo, ait : Si ergo idem contingit ex materia (r) facere, palam quia principium, quod est ut movens, idem; nam et si materia altera, et movens, et quod perfectum est. Supple, cum movens aliud, quod facium est erit aliud.

Sed contra primam responsionem nrguitur. Quia, si agens agat nunc in A instanti usque ad instans B, causabit idem. Ergo, si causet in A, et in tempore intermedio inter A et B destruatur illud causatum, et iterum agat in instanti B, causabit illud idem. Tenet consequentia ex hoc quod continuitas temporis intermedii nihil facit ad identitatem permanentis, quia habet esse idem (o) in illo tempore et in terminis illius temporis (e). Si ne; es assumptum, quia in B instanti non potest causa secunda a causa universali, puta coelo, habere eamdem influentiam quam habuit in instanti A , et ideo non poterit tunc causare idem;

contia hoc arguitur dupliciter. Primo. Quia similis influentia sufficit ad identitatem effectus. Si enim in instanti A esset aliud agens approximatum passo, produceretur idem in numero quod illud agens producit; et tamen influentia non esset eadem numero cum influentia istius, sed tantummodo similis. Nunc autem in alio instanti, puta B, erit influentia similis quae fuit in instanti A. Secundo. Quia ista influentia non est aliquid absolutum receptum in causa inferiori; sed est tantummodo ordo in causando ad causam superiorem, continue, quantum est de se, coagentem. Ergo non erit alia influentia, sicut nec alius ordo causae superioris ad inferiorem. Igitur. Tertio. Quia aut simpliciter est impossibile idem numero bis produci; et tunc sequitur quod Deus hoc non poterit. Aut non simpliciter est impossibile; et tunc sequitur quod in causalitate eorum in quibus fuit prius istud possibile, et nunc erit. Sed prius fuit in causalitate rerum naturalium. Ergo et nunc erit. Quarto. Quia, si ubi est continua actio agentis naturalis respectu producti, sicut est in sole respectu radii, si pro primo instanti produceret radium, et in tempore habito conservaret, in ultimo instanti, puta B, erit idem radius; cum non dependeat illa identitas radii in secundo instanti ab exsistentia ejus in tempore intermedio; quia sine illa exsistentia posset idem numero esse productum in eodem instanti. Ergo sequitur quod, esse in illo intermedio destructo, posset esse idem in utroque extremo. Quinto. Quia potentia ad formam semel productam adhuc remansit in materia, destructa illa forma, vel quocumque modo cessante. Ergo, post corruptionem illius formae, iterum potest produci eadem forma in numero per agens naturale. Assumptum probatur: quia, si Deus reduceret eamdem formam (quod non negatur sibi possibile), illa faceret per se unum cum materia, sicut prius; ergo in materia erat potentia respectu ejus eadem quae prius. Consequentia vero probatur : quia nihil est in potentia materiae, quod non possit reduci in actum per agens naturale. Sexto (x). Quia negatio illa quae succedit corruptioni rei, est ejusdem rationis cum negatione quae praecedit rei productionem. Sed illa negatio quae praecedit generationem rei, non impedit ejus productionem. Ergo nec illa quae sequitur impedit quin eadem res producatur. Septimo. Quia, variato posteriori, non oportet variari prius. Sed unitas rei prior est quam ejus permanentia, et permanentia posterior est unitate rei. Ergo variatio in permanentia, seu in continuatione durationis, quae est per mediam corruptionem inter generationem rei et ejus reparationem, non impedit ejus unitatem. Octavo. Arguit quod probatio conclusionis non valeat, quae consistit in hoc, scilicet quod, si actio vel motus non possit reparari idem numero, quod nec terminus motus vel actionis. Et hoc tripliciter. Primo, quia duo motus differentes secundum speciem, ut motus rectus et circularis, possunt esse ad eumdem terminum vel locum numero, ut patet, 7. Physicorum (t. c. 21, etc). Secundo, quia Augustinus, 3. de Trinitate (cap. 9), dicit quod generatio univoca et aequivoca possunt ad idem terminari; aliqua enim sunt, quae possunt generari ex putrefactione, et nihilominus ex propagatione. Tertio, quia, in proposito, resurrectio et naturalis propagatio ad idem terminantur numero; et tamen sunt diversae actiones, secundum speciem differentes; et ideo non sequitur, si mutatio vel actio non est una, quod ideo non sit forma una, vel idem terminus. Nono. Quia auctoritas Philosophi, 2. de Generatione (t. c. 70), ad oppositum allegata, non concludit propositum : quia intentio Philosophi est quod ea quorum substantia non deperit, redeunt eadem numero (sicut sol est idem numero in qualibet cir- (a) Hoc argumentum, et tria sequentia, Auctor refert juxta formam quam habent apud Petrum de Palude, dist. 43, q. 2. 4 dilatione); sed ea quorum substantia deperiit, non est necesse eadem numero redire; sed non intendit quod non sit possibile.

Haec Scotus. II. Argumentum Aureoli. - Contra eamdem conclusionem arguit Aureolus (dist. 43, q. 1, art. 4), dubitative inquirendo. Quia non apparet ratio quare non possit per agens naturale idem numero redire, nisi propter diversitatem temporis praecedentis et sequentis. Sed hoc non valet. Quia identitas temporis non requiritur ad identitatem effectus. Quia, si sic, sequerentur multa inconvenientia. Primum est, quia capio ignem et stupam; tunc in illo instanti possum applicare ignem ad stupam. Pono quod non applicem pro illo instanti, sed pro alio. Aut ergo erit idem ignis generatus in stupa, qui fuisset, si in illo instanti applicatus fuisset; aut non. Si sic, ergo varietas temporis nihil facit ad varietatem effectus. Si non, hoc videtur manifeste inconveniens, quod ille ignis nunquam potuisset produci ab aliquo igne, nisi in illo instanti. Secundum est, quia pono quod ignis calefaciat aliquod calefactibile usque ad certum gradum, et tunc cesset calefacere. Pono quod post modicam horam incipiat iterum calefacere illud idem. Hoc posito, manifeste patet quod eadem numero intensione intendit nunc istum calorem illius calefactibilis, quo intendisset, si prima calefactio non cessasset. Ergo identitas temporis nihil facit ad propositum.

Haec Aureolus, in forma. J5 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Durandi.

Contra secundam conclusionem arguit Durandus (dist. 43, q. 3) in hunc modum, dicens quod, salva reverentia potentiae divinae, cui subest omne possibile, videtur quod nullum permanens corruptum, vel annihilatum, potest idem numero reparari. Quod potest multipliciter probari. Primo sic. Non plus potest Deus nunc agens per voluntalem, quam si ageret ex necessitate naturae. Sed, si Deus ageret ex necessitate naturae, non posset eamdem rem numero corruptam reparare. Ergo nec agens per voluntatem. Major patet : quia posse respicit potentiam; eamdem autem potentiam supponimus in Deo, si ageret ex necessitate naturae, quam habet agens per voluntatem; voluntas enim non addit nec auget potentiam, immo, quidquid potest, per solam potentiam potest (a); sed per voluntatem habet quod potentia secundum formam voluntatis exeat in actum; unde per voluntatem non habet nisi libertatem utendi potentia, quam non haberet, si ageret ex necessitate naturae; unde philosophi qui posuerunt Deum agere ex necessitate naturae, posuerunt in eo tantam potentiam quantam (a) potest. - Ora. IV. nos ponimus, scilicet infinitam. Minor declaratur : quia, si Deus ageret ex necessitate naturae, licet ageret per potentiam infinitam, ageret tamen modo aliorum agentium [naturalium; propter quod, licet posset producere perfectiorem effectum quam alia, non posset tamen corruptum reparare sicut nec alia. Confirmatur : quia Pater in divinis generat Filium ex necessitate naturae ; et ab omnibus conceditur quod, si divina generatio interrumperetur et iteraretur, quod esset alia generatio, et alius Filius; et si hoc esset in Deo respectu divinorum, fortiori ratione esset in eo respectu creaturarum. Secunda ratio talis est : Agens naturale non potest reparare idem secundum numerum. Ergo nec Deus. Antecedens supponitur. Probatur consequentia. Quia, si agens naturale non posset reparare idem secundum numerum, et Deus possit, hoc erit vel propter differentiam virtutis agentis, vel propter differentem modum agendi (ex parte enim termini non potest esse differentia, cum ponatur idem terminus respectu utriusque agentis et actionis). Non propter differentem modum agendi, utpote quia Deus agit sine motu et mutatione, natura vero non : quia in reparatione rei quoad formam corruptam, a quocumque fiat, est vera mutatio (quia subjectum se habet aliter nunc quam prius, scilicet materia recipiens formam, qua (a) prius fuit spoliata); unde, si, lumine corrupto, Deus repararet ipsum, esset vera mutatio, sicut si sol repararet (6) illud. Item, quod aliquid rei remaneat idem numero, magis videtur facere ad hoc (j) quod illud cujus erat pars poscit idem numero redire, quam si nihil remaneret (quia plus est reparare utramque partem quam alteram tantum); sed, in motu et mutatione, aliquid rei corruptoe remanet, scilicet materia,vel subjectum ; in annihilatione autem angeli, nihil remanet; ergo facilius videtur quod res corrupta reparetur per motum et mutationem, quam res annihilata per creationem vel recreationem ; ergo modus agendi per motum et mutationem non impedit agens naturale plus quam divinum quin possit idem numero reparare.

Item, nec propter differentem virtutem agendi, utpote quia Deus agit infinita virtute, agens vero naturale finita : quia effectus finitus, qui secundum speciem suam potest produci et producitur a virtute finita, numquam exigit infinitatem virtutis in causa sua, nisi propter modum quo producitur (puta si producatur per creationem, vel alio modo qui creaturae non competit); sed omnis forma naturalis in rebus generalibus et corruptibilibus, excepta anima rationali, est quidam effectus finitus, qui secundum speciem suam potest produci et producitur a virtute finita; ergo numquam requirit in (x) qua. - quae IV. (6) repararet.

reparet IV. II- - OUAESTIO I. 5 producente virtutem infinitam, nisi producatur per creationem, vel tali modo qui creaturae non competat; sed ejus productio in secunda productione, etiamsi fiat a Deo, est per veram mutationem, sicut si fieret a creatura, ut statim dictum est; ergo reparatio rei corruptae non necessario requirit virtutem infinitam. Differentia ergo virtutis infinito in agente non potest esse causa quare Deus posset reparare idem numero, non autem natura.

Quod ergo est in causa quare natura non possit, absque dubio videtur esse illud quod tangit Philosophus, 2. de Generatione (t. c. 56), scilicet quod idem manens idem, semper natum est facere idem. Ad hoc autem quod agens faciat idem numero, oportet quod maneat idem in se quoad virtutem, et idem in habitudine ad passum vel productum quoad actionem. Cum autem actio naturae interrumpatur, non manet eadem habitudo agentis ad passum vel productum; nec eadem habitudo reparari potest. Et ideo non potest reparari idem productum secundum numerum. Istud etiam invenitur in Deo, per comparationem ad ea quorum substantia deperiit in toto vel in parte : quia actio Dei in creaturam interrumpitur; et ideo non manet eadem habitudo Dei agentis ad creaturam pro prima rei productione et ejus reparatione. Et haec ratio communis est ad ea quae sunt successiva et permanentia. Tertia ratio talis est : Quod idem locus acquiritur pluribus motibus localibus. Sed eadem forma secundum naturam, vel secundun numerum, non acquiritur pluribus actionibus. Et causa est : quia motus non terminatur ad locum ut sit, sed ut mobile sit in loco; et ideo non oportet locum variari naturaliter; sed formam oportet variari, variata (a) actione per quam forma acquiritur. Ex hoc potest sic argui : Si eadem forma numero sit in materia pluribus actionibus, oporiet quod utraque actio, vel saltem altera, terminetur ad formam, non ut sit simpliciter, sed ut sit in materia vel in subjecto; et, propter hoc, ad eamdem formam terminatur generatio hominis et ejus resurrectio, quia vel utraque actio, vel saltem altera, terminatur ad animam, non ut simpliciter sit, sed ut sit in materia. Sed in his quorum substantia deperiit, utraque actio, scilicet productionis et reparationis, terminatur ad formam ut sit, et non solum ut sit in hoc, scilicet materia vel subjecto. Ergo impossibile est quod hae duae actiones terminentur ad eamdem formam. Quarta ratio talis est: Quia, si Deus crearet angelum, et postea annihilaret, et deinde repararet, verum esset dicere quod angelus his fuit realiter; et non numeratione agentis, puta Dei, qui unus est, nec cuiuscumque extrinseci ab angelo ; quia, si Deus nihil fecisset nisi angelum quem annihilatum postea reparasset, adhuc esset verum dicere quod angelus bis fuisset; quod non posset verificari, nisi numeratione angeli, vel durationis ejus, quod idem est. Quinta ratio talis est : Quia eamdem formam, puta lumen, idem numero reparari, aut est possibile simpliciter, aut impossibile simpliciter. Si sit possibile, ergo erit possibile virtute naturae. Probatur : Quia quandocumque aliquis effectus est simpliciter possibilis, et causa est aeque potens nunc et prius, ex tali causa potest idem effectus produci nunc ut prius. Si ergo reparatio ejusdem luminis est effectus simpliciter possibilis, ergo causa naturalis, quae primo facit, et, eo corrupto, manet aeque potens ut prius, posset illum modum essendi secundum numerum reparare. Hoc autem est falsum. Relinquitur ergo quod reparatio ejusdem luminis secundum numerum est simpliciter impossibilis. Talis autem effectus subterfugit omnem causam. Ergo per nullam virtutem potest idem lumen secundum numerum reparari. Sexta ratio est : Quia, multiplicato eo a quo per se et totaliter vel. essentialiter dependet effectus, multiplicatur effectus. Sed productum illo modo dependet a productione. Ergo impossibile est esse unum productum et duas productiones. Septimo. Quia hoc expresse dicit FraterThomas (a), 4. Senteni., dist. 44, q. 1, art. 1, q 2, in solutione tertii argumenti, quod fuit tale : " Unus homo non est plura animalia, etc. " Ad quod respondet quod "- illa ratio concludit optime, etc, s ut prius recitatum est (6). Ex quibus clare patet quod intentio ejus est quod ea quorum substantia in aliquo deperiit, non possunt secundum numerum reparari. Hoc idem dicit in eodem Quarto, dist. 12, q. 1, art. 2, q 4, in corpore solutionis. Et in ultima parte, q. 77, art. 5, idem per omnia dicit. Haec autem pars fuit ejus opus ultimum et finale, ut patet ex ejus incompletione.

Haec Durandus. II. Argumenta Aureoli. - Contra eamdem (y) arguit Aureolus (dist. 43, q. 1, art. 2), probando quod corruptum redire idem numero, aliquo modo implicet contradictionem, Primo. Quia illud, quo apprehenso, omnibus aliis stantibus eisdem, intellectus necessario ponit diversitatem numeralem circa illud, impossibile est quod, illo stante, stet numeralis unitas : si enim illud posset stare cum identitate numerali, intellectus concipiens illud, non necessario poneret circa illlud diversitatem.numeralem ; ergo, si, apprehenso aliquo, omnibus aliis stantibus eisdem, intellectus necessario ponit diversitatem numeralem, videtur impossibile quod, illo stante, fiet identitas numerali ut dicit. - Ad. Pr. (6) Cfr. art. praeced. (v) Contra eamdem. - Octavo Pr. 6 lis. Sed, apprehenso hoc quod aliquid fuit corruptum et rediit, omnibus aliis stantibus paribus, intellectus necessario ponit circa illud diversitatem numeralem. Ergo (a), stante hoc quod aliquid sit corruptum et postea redierit, impossibile est quod illud sit idem numero. Major patet : quia, si intellectus cogitur aestimare et ponere diversitatem numeralem, necessario oportet quod hoc sit ex natura terminorum sic occurentium intellectui, qui statim apprehendit talem diversitatem sine discursu. Minor probatur. Accipio enim eumdem motorem numero, idem coelum mobile, eamdem terram circa quam moveatur. Volo quod omnia ista sint eadem hodie et cras. Postea considero revolutiones coeli ab oriente in occidens, et econtra, quae sunt hodie; et ulterius considero revolutiones quae erunt cras. Quaero : utrum istae ubietates et revolutiones vel circulationes sint eaedem hodie et cras, seu hodie et heri, aut non? Si non, habetur propositum. Si vero intellectus considerat istas esse easdem hodie et cras, - Contra. Quia tunc non conciperet plures motus nec hodie et cras; nec duos dies : quia per diversas revolutiones fiunt alii et alii dies; ergo, intellectu apprehendente diem hodiernam et crastinam , essent dies unus. Ergo intellectus non habet unde numeret istas ubietates ex numeratione coeli, vel motoris, vel terrae circa quam movetur; quia ista manent hodie et cras eadem numero. Ergo hoc habet ex natura interruptionis : quia, eo ipso quo revolutio et dies concipitur ut interrupta, concipitur ut numerata.

Similiter, sol movetur ab oriente, et fit aer lucidus; et, occidente (6) sole, cessat aer esse lucidus; et post, sole redeunte, iterum fit lucidus. Patet quod intellectus non apprehendit primam lucem et secundam esse eamdem ; et tamen manet idem sol et idem aer. Unde ergo? Certe nonnisi quia intellectus apprehendit lucem corruptam, et post redeuntem, interruptam; et ex hoc necessario numerat ipsam, omnibus aliis stantibus eisdem.

Similiter idem patet de lumine candelae pluries absconsae et discoopertae, quod intellectus necessario numerat, hoc solo comprehenso quod lumen interrumpitur et redit. Secundo. Arguit sic : Quia sicut se habet quantitas permanens ad suum dimensionatum, sic quantitas successiva ad suum quantum (y). Sed, si interrumpatur quantitas permansiva, necessario numeratur suum quantum, nec manet idem numero : sicut lignum ante divisionem erat unum numero, et post divisionem est plura. Ergo sic erit de quantitate successiva, quod illud quod est quantum successivum, cujus est ipsum durans, si interrumpatur, necessario cedit in alietatem numeralem. Sed esse, vivere, calere, et quaecumque (a) significantur per verba, sunt quaedam durabilia et mensurata tempore. Ergo impossibile est quod, si sint interrupta secundum tempus, sint eadem numero. Confirmatur. Quia sicut se habet motus ad suam durationem, ita quies ad suam permanentiam; quia tempus mensurat omnia ista. Sed, interrupta duratione, motus non potest concipi idem qui prius; quia non est idem tempus. Ergo ita est de quiete et permanentia. Tertio. Arguit sic : Quia, interrupto intellectu alicujus, interrumpitur et ipsum, et, illo non redeunte, non redit; oppositum enim implicat contradictionem. Sed de intellectu uniuscujusque esse et actus est duratio et tempus; quia talia significata per modum verbi non possunt intelligi sine tempore et duratione. Sed idem tempus, et eadem duratio, nullo modo potest redire eadem numero, si interrumpatur. Ergo nec esse aut quicumque alius actus talis. Minor probatur. Primo, quod (6) esse, et ea quae significantur per verba, includunt in suo intellectu ipsum tempus, (y) patet per Commentatorem, 4. Physicorum (com. 97), qui dicit quod formalis ratio motus, inquantum est passio, est quod sit mutatio conjuncta tempori; et subdit quod verba sunt imposita formis fluentibus; fluxus autem intelligi non potest sine tempore. Sed probatur minor quoad aliam partem, scilicet quod non possit idem tempus aut idem motus redire idem numero : quia impossibile est motum seu tempus corruptum et rediens continuari; alias tempus rediens non fuisset interruptum, nec corruptum illud quod rediit. Confirmatur. Quia ratio quare aliqui imaginantur quod corruptum possit idem numero redire, est quia capiunt quod tempus non sit de essentia et intellectu rei; est tamen de omni intellectu quo res exprimitur per verbum. Confirmatur. Quia impossibile est quod aliquis bis vivat nisi duplici vivere. Sed qui prius fuit mortuus, et postea revixit, bis vixit. Ergo oportet quod sit duplex vivere. Ergo duplex esse. Major patet per simile : quia impossibile est aliquid bis moveri uno motu; ergo impossibile est aliquid bis vivere nisi per duplex vivere.

Quarto arguit. Quia, variata causa, variatur effectus. Sed causa identitatis in forma corrupta et redeunte est identitas materiae et agentis secundum actum. Ipsius autem corrupti, licet sit eadem materia, non tamen est idem agens formaliter et in actu : agens enim formaliter et in actu est per actionem et formalem productionem ; sed productio et actio non est eadem quae redit post interruptionem; ergo nec agens in actu; quod requiritur ad identitatem numeralem. Confirmatur. Quia sicut actio specificatur ex termino et forma, sic numeratur ex ipso. Si ergo non possit redire eadem actio, nec eadem forma. g 3.

Contra tertiam conclusionem I. Argumenta Aureoli.

Contra tertiam conclusionem arguit Aureolus (dist. 43, q. 1, art. 5), probando quod omnem rem successivam corruptam, praeter tempus, potest Deus eamdem numero reparare, sive illa sit motus, sive actio, sive relatio. Primo sic. Deus potest facere quidquid facere non est non facere, et quod factum non implicat contradictionem. Sed, si Deus faciat aliquid, quidquid sit, sive permanens, sive successivum, quod fuit sub prioritate, esse sub posterioritate, nulla est contradictio. Quia contradictio est affirmatio et negatio ejusdem de eodem. Sed in proposito non sequitur affirmatio et negatio ejusdem praedicati de eodem subjecto. Si enim dicatur quod subjectum prioritatis et posterioritatis est idem numero, non negatur idem de eodem : quia subjectum prioritatis vel posterioritatis non est ipsa prioritas vel posterioritas. Si enim substratum prioritatis et posterioritatis esset idem quod prioritas et posterioritas, contradictio esset quod Deus repararet aliquid corruptum prius; quia tunc faceret quod prioritas esset posterioritas. Secundo. Quia Deus potest facere contra repugnantiam intellectuum, ubi non potest inferri contradictio primi modi. Licet ergo repugnet intellectui (a) ligare quod idem numero reparetur (cujus ratio est : quia duratio est de cointellectu rei; ideo, variata duratione (6), intellectus variat necessario ipsum durans; propter quod communiter dicitur quod res permanens non mensuratur tempore), licet, inquam, hoc repugnet intellectui ligare, quia tamen potest arguere quod ibi non est contradictio (quia praedicatum affirmatum et negatum non dicitur de eodem, quia non est idem res durans et sua duratio, sive res prior et sua prioritas), ergo, etc.

Haec Aureolus. II. Alia argumenta.

Contra eamdem conclusionem arguitur ab aliis. Quia nulla ratio adducta pro illa conclusione, sive a sancto Thoma, sive a Godofrido in secundo Quodlibeto, q. 2, sive ab Henrico, septimo Quodlibeto , q. 16, sive ab ipso Durando, efficaciter concludit propositum (7). Quod patet discurrendo per singulas rationes eorum. (y) In codice operum Godofridi, qui servatur in Bibi. Vatic. (Lat. vat. 1031), haec argumenta reperiuntur Quodlib. 6, q. 2. QUAESTIO I. 7 Godofridus namque arguit sic, primo loco, pro illa conclusione : Quia ponere unitatem cum interruptione essendi in illis de quorum unitatis ratione est continuatio, implicat contradictionem : quia ponendo continuationem essendi, negatur interruptio, et ponendo interruptionem, negatur continuatio; et sic, ponendo unitatem in talibus cum interruptione, est implicare contradictionem. Sed omnia successiva, sicut motus et tempus, includunt in ratione suae unitatis continuitatem essendi : quia eorum unitas est eorum continuitas. Ergo ponere unitatem in talibus cum interruptione, est ponere contradictoria; quod ponit qui dicit eumdem motum qui fuit reparari, quia discontinuatus est.

Secunda ratio ejusdem talis est : Quia qui ponit ea esse simul, de quorum ratione est non esse simul, contradictionem implicat. Sed de ratione prioris et posterioris in motu et tempore est non esse simul. Ergo qui ponit ea esse simul, implicat contradictionem. Sed qui ponit partem motus vel temporis praeteritam eamdem numero reparari, non solum ponit prius et posterius esse simul, sed etiam esse idem : quia praeteritum prius, et postea reparatum; et sic (a) sequitur quod prius et posterius sint idem, et per consequens simul.

Tertia sua ratio est ita : Quia ponatur quod mobile moveatur ab A in C per B. Si ergo eadem pars numero motus quae praecessit, potest postea reparari, sequitur quod pars motus quae fuit ab A in B, possit reparari postea, dum mobile moveatur a B in C (6). Sed hoc implicat contradictoria : quia sequeretur quod idem mobile moveretur simul pluribus motibus differentibus solo numero, et quod eodem tempore moveretur ad B et a B. Ergo eamdem partem motus numero, quae praecessit, posse reparari, implicat contradictionem.

Hae sunt rationes Godofridi, quae videntur esse eaedem cum probatione sancti Thomae pro tertia conclusione inducta, et cum probatione Henrici, septimo Quodlibeto, q. 16. Praedicta? tamen rationes non videntur valere. Non quidem primo. Unde ad illam respondet Durandus (dist. 43, q. 3), dicens quod, a quidquid sit de conclusione, ratio tamen prima videtur solubilis. Cum enim dicitur quod successivum ad sui unitatem numeralem requirit continuitatem, eo quod sua unitas est sua continuitas,

dicendum quod continuitas quae requiritur ad unitatem motus, non est continuitas ejus cum alio motu, quia sine hac quilibet motus est unus in se; nec est continuitas ejusdem motus ad seipsum, quia idem non continuatur sibiipsi; sed est continuitas partium continentium eumdem motum. Sola ergo interruptio huic continuitati contraria, solvit unitatem motus. Nunc autem ita est, quod interruptio quae esset inter pri- I. - 8 muni motum et ejus reparationem, non solveret illam continuitatem, nec esset ei contraria. Ponimus enim quod sicut prima vice partes motus fuerunt continuatae, ita et in ejus reparatione. Interruptio ergo quae poneretur, solum argueret quod motus primo exsistens, et postea reparatus, non essent duo motus continuati, constituentes per suam continuationem unum tertium motum ; sed non argueret quin esset idem motus primo exsistens, et postea reparatus.

Quod autem plus assumitur, quod motus requirit ad sui unitatem continuitatem essendi, - dicendum quod continuitas essendi quam requirit motus, non est quod sit continue et semper (alioquin numquam terminaretur); sed est quod continue duret, quamdiu est. Et (a) hoc potest poni, dato quod motus corruptus idem numero repararetur : quia, tam prima vice quam secunda, ponitur quod ejus duratio esset continua, successione suarum partium continua. "

Haec Durandus.

Similiter secunda ratio non videtur valere : quia, ut patet per dicta Aureoli, contra tertiam conclusionem recitata, nulla contradictio est quod illud quod fuit subjectum prioritatis, postea sit subjectum posterioritatis.

Tertia denique ratio non videtur valere. Immo, sicut dicit Durandus (ibid.), i illa ratio clare deficit. Quia, cum dicitur quod, si Deus posset reparare eumdem motum secundum numerum, tunc prima pars motus, qua transitur ab A in B, posset reparari, dum adhuc durat secunda pars, qua transitur a B in C;

dicendum (6) quod hoc non est verum. Quod etiam patet in permanentibus. Si enim ponamus quod Deus posset reparare albedinem corruptam in aliquo, cui successisset nigredo opposita, vel alia albedo numero differens a prima; tamen non diceremus quod Deus posset reparare eamdem albedinem, stante nigredine in eodem subjecto, vel alia albedine numero differente; non enim possunt opposita esse in eodem simul subjecto, nec duo accidentia solo numero differentia. Similiter, in proposito, prima pars motus non potest reparari, manente secunda. Sed nullum argumentum est : Non potest hoc modo reparari; ergo nullo modo. Immo est fallacia consequentis, procedendo a destructione inferioris ad destructionem superioris : aliquid enim implicat contradictionem uno modo, quod non implicat alio modo. "

Haec Durandus.

Videtur ergo quod rationes illae non sufficienter probent conclusionem. Ulterius videtur quod nec rationes quibus Durandus eamdem probat conclusionem, valeant. Prae-niittit enim Durandus (ibid.) quomodo successiva vel transeuntia differunt a permanentibus; ex quibus arguit ad propositum. " Prima differentia est, quia res permanens, duratione sua non interrupta, potest pluries sumi secundum se totam et secundum quamlibet partem sui, ut homo, vel lapis; successiva vero, et generaliter transeuntia, non possunt pluries sumi secundum se, nec per aliquid sui, duratione sua non interrupta. Secunda differentia est, quia res permanentes sunt res proprie et simpliciter, ut homo, lapis, albedo, nigredo, et sic de caeteris; res autem successivae non sunt res proprie et simpliciter, sed solum quaedam rerum habitudines, vel quidam reales modi essendi. Cujus ratio est : quia illud quod adveniens alicui non reddit ipsum magis compositum quam prius, non est res proprie et simpliciter; sed talia sunt omnia transeuntia et successiva, ut motus, tempus et hujusmodi; non enim coelum est magis compositum quam si staret; quia motus ad locum nihil variat circa rem, ut dicitur, 8. Physicorum (t. c. 59); et idem est de motu ad formam, quantum est praecise de ratione motus, quia nullam compositionem ponit secundum se circa subjectum, praeter illam quae est formae terminantis motum, et est res permanens. " Ex prima differentia arguit sic : " Minus est rem jam exsistentem conservare, ne corrumpatur, quam corruptam reparare. Sed, in successivis et transeuntibus, Deus non potest rem conservare, ne corrumpatur. Ergo, fortiori ratione, nec potest corruptam reparare. Major videtur manifesta. Sed minor probatur : quia, si aliquod successivum vel transiens posset conservari, dum est, in esse, ne corrumperetur, tunc posset pluries sumi; et sic esset permanens, et non transiens.

Sed dicet aliquis, quod de ratione transeuntis est quod non possit pluries sumi continue, et sua duratione non interrupta; quia tunc esset stans, et non transiens. Sed nihil prohibet quin possit pluries sumi, ea interrupta; nec propter hoc erit stans, sed qualibet vice erit fluens et transiens. Propter quod major videtur falsa : quia magis videtur esse contra rationem successivi, vel transeuntis, quod possit permanere, ne corrumpatur, quam possit reparari, postquam corruptum est.

Sed istud non valet. Quia, si idem successivum, puta idem motus numero, potest reparari, verum esset dicere quod mobile subjectum esset his motum realiter. Illud autem non diceretur ratione numerationis subjecti, quia illud est unum; nec ratione numerationis spatii, quia similiter est unum. Ergo oportet quod sit ratione numerationis motus, vel durationis ejus, vel mensurae extrinsecae. Si ratione numerationis motus, habetur propositum : quia omnis realis numerus est plurium rerum; et ita motus praecedens et sequens non essent unus motus realiter, sed plures; quod est nostrum propositum. Si detur quod hoc est propter numerationem durationis, in idem redit : quia duratio motus non est aliud quam motus; et ideo, si unum numeratur realiter, et aliud. Nec ratione mensurae extrinsecae, vel cujuslibet alterius extrinseci : quia Deus posset facere quod I. - QUAESTIO I. 9 esset solum motus primi mobilis, et illum posset interrumpere, et iterato reparare; et esset verum dicere quod coelum essetbis motum, non per numerationem alicujus mensurae extrinsecae (quia nulla esset), nec per numerationem subjecti, vel spatii, aut moventis; ergo per numerationem motus, vel durationis, quod idem est.

Item, eumdem motum posse reparari, vel est possibile simpliciter, vel impossibile simpliciter. Si sit possibile simpliciter, ergo erit possibile virtute naturae. Probatio : quia quandocumque aliquis effectus est simpliciter possibilis, et causa est aeque potens nunc et prius, ex causa tali potest idem effectus produci nunc sicut prius; si ergo reparatio ejusdem motus sit effectus simpliciter possibilis, ergo causa naturalis quae primo facit, et, eo corrupto, remanet aeque potens ut prius, posset illum motum eumdem numero reparare. Hoc autem est falsum. Relinquitur ergo quod reparatio ejusdem motus secundum numerum est effectus simpliciter impossibilis. Talis autem effectus subterfugit omnem causam. Ergo per nullam virtutem potest motus idem numero reparari.

Item, si motus posset idem numero reparari, eodem modo posset et tempus. Et sic dies quae praecessit, posset statim reparari; et non solum semel, sed semper. Et ita totus decursus temporis, esto quod duraret in infinitum, non esset realiter nisi unus dies; immo una brevissima hora, vel brevissima pars unius horas (quia idem argumentum potest fieri de hora, et de parte horae, sicut de tota die). Quae omnia sunt absurda. Ergo, etc. "

Ex secunda differentia arguit sic : " Licet idem subjectum posset esse successive sub oppositis formis vel habitudinibus, impossibile tamen est, et contradictionem implicat, quod oppositarum formarum vel habitudinum una sit alia, nec simul, nec successive : sicut possibile est quod eadem aqua prius sit calida et postea frigida, vel quod idem homo primo sedeat et postea stet; sed impossibile est quod caliditas sit frigiditas, vel quod sedere sit stare. Sed, si idem successivum vel transiens posset reparari, sequitur quod una habitudo sit alia. Ergo impossibile est quod idem successivum vel transiens reparetur. Minor probatur. Quia, sicut dictum est, successiva non sunt proprie res, sed habitudines rerum : sicut motus essentialiter est successio, vel habitudo successionis mobilis in loco. Et, per eamdem rationem, partes motus sunt essentialiter partes successionis. Partes autem successionis sunt prius et posterius, vel potius prioritas et posterioritas : ita quod, quando dicitur quod una pars motus est posterior et alia prior, non est praedicatio denominativa alicujus habitudinis additae ad partes motus, sed est essentialis ; quia partes motus sunt essentialiter ipsa habitudo prioritatis et posterioritatis exsistentiae mobilis secundum aliam et aliam partem in loco, sicut motus est essentialiter successio ejus per totum locum. Si ergo pars motus quae praeteriit, posset reparari eadem numero, tunc habitudo prioritatis efficeretur habitudo posterioritatis; quod est impossibile, ut dictum fuit. Patet ergo quod successiva, ut motus et tempus, non possunt eadem numero reparari. "

Haec Durandus. Sed quod istae rationes non sufficienter concludant propositum, immo sint solubiles, ostendit Petrus de Palude (dist. 43, q. 3), dicens quod a ad rationes illas Durandi potest instari. Quia Durandus ad suam primam rationem bene instat; nec solvit ad instantiam, sed contra arguit, adducendo novam rationem ad conclusionem. Et potest instantia confirmari sic : Plus enim videtur aliquid de novo producere, quod numquam habuit esse illud, quam illud quod aliquod esse habuit, illo perdito, reparare. Si ergo plus est aliquid corruptum reparare quam exsistens ne corrumpatur conservare, similiter majus est illud quod numquam fuit producere, quam productum conservare. Sed motum qui numquam fuit, potest Deus de novo producere. Ergo magis productum, ne flueret et desineret, conservare. Consequens est falsum. Ergo et antecedens. Et sic, si ratio bene concludit quod motus non potest, postquam fuit, reparari; ita concludit quod, antequam fuit, non potuit produci. Propter quod est dicendum quod major est vera ex parte agentis (quia non est minoris virtutis producere et reparare, quam productum conservare); sed non ex parte effectus. Sunt enim aliqui effectus quibus repugnat conservari eodem modo nunc et prius, sicut successiva; non autem produci. Et ideo possunt produci ad essendum, non autem conservari in essendo ".

" Ad secundam rationem, ut dicit, potest instari. Quia ex sola numeratione habitionis vel habitudinis potest dici aliquid esse bis habitum, sine hoc quod habens vel habitum sit multiplicatum; sicut corpus humanum Christi fuit (a) in resurrectione bis animatum vel vivum (o) sine binario corporum et animarum, ex sola habitudine eorum ad invicem multiplicata ; ita et in proposito. Item, si ultima sphaera moveretur, nihil esset ibi habens, nisi coelum, nec habitum, nisi motus, nec ubi, nec aliquis terminus; et tamen diceretur bis motum, si ejus motus interrumperetur, sicut alia corpora quae moventur ad ubi et locum; ergo.

Ad tertiani potest dici quod idem numero reparari est possibile simpliciter. Et tamen est impossibile naturae : quia, quamvis natura agentis et subjecti sint aeque potentia sicut prius, ex quo sequitur quod aeque perfectum effectum possunt producere sicut prius, non tamen se habent eodem modo numeraliter ad invicem sicut prius, sed solummodo eodem specie; et ideo in eumdem effectum specie possunt, non numero. Licet autem (a) Christi fuit.

fuerit Pr. (5) vivum.

unitum Pr. materia non eodem modo se habeat ad Deum postquam habuit formam, quam prius, quando eam a Deo recipiebat, Deus tamen eodem modo se habet ad omnia; et ulterius etiam Deus ex parte objecti nullam habitudinem requirit; unde, sicut sine subjecto potest producere effectum, sic, sine hoc quod subjectum habeat eamdem habitudinem, potest eumdem effectum imprimere. " - Ad quartam, dicit quod " bene concludit, nisi quod est ibi petitio principii. Quia, cum continuitas sit tota causa unitatis in rebus successivis motu et tempore, nullus diceret tempus posse reparari, qui negaret de motu. Sed si dicatur quod post diem judicii erit una dies, nihil ad propositum : quia loquimur de die qui est motus coeli; tunc autem non erit. Sed aliquis diceret quod nullum est inconveniens si sit idem dies numero heri et hodie, sicut non est inconveniens si est idem asinus Germani suscitatus et mortuus, et oculus perditus et restitutus. " - Ad quintam, dicit quod " supponit multa falsa in prologo suo. Primo, quod omnes res permanentes sint res proprie et simpliciter dictae. Quia hoc est contra eum, qui dicit quod relatio est res permanens; quae tamen est habitudo, et per consequens non est res proprie et simpliciter, secundum eum. Etiam secundum eum, sequentia sex praedicamenta non sunt res, sed habitudines; quorum tamen situs, habitus et ubi possunt habere esse permanens; quod est contra suam distinctionem. Secundo, quia, cum motus sit actus entis in potentia, et ex actu et potentia proprie dicta sit compositio vera et propria, videtur quod omnis motus cum suo mobili faciat unam compositionem. Nec obstat quod dicit, quod (a) non variat aliquid circa subjectum : quia verum est de motu ad ubi in mobili incorruptibili (6), sed falsum est de mobili corruptibili (y) quod per motum calefit; motus autem ad formam per se variat aliquid circa subjectum quantum ad accidentalia, sed quantum ad substantiam non, nisi per accidens, inquantum generatio et corruptio sunt termini alterationis extrinseci. Tertio, quia continuitas successiva, quae per essentiam est motus, non est habitudo; sicut nec continuitas manens, ut linea, superficies, corpus : quia simul istae species quantitatis ponuntur in praedicamentis; et sicut divisibilitas in ea quae insunt, est ratio communis quantitatis, ita continuitas omnis quantitatis continuae, tam permanentis quam successivae; differentia autem divisiva alicujus praedicamenti non videtur esse species alterius, cum praedicamenta sint impermixta ; unde, cum continuitas et prioritas sint differentiae quantitatis (quia prima dividit contra discretam, secunda contra permanentem), videtur quod ista non sint essentialiter habitudines quae sunt de genere relationis ".

Haec Petrus.

Ex quibus videtur quod rationes Durandi non sufficienter probant conclusionem istam. Ulterius, videtur quod nec rationes quorumdam aliorum ad eamdem conclusionem sufficiant. Arguunt enim sic, primo : Quia, sicut continuitas est de ratione lineae, sic de ratione temporis. Sed Deus non potest facere quod linea discontinua sit una : quia, cum numerus causetur ex divisione continui, contradictio est quod sit continuum actu divisum, et non sit ibi numerus; et sic esset unum et non unum, sed multa. Ergo similiter (a), ex quo motus est interruptus, non est unus.

Secundo arguunt : Quia Deus non potest facere speciem generis alicujus simul cum oppositis differentiis; sicut non posset facere aliquod animal quod simul esset rationale et irrationale. Sed praesens, praeteritum et futurum sunt differentiae per se essentiales in motu et tempore. Ergo non potest facere de praeterito praesens, ut scilicet quod est praeteritum, idem numero sit praesens.

Tertio arguunt : Quia contradictio est quod idem sibiipsi succedat. Cum autem posterius succedat priori, facere de motu praeterito praesentem est facere quod unum et idem, et secundum idem, sit prius et posterius, et sibiipsi succedat; immo quod sit et non sit, quia quod praeterierat non est, et quod est non praeteriit. - Hae sunt rationes eorum. Sed istae non videntur valere ad propositum concludendum, ut dicit Petrus (ibid.) : " Nam contra primam est instantia. Quia sicut Deus non potest facere quod duae lineae simul exsistentes, in actu divisae, sint una; sic etiam non potest facere quod duo motus simul exsistentes discontinuati, sint unus. Nec de hoc est quaestio. Sed sicut potest facere quod linea annihilata, eadem numero reparetur, et habebit eamdem numero continuitatem quam prius, non obstante discontinuitate temporis, quae fuit media; sic et motum qui fuit, cum sua continuitate reparabit, non obstante quod sua continuitas fuerit interrupta, sicut et continuitas lineae fuit annihilata."

a Similiter, ut dicit (6), secunda ratio videtur non valere, si motus est alia res a tempore. Quia, licet non possit fieri de praeterito praesens, sicut nec de albedine nigredo (si tamen hoc est verum); tamen, sicut subjectum quod est album, fit nigrum, sic videtur quod motus qui erat subjectum temporis praeteriti, fiat subjectum temporis praesentis vel futuri (y). Immo plus videtur quod de uno contrario fiat aliud formaliter : quia non est major incompossibilitas inter contraria proprie dicta, puta Ii) fiat subjectum temporis praesentis vel futuri.

vel futuri, fiat subjectum temporis praesentis Pr. 1. - QUAESTIO I. ii albedinem et nigredinem, quam inter formas substantiales distinctas per differentias oppositas, puta animatum et inanimatum; sed Deus posset subito facere de trunco vitulum, et de (a) non vivo vivum, et econtra; ergo de albedine nigredinem. Sed ibi est subjectum commune, quod remanet; et forma cedit formae, non una fit alia. Ideo, etc. "

Denique tertia ratio non videtur valere, ut dicit Petrus. " Quia diceretur quod Deus non posset facere quin praeteritum sit praeteritum; sed idipsum quod est praeteritum, potest resumere ut et fuerit praeteritum, et nihilominus sit praesens et futurum. Si enim Deus caelum, dum movetur, annihilaret, et postea repararet, nihil prohibet, ut videtur, quod cum eadem latione qua prius movebatur, ipsum repararet; et ideo, etc. " III. Argumenta Bernardi de Gannato. -Ulterius Bernardus de Gannato, in impugnationibus Henrici, Quodlibeto 7, q. 16, arguit quod Deus posset eumdem motum numero reparare. Quia sicut interruptio in esse aliorum non impedit, propter identitatem ordinis ad potentiam divinam; sic nec in motu. Ergo, etc. Ubi sciendum quod Bernardus, ibidem, inducit aliquas rationes generales, ad probandum quod Deus esse corruptum, vel annihilatum, potest idem numero reparare, dicens : Corrupta aliqua forma, certum est quod materia manet eadem numero; et etiam potentia ad formam, secundum quod materia est sua potentia. Sed secundum quod in (6) materia distinguimus istam potentiam per respectus diversos ad formas diversas, non manet eadem potentia. Potentia autem hoc secundo modo dicta, dicit ordinem ad talem vel talem formam. Sed in materia non manet amplius ordo ad formam corruptam eamdem numero reparandam : quia materia non est per se in potentia ad formam quae per agens naturale non potest in ea introduci, quia potentia passiva non extendit se ultra activam quas sibi correspondet; nullum autem agens naturale potest eamdem formam numero reparare, cum non possit eamdem transmutationem numero repetere; ergo in materia non remanet potentia ad eamdem numero formam, quae corrupta est, reparandam, sed ad eamdem in specie solum. Identitas autem talis potentiae nihil facit ad hoc quod idem numero resurgat. Bene tamen manet materia in potentia ad eamdem formam. Sed haec potentia non est naturalis, sed obedientialis : quia solum respectu Dei, qui potest in materia facere quidquid non implicat contradictionem; quod non est, si eadem forma numero reparetur. In materia autem, praeter potentiam naturalem, est potentia obedientialis, sicut et in caeteris creaturis. Et quia (a) de. - Om. Pr. (6) in. - Om. Pr. nulla corruptio vel annihilatio diminuit de divina potentia aliquid, sicut Deus potuit hanc formam producere antequam produceretur, ita potest postquam corrupta est vel etiam annihilata. Unde, si materia prima annihilaretur, Deus posset eamdem numero reparare, cum ejus annihilatio nihil subtrahat divinae potentiae.

Item, divina potentia, eo quod potentia, habet quemdam ordinem ad omnia per ipsam possibilia, saltem rationis, quia entis ad non ens non est nisi relatio rationis. Iste autem ordo non tollitur ex parte divinae potentiae per annihilationem cujuscumque : quia ita potest Dei potentia circa nihil, sicut circa aliquid; unde aeque potest producere lapidem de materia et de nihilo; ergo annihilatio rei non impedit quin Deus possit eam reparare. Ex quo etiam patet quod interruptio in essenon impedit quin Deus eamdem rem numero possit reparare : quia eumdem ordinem quem habet potentia Dei ad illud esse, semper habet; ita quod, licet fiat interruptio in ipso esse, numquam tamen in illo ordine, quin semper illud esse dependeat a potentia Dei; licet quando illud esse est in actu, potentia Dei influat, quando autem non est, non influit; et ideo infinities potest idem numero, quantumcumque corruptum vel annihilatum fuerit, reparare. Et hoc est proprium Deo, et nulli alteri agenti, cujus potentia non habet eumdem ordinem ad rem quae est et ad illam quae non est; cum potentia creata non respiciat nihil, quasi potens aliquid de nihilo producere, sicut potentia Dei.

Item, quod producitur per eamdem actionem numero, potest esse idem numero, etiam in naturalibus. Sed Deus eadem actione numero producit hoc productum, cum primo producitur, et cum secundo. Quia ex parte Dei non diversificatur actio. Nec ex parte ejus in quo recipitur : quia hoc non diversificat necessario actionem, quod non requiritur ad eam; receptio autem in subjecto non requiritur in actione divina, quae nullum subjectum necessario requirit. Nec terminus diversificat : quia, sicut Deus concepit hoc productum producere, quando primo producit, ita etiam quando annihilatum est, potest idem concipere quod iterum infinities producatur; unde, sicut conceptus divinus semper fertur super hoc productum, quantumcumque annihiletur, ita potest et potentia qua agitur semper per eamdem actionem. Quod patet in simili. aedificator enim potest concipere eamdem domum numero quam prius fecit, quae modo corrupta est, et producere eamdem specie, non numero : quia alia et alia actione agit nunc et prius; alia autem et alia actio requirit alium et alium terminum. Sed quia Deus eadem actione semper agit, idem frequenter potest esse terminus suae actionis. Non ergo identitati potentiae materiae, vel cujuscumque creaturae, imponendum est quod possit idem numero resurgere, sed divinae potentiae, quae potest quidquid non implicat contradictionem; hic autem nulla contradictio est; cum interruptio in asse, respectu divina? potentiae, non faciat aliquam diversitatem in esse. - Haec ille. - Et postea subdit, sicut supradictum est, quod ista argumenta ita concludunt de successivis sicut de permanentibus; quare, etc. g 4. - Argumenta contra quaedam dicta SANCTI TlIOMAE I. Argumenta Scoti. -- Ultimo arguitur contra eaquae dicit sanctus Thomas, in Quarto (dist. 44, q. "1, art. 1), et supra recitata sunt (a). Arguit siquidem Scotus (dist. 43, q. 1), quod aliquid totaliter annihilatum possit per Dei potentiam idem numero reparari. Primo. Quia ad hoc est auctoritas Augustini, 22. de Civitate Dei, cap. 20, ubi, loquens de carne hominum reddenda in resurrectione : Etsi, inquit, omnibus periisset modis, nec ulla ejus materia in ullis naturae latebris remansisset, unde vellet, eam repararet Omnipotens. Ergo totaliter corruptum et destructum in totali esse potest idem numero reparari. Secundo. Quia, si destructum esset annihilatum, illud nihil sequens annihilationem esset ejusdem rationis cum nihilo quod esset terminus a quo creationis. Patet : quia istae mutationes oppositae haberent idem pro termino, una pro termino a quo, alia pro termino ad quem. Sed nibilum praecedenscreationem non repugnabat quin illud cui opponitur posset creari. Ergo et post annihilationem poterit recreari idem numero. Confirmatur ratio. Quia planum est quod ex parte causae manet eadem potestas. Ex parte autem lapidis, esto quod lapis sit annihilatus, tanta est possibilitas simpliciter ad esse post annihilationem, quanta ante creationem : quia non magis includit contradictionem; nec illud nihil in quo cessit lapis, magis privat possibilitatem; quia non privat nisi tamquam oppositum; sed eidem et aequaliter (6) opponebatur ante creationem; ergo, etc. Terlio. Quia in homine est aliqua entitas positiva, quae neque est pars materialis, nec formalis, nec partes, sicut probatum est in Tertio (y). Et arguitur sic : Quia aliquid est ibi causatum a causis intrinsecis. Sed nec causa materialis, nec causa formalis, est causata a causis intrinsecis, nec ambo simul. Est ergo ibi aliqua alia entitas a causis divisim acceptis. Et illa destruitur; alioquin homo non esset vere mortuus, quia non esset corruptio totalis entitatis hominis. Et tamen illa entitas reparabitur eadem numero; alioquin non esset idem homo. Ergo. (a) Cfr. art. praeced., in fine. (y) Cfr. Scotum, 3. Sentent., dist. 2, q. 2. Quarto. Quia, si Deus in hoc instanti, et in toto tempore medio usque ad B, et in instanti B conservaret istud esse, concedendum esset quod esset omnino idem numero. Ergo, si in A conservat, et idem in JB instanti, et in tempore intermedio (a) non conservet, erit idem; et tamen erit interruptum in tempore intermedio. Probatur consequentia : quia identitas istius esse ut est in B ad seipsum ut est in A, non dependet essentialiter ex conservatione pro illo tempore medio; quia neque ut a causa formali, neque ut a causa materiali, nec ut a quacumque causa essentiali. Hoc etiam probatur aliter : quia alioquin non posset Deus idem esse creare (6) in aliquo instanti posteriori, quod in instanti priori; quia, si in instanti priori creat (?), et in tempore sequenti conservat, illud esse, ut conservatum in tempore, essentialiter requireretur ad identitatem illius esse (S) in instanti B ; et si tunc non esset conservatum in illo tempore, sed primo creatum (s) in B, non posset creari idem. Quinto. Quia diversitas posteriorum non arguit diversitatem priorum essentialiter. Sed illa instantia ad ipsum esse permanens sunt essentialiter posteriora. Unde et idem esse manet in quibuscumque instantibus succedentibus. Ergo, sive fiat continuatio inter illa instantia, sive non, non minus ipsum esse poterit idem esse.

Vel sic : Si idem esse esset in A, et in tempore sequenti in B, esset idem in A et in B. Ergo, si destruatur posterius, eo quod est durare in tempore intermedio, adhuc non necessario sequeretur ex hoc diversitas ejus in A et in B. Sexto. Quia ex illa radice, quod esse simpliciter interruptum vel destructum non potest redire idem, sequuntur multa inconvenientia. Primum est quod Deus non posset resuscitare brutum idem numero. Cujus oppositum nonnumquam legitur factum miraculose a sanctis; ut patet de tauro quem suscitavit sanctus Sylvester, ut habetur in legenda ejus. Et hoc negare Deo esse possibile, videtur esse magnae infidelitatis. Et tamen anima ejus sensitiva interrupta est et destructa. Secundum est, quod (S) omnia accidentia quae corrumpuntur in corruptione hominis, vel ante resurrectionem, non possent eadem numero redire. Et tunc homo resuscitatus non haberet eamdem propriam passionem numero quam prius : quia ista propria passio non mansit post mortem; quia erat totius ut totius, et non tantum animae. Sed consequens est impossibile, quod sit idem sub specie, et non habeat eamdem propriam passionem. Tertium est, quod (rj) potentiae (x) intermedio. - Om. Pr. Ii) creat. - causat Pr. animae sensitivae, quae, secundum te, sunt accidentia, cum non sint accidentia solius animae, sed totius compositi, de Sensu, cap. 1, et de Somno, cap. 1, non possent redire eaedem; et ita homo resuscitatus non haberet eamdem potentiam visivam vel auditivam. Quartum est, quod non haberet eamdem quantitatem numero : quia illa non manet, nec in materia sola manente, nec in anima intellectiva; igitur, etc. Septimo. Positio tua deficit, qua (a) totum esse hominis potest manere non interruptum. Primo. Quia, ut probatum est, entitas totalis interrumpitur.

Secundo. Quia esse animae intellectivae non est totale esse hominis, ut tu accipis : quia omne ens habet aliquod esse; sed homo, ut homo, est aliquod ens, et non tantum anima; ergo habet aliquod esse proprium, et non tantum esse animae.

Tertio. Quia contradicis tibi : quia alibi dicis quod status animae in corpore est perfectior quam status ejus extra corpus, quia est pars compositi, et omnis pars materialis est respectu totius. Contra hoc arguitur. Quia quod habet totaliter idem esse, non est imperfectius ex hoc solo quod non communicat alteri idem esse. Sed, per te, anima separata habet totaliter idem esse quod conjuncta, immo esse quod est totale esse hominis, quod communicatur corpori. Ergo ipsa in nullo est imperfectior, pro eo quod non communicat idem esse corpori. Major apparet : quia perfectio naturaliter praesupponitur ei quod est communicare perfectionem; ergo non est major vel minor per hoc quod communicat vel non communicat; et hoc maxime, si per talem communicationem nullum aliud est esse totius quam istud idem.

Quarto. Quia in homine est aliqua forma substantialis alia ab anima intellectiva; et, per consequens, cum cuj-uslibet formae sit dare esse, anima intellectiva non est totale esse compositi. Ergo, etc. Octavo. Quia tunc, cum in morte Christi relatio maternitatis quae erat in Virgine ad Christum, fuit interrupta in passione Christi, sequitur quod post passionem non est eadem mater numero quae prius.

Haec Scotus, in forma. II. Argumenta Aureoli.

Contra eamdem conclusionem arguit Aureolus (dist. 43, q. 1, art. 1). Et primo probat quod dicere quod nulla realitas, quae in morte fuit corrupta, redeat eadem numero in resurrectione, est derogare veritati resurrectionis, immo negare resurrectionem. Tum quia resurrectio est ejus quod cecidit, iterum surrectio; nisi autem aliquid corruptum et perdens esse, iterum, redeat, non stat veritas diffinitionis resurrectionis; ergo nec veritas diffiniti, quia ille casus non est localis, sed secundum entitatem in non esse.

Tum secundo, quia, JSocrate corrupto, corrumpitur ejus humanitas, quae est tertia entitas distincta a materia et forma; et illa eadem numero redibit in resurrectione.

Tum tertio, quia, dato opposito, sequuntur innumerabilia inconvenientia : utputa quod sanguis Christi, quem resumpsit, in passione non fuit idem numero et ante passionem, quia ille fuit corruptus, nec ejus forma substantialis mansit, cum non sit animatus anima Christi. Similiter, quod capilli sanctorum, quorum constat formam substantialem in morte corrumpi, non resurgent idem numero, contra illud Evangelii (Lucae 21, v. 18) : Capillus de capite vestro non peribit. Similiter sequitur quod non redibit eadem propria passio individui : quia illa, per te, est accidens, et corrumpitur in morte. Sequitur etiam quod non redibit eadem masculinitas et femineitas. Similiter nec eadem filiatio. Similiter sequitur quod non redibit eadem caro numero : quia caro humana non dicit solam materiam et formam, sed dicit etiam materiam accidentibus affectam, ex 2. de Anima (t. c. 107, etc), ubi habetur quod caro est medium calidi et frigidi et humidi et sicci. Item, quod sensus tactus non redibit idem numero, ac per hoc nec idem animal. Similiter nec idem oculus. Quae omnia sunt contra Sacram Scripturam. Secundo probat quod dicere quod nullum corruptum possit idem numero redire divina virtute, derogat divinoe omnipotentiae. Tum quia Augustinus, 22. de Civitate Dei, cap. 20, ubi quaerens quomodo caro comesta a vermibus, incinerata et dispersa, resurget et redibit eadem, dicit hoc non esse difficile apud illum qui novit omnes partes. Et, dato, secundum eum, quod non remaneret, sed omnibus perisset modis, ut nulla ejus materia in ullis naturae latebi-is remansisset, unde (a) vellet, repararet eam Altissimus Omnipotens.

Tum quia, in fine praecedentis capituli (6), quaerens de cicatricibus martyram, si remanebunt et redibunt, dicit quod apud Omnipotentem possibile est quod redeant. Et hoc oportet concedere de Christo, secundum textum Evangelii, cum apparens Apostolis post resurrectionem, dixit (Lucae 24, v. 39) : Videte manus meas et pedes meos, quia ego ipse su7n. Ergo redierunt eaedem cicatrices; aliter non fuisset efficax argumentum Christi ad probandum resurrectionem; diceretur enim sibi quod non sunt istae cicatrices, sed aliae.,

Tum quia Damascenus, quaerens possibilitatem resurrectionis, non vadit ad aliud quam ad resurrectionem Cbristi. Unde (de Fid. Ort.), lib. 4, cap. ult., dicit : Nonne (y) factum et effluxum reparare poterit idem iterum Omnipo-

ii iens? - Tum quia textus canonis (Exodi 4) hoc idem ostendit : ut patet de virga virtute divina conversa in serpentem, et iterum redeunte eadem numero; et de manu Moysi, quae prius fuit facta leprosa, quae postea rediit ad priorem statum.

Tum quia miracula sanctorum hoc testantur : ut patet de tauro quem sanctus Sylvester suscitavit.

Haec ille. Et in hoc secundus articulus terminatur.